Το δεύτερο και τελευταίο μέρος του μεγάλου αφιερώματος στο doom metal. Στο πρώτο μέρος καταπιαστήκαμε με το άλμπουμ που γέννησε το είδος (“Black Sabbath”) και αναφερθήκαμε σε τριάντα πέντε ακόμη μνημεία του. Σειρά τώρα έχουν ακόμη τριάντα πέντε κυκλοφορίες οι οποίες με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ήδη θεωρούνται πραγματικά κειμήλια στον χώρο του doom, σημαντικότατες προσθήκες για κάθε δισκοθήκη η οποία θέλει να λέγεται ενημερωμένη και απαραίτητες σε όποιον θεωρεί εαυτόν οπαδό του συγκεκριμένου ήχου. Καλή ανάγνωση!
[Άγγελος Κατσούρας (Α.Κ.), Γιάννης Σαββίδης (Γ.Σ.), Δημήτρης Τσέλλος (Δ.Τ.)]
LAST CHAPTER – “The living waters” (Brainticket Records, 1997)
Από τις πιο cult κυκλοφορίες που θα δείτε να συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτό το αφιέρωμα. Οι Τεξανοί από το Αrlington το 1997 σόκαραν τον κόσμο, όταν ξαφνικά ανακοίνωσαν ότι θα έκαναν το παρθενικό τους άλμπουμ με τον «πολύ» Robert Lowe στα φωνητικά. Ο ίδιος φυσικά ως εγγύηση ποιότητας, παρότι εκτός SOLITUDE AETURNUS, έκανε καταπληκτική δουλειά σ’ αυτό το πολύ ιδιαίτερου doom στυλ δίσκο, όπου δεσπόζει η κιθαριστική δεξιοτεχνία και ο πολύ καθαρός ήχος γενικότερα. Το άλμπουμ έλαβε πάρα πολύ καλές κριτικές όπως αναμενόταν και κερδίζει επάξια τη θέση του σ’ αυτό το αφιέρωμα. Μάλιστα κυκλοφόρησε από την Brainticket Records του John Perez των SOLITUDE AETURNUS (το αίμα νερό δε γίνεται που λέμε), όπως και το επόμενο τους άλμπουμ πέντε χρόνια μετά (“Paths to always”, 2002), στο οποίο δεν συμμετείχε δυστυχώς ο Lowe. Η διάλυση τους το 2003 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αναμενόμενη, αλλά αν πρέπει να ψάξετε διεξοδικά κάποια άλμπουμ της λίστας μας, το “The living waters” πρέπει να είναι από τα πρώτα εξ’ αυτών.
(Α.Κ)
LORD VICAR – “Signs of Osiris” (The Church Within Records, 2011)
Η γκρουπάρα από το Turku της Φινλανδίας (αν είσαι ένας από αυτούς που έχει πάει κουβά με την #@% Inter Turku στο στοίχημα, έλα στην παρέα μας) η οποία είχε την θεά Τύχη με το μέρος της, καθώς είχε το προνόμιο να αναλάβει τα φωνητικά στις συνθέσεις της ο ένας, ο μοναδικός, ο ασύγκριτος Chritus των COUNT RAVEN. Με μία ξεκάθαρη BLACK SABBATH ανεμελιά στον ήχο τους, κατάφεραν και λόγω του προαναφερθέντα τραγουδισταρά να κάνουν άμεσο «γκελ» στο doom κοινό, και παρότι σε πολλά σημεία τους είναι πολύ πιο κοντά στον παλιό κλασσικό ροκ ήχο σε σχέση με το μεταλλικό κομμάτι τους, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί την ποιότητα τους. Από τα τρία μέχρι στιγμής άλμπουμ τους, αυτό που ξεχωρίζει είναι το δεύτερο “Signs of Osiris”, καθώς πέραν των εξαιρετικών συνθέσεων που περιέχει βρήκαν τον ήχο που τους ταίριαζε. Με μεγάλη χαρά αναμένουμε το επερχόμενο “The black powder” αυτόν τον μήνα, μετά από τρία χρόνια απουσίας, για να ακούσουμε ξανά αυτή τη θεία φωνάρα στα ηχεία μας και πρώτης τάξεως Sabbath-ικό μέταλλο.
(A.K)
MAGIC CIRCLE – “Magic circle” (Armaggedon shop, 2013)
Ένα καταπληκτικό ντεμπούτο που θα λάβει επιτέλους την αναγνωρισιμότητα και την αξία που του πρέπει, ελέω μιας και μόνο κίνησης – ρουά ματ: o τραγουδιστής Brendan Radigan τραγουδά πλέον στους cult θεούς PAGAN ALTAR, και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία. Σίγουρα κάπου άκουσε ο αρχηγός Alan Jones τούτο δω το διαμαντάκι, ή το επόμενο “Journey blind” που θα μπορούσε άνετα να παρουσιάζεται σε τούτες τις γραμμές, και έκανε την χρυσοφόρα μεταγραφή. Οι MAGIC CIRCLE χρωστούν πολλά στους Βρετανούς ηγήτορες του «καταδικαστικού» metal ήχου, σε σημείο που κάποιος, κάποτε, είπε πως αυτοί οι δίσκοι θα μπορούσαν να έχουν το PAGAN ALTAR λογότυπο πάνω τους. Εγώ θα συμφωνούσα, υπό την προϋπόθεση να βάλουμε στην εξίσωση και τους TROUBLE. Έχουν και αυτοί ένα μικρό μερίδιο στην πίττα της «επιρροής». “Winter light”, “Rapture” και πάνω απ’ όλα το καταληκτικό έπος “The magic circle/cloven in two”, ιδανικές επιλογές για όποιον θέλει να μάθει αυτήν την τόσο αξιόλογη μπάντα.
(Δ.Τ)
MEMENTO MORI – “Rhymes of lunacy” (Black Mark Production, 1993)
Οι MEMENTO MORI («Θυμήσου πως πρέπει να πεθάνεις», στα Λατινικά) δημιουργήθηκαν το 1992 από…σπόντα. Ο βιρτουόζος παικταράς της εξάχορδης Mike Wead (HEXENHAUS, MERCYFUL FATE, KING DIAMOND, ABSTRAKT ALGEBRA) είχε έτοιμα αρκετά κομμάτια για τον ακυκλοφόρητο τότε δίσκο των HEXENHAUS, αλλά η μπάντα του δεν είχε τραγουδιστή. Κάποιος Messiah Marcolin, ναι, αυτός των CANDLEMASS, ήταν εύκαιρος ώστε να μπει στο studio και να…προσπαθήσει. Το αποτέλεσμα; Ένας από τους καλύτερους δίσκους που έβγαλε ποτέ η μεταλλομάνα Σουηδία, με την συμμετοχή του μπασίστα των HEXENHAUS Mårten Sandberg, του κιθαρίστα Nikkey Argento και του μουσικού – φαινόμενο – τα κάνω όλα και συμφέρω Snowy Shaw. Για την κιθαριστική δουλειά του εν λόγω θεουργήματος δεν μπορεί και δεν επιτρέπεται κανείς να πει τίποτα. Για τις ερμηνείες του Καλόγερου, επίσης. Για την απόδοση των υπολοίπων μουσικών, ούτε λόγος. Μπορώ να δικαιολογήσω ακόμη και όσους στράφηκαν εδώ, και γύρισαν την πλάτη τους στο αριστούργημα “Chapter VI” που κυκλοφόρησε την προηγούμενη χρονιά. Ο ίσκιος του Yngwie Malmsteen πέφτει βαρύς επάνω στις συνθέσεις του άλμπουμ και τα progressive γούστα των δημιουργών του φαίνονται στο ορχηστρικό “Forbidden dreams”, δίνοντας αυτό το κάτι παραπάνω που θα το βγάλει από το αυστηρό CANDLEMASS καλούπι. Και αν η εισαγωγή “The rhyme” σας θυμίζει μια γνωστή μελωδία από τον δίσκο “Fire and ice”…καλά ακούσατε. Φόρος τιμής λέγεται αυτό, και είναι απλό.
(Δ.Τ)
MEMORY GARDEN – “Mirage” (Metal Blade, 2000)
Όταν βρίσκεις έμπνευση για το όνομά σου σε τραγούδι των θεών TROUBLE, τότε δεν χρειάζεται καν να προσπαθήσεις για να αποδείξεις πως δεν είσαι ελέφαντας. Σουηδοί, βιρτουόζοι, με πέντε δίσκους στο ενεργητικό τους, και τώρα να διαλυθούν θα έχουν καταθέσει μέσα σε όλα και δύο (τουλάχιστον) μνημεία του είδους. Ο λόγος για το “Tides” και φυσικά για το “Mirage”. Σε περίπτωση που κάποιος σας ρωτήσει αν μπορεί το power metal να αποτελέσει συνοδοιπόρο του doom και να μοιραστούν το ίδιο, κοινό όραμα, βάλτε του να ακούσει αυτό το άλμπουμ. Αν σας ρωτήσει πως γίνεται να είναι τόσο καλοπαιγμένο, απαντήστε του πως εδώ παίζουν μουσικοί που πέρασαν ή θα περνούσαν από τους ABSTRAKT ALGEBRA, NIGHTINGALE, FIFTH REASON, EDGE OF SANITY και TAD MOROSE. Και αν εκφράσει την απορία, ποιος φιλοτέχνησε το πανέμορφο εξώφυλλο, πείτε του το όνομα Kristian Wåhlin (aka Necrolord). Ένας πολύ ατμοσφαιρικός δίσκος που η ατμόσφαιρα αυτή επιτυγχάνεται μέσα από κιθάρες, ή σωστότερα ΚΙΘΑΡΕΣ και με έναν οπερατικό τραγουδιστή – υπόδειγμα, αποκλείεται να είναι έστω μέτριος, να το ξέρετε αυτό. “Hallowed soil”, “Navigate”, “River of sludge” και “My pain”, οι υψηλότερες κορυφές μιας λαμπρής οροσειράς.
(Δ.Τ)
MINOTAURI – “II” (Firedoom Music, 2007)
Στα χνάρια των συμπατριωτών τους REVEREND BIZARRE περίπου, οι Φινλανδοί MINOTAURI από το Äänekoski (άντε πρόφερε το) παρότι σχηματίστηκαν το 1995, χρειάστηκε να περιμένουν εφτά ολόκληρα χρόνια μέχρι να κυκλοφορήσει το παρθενικό τους ΕΡ με τίτλο “Doom metal invasion”, το 2002. Μετά από ακόμα ένα ΕΡ το 2004 (“Satan in man/Sex messiah”), κυκλοφόρησαν την ίδια χρονιά το ομότιτλο full-length “Minotauri”. Ξερό, βαρύτατο και πολύ ιδιαίτερο σε ήχο, είχε λάβει πολύ καλές κριτικές για την εποχή του. Το δεύτερο όμως – και κύκνειο άσμα τους – άλμπουμ με τον απλοϊκό τίτλο “II”, ήταν ακόμα καλύτερο, με τον ήχο αρκετά πιο καθαρό και με μικρότερα κατά μέσο όρο κομμάτια. Δυστυχώς μετά την κυκλοφορία του δίσκου διέλυσαν και δεν προλάβαμε να δούμε αν και τι παραπάνω μπορούσαν να προσφέρουν, σίγουρα μιλάμε για συγκρότημα που είχε να δώσει πολλά στο μέλλον.
(A.K)
MY DYING BRIDE – “The Angel and the dark river” (Peaceville Records, 1995)
Ποτέ άλλοτε η Βικτωριανή αισθητική και το doom metal δεν παντρεύτηκαν οπτικά και μουσικά με τέτοια μαεστρία όπως στους MY DYING BRIDE. Επίσης, κανένα συγκρότημα του είδους τους δεν είναι τόσο αξιοσέβαστο, ανεξαρτήτως ιδιώματος προτίμησης. Μετά το στρυφνά βαρύ “As the flower withers” και το εκπληκτικό “Turn loose the swans” (το οποίο έχασε στο νήμα) βρισκόμαστε στον τρίτο δίσκο των Βρετανών. Ο τίτλος του είναι “The angel and the dark river”. Το εισαγωγικό έπος που λέγεται “The cry of mankind”, το πρώτο κομμάτι που άκουσε ο γράφων ποτέ από τους Βρετανούς, καθηλώνει με τη βαθιά συναισθηματική του φόρτιση τον ακροατή, παρουσιάζοντας τον εντελώς δικό τους τρόπο να προσεγγίζουν το doom metal, με το βιολί και τα πλήκτρα του μεγάλου Martin Powell να συμπληρώνουν τέλεια το σύνολο (“Black voyage” επίσης). Και πάνω από όλα αυτά, ο ένας και μοναδικός Aaron Stainthorpe να μοιράζεται με την εσωτερική, απολογητική και πειστική ερμηνεία του, τις ιστορίες θλίψης του. Δίσκος – κάθαρση που λίγοι γενναίοι αντέχουν.
(Γ.Σ)
ORODRUIN – “Epicurean mass” (PsycheDOOMelic Records, 2003)
Orodruin, the Mount Doom, το μεγάλο ηφαίστειο που δεσπόζει στο κέντρο της μαύρης, καταραμένης γης της Mordor. ORODRUIN, doom metal σχήμα, το οποίο ακολουθεί πιστά τις επιταγές των BLACK SABBATH, ST. VITUS, CATHEDRAL και PENTAGRAM. Και όσο αφιλόξενη και άγονη ήταν η κοιλάδα Gorgoroth στη γη της Mordor, άλλο τόσο «ξερός» και «αφιλόξενος» είναι αυτός ο δίσκος. Με την παραμόρφωση να χτυπά «κόκκινο» και την μελαγχολική ατμόσφαιρα σταδιακά να μετατρέπεται σε πραγματικά μοχθηρή, το άλμπουμ αυτό αποτελεί μια σπουδή στο πως μπορείς να φέρεις το «χθες» στο «σήμερα». Εδώ θα βρείτε κιθάρες που ακούγονται στ’ αλήθεια σαν το λογοτεχνικό αυτό ηφαίστειο που εκσφενδονίζει λάβα προς πάσα κατεύθυνση. Θα δείτε τον πραγματικό πρωταγωνιστή του θρυλικού έργου του Tolkien, τον Samwise Gamgee, να ζωντανεύει μπροστά σας κουβαλώντας τον «γιωταπεντά» Frodo Baggins στις πλάτες του, ανεβαίνοντας τον δρόμο προς την πύρινη χαράδρα στο Βουνό του Χαμού. Ναι, με αυτήν την εικόνα θα μπορούσε να παρομοιαστεί ηχητικά το “Epicurean mass” και επίσης θα μπορούσε ζωγραφισμένη να είναι το εξώφυλλό του, αν δεν υπήρχε και εδώ ο Thomas Cole (τον μάθαμε όλοι από τους CANDLEMASS) με το έργο του «Η Έξωση από τον Κήπο της Εδέμ» να δώσει έμπνευση στον κιθαρίστα John Gallo ώστε να «παίξει» με το σχέδιο και τα χρώματα για το τελικό αποτέλεσμα.
(Δ.Τ)
PAGAN ALTAR – “Mythical & Magical” (Oracle Records, 2006)
Το NWOBHM έδωσε μεγάλες στιγμές ΚΑΙ στο doom metal. Και όχι μόνον αυτό, αλλά οι PAGAN ALTAR ήταν μαζί με τους WITCHFINDER GENERAL εκ των πρωτεργατών της όλης «φάσης». Λόγω του πως εξελίχθηκε η ιστορία τους, οι Βρετανοί απέκτησαν ένα cult/obscure status το οποίο όμως «δούλεψε» υπέρ τους και δεν τους «κατάπιε», όπως έγινε με άλλες μπάντες με αυτό το χαρακτηριστικό. Σε αυτό βοήθησε σίγουρα το γεγονός πως το ντεμπούτο τους, καίτοι αρκετά παλαιότερο, κυκλοφόρησε σε μια περίοδο που το κοινό είχε στραφεί προς το underground metal από την μία, αλλά και όταν είχε ήδη ξεκινήσει και η άνθιση του λεγόμενου “vintage rock”, παρακλάδι του οποίου ήταν και το occult rock. Οι PAGAN ALTAR ήταν βασική επιρροή όλων αυτών των σχημάτων που φόρεσαν παντελόνια καμπάνες, πουκαμίσες και τραγούδησαν για τον Εωσφόρο, μαγείες και απόκρυφες τέχνες, πράγμα λογικό, αφού οι δίσκοι τους μετέφεραν μια ατμόσφαιρα άκρως μυστικιστική, με όχημα την κιθάρα του Alan Jones, την τόσο ιδιαίτερη φωνή του πατέρα του Terry (R.I.P) και με την αρωγή των υπέροχων, διακριτικών πλήκτρων της Louise Walter. Η επιλογή του “Mythical & Magical” είναι καθαρά θέμα προσωπικού γούστου. Εσείς, θεωρείστε την δισκογραφία τους αποτελούμενη από τέσσερα ισάξια αριστουργήματα τα οποία, συμπεριλαμβανομένου και του πρόσφατου “The room of shadows”, άνετα θα είχαν όλα θέση εδώ.
(Δ.Τ)
PALLBEARER – “Sorrow and extinction” (Profound Lore, 2012)
Ο Μικρός Βράχος (Little Rock) του Arkansas έδωσε μεγάλη μπάντα. Και την έδωσε όταν οι Joseph D. Rowland και Brett Campbell σταμάτησαν να ασχολούνται με το noise/drone συγκρότημα των SPORTS και είδαν «το φως το αληθινόν». Ή το «σκότος το αληθινόν», ανάλογα από ποια πλευρά το κοιτά κανείς το όλον ζήτημα. Παραδοσιακό doom, 100% Sabbath-ικό, με γενναίες δόσεις ατμοσφαιρικού ήχου και επική διάθεση που σε σημεία θα σας φέρει στο νου τους SOLSTICE του “New dark age”. Ακούστε για παράδειγμα το σημείο με το που τελειώνει η ακουστική εισαγωγή του εναρκτήριου 12λεπτου “Foreigner”, που και μόνο του να είχε κυκλοφορήσει ως maxi – single, αρκούσε να αρπάξει το μελάνι από το χέρι του κάθε «κριτικού» και να γράψει το όνομα του γκρουπ στις σελίδες με τα μεγάλα σχήματα του σήμερα. Δεν είναι όμως μονάχο του. Το ακολουθούν και το υποστηρίζουν ακόμη τέσσερα μεγαλεπήβολα τραγούδια, που ξεχειλίζουν από sola γεμάτα vibrato, μπάσο που «έρπεται», τύμπανα καθηλωτικά και ΤΕΡΑΣΤΙΑ riffs που θα σας θυμίσουν μεν πολλά, από την άλλη όμως ακριβώς αυτό είναι που θα σας κάνει να παραδεχτείτε την ποιότητά τους. Άλλωστε, για κομμάτια σαν τον “TROUBLE meets ST. VITUS” υπερ-ύμνο “Devoid of redemption” δεν αγαπήσαμε αυτήν την μουσική; Όχι, απαντήστε μου.
(Δ.Τ)
PENTAGRAM – “Relentless” (Peaceville Records, 1993)
Το doom metal είναι εξ ιδρύσεως του, αστικό ιδίωμα. Μυρίζει άσφαλτο, καυσαέρια και είναι ογκώδες και θορυβώδες. Μια από τις παλαιότερες μπάντες στο εν λόγω παρακλάδι, είναι οι Αμερικανοί PENTAGRAM. Με μπροστάρη έναν από τους πιο παλαβούς (βασικά, μιλάμε για εντελώς αυτοκαταστροφικό τύπο) frontmen που υπήρξαν ποτέ (που δε του βγήκε πάντα σε καλό, δυστυχώς) με την εντελώς χαρακτηριστική του φωνή, τον Bobby Liebling, έγιναν ένα από τα πλέον ιστορικά συγκροτήματα του είδους τους, με ισχυρό fanbase ανά το κόσμο. Εδώ, πιάνουμε το υπέρτατο “Relentless” του 1993 (ή ομώνυμο του 1985, όπως θέλετε πείτε το). Βρωμιάρικο, ασίκικο και βλογιοκομμένο όσο λίγα. Αν μπορούσαν ποτέ να περιγραφούν κάποιοι ως οι MOTORHEAD του doom, στο μυαλό μου θα ήταν οι PENTAGRAM πιθανότατα. Ιστορικό όνομα, ασυμβίβαστο παίξιμο και αλήτικο attitude. Κομματάρες όπως τα εναρκτήρια “Death row”/”All your sins” αρκούν για να σε βάλουν στο κλίμα: να ανοίξεις μπύρα, να βγάλεις τσιγάρο και να χαλαρώσεις απολαμβάνοντας, ανεβοκατεβάζοντας ρυθμικά το κεφάλι. Με την εξής υποσημείωση, να υπάρχει πάντα από κάτω: DON’T DO IT LIKE BOBBY.
(Γ.Σ)
PILGRIM – “Misery wizard” (Metal Blade Records, 2012)
Θυμάμαι ακόμα την έκπληξη όταν είδα ότι ένα καθαρό doom συγκρότημα υπέγραψε στην Metal Blade. Ο Brian Slagel όμως είναι λαγωνικό από τα λίγα και οι προσδοκίες για το δίσκο αυτό ήταν υψηλές, πριν την κυκλοφορία του ακόμη. Στις αρχές του 2012 οι PILGRIM, από το Newport του Rhode Island, δικαίωσαν τις προσδοκίες προσφέροντας ένα από τα πιο όμορφα – και ποιοτικά προφανώς – doom άλμπουμ των τελευταίων ετών και ένα από τα καλύτερα της δεκαετίας που διανύουμε και σύντομα μας αφήνει. Τέσσερα από τα μόλις έξι κομμάτια του δίσκου πλησιάζουν ή ξεπερνούν κατά πολύ τα δέκα λεπτά σε διάρκεια στο σύνολο, με το εναρκτήριο “Astaroth” να ξεγελάει τρόπον τινά τον ακροατή όντας αρκετά μικρότερο (μαζί με το “Adventurer”) από τα υπόλοιπα. Υπέροχο βάρος, παραγωγή καθαρή όσο πρέπει (χωρίς αυτή την εκνευριστική «πλαστικούρα» στον ήχο) και μια μουσική προσέγγιση που κάνει τον μέσο doomster να χαμογελάει μέσα στην έμφυτη μελαγχολία που την διακρίνει. Αν και όχι στα ίδια κυβικά, πάρα πολύ καλό ήταν και το δεύτερο, και τελευταίο μέχρι στιγμής άλμπουμ τους, “II:Void worship”.
(A.K)
PLACE OF SKULLS – “The black is never far” (Exile On Mainstream Records, 2006)
Δε νομίζω ότι θα μπορούσε να υφίσταται το συγκεκριμένο αφιέρωμα χωρίς τούτη τη μπάντα, δημιούργημα του κιθαρίστα των PENTAGRAM, Victor Griffin. To συγκρότημα δημιουργήθηκε το 2000 ως τρίο, αλλά το 2003 και στο “With vision” έγιναν κουαρτέτο με την αυτού μεγαλειότητα Wino να συμμετέχει στο δίσκο. Η μεγάλη στιγμή των PLACE OF SKULLS είναι σίγουρα το επόμενο και τρίτο τους άλμπουμ “The black is never far”, όπου και βρήκαν τον ήχο που τους ταίριαζε περισσότερο, ενώ έδειχναν να λειτουργούν καλύτερα σαν τρίο, καθώς ο Wino αποχώρησε πρώτον λόγω διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων (ανέκαθεν δεν είχε το Θεό του) και δεύτερον επειδή έμενε σε διαφορετική πολιτεία και η απόσταση ήταν τεράστια. Μετά το “The black is never far”, κυκλοφόρησε το πολύ καλό ΕΡ “As a dog returns” (2010) και το απαράδεκτο “In-graved” (2016), ενώ το πήγαινε-έλα του Griffin στους PENTAGRAM καλά κρατεί.
(Α.Κ)
PROCESSION – “To reap Heavens apart” (High Roller, 2013)
Οι έτεροι Χιλιανοί του αφιερώματος, μετά τους CAPILLA ARDIENTE. Ιδιαίτερο συγκρότημα, για έναν και μόνο λόγο: Μουσικά, είναι πιο «Σουηδοί» και από τους Σουηδούς, κανένας νεοτερισμός εδώ. Ανατολίτικα θέματα, λυρικές συνθέσεις μεγάλες σε διάρκεια «αναδυόμενες» από την CANDLEMASS θάλασσα… Όλα αυτά τα ωραία που θέλουμε να ακούσουμε σαν πατήσουμε το play. Συνήθως όμως, η στιχουργική προσέγγιση του doom, όταν έχει να κάνει με θρησκευτικά θέματα, είναι ένθεη. Εδώ αντίθετα, οι Χιλιανοί στρέφονται κατά της χριστιανικής πίστης και υπερασπίζονται την εξεύρεση πραγματικής σωτηρίας μέσω της προσωπικής αναζήτησης και της καλλιτεχνικής έκφρασης. Όπως άλλωστε πίστευε και ο Rainer Maria Rilke, λυρικός ποιητής και πεζογράφος του 20ού αιώνα του οποίου το ποίημα «Θάνατος» διαβάζει εδώ συνοδεία μουσικής ο Alan Averill των PRIMORDIAL. Φανταστείτε το δικό τους “Marche funebre”, με απαγγελτικά φωνητικά, και έχετε μια από τις πιο υποβλητικές και καθηλωτικές στιγμές του άλμπουμ. Έτερες μεγάλες στιγμές; Σίγουρα θα ξεχώριζα το “Conjurer” και το ομώνυμο magnum opus όχι σαν καλύτερα, αλλά σαν πιο αντιπροσωπευτικά, όπου οι εμφανέστατες επιρροές από τους Βρετανούς ήρωες SOLSTICE… «βγάζουν μάτι».
(Δ.Τ)
REVEREND BIZZARE – “II – Crush the Insects” (Spikefarm Records, 2005)
Κουκιά μετρημένα έχουμε εδώ. Οι κ.κ Earl of Void, Father Peter Vicar και Albert Witchfinder, ένα trio το οποίο θα πρέπει από τούδε και στο εξής να μνημονεύεται μετά επαίνων και ύμνων από τους απανταχού doomsters (ακόμη περισσότερο από όσο μνημονεύεται τώρα εννοώ), εδώ δημιούργησαν σύγχρονη ιστορία. Μετά από ένα καταπληκτικό ντεμπούτο (“In the rectory of the bizarre reverend” – 2002) και ένα τρομερό ep (“Harbinger of metal” – 2003, όπου οι αθεόφοβοι διασκεύασαν μέχρι και BURZUM), όταν ήρθε η ώρα της τρίτης και κρισιμότερης κυκλοφορίας, «καθάρισαν» το παιχνίδι από το ημίχρονο. Φανταστείτε ένα άλμπουμ στο οποίο λατρεύονται οι CATHEDRAL και η λατρεία μετουσιώνεται σε οκτώ ηχητικά διαμάντια, και έχετε πέσει «μέσα». Τα τρία πρώτα κομμάτια του άλμπουμ (“Doom over the world”, “The Devil rides out”, “Cromwell”) θα μπορούσαν να είναι τα «βλαστάρια» του ύμνου “Hopkins (The witchfinder general)”. Ειδικά το τρίτο. Και αν ρωτήσετε τους συνθέτες τους, θα σας πουν πως πρόκειται περί του μεγαλύτερου «ξεπουλήματος» στην ιστορία του αληθινού doom, λόγω του up tempo ρυθμού τους (ο ορισμός του αυτοτρολαρίσματος)! Ένα «λάθος» που διορθώνεται από την πρώτη νότα του ΕΠΟΥΣ “Slave of Satan” που ακολουθούσε τέταρτο στη σειρά ως το τέλος, όπου ο «μπαμπάς» των υπολοίπων τραγουδιών αυτή τη φορά ακούει στο όνομα “Ebony tears”. Κοινώς, αντίο ζωή.
(Δ.Τ)
SACRILEGE – “Turn back trilobite” (Metal Blade, 1989)
Πως το λες, αλήθεια, όταν ένα συγκρότημα χάρη σε ένα και μόνο δίσκο, τρυπώνει σε ένα αφιέρωμα? Δε ξέρω πως το λες, αλλά αυτό που έκαναν οι Βρετανοί SACRILEGE δεν έχει γίνει από κανένα συγκρότημα. Από τις punk/hardcore αρχές τους, στη thrash δισκάρα που ήταν το “Behind the realms of madness”, στο doom-meets-thrash τουρλομπούκι του “Within the prophecy” και τέλος στο “Turn back trilobite” για καθαρό doom, το οποίο θα δούμε σε αυτό το κείμενο. Ένα εκπληκτικά ογκώδες, κοφτερό και βαρύ σαν αμόνι αποτέλεσμα, με την Linda Simpson να πηγαίνει από το punk-ικο γαύγισμα της πρώτης εποχής, σε μια πολύ πιο μελωδική ερμηνευτική προσέγγιση και με όμορφο χρώμα στη φωνή της. Την ίδια στιγμή, το thrash στοιχείο και τα ξεσπάσματα υπάρχουν ολούθε στο δίσκο, δίνοντας μας ένα μεστό αποτέλεσμα, που δε περιορίζεται στα αργά riffs και στην ατμόσφαιρα. Όλα τα κομμάτια είναι εκπληκτικά, με τo “Silent dark” (άσμα μεγατόνων), το 12λεπτο έπος “Sea of tranquility” και το συντριπτικό “Father time (Beneath the gaze)” να ξεχωρίζουν. Ένας φανταστικός δίσκος, απαραίτητος για κάθε δισκοθήκη. Τσαμπουκαλεμένο, τεχνικά άρτιο, μεστό, ένα πραγματικό διαμάντι του “female fronted metal” το “Turn back trilobite”. Τι, όχι; Την πιάσατε την ειρωνεία, φαντάζομαι…
(Γ.Σ)
SAHG – “I” (Regain, 2006)
Πως μπορούν να συνυπάρχουν σε μια μπάντα ένας pop τραγουδιστής, ένας blackster μπασίστας, ένας hard rocker στην κιθάρα και ένας drummer – τραγουδιστής σε folk/ambient σχήμα αλλά συνάμα και ηθοποιός; Μπορούν, όταν μοιράζονται την ίδια τρέλα. Ο Olav Iversen των TRUCKS ανέλαβε το μικρόφωνο. Ο Tom Cato Visnes των GORGOROTH, GOD SEED και ABBATH το μπάσο, όπως κάνει και στους AUDREY HORNE παρέα με τον κιθαρίστα Thomas Tofthagen. Κάπου εκεί ο Einar Selvik των WARDRUNA και ηθοποιός στην σειρά “Vikings”, έκατσε πίσω από το «πυροβολικό». Το αποτέλεσμα; Ένα συγκρότημα που σε αυτό το βαρύ και…βαθύ άλμπουμ ακολουθεί το «Iommi τελετουργικό», αλλά το «εμβολιάζει» σύμφωνα με τα δικά του γούστα με έναν vintage rock χαρακτήρα και χρησιμοποιεί σωστά και το «χαρτί» της ψυχεδέλειας. Στα «πεταχτάρια» τους δε, είναι σκέτη απόλαυση, ειδικά στα “The executioner undead” και “Soul exile”. Μην σας ξεγελάσει κανείς λέγοντάς σας πως οι SAHG παίζουν “stoner”. Μην τον πιστέψετε. Doom λέγεται, και απλά όσο περνά ο καιρός (“II”, “III”, “Delusions of grandeur”, “Memento mori”), πότε το hard rock και πότε η ψυχεδέλεια στέκονται ισάξια δίπλα του. Γιατί Νορβηγία και Bergen, δεν είναι μόνο corpsepainting και black metal.
(Δ.Τ)
SAINT VITUS – “Born too late” (SST Records, 1986)
Ότι ήταν οι BLACK SABBATH για το μεταλλικό ήχο γενικότερα, θεωρώ ότι ήταν και οι SAINT VITUS συνολικά για όποια έννοια περιλαμβάνει τον όρο doom. Ήταν αυτοί που πήραν τον ήχο των SABS και το πήγαν ένα βήμα παραπέρα, γεφυρώνοντας το κενό ανάμεσα στον πρώιμο ήχο και αυτόν που θα γινόταν αμιγώς μεταλλικός στη συνέχεια. Τιτάνας, τεράστιος, ανυπέρβλητος Scott Reagers στα “Saint Vitus”/”Hallow’s victim”, αλλά η επιτομή του ήχου τους είναι το “Born too late” όπου έγιναν βαρύτεροι, πιο αργοί και φυσικά, ήρθε ΑΥΤΟΣ στο συγκρότημα. Μπορεί οι SAINT VITUS να είναι ιδέα κι όχι συγκρότημα και να μην στέκονται σε πρόσωπα, αλλά η παρουσία του Wino τους έκανε παγκόσμια υπερδύναμη και έδιωξε και τις τελευταίες αμφιβολίες. Και μόνο για την πρώτη πλευρά με το ομότιτλο, το “Clear windowpane” και φυσικά το καλύτερο κομμάτι που γράψανε ποτέ (“Dying inside”), ο δίσκος αξίζει να γίνει εικόνισμα κάτω από κάθε doom προσκέφαλο. Αναμένουμε σαν τρελοί το νέο δίσκο, τον πρώτο με τον Scott Reagers μετά από 24 χρόνια!
(A.K)
SCALD – “Will of the Gods is great power” (MetalAgen, 1996)
Αυτό είναι το πραγματικό underground. Για λίγους. Για όσους ψάχνουν, «την ψάχνουν» και για όσους έχουν συγκεκριμένα ακούσματα. Μπορεί να είναι doom τούτο που ακούς, αλλά αν δεν θεωρείς τον Quorthon τον μεγαλύτερο μουσικό που έβγαλε η σύγχρονη μουσική της Σουηδίας, τότε δεν ξέρω κατά πόσο θα το κατατάξεις στην θέση που του πρέπει. Η Ιστορία το έκανε βέβαια, και το μοναδικό αυτό άλμπουμ των Ρώσων είναι ένα παντοτινό κειμήλιο για όποιον θέλει να έχει μόνο ΜΕΓΑΛΟΥΣ δίσκους στην κατοχή του. Αργό, επιβλητικό, πομπώδες. Χορωδίες, υμνικά φωνητικά, κιθάρες απευθείας βγαλμένες από την “Twilight of the gods” εποχή των BATHORY και φιλτραρισμένες μέσα από το φίλτρο του Leif Edling. Μετά τον πρόωρο θάνατο του τραγουδιστή τους, τα υπόλοιπα μέλη διέλυσαν τους SCALD και δημιούργησαν την folk μπάντα TUMULUS. Το γιατί, δεν το ξέρω… ίσως να μην μπορούσαν πια να «συλλάβουν» το απίστευτο συναίσθημα αυτού εδώ του μουσικού αραβουργήματος. Ίσως αυτό να γινόταν έτσι κι αλλιώς, γιατί κάποια άλμπουμ βγαίνουν μόνο μια φορά. Ίσως πάλι, αυτό το γκρουπ να είχε εξελιχθεί σε κάτι το πολύ μεγάλο, αν είχε προχωρήσει παρακάτω. Κανείς δεν ξέρει. Θα δούμε τι θα ακολουθήσει, με την πρόσφατη επανένωση στα πλαίσια του Hammer of Doom και την προσθήκη του Felipe Plaza των CAPILLA ARDIENTE στα φωνητικά. Ακόμη και για ένα one-off show να έγινε αυτή η επανένωση, το μόνο σίγουρο είναι πως εδώ, γράφτηκε μια χρυσή σελίδα στο Codex Gigas του doom.
(Δ.Τ)
SHRINEBUILDER – “Shrinebuilder” (Neurot Recordings, 2009)
Κυρίες και κύριοι, από ’δω ο κορυφαίος δίσκος του 2009 και εκ των κορυφαίων της τελευταίας δεκαετίας γενικά (για πολλούς Ο καλύτερος δίσκος της δεκαετίας). Η σύμπραξη των Wino (ο Lemmy της καρδιάς μου), Scott Kelly (NΕUROSIS κι ας μη μαμήσω ποτέ), Al Cisneros (ΟΜ, SLEEP) και Dale Crover (MELVINS) έφερε ένα πρωτάκουστο ακουστικό θαύμα. Τέσσερις άνθρωποι που ο καθένας τους έχει υπηρετήσει το βαρύ και αργό ήχο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, ένωσαν τις δυνάμεις τους και χωρίς κάποιος από όλους να ξεχωρίζει καθώς μιλάμε για συμπαγές άλμπουμ στην ολότητα του, βγάλανε ένα ήχο που όλη του η ατμόσφαιρα ζέχνει doom-ίλα, έστω και όχι αυστηρά μεταλλική. Δίσκος που απίστευτο πως, ενώ ήδη συμπλήρωσε μια δεκαετία, ακούγεται απίστευτα φρέσκος. Και μόνο για το “Pyramid of the moon”, άξιζε θέση στο αφιέρωμα. Ας ελπίσουμε κάποτε να ευθυγραμμιστούν τα προγράμματα τους (και οι πλανήτες μαζί) και να κυκλοφορήσουν κάτι νέο. Ο καθένας ξεχωριστά το έχει περιγράψει ως την πιο όμορφη εμπειρία ηχογράφησης που είχε ποτέ.
(A.K)
SLEEP – “Sleep’s holy mountain” (Earache Records, 1992)
Οι SLEEP παρότι επηρέασαν περισσότερο την μετέπειτα stoner σκηνή απ’ όσο επηρεάστηκαν οι ίδιοι από τους BLACK SABBATH, έστω τιμής ένεκεν δεν θα μπορούσαν να λείπουν από το αφιέρωμα ως άξιοι πρεσβευτές του αργού και ξερού ήχου. Το “Sleep’s holy mountain” είναι η χρυσή τομή του πρώιμου, πιο ξερού ήχου τους και του μελλοντικού πιο… μαστούρικου μονοπατιού που ακολούθησαν στα “Jerusalem” και “Dopesmoker”. Με το line-up όνειρο των Al Cisneros (μπάσο/φωνή), Matt Pike (κιθάρα) και Chris Hakius (τύμπανα) να κόβει και να ράβει σε όλο το δίσκο, οι SLEEP δημιούργησαν μία σχολή ολόκληρη έχοντας άξιους μιμητές στη συνέχεια όπως και πολλές μπάντες που δεν έπρεπε να υπάρξουν ποτέ. Ελάχιστοι εκεί έξω πρόσφεραν riff-ογκόλιθους όπως ο Matt Pike, ενώ τα τελετουργικά τύμπανα δώσανε άλλη υπόσταση στον doom ήχο γενικότερα, πράγμα που δε μπορεί να αντιληφθεί κάποιο που θεωρεί doom ΜΟΝΟ το – άγιο κατά τ’ άλλα – “Epicus doomicus metallicus” των CANDLEMASS.
(A.K)
SOLITUDE AETURNUS – “Beyond the crimson horizon” (Roadrunner Records, 1992)
Η μεγαλύτερη doom metal μπάντα των Η.Π.Α. Οι σπουδαίοι SOLITUDE AETURNUS από το Texas (πολιτεία γνωστή για την τρομερή metal σκηνή της) θα μπορούσαν μόνο να ανοίγουν πανηγυρικά ή να κλείνουν επιβλητικά το εν λόγω αφιέρωμα, αν η εμφάνιση των συγκροτημάτων δεν γινόταν με αλφαβητική σειρά. Αρκετοί τους έμαθαν κατόπιν εορτής βέβαια, όταν Η φωνή του Robert Lowe ακούστηκε στους CANDLEMASS μετά την κακή εξέλιξη του reunion του 2005 με τον Messiah Marcolin. Στη τρέχουσα παρουσίαση – αφιέρωμα οι εν λόγω κύριοι εκπροσωπούνται από το δεύτερο τους διαμάντι “Beyond the crimson horizon” που κυκλοφόρησε το 1992. Εδώ τα φωνητικά του Lowe ανεβαίνουν επίπεδο ακόμη περισσότερο, πότε θρηνώντας πότε μαγεύοντας τον ακροατή. Μετά έρχονται τα riffs: κοφτερά και ογκώδη, σαν κατολίσθηση. Και εκεί κάπου έρχονται τα solos και σε αποτελειώνουν με το πόσο ουσιώδη και συνάμα τεχνικά είναι. Δεν υπάρχει γυρισμός μετά, ο δίσκος σε καταβροχθίζει. Οι SOLITUDE AETURNUS ξεπερνούν το εκπληκτικό ντεμπούτο “Into the depths of sorrow” και οδεύουν μόνο μπροστά, πέρα από τον πορφυρό ορίζοντα. Εκεί όπου βασιλεύει η τελειότητα. Μπορεί το όνομά τους («Αιώνια Μοναξιά») να έχει αποδοθεί στα Λατινικά λάθος, καθώς κανονικά θα έπρεπε να ονομάζονταν “Solitudo Aeterna”, αλλά να ξέρετε πως μουσικά, αυτή η μπάντα δεν λάθεψε ποτέ.
(Γ.Σ)
SOLSTICE – “New dark age” (Misanthropy Records, 1998)
ΤΕ-ΡΑ-ΣΤΙ-ΟΣ δίσκος. Από τις περιπτώσεις αυτές που ο ακροατής, αν έχει ψυχούλα και νιώθει, καθηλώνεται στο άκουσμα των μελωδιών που βγαίνουν από άλμπουμ σαν αυτό. Ο Rich Walker είναι ιδιάζουσα περίπτωση μουσικού. Είναι επίσης και ξεροκέφαλος, με την καλή έννοια. Έχει ένα όραμα για την μουσική και το συγκρότημά του, και αυτό δεν αλλάζει ό,τι και να συμβεί. Τρεις δίσκοι, τρία αδαμαντοστόλιστα έπη, με το “New dark age” να ξεχωρίζει. Να ξεχωρίζει όχι για την ποιότητα των συνθέσεων, αφού και τα “Lamentations” και “White Horse Hill” στον τομέα αυτό παίρνουν άριστα, αλλά για την ταυτότητά του. Αν το “Lamentations” ήταν πιο «ταξιδιάρικο» και «υποβλητικό» και το “White Horse Hill” πιο… «παραμυθένιο», το “New dark age” είναι ο ορισμός του πολεμικού – ηρωικού doom metal. Ακουστικές εισαγωγές, απίστευτα riffs με έναν ήχο – trademark που άπαξ και τον ακούσεις δεν τον ξεχνάς ούτε με λοβοτομή, ερμηνείες από τον Morris Ingram που αγγίζουν την μοναδικότητα χωρίς να είναι τεχνικά τίποτα το ιδιαίτερο, folk «αέρα» και στίχους που αφηγούνται τα πεπραγμένα εποχών αλλοτινών, όπου το δίκαιο ήταν «φτιαγμένο» από ατσάλι και την μοίρα όριζε ο ισχυρότερος. Στο πρώτο μέρος διαβάσατε για τους CROMLECH και το άλμπουμ τους “Ave mortis”. Εδώ, στο ομώνυμο κομμάτι, όταν διαβάσετε τους στίχους, θα βρείτε την πηγή της έμπνευσής τους. Τι να πιάσεις και τι να αφήσεις σε τούτο δω το ένθεο, επικών διαστάσεων, doom μανιφέστο. “Forgive me father…for I walk alone… to a destiny untainted, opaque, my own.” Λύγισα παιδιά. Τέλος.
(Δ.Τ)
SORCERER – “The crowning of the fire king” (Metal Blade, 2017)
Θα μπορούσε να παρουσιάζεται εδώ το “Sorcerer”, ή το “In the shadow of the inverted cross” καθώς μιλάμε για αριστουργήματα που μνημονεύονται με τα κολακευτικότερα σχόλια στις εκ των ένδον συζητήσεις των απανταχού ταγμένων και αφοσιωμένων doomsters. Πρόπερσι όμως, αυτό εδώ το αραβούργημα μας άφησε με στόματα χάσκοντα. Ένα αραβούργημα που οι ψηφίδες του είναι οι CANDLEMASS, MANOWAR, RAINBOW (γνωστή η λατρεία της μπάντας, ακούστε την διασκευή τους στο “Stargazer” άμεσα) και οι BLACK SABBATH του “Heaven and Hell” και του “Headless Cross”. Πώς να ήταν δυνατόν λοιπόν με τέτοιον συνδυασμό ακουσμάτων και επιρροών, να μην χτυπήσει η έμπνευση την πόρτα των Σουηδών για μια ακόμη φορά; Ακούστε το “Crimson cross”, το oriental opus “Abandoned by the gods” και το ομώνυμο κομμάτι και πείτε μου με το χέρι στην καρδιά, πόσα τέτοια έπη έχετε ακούσει τα τελευταία 15 χρόνια; Λίγα, πολύ λίγα, είναι η απάντηση. Με τις κιθάρες των Niemann/Hallgren και την φωνή του Engberg ισχυρότατα όπλα στο οπλοστάσιό τους, οι SORCERER ανάγουν το επικό doom metal σε επιστήμη και σαν να μην έφτανε αυτό, το ενισχύουν με power metal στοιχεία απευθείας από την μήτρα της πατρίδας τους (νομίζω πως οι TAD MOROSE και οι MORGANA LEFAY κοιτούν διακριτικά και γνέφουν συγκαταβατικά, ενθυμούμενοι τις πρώτες μέρες τους), δημιουργώντας ένα άλμπουμ του οποίου την αξία θα την καταλάβουμε εν πλήρη διαστάσει στα χρόνια που θα έρθουν.
(Δ.Τ)
SPIRITUS MORTIS – “The year is one” (Svart, 2016)
Φινλανδοί, από το Alavus. Η πρώτη doom metal μπάντα της χώρας, γνωστοί στις πρώτες τους μέρες ως RIGOR MORTIS (καμία σχέση με τους Αμερικανούς εννοείται), ιδρυθέντες από τα αδέρφια Maijala. Υπάρχουν από το 1987, και κυκλοφόρησαν το ομότιτλο παρθενικό τους άλμπουμ το 2004, καθώς έπρεπε πρώτα να μας δώσουν οκτώ (!) demos. Από μια «άχαστη» δισκογραφία, επιλέξαμε το πιο πρόσφατο αριστούργημά τους. Βαρύ όσο η κατάρα του Ταντάλου. Ασήκωτο όσο η πέτρα του Σισύφου. Επικό, υμνικό, λυρικό, λυτρωτικό θα έλεγα σε σημεία. Σκότος, καταχνιά, θανατίλα, νεκροταφεία, ο Μαύρος Θάνατος, λατινικές επιγραφές, Σταυροφόροι και Ιεροί Πόλεμοι… Πραγματικό “καταραμένο” metal. Μια θανατική πομπή, με μπροστάρη τον πρώην τραγουδιστή των διαλυμένων πια REVEREND BIZZARE Sami Albert Hynninen ο οποίος, σε μια ερμηνεία εξαιρετική, θρηνεί και πονά θυμίζοντας ιδιαίτερα σε κάποιες στιγμές τον μεγάλο Robert Lowe των τεράστιων SOLITUDE AETURNUS. “I summon all the spirits that I fear, I summon the bringer of death to come here… In the name of he who was cast from the sky, I want to destroy everything that keeps this world alive…”. Ας ανοίξει η γη να τους καταπιεί δηλαδή… μαζί και μας. Το ρητό “doom or be doomed”, βρίσκει εδώ την απόλυτή του εφαρμογή.
(Δ.Τ)
THE BLOOD DIVINE – “Awaken” (Peaceville Records, 1996)
H αποχώρηση του Darren White από τους ANATHEMA το 1995 συνέπεσε με την ένταξη του στο νεοσύστατο συγκρότημα του Paul Ryan (γνωστότερος ως Paul Allender, από τη θητεία του στους CRADLE OF FILTH). Οι THE BLOOD DIVINE στο “Awaken” βρίσκουν τη χρυσή τομή στον ήχο των ANATHEMA μετά το “Pentecost III” EP (τελευταία κυκλοφορία του White μαζί τους) και πριν το “The silent enigma”. Τιτάνια έπη όπως τα “So serene”, “Moonlight adorns”, “Wilderness” και “Aureole” υπάρχουν σε ελάχιστα άλμπουμ, πόσο μάλλον να συνυπάρχουν όλα μαζί. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι καθαρά μόνο doom άλμπουμ, καθώς έχει περάσματα κι από άλλους ήχους, αλλά τα ατμοσφαιρικά του πλήκτρα και οι πανέμορφες ακουστικές κιθάρες το καθιστούν από τα διαφορετικότερα άλμπουμ που υπήρξαν ποτέ. Και φυσικά η αιώνια φωνή του White που φέρνει τον όλεθρο σε κάθε στίχο, δε θα μπορούσε παρά να είναι η ατραξιόν του άλμπουμ. Βγάλανε άλλο ένα άλμπουμ την επόμενη χρονιά (“Mystica”) που δεν πλησίασε στο ελάχιστο το “Awaken” και διέλυσαν τόσο αιφνίδια όσο σχηματίστηκαν.
(A.K)
ΤΗΕ GATES OF SLUMBER – “Suffer no guilt” (I Hate Records, 2006)
Τα καμάρια της Indianapolis, οι φοβεροί και τρομεροί THE GATES OF SLUMBER, ήταν από τα πιο σιγουράκια του αφιερώματος. Υπερπαραγωγικοί και υπερποιοτικοί, πρόλαβαν σε λιγότερο από μία δεκαετία (2004-2013) να προσφέρουν πέντε άλμπουμ και ισάριθμα ΕΡ. Η ανώτερη δουλειά τους ήταν το δεύτερο τους άλμπουμ “Suffer no guilt”, με τις επιρροές SAINT VITUS/PENTAGRAM να είναι ευδιάκριτες στον ήχο τους, αλλά είχαν και το δικό τους προσωπικό στοιχείο που τους έκανε ιδιαίτερους. Το τέλος της μπάντας ήταν τραγικό, καθώς αφού παραιτήθηκε ο μπασίστας Jason McCash το 2013, ο κιθαρίστας/τραγουδιστής Karl Simon διέλυσε το συγκρότημα. Στη συνέχεια ο Simon σχημάτισε τους WRETCH ενώ ο McCash έγραφε κομμάτια για το επόμενο του σχήμα, αλλά πέθανε το 2014 από υπερβολική δόση ηρωίνης. Συγκρότημα με άδοξη και τραγική κατάληξη που τίμησε τον ήχο όσο ελάχιστοι, τόσο ποιοτικά, όσο και ποσοτικά.
(Α.Κ)
ΤΗΕ ΟBSESSED – “The obsessed” (Hellhound Records, 1990)
Σίγουρα αν φτάσατε ως εδώ, περιμένατε αυτό το άλμπουμ να βρει το δρόμο του στο αφιέρωμα. Οι THE OBSESSED του Wino ήταν η μπάντα που παρότι είχε σχηματίσει από το 1980, δεν ήρθαν στο προσκήνιο παρά το 1990 και στο διάλειμμα που κάνανε οι SAINT VITUS μετά την κυκλοφορία του “V”. Το ντεμπούτο τους προκρίθηκε έναντι του επίσης εκπληκτικού “Lunar womb” γιατί ήταν αποτέλεσμα προσπάθειας ετών και φυσικά απέδειξε ότι η αιώνια αλήτρα του ήχου μπορούσε να μετατρέψει σε χρυσάφι ότι έπιανε στα χέρια του με χαρακτηριστική ευκολία. Τη φορά αυτή, χρειάστηκε μόλις 32’ για να προσφέρει ένα από τα πλέον τεράστια άλμπουμ επιρροής ήχου και σχεδόν 30 χρόνια μετά, ο αντίκτυπος του συζητιέται ακόμα με θαυμασμό, η ήττα είχε ήδη προέλθει από το μπάσιμο του “Tombstone highway”, ενώ το «θαύμα» της μπάντας συνεχίστηκε και πρόπερσι με το φοβερό “Sacred”. Ας ελπίσουμε ο Wino να συγκεντρωθεί στους THE OBSESSED και να μην αναμιχθεί με άλλα 100 project παράλληλα και είναι βέβαιο ότι θα πάρουμε τεράστιες χαρές και πάλι.
(Α.Κ)
ΤΙΑΜΑΤ – “Clouds” (Century Media Records, 1992)
ΟΡΙΣΜΟΣ του doom συναισθήματος αυτό το άλμπουμ και δεν πα’ να ρίχνετε κατάρες όσοι το διαβάζετε και γουρλώνετε τα μάτια αυτή τη στιγμή (σχόλιο Δ.Τ: το “The sleeping beauty” μόνο του είναι τόσο doom όσο ολόκληρες δισκογραφίες άλλων σχημάτων, ενωμένες σε μία). Οι TIAMAT έκαναν αυτό που έκαναν οι περισσότερες μπάντες της εποχής τους, σταδιακά μαλάκωναν τον ήχο τους και το δικό τους άναρχο death metal στο “Sumerian cry” (έπος) βρήκε μία πιο στρωτή έκφραση στο “The astral sleep” (έπος 2) και όταν οι ταχύτητες ελάττωσαν και μπήκε η ατμόσφαιρα στη θέση της ακρότητας και η φωνή του Johan Edlund άρχισε να γίνεται οριακά μη κάφρικη, πρόσφεραν το καλύτερό τους άλμπουμ κι ένα από τα κορυφαία άλμπουμ της μεταλλικής ιστορίας γενικά. Καταπληκτικός ήχος στις κιθάρες, φοβερά τα πλήκτρα όταν και όπου πατάνε πάνω στα riff, ενώ ο ήχος των τυμπάνων του Niklas Ekstrand στο δίσκο είναι ένας από τους καλύτερους που ακούστηκαν ποτέ. Συγκλονιστικός δίσκος που μέχρι σήμερα δε μπορεί να μπει σε ταμπέλες, αλλά θεωρούμε ότι εξυπηρετεί άψογα τις ανάγκες του αφιερώματος και σε καμία περίπτωση δε θα μπορούσε να λείπει (συν ότι σβήνει άνετα το 90% – αν όχι παραπάνω – των άλμπουμ που έχουμε παραθέσει).
(Α.Κ)
TRIPTYKON – “Eparistera daimones” (Century Media Records, 2010)
Ο πόνος για την διάλυση των CELTIC FROST και η προδοσία που ένιωσε στο πετσί του ο Tom G. Warrior, έφεραν τη γέννηση των TRIPTYKON. Ονομάστηκαν έτσι διότι θεωρήθηκαν η τρίτη μπάντα (μείον τους φοβερούς APOLLYON SUN) που σχημάτισε ο Πολεμιστής (HELLHAMMER/CELTIC FROST συμπεριλαμβανομένων). Το αποτέλεσμα ήταν πάρα πολύ κοντά σ’ αυτό του κύκνειου άσματος των FROST, “Monotheist”, αλλά αυτή τη φορά ο θυμός κυριάρχησε της επιβλητικότητας, το γκρίζο έγινε μαύρο και ο πάγος έγινε φωτιά που έκαιγε στα σωθικά του ανυπέρβλητου ηγέτη. Οι TRIPTYKON χαρακτηρίστηκαν death, black, gothic από πολύ κόσμο (ευτυχώς που δε μας τους βγάλανε και thrash δηλαδή), αλλά η επιβλητικότητα του δίσκου, ο ήχος στις κιθάρες, οι μεσαίες προς αργόσυρτες ταχύτητες και φυσικά οι στίχοι και η απόδοση του Warrior μας δίνουν όλο το δικαίωμα να συμπεριλάβουμε το δίσκο στο αφιέρωμα. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να λείπει, διότι θεωρείται από πολλούς το κορυφαίο άλμπουμ που κυκλοφόρησε το 2010. Και να σας πω και κάτι ακόμη; Κάλλιστα θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε και το “Monotheist”, αλλά προτιμήσαμε να πάμε με τη λογική και να γλυτώσουμε περαιτέρω αρνητική ενέργεια.
(Α.Κ)
TROUBLE – “Trouble” (Metal Blade Records, 1984)
Σωτήριον έτος 1984. Στο Chicago ο Eric Wagner, ως άλλος εσχατολογικός προφήτης, κηρύττει την οργή του Θεού προς όλους τους αμαρτωλούς της Γης. Μαζί του, οι Rick Wartell και Bruce Franklin στις κιθάρες, ο Sean McAllister στο μπάσο και ο Jeff Olson στα τύμπανα. Την ώρα του κηρύγματος, ακούγεται από τα ηχεία ένας «στοιχειωμένος» heavy metal ήχος που θυμίζει μεν έντονα τους μέντορες BLACK SABBATH, αλλά δεν έχει αυτό το «χίπικο» συναίσθημα που πολλές φορές είχαν οι συνθέσεις των Βρετανών. Αντίθετα, εδώ είναι σαν να «γεννήθηκαν» κάποια άκρως σκοτεινά και απειλητικά τραγούδια, από το DNA του “Children of the grave” και του “War pigs”. “Psalm 9” το μάθαμε εμείς στην πορεία, καθώς άλλαξε τίτλο, “Trouble” το είχαν μάθει τότε οι απανταχού μεταλλάδες, το αποτέλεσμα όμως έτσι κι αλλιώς το ίδιο. Και αυτός ο Wagner… πόσο ταιριαστός στην white metal θεματολογία του δίσκου και της μπάντας. Αν μπορούσαμε να ακούσουμε την φωνή των καταραμένων και καταδικασμένων σε αιώνιο μαρτύριο στα βάθη της Κόλασης να μας προειδοποιούν για την κατάληξη των ανομιών της ανθρωπότητας, την δική του φωνή θα ακούγαμε. Δίσκος – σταθμός, μπάντα – πυλώνας. Μετανοείτε!
VENI DOMINE – “Fall Babylon fall” (Edge Records, 1991)
Μετά από ένα demo ως GLORIFY και δύο ως SEVENTH SEAL, οι φοβεροί και τρομεροί αυτοί Σουηδοί κυκλοφόρησαν τον παρθενικό τους δίσκο ως VENI DOMINE το 1991, σε παραγωγή των αδερφών Wahlquist (HEAVY LOAD) και με ένα αριστουργηματικό εξώφυλλο φιλοτεχνημένο από τον μεγάλο Rodney Mathews. Τι να γράψεις τώρα για αυτό εδώ το άλμπουμ… Ένα Βιβλικό Έπος, που σε αντίστοιχο συναίσθημα συγκρίνεται μόνο με τα αριστουργήματα των SAVIOUR MACHINE. “Fallen! Fallen is Babylon the Great! She has become a home for demons, for all the Nations drank of her poisonous wine… The wine of her adulteries!”. Ο Τριαδικός Θεός, η Πόρνη της Βαβυλώνας, η Δευτέρα Παρουσία… θεματολογία που αν την ντύσεις με αξιόλογη doom metal μουσική, δημιουργείς κάτι το εξαιρετικό. Τα αδέρφια Weinesjö δεν έκαναν απλά αυτό. Συνέθεσαν έναν από τους καλύτερους δίσκους όλων των εποχών, όχι μόνο για το εν λόγω είδος αλλά και για το metal στο σύνολό του, με καλύτερο «χαρτί» τον Fredrik Ohlsson, έναν από τους καλύτερους μαθητές του Geoff Tate. “White” και “Christian metal” τους χαρακτήρισαν. Αν υπήρξε ποτέ αυτό το είδος τότε ναι, εδώ έχουμε μια ηγετική του μπάντα στην καλύτερη στιγμή της καριέρας της. Δίσκος που σε στέλνει με αναφιλητά στο κοντινότερο εκκλησάκι για μετάνοια.
(Δ.Τ)
WARNING – “Watching from a distance” (The Miskatonic Foundation, 2006)
Δημιουργήθηκαν στο Essex της Μ. Βρετανίας το 1994, από τον κιθαρίστα/τραγουδιστή Patrick Walker και τον drummer Stuart Springthorpe. Το ντεμπούτο τους “The strength to dream” πέρασε όπως λέμε…στα κουφά. Περιόδευσαν με τους SOLSTICE (η εταιρεία τους εξάλλου άνηκε στον αρχηγό των τελευταίων Rich Walker) και τους JACK FROST, αλλά «μπήκαν στον πάγο» ώστε να αφοσιωθεί ο Patrick Walker με την άλλη μεγάλη του αγάπη, το θέατρο. ‘Εβαλαν ξανά «μπροστά τις μηχανές» το 2005 και έναν χρόνο αργότερα ήρθε αυτό εδώ το… δεν μπορώ να το περιγράψω βασικά. Το εξώφυλλο τα λέει όλα. Μια φιγούρα που παλεύει για τον επιούσιο, φορτωμένη, να ανεβαίνει τον δικό της Γολγοθά. Στίχοι όπως αυτοί εδώ “Take ahold of my life, make it into one that I want it to be… Make a whole of my life, make my faces one that I want you to see”, να περιγράφουν ποιητικότατα τον ανθρώπινο πόνο, μόχθο, και την αποτυχία των ανθρωπίνων σχέσεων. Βασανιστικά αργό, εξιλεωτικά πένθιμο, το “Watching from a distance” είναι άλμπουμ για λίγους. Όχι, δεν πρόκειται για μια υπερφίαλη δήλωση. Στ’ αλήθεια, δεν αντέχουν όλοι να το ακούσουν. Όσοι όμως φτάσουν μέχρι τέλους, αρκετά λεπτά μετά, θα καταλάβουν πως άκουσαν κάτι το μοναδικό. Είμαι σίγουρος πως ο Cavanagh των ANATHEMA, κοιμάται και ξυπνά αγκαλιά με τούτο το έπος θλίψης.
(Δ.Τ)
WHILE HEAVEN WEPT – “Sorrow of the angels” (Eibon Records, 1998)
Σας έχει συμβεί ποτέ, να μπείτε σε μια συναυλία ενός συγκροτήματος έχοντας άγνοια για αυτό; Οι WHILE HEAVEN WEPT ήταν ένα τέτοιο συγκρότημα για μένα. Τους είδα στη τελευταία τους συναυλία επί ελληνικού εδάφους, και έκτοτε κάπου στο συναυλιακό χώρο του Temple βρίσκεται το σαγόνι μου. Όποιος το βρει, ας ειδοποιήσει! Στα πλαίσια της διαδρομής που επιχειρούμε στο ζόφο και τη μελαγχολία του doom metal ιδιώματος, θα μιλήσουμε για το ντεμπούτο τους, “Sorrow of the angels”. Εκεί που η γαλήνη και ψυχική ανάταση του power metal παντρεύεται με τη αργόσυρτη μελαγχολία του doom metal, δημιουργώντας 3 δαιδαλώδεις ελεγείες υπεράνω κριτικής (“Thus with a kiss I die”, “Into the well of sorrow”, “The death of love”) καθώς και ένα μικρής διάρκειας επίλογο (“September”) σε ένα βαθιά ρομαντικό δημιούργημα 39 λεπτών. Το “Sorrow of the angels” είναι ο άξιος αντιπρόσωπος των WHW σε τούτο το αφιέρωμα. Φυσικά δεν τίθεται θέμα για την αξία της υπόλοιπης δισκογραφίας του γκρουπ, απλά αυτό το άλμπουμ δεν έχει progressive και power επιρροές, όπως οι διάδοχοί του. Είναι ξεκάθαρο doom. Είναι ο θρήνος του έρωτα που είτε δεν εκπληρώθηκε, είτε πέθανε άδικα και απροσδόκητα, αφήνοντας μόνο κομματιασμένα όνειρα και στάχτες μιας πικρής αγάπης. Ένας θρήνος που μετουσιώνεται σε λέξεις και μουσική από τον κιθαρίστα/τραγουδιστή/οργανίστα/στιχουργό/συνθέτη Tom Philips, ο οποίος άνετα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως ένας μελλοντικός «από μηχανής θεός» του χώρου, αν ποτέ χρειαστεί παρέμβαση.
(Γ.Σ)
WITCHFINDER GENERAL – “Friends of Hell” (Heavy Metal Records, 1983)
Η δεύτερη περίπτωση NWOBHM συγκροτήματος που όχι μόνο αξίζει, αλλά οφείλουμε να συμπεριληφθεί εδώ. Πήραν το όνομά τους από την ομώνυμη ταινία. Όπως και οι PAGAN ALTAR, έτσι και οι WITCHFINDER GENERAL θα μπορούσαν να εκπροσωπηθούν από οποιοδήποτε από τα δύο κλασσικά τους άλμπουμ. “Death penalty” ή “Friends of Hell”; “Friends of Hell” ή “Death penalty”; Το ντεμπούτο ή το άλμπουμ της καθιέρωσης; Σε αυτές τις περιπτώσεις, ένα κέρμα βοηθάει. Το κέρμα στρίφτηκε και έδειξε με την σειρά του άλμπουμ της καθιέρωσης. Zeeb Parkes φωνή, Phil Cope κιθάρα, Rod Hawks μπάσο, Graham Ditchfield τύμπανα (στο studio, στις συναυλίες είχαν κυρίως τον Dermot Redmond). Σε παραγωγή Robin George (DIAMOND HEAD, MARSHALL LAW, QUARTZ) και τελικό mastering από τον Tim Young (JUDAS PRIEST, IRON MAIDEN, ACCEPT μεταξύ πολλών άλλων). Ως μουσικοί που πρωτοστάτησαν και συνέβαλαν το δικό τους λιθαράκι στην δρομολόγηση των εξελίξεων, σύγχρονοι των PENTAGRAM και ST. VITUS, δεν χρειάζεται να αναφέρουμε το πόσο οι BLACK SABBATH «δημιούργησαν» και τον δικό τους ήχο (σημ.: αν οι Sabs είχαν γράψει για παράδειγμα “Quietus reprise” αυτό θα μνημονευόταν ως παντοτινό αριστούργημα). Δεν το ακούς όμως αυτό μόνο στα τραγούδια τους, το βλέπεις και στην σκηνική τους παρουσία. Και αν οι PAGAN ALTAR ασχολήθηκαν σχεδόν αποκλειστικά με τον μυστικισμό και τον αποκρυφισμό, τούτοι δω έφτασαν να γράψουν και τραγουδήσουν μέχρι και για το LSD, χωρίς να ξεχνούν την «σατανική» τους θεματική υπόσταση. Σπουδαία μπάντα, το είπαμε;
(Δ.Τ)
Κάπως έτσι τελειώνει και το δεύτερο μέρος, και ολοκληρώνεται το αφιέρωμα. Ελπίζουμε να σας ήταν πρώτον ευχάριστη η ανάγνωση, δεύτερον να φρεσκάρατε τη μνήμη σας ξανακούγοντας αγαπημένους δίσκους και τρίτον, να εμπλουτίσαμε τις γνώσεις σας με άγνωστους ως τώρα σε σας καλλιτέχνες. Ως την επόμενη φορά που θα τα πούμε, να θυμάστε πως…
…“slow is the suffering” (DAWN OF WINTER, Anno Domini 2001)
Δημήτρης Τσέλλος, Άγγελος Κατσούρας, Γιάννης Σαββίδης
