a
Νομίζω πως έχετε καταλάβει πόσο μου αρέσουν οι συνεντεύξεις, όπου έχουμε έναν καλλιτέχνη απέναντί μας και συζητάμε για την ιστορία πίσω από ένα αγαπημένο, κλασικό άλμπουμ. Σειρά, πήρε ο κιθαρίστας των PARADISE LOST, Aaron Aedy, ο οποίος έχοντας μία απίστευτα θετική διάθεση για κουβέντα, απάντησε σε ό,τι είχαμε να τον ρωτήσουμε πάντα με το χαμόγελο στα χείλη κι έναν καλό λόγο για όλους, πάντα με την χαρακτηριστική του, Yorkshire προφορά. Στο ξεκίνημα, είπαμε και μερικά πράγματα για την επερχόμενη εμφάνιση του σχήματος στην Αθήνα, την Κυριακή 17 Απριλίου, αλλά και την τρέχουσα συναυλιακή –κι όχι μόνο- κατάσταση. Η κουβέντα είχε κυλήσει τόσο απολαυστικά, που είχαμε υπερβεί το χρόνο που είχαμε στη διάθεσή μας, κατά πολύ… 50 λεπτά κουβέντα όμως, είναι αρκετά και μπορείτε να το διαπιστώσετε και στο video, που σας συστήνω ανεπιφύλακτα να δείτε για να πιάσετε και τις βρετανικές, χιουμοριστικές ατάκες του Aaron!
Έχουν περάσει πλέον 20 χρόνια από την πρώτη συναυλία μας στην Ελλάδα, στα πλαίσια της περιοδείας για το “Shades of God”, το 1992 (σ.σ. οπότε πλέον είναι 30!!!). Ήταν τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου εκείνης της χρονιάς, έχω ακόμη το εισιτήριο. Θυμάμαι ότι μάθαινα ελληνικά όταν πήγαινα στο σχολείο και μέναμε δίπλα στην Ακρόπολη. Ήμουν τόσο ενθουσιασμένος, που σηκώθηκα πρωί-πρωί και πλήρωσα κάτι σαν 20 δραχμές αν θυμάμαι καλά και πήγα να δω την Ακρόπολη. Ένιωθα τόσο υπέροχα που ήμουν εκεί! Έχω τόσες ευχάριστες αναμνήσεις από την Ελλάδα. Για παράδειγμα, ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου, που άκουσα κοινό να τραγουδά ένα κιθαριστικό σόλο!!!
Ήμασταν τόσο διψασμένοι να δούμε συναυλίες τότε, που μπορούσαμε να τραγουδήσουμε μέχρι και το χτύπημα στα ντραμς!!!
Χαχαχαχα! Η Ελλάδα είναι ένας από τους αγαπημένους μου προορισμούς και σε κάθε περιοδεία, ανυπομονώ να έρθουμε να παίξουμε. Συνήθως προτιμώ να παίζω club shows. Στην Ελλάδα όμως, δεν με νοιάζει αν είναι club show ή φεστιβάλ. Σε κάθε περίπτωση περνάω φανταστικά, γι’ αυτό μου αρέσει πολύ να έρχομαι. Από τη στιγμή που το κοινό περνάει τόσο καλά όσο εγώ, είναι όλα τέλεια.
Προτού μιλήσουμε για το “Icon”, για το οποίο, ουσιαστικά, είναι η συνέντευξη, θα ήθελα να μιλήσουμε λίγο για τις επερχόμενες συναυλίες σας στην Ελλάδα. Έχεις συνειδητοποιήσει ότι είναι η 20η περιοδεία σας για την οποία περνάτε από εδώ και είναι η 31η εμφάνισή σας;
Σοβαρά; Έχουμε έρθει τόσες φορές; Wow! Όπως είπα και πριν, όταν κάπου περνάμε καλά, θέλουμε πάντα να επιστρέφουμε. Πάντα μας υποδέχεστε πολύ καλά κι έχετε το ίδιο πάθος που έχουμε κι εμείς για τη μουσική μας. Αλλά 31 φορές; Εκπληκτικό! Φοβερό! Μακάρι να ήταν και ακόμα περισσότερες! Από τη στιγμή που δεν βαριέστε, είναι καλά!
Από τη στιγμή που οι promoters σας ζητάνε να έρθετε, σημαίνει ότι και το κοινό σας λατρεύει. Είναι τόσο απλό. Αλλιώς, κανείς δεν θα πλήρωνε για να φέρει ένα γκρουπ που δεν μαζεύει κόσμο στις συναυλίες του.
Ανυπομονώ γι’ αυτές τις συναυλίες. Τις επόμενες μέρες είναι η 34η επέτειός μας και το γεγονός ότι δεν μπορούσαμε να παίξουμε συναυλίες τα τελευταία δύο χρόνια, ήταν πραγματικά απαίσιο. Οι συναυλίες που δώσαμε στην Αγγλία, ήταν σε «φούσκα» και δεν βλέπαμε καθόλου κόσμο. Αλλά οι οπαδοί περνούσαν ωραία, ήρθαν στις συναυλίες και ανυπομονούμε για την περιοδεία αυτή που τα πράγματα θα είναι πιο «ελεύθερα».
Μιας και το ανέφερες, είχα παρακολουθήσει τη live streaming συναυλία σας, που κυκλοφόρησε και σε live CD. Πως ήταν να παίζετε live χωρίς κοινό;
Υπάρχουν δύο διαφορετικές οπτικές. Μετά από έξι μήνες που ήμασταν κυριολεκτικά κλεισμένοι στα σπίτια μας, ήταν φοβερό που μπορούσαμε να δούμε το υπόλοιπο συγκρότημα και το crew μας. Μιλάμε για τρομερή ανακούφιση. Σ’ αυτό το επίπεδο, ήταν επίσης φοβερό ότι είχαμε την ευκαιρία να κάνουμε κάτι, που δεν ξέραμε πότε θα είχαμε την ευκαιρία και τη δυνατότητα να το ξανακάνουμε. Αλλά, για εμένα ήταν κάτι σαν πρόβα, βασικά. Παίζω συναυλίες επειδή μου δίνει ώθηση το κοινό. Προφανώς όμως, ήταν σαν να παίζαμε με τους κολλητούς μας. Εκείνη την περίοδο όμως, όλος ο κόσμος ήταν κολλημένος στα σπίτια του και χρειαζόταν, όπως κι εμείς, να κάνει κάτι. Νιώσαμε ότι θα ήταν μία πολύ καλή ευκαιρία, για μίαμιση περίπου ώρα, ο κόσμος να μην σκέφτεται τα προβλήματα που υπάρχουν, αλλά να ακούει μουσική, επειδή ο ρόλος της μουσικής είναι τέτοιος. Όταν πήραμε την απόφαση γι’ αυτό το show, είχαμε παράλληλα αποφασίσει να αναβάλλουμε την περιοδεία μας για ένα χρόνο και είχαμε ανάγκη να δούμε ο ένας τον άλλον και να παίξουμε μουσική. Από τη μία, απόλαυσα που μπορέσαμε να παίξουμε live τη μουσική μας και την ίδια στιγμή να μπορούν να μας δουν άνθρωποι απ’ όλον τον κόσμο, ήταν απίστευτο, από την άλλη μου έλειπε το κοινό, μα έπρεπε να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν θα μπορούσαμε να δούμε κοινό για αρκετό καιρό ακόμα… Όπως και συνέβη, αφού η επόμενη συναυλία μας, έγινε 9 μήνες αργότερα. Να σου πω και μία άλλη προοπτική που δεν την είχαμε σκεφτεί; Λάβαμε πολλά μηνύματα σ’ αυτό το live streaming, από ανθρώπους που μας ευχαριστούσαν, επειδή μένουν πολύ μακριά από τις πόλεις που γίνονται οι συναυλίες στις χώρες τους και είχαν, επιτέλους, την ευκαιρία να μας δουν να παίζουμε live. Μου αρέσει πάρα πολύ η ενέργεια που δίνει το κοινό, το λατρεύω αυτό, αλλά και αυτή η εναλλακτική, εκείνη την περίοδο, ήταν πολύ σημαντικό που έγινε.
Να προσθέσω και το γεγονός ότι εγώ προσωπικά, για παράδειγμα, είδα τη συναυλία σας αργότερα το βράδυ, που είχα χρόνο και την ξαναείδα και την επόμενη μέρα, απλά επειδή μπορούσα. Άλλο ένα πλεονέκτημα (σ.σ. έγνεφε καταφατικά ο Aaron). Πάμε στο σήμερα. Εκεί που είχαμε μόνο την πανδημία, η οποία εξακολουθεί να υπάρχει και να νοσεί πολύς κόσμος, έχει ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και υπάρχει βαθύτατη οικονομική κρίση! Μάλλον, αλλιώς περιμέναμε όλοι την εκκίνηση των συναυλιών, έτσι;
Μετά από δύο χρόνια που ο κόσμος υπέφερε κι έχανε τις δουλειές του από την πανδημία, συμπεριλαμβανομένων και ημών. Εμείς, είχαμε τη δυνατότητα και βγάλαμε κάποιες επετειακές κυκλοφορίες και κρατήσαμε το όνομά μας στην επικαιρότητα έστω κι έτσι. Τα υπόλοιπα συγκροτήματα όμως; Το crew μας; Οι άνθρωποι που διοργανώνουν συναυλίες; Τα venues; Τα local crew; Φαντάσου, για παράδειγμα, το crew ενός συγκροτήματος, που δουλεύει ακόμα κι όταν το συγκρότημα δεν είναι σε περιοδεία. Μέσα στην πανδημία, δεν μπορούσαν να κάνουν άλλη δουλειά. Να πήγαιναν σε κάποιον και να του έλεγαν ότι, για παράδειγμα, τα τελευταία 10 χρόνια επισκεύαζα τις κιθάρες των PARADISE LOST και οδηγούσα το βανάκι τους στις περιοδείες; Αυτά δεν είναι προσόντα για να βρεις άλλη δουλειά, πέρα του να δουλεύεις για εμάς. Τώρα λοιπόν, άνοιξαν οι συναυλίες, αλλά όλα τα συγκροτήματα έχουν βγει στο δρόμο για να παίξουν και ο κόσμος δεν έχει αρκετά λεφτά να τους δει όλους. Οπότε θα είναι πιο επιλεκτικός. Δεν ξέρω αν υπάρχουν καν venues διαθέσιμα για τα γκρουπ που ταξιδεύουν τον ίδιο καιρό. Δεν θα ήθελα να είμαι στη θέση των διοργανωτών, από ην άλλη όμως, προσπαθώ να δίνω αξία στα χρήματα που δίνει ο κόσμος για να δει τις συναυλίες μας. Οι διοργανωτές, δεν είχαν δουλειά για δύο χρόνια και ξαφνικά πρέπει να βρουν χρήματα για να πληρώσουν τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων και των αεροπορικών εισιτηρίων, των οποίων οι τιμές ανεβαίνουν κι αυτές. Πιστεύω ότι θα πρέπει να περάσουν ένα με δύο χρόνια για να ισορροπήσει η κατάσταση. Ήρθε και ο πόλεμος στην Ουκρανία… Θεέ μου, που θα σταματήσει αυτό;
Ας γυρίσουμε τώρα, πολλά χρόνια πίσω. Στο 1993 και την κυκλοφορία του “Icon”. Θα σου πω μια ιστορία. Είχα αγοράσει το δίσκο όταν είχε βγει. Διπλό βινύλιο, μ’ ένα poster μέσα…
Αυτή η φωτογραφία, είναι μία από τις δύο στις οποίες νομίζω ότι έχω βγει ωραίος! Χαχαχαχα! Δεν μπορώ να καταλάβω το λόγο, ήμασταν όλοι –κι εγώ μαζί τους- πραγματικά ωραίοι.
Είχα, λοιπόν, το βινύλιο στα στούντιο του MTV, όπου ήμουν υπεύθυνος για το “Headbanger’s Ball” για αρκετά χρόνια στα τέλη των 00s. Εκεί δούλευαν πολλές κοπέλες και κάποια στιγμή συνειδητοποίησα ότι κάποια από αυτές, προφανώς, είχε «βουτήξει» την αφίσα, ευτυχώς όμως, μου είχε αφήσει το δίσκο!!! Σου λείπουν αυτές οι μέρες που ήσασταν αντικείμενο θαυμασμού για τον γυναικείο πληθυσμό; Χαχαχαχαχα!
Οι PARADISE LOST, ποτέ δεν ήταν ένα συγκρότημα που το γούσταραν οι γυναίκες. Ποτέ δεν αισθάνθηκα έτσι. Πώς να γουστάρουν δηλαδή, ένα μάτσο μαλλιάδες που έκαναν headbanging στη σκηνή και τραγουδούσαν σαν «βόθροι» (σ.σ. έκανε την χαρακτηριστική death metal φωνή). Άσε που δεν μας άρεσαν καθόλου και οι φωτογραφίες, αφού λέγαμε ότι είμαστε μουσικοί κι όχι μοντέλα! Δεν είναι και κανένας μας πια τόσο όμορφος! Μόνο με αυτή τη φωτογραφία που είπες, είχαμε βγει όλοι σούπερ! Χαχαχαχα!
Πως ήταν να βρίσκεστε στη Music For Nations μετά την Peaceville; Είχατε πάει εκεί από το “Shades of God”, αλλά μετά τον δίσκο, είναι βέβαιο ότι αρχίσατε να βλέπετε τις διαφορές πιο έντονα…
Τεράστια αλλαγή… Έγιναν πάρα πολλές αλλαγές σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αλλάξαμε management και πήγαμε με τη Northern Music, με τους οποίους δουλεύουμε ακόμα. Ο Andy (σ.σ. Farrow, ο manager τους), ήταν αυτός που μας βρήκε το συμβόλαιο στη Music For Nations. Δεν έχω να πω τίποτα αρνητικό για τον Hammy (σ.σ. αφεντικό της Peaceville) και την Peaceville, ίσα ίσα, πιστεύω ότι ήταν η ιδανική πρώτη εταιρία για εμάς. Γνωρίζω πολλούς μουσικούς που βρίσκονταν σε άλλες εταιρίες, ακόμα και στην Αγγλία, που τους κατάκλεβαν οι δισκογραφικές τους. Ο Hammy ήταν πάρα πολύ δίκαιος. Ήμασταν τυχεροί που συνεργαστήκαμε μ’ έναν τέτοιο άνθρωπο που είχε ήθος κι έτρεχε πολύ σωστά την εταιρία του. Δεν έπαυε όμως, να είναι μία μικρή, ανεξάρτητη εταιρία, που την έτρεχε από το διαμέρισμά του. Αργότερα, με την επιτυχία συγκροτημάτων όπως οι ANATHEMA, μεγάλωσε κι αυτή, βέβαια. Η Music For Nations, ήταν «κανονική» εταιρία, που μας έδωσε έναν παραγωγό, τον Simon Efemey, ο οποίος ήταν «θρύλος». Ένας πραγματικός «θρύλος». Δεν θα μπορούσα να φανταστώ πιο κατάλληλο άνθρωπο να μας κάνει την παραγωγή σ’ εκείνα τα άλμπουμ μας. Ιδιαίτερα, σε ότι έχει να κάνει με μένα, μου τόνισε την αυτοπεποίθηση όσο κανείς άλλος, επειδή εκείνα τα χρόνια, είχα διάφορες ανασφάλειες. Ακόμα και τώρα είμαι φίλος με αρκετούς ανθρώπους από τη Music For Nations. Μιλούσα με τον Liam νωρίτερα σήμερα, για παράδειγμα (σ.σ. εννοεί τον Liam Donoghue, product manager της Music For Nations για πολλά χρόνια). Ο Liam με γνώρισε τη γυναίκα με την οποία είμαστε παντρεμένοι είκοσι χρόνια τώρα. Είχαν την ίδια νοοτροπία με την Peaceville, αλλά μεγαλύτερη δύναμη και χρήματα για να κάνουν αυτά που είχαν στο μυαλό τους. Πίστεψαν σε μας, 100%. Δεν υπογράψαμε κάποιο συμβόλαιο που να μας κατακλέβει και να υποθηκεύουμε τις ζωές μας και παράλληλα όποια ιδέα είχαμε, την έτρεχαν και μας υποστήριζαν. Ποτέ δεν μας ζητούσαν να ακούσουν το δίσκο πριν κάνουν οποιαδήποτε ενέργεια. Ήμασταν πολύ τυχεροί που μας εμπιστευόταν τόσο μία δισκογραφική εταιρία. Η EMI δεν θα συμφωνούσε με αυτόν το χειρισμό βέβαια (γέλια), εκείνοι όμως, μας έκλειναν το στούντιο, μας έδιναν τα χρήματα και όλα λειτουργούσαν πάρα πολύ ομαλά. Θυμάμαι την EMI, όταν τους παραδώσαμε το “Host”, που μας είπαν: «εχμμμ, περιμέναμε κάτι διαφορετικό»! Χαχαχαχα! Ξέρεις, υπάρχει πολύς κόσμος που πιστεύει ότι η EMI μας έκανε να βγάλουμε έναν τέτοιο δίσκο, αλλά στην πραγματικότητα ήμασταν εμείς που θέλαμε αυτή τη μουσική κατεύθυνση. Πάντως η Music For Nations ήταν απίστευτη εταιρία. Μας στήριξε τόσο πολύ. Εκείνα τα χρόνια, οι εταιρίες έχτιζαν τα συγκροτήματα. Υπήρχε πλάνο τριών ή τεσσάρων δίσκων, ενώ στις μέρες μας, αν δεν πουλήσει ο πρώτος δίσκος, σε διώχνουν. Είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα για καινούργια σχήματα, εκτός αν είναι σε ανεξάρτητες εταιρίες που τους πιστεύουν. Όπως για παράδειγμα κάνει η Rise Above του καλού μου φίλου, του Lee Dorrian.
Αυτό που είναι άξιο λόγου σχετικά με το “As I die”, είναι ότι πάνω σ’ αυτή τη φιλοσοφία, χτίσατε ολόκληρο το “Icon”, όπως μπορεί να ακούσει κανείς.
Ναι, ολόκληρη η φιλοσοφία μας στη σύνθεση, άλλαξε με το “As I die”, που ήταν ένα από τα τελευταία τραγούδια που γράφτηκαν για το “Shades of God”. Νομίζω ότι τότε, ο Greg Mackintosh, έμαθε να δημιουργεί τη δομή ενός κομματιού λίγο καλύτερα. Κάθε δίσκος για εμάς, είναι μία μαθησιακή διαδικασία. Μαθαίνουμε από τη δημιουργία ενός δίσκου κι εξελίσσουμε τα πράγματα στον επόμενο. Είμαστε ακόμα νέοι. Στην καρδιά. (γέλια).
Ποιο ήταν το στοιχείο που έκανε τόσο διαφορετικό το “Icon” σε ότι αφορά τη δημιουργία του;
Σίγουρα θα έλεγα ότι ο Nick και ο Greg είχαν πλέον πολύ μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Ήταν πολύ σημαντικό το γεγονός ότι είχαμε υπογράψει με τη Music For Nations, η οποία μας υποστήριζε πάρα πολύ και πλέον, είχαμε γίνει full time μουσικοί. Αυτή σήμαινε ότι μπορούσαμε να αφήσουμε τις παλιότερες πρωινές δουλειές μας και να γίνουμε επαγγελματίες μουσικοί. Με αυτόν τον τρόπο, είχαμε περισσότερο χρόνο να συγκεντρωθούμε στη μουσική και δεν ήμασταν υποχρεωμένοι να αρχίσουμε να το σκεφτόμαστε το βραδάκι, που γυρνούσαμε σπίτι από τις δουλειές μας. Είναι ένας εντελώς διαφορετικός τρόπος σκέψης, αν με καταλαβαίνεις. Το “Shades of God”, γράφτηκε πολύ γρήγορα, αμέσως μετά το “Gothic”, για το οποίο δεν περιοδεύσαμε και πάρα πολύ, μόλις τρεις εβδομάδες στην Ευρώπη. Υπογράψαμε με την MFN το Δεκέμβριο του 1991 και τον Μάρτιο του 1992 είχαμε μπει στο στούντιο. Κάτι άλλο σημαντικό, ήταν πως όταν μπεις σ’ ένα στούντιο μ’ έναν καλό παραγωγό, ξέρεις τι πρέπει να κάνεις ώστε να είσαι έτοιμος για τον επόμενο δίσκο. Ο Simon Efemey, ήταν πολύ καλός στο να μας συμβουλεύει σχετικά με το «χτίσιμο» των τραγουδιών. Για παράδειγμα, το “Ember’s fire”, ήταν εντελώς διαφορετικό τραγούδι, αλλά με τις συμβουλές του Simon, που μας προέτρεπε να βάλουμε διπλό ρεφρέν σε κάποια σημεία και διάφορες άλλες παρεμβάσεις του, έγινε αυτό που ακούς τώρα. Ο μήνας που περάσαμε στο στούντιο για το “Shades of God”, μας βοήθησε πάρα πολύ για το “Icon”. Όλοι μας, διψούσαμε να μάθουμε πράγματα και τα μαθαίναμε πάρα πολύ γρήγορα. Ήμασταν και νέοι και απορροφούσαμε τις πληροφορίες σαν σφουγγάρι. Από εκεί και πέρα, αυτό που λέμε «καμπύλη εκμάθησης», απογειώθηκε. Μέχρι τότε, πηγαίναμε στο στούντιο και όταν μας ρωτούσε ο μηχανικός ήχου, τι θέλαμε, του απαντούσαμε: «δεν ξέρουμε»! Χαχαχαχα!
Επειδή έχουν περάσει τα χρόνια και δεν θυμάμαι καλά, κάνοντας την έρευνά μου πριν μιλήσουμε, τσέκαρα ότι ο Simon Efemey, δεν είχε κάνει κάποια άλλη δουλειά ως παραγωγός πριν το “Shades of God”. Αυτή ήταν η πραγματικά πρώτη του δουλειά ως παραγωγός. Και μάλιστα, εκείνη την περίοδο, ήταν πάρα πολύ μέσα στον κλασικό, «ανθεμικό» heavy metal ήχο.
Μέχρι τότε, ο Simon είχε δουλέψει πολύ ως μηχανικός ήχου σε συναυλίες, αλλά είχε και εμπειρία από στούντιο, αφού είχε κάνει την παραγωγή σε κάποια singles και b’ sides στους WONDER STUFF, ένα pop indie συγκρότημα. Όντως, είχε μεγαλώσει ακούγοντας JUDAS PRIEST από τα 70s και διάφορα τέτοια πράγματα. Ήταν ένας old school metal τύπος. Και με βοήθησε να αναπτύξω αυτό που ονόμαζε “Rottweiler guitar” (σ.σ. εκείνη την ώρα, έκανε έναν ήχο σαν γάβγισμα σκυλιού με το στόμα του). Χαχαχαχα! Ήταν φοβερός με τους ήχους της κιθάρας, πραγματικά. Σε ότι αφορά εμένα, με έβγαλε από το καβούκι μου και μου έδωσε αυτοπεποίθηση δουλεύοντας μαζί μου. Ήταν πάρα πολύ καλός.
Μπορείς να μας πεις τι είχε γίνει στις ηχογραφήσεις; Αν είναι σωστές οι πληροφορίες μου, είχατε διάφορα ατυχήματα!!!
Χαχαχα! Ναι. Ο Greg είχε ένα ατύχημα με τα χέρια του και ο ντράμερ μας, ο Matt, είχε χτυπήσει τα πλευρά του μ’ ένα μπαλάκι του μπιλιάρδου… Από την –πλέον- πρώην σύζυγό του!!! Χαχαχαχα! Εκείνο τον καιρό, ήταν η φιλενάδα του, δεν ήταν παντρεμένοι. Είχαν πιεί πολύ κι εκείνη αποφάσισε να πάρει ένα μπαλάκι του μπιλιάρδου και να του το πετάξει στα πλευρά του!!! Ο Matt ηχογράφησε με δύο ραγισμένα πλευρά, τα οποία είχε δέσει. Για να είμαι ειλικρινής, δεν ξέρω πως τα κατάφερε. Έπαιζε ντραμς και πραγματικά, πονούσε πολύ. Κι ο Greg όταν ήταν πιωμένος, είχε κοπανήσει με το χέρι του ένα μαδέρι και το τραυμάτισε πολύ. Δεν μπορώ να θυμηθώ το λόγο… Ευτυχώς, πρόλαβε να αναρρώσει κι επειδή στο δίσκο έπαιζε τα σόλο, δεν ήταν το χέρι το οποίο κινούσε στην ταστιέρα, αλλά το άλλο. Αλλά αυτό με τον Matt, ήταν φοβερό. Απορώ πως ηχογράφησε το δίσκο. Εγώ έπαθα μία παρόμοια ζημιά πριν λίγους μήνες, κοντά στα Χριστούγεννα και δεν μπορούσα ούτε καν να ξαπλώσω για καμία δεκαριά μέρες. Φαντάζομαι πως ήταν εκείνος που έπρεπε να παίζει ντραμς και να παίρνει ανάσες… Πάντως, δεν είχα πιεί εγώ, οδηγούσα όταν το έπαθα! Μία εβδομάδα πριν από την κυκλοφορία του δίσκου, είχαμε δώσει εκείνη τη συναυλία στη Στουτγκάρδη που βιντεοσκοπήθηκε για το “Harmony breaks”. Μία εβδομάδα πριν, είχαμε επιστρέψει από την Αμερικάνικη περιοδεία μας με τους MORBID ANGEL και τους KREATOR.
Περίμενε λίγο, γιατί τσάκωσες και δύο επόμενες ερωτήσεις μου. Να δούμε κάτι που θέλω, λοιπόν. Περιοδεύσατε με τους MORBID ANGEL και τους KREATOR. Οι μεν πιο δεξιοί, οι δε εντελώς αριστεροί κι εσείς στη μέση. Πως ήταν η ατμόσφαιρα ανάμεσά σας;
Υπήρχαν κάποιες περίεργες στιγμές σ’ εκείνη την περιοδεία. Δεν θα ήθελα να μπω στη διαδικασία να πω ιστορίες, πάντως. Αυτό που θα πω είναι ότι υπήρχαν στιγμές που είχαμε διάσταση απόψεων ανάμεσα σε δύο συγκροτήματα. Να το θέσω έτσι! Πριν μερικά χρόνια, συνάντησα τον David Vincent και το πρώτο πράγμα που μου είπε, ήταν: «συγνώμη που ήμουν τόσο μ@@άκας στην περιοδεία εκείνη» κι εγώ του απάντησα «ρε φίλε, ήταν 30 χρόνια πριν, οκ»!!! Χαχαχαχα! Νομίζω ότι το κεφάλι του βρισκόταν σ’ ένα χώρο που δεν ήταν ο σωστός… Είχαμε πάρει μαζί πρωινό ένα πρωί και νομίζω ότι είδα ένα παιδί που ακόμη μεγάλωνε κι έβρισκε το δρόμο του, να στο πω έτσι. Τον έχω δει όμως κάποιες φορές τα τελευταία χρόνια και είναι πάρα πολύ ωραίος τύπος. Ήταν μία περίεργη περιοδεία και για εμάς. Παρότι μοιραζόμασταν το tour bus με τους MORBID ANGEL και τους KREATOR, δεν τους βλέπαμε συνεχώς και δεν τους βλέπαμε πολύ και τις ημέρες όπου είχαμε συναυλίες. Αλλά με τους KREATOR είμαστε φίλοι ακόμα και τώρα. Είναι τόσο αξιαγάπητοι τύποι. Ήταν όμως περίεργη περιοδεία, επειδή παίζαμε πρώτοι, όταν άνοιγαν οι πόρτες. Υπήρχαν κάποιες πολύ καλές συναυλίες, αλλά μιλάμε για 8,5 εβδομάδες και μας φάνηκε τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα!!! Να λάβεις υπόψη ότι δεν είχε κανείς μας πιστωτική κάρτα, δεν υπήρχαν κινητά ή internet κι εμείς είχαμε γύρω στα πέντε δολάρια την ημέρα για να φάμε!!! Ο Nick, ο Greg και ο Steve, είχαν πίσω στην πατρίδα παιδιά ηλικίας τριών ετών, που δεν είχαν ιδέα που βρίσκονταν οι γονείς τους. Έπαιρναν τηλέφωνο και τα παιδιά τους τσίριζαν και τους φώναζαν να γυρίσουν πίσω. Ήταν απαίσιο. Δεν μπορώ να φανταστώ σήμερα, πως καταφέραμε κι επιβιώσαμε με 5 δολάρια την ημέρα!
Και σαν να μην έφταναν αυτά, ανοίγατε για μία thrash και μία death metal μπάντα. Πως σας αντιμετώπιζε το κοινό;
Αυτό που ακούγαμε συνεχώς από κάτω ήταν: “PLAY FASTEEEERRRR”. Χαχαχαχα! Και τότε ήταν που ο Nick, ο οποίος είναι πάρα πολύ αστείος, έλεγε: “Ok, οπότε θα ακούσετε το πιο αργό μας κομμάτι». Θυμάμαι μία βραδιά στο Houston, ήταν πάρα πολύ ωραία. Είχαν έρθει τα παιδιά από τους PANTERA και περάσαμε ωραία. Μάλιστα, στο “As I die”, ο Phil Anselmo είχε σταθεί μπροστά στη σκηνή, εντελώς μόνος του και τραγουδούσε και χόρευε σαν τρελός. Μόνος του. Κανείς άλλος δεν κουνιόταν. Χαχαχα! Να είναι καλά! Ξέρεις κάτι, όμως; Ήταν μία πάρα πολύ σημαντική εμπειρία σαν άνθρωποι. Κάναμε δυνατές φιλίες σ’ αυτήν την περιοδεία, οπότε, όλα καλά. Βέβαια, ήμασταν λίγο περίεργη επιλογή σε σχέση με τα υπόλοιπα δύο σχήματα που έπαιζαν πολύ πιο γρήγορα. Κάθε μέρα ακούγαμε: “Go faster!!!”. “Fasteeeeerrrrr”!!! Χαχαχα. Αυτό που θυμάμαι, επίσης, και είναι αρκετά ηλίθιο, είναι πως βγάλαμε φωτογραφία στο “Batcave”, στο σημείο απ’ όπου έβγαινε το Batmobile στις παλιές ταινίες του Batman, τη δεκαετία του ’60.
Μετά την κυκλοφορία του “Icon”, βγήκατε μαζί με τους SEPULTURA, που μόλις είχαν βγάλει το “Chaos A.D.” και είχαν ελαττώσει τις ταχύτητες από μόνοι τους, οπότε δεν θα είχατε τον κόσμο να φωνάζει να παίξετε πιο γρήγορα!
Τι ωραία περιοδεία ήταν αυτή. Τι ωραία! Παίρναμε κι εμείς πολύ καλές κριτικές, αλλά αυτό που γινόταν με τους SEPULTURA ήταν κάτι απίστευτο. Θεωρούσα ότι θα γίνονταν όσο μεγάλοι ήταν οι METALLICA σε κάποιο σημείο. Οι συναυλίες πήγαιναν πολύ καλά κι ερχόταν κόσμος για να δει και τα δύο συγκροτήματα. Πέρασα απίστευτα καλά σ’ εκείνη την περιοδεία. Ήταν τόσο ωραία. Και με τους SEPULTURA είμαστε ακόμα πολύ καλοί φίλοι. Είναι τόσο καλά παιδιά.
Για το άλμπουμ, γυρίσατε τρία video clip. Εγώ όμως, θέλω να μιλήσουμε για το “Widow”. Πρέπει να σας έριξαν τόνους νερό σ’ εκείνο το video clip, έτσι;
Ωχ… Εγώ ήμουν εκείνος που δοκίμαζε την πίεση του νερού σ’ εκείνο το video. Είχαμε μάνικες της πυροσβεστικής που έριχναν νερό. Δεν ξέραμε όμως τι ποσότητα νερού να χρησιμοποιήσουμε και κάποιος έπρεπε να είναι το πειραματόζωο… Όλοι κοιταχτήκαμε και κατάλαβα ότι για μία ακόμη φορά έπρεπε να το κάνω εγώ. Χαχαχα! Εγώ είχα κρεμαστεί σε άλλο video… Τέλος πάντων… Ανεβαίνω στην πλατφόρμα, χωρίς μπλούζα, κρατώντας την κιθάρα. Το ύψος πρέπει να ήταν 3 με 3,5 μέτρα. Και μου ρίχνουν νερό με τόση πίεση, που παραλίγο να πέσω κάτω από την πλατφόρμα. Εγώ φώναζα σαν τον τρελό! Χαχαχα! (σ.σ. πρέπει να δείτε το σχετικό σημείο στο video που το περιγράφει!!!). Τι πλάκα… Κάναμε headbanging και είχαμε έναν τύπο να μας ρίχνει νερό με πίεση! Το video πάντως, είναι από τα αγαπημένα μου. Νομίζω ότι βγήκε πολύ καλό. Το video clip του “The last time” είχε μεγαλύτερο budget, αλλά αυτό του “Widow” ήταν καλύτερο, κατά τη γνώμη μου. Αν δεις σ’ εκείνο το video σε κάποια φάση, ένα χέρι να κρέμεται, εγώ είμαι. Σιγά μην πήγαινε κανείς άλλος να κρεμαστεί. Χαχαχα.
Μου φαίνεται, εκτός από κιθαρίστα σε θέλουν και για stuntman οι PARADISE LOST.
Χαχαχα! Έτσι φαίνεται! Αργότερα, στο video clip του “The enemy”, όταν έπρεπε να πέσουμε με το πρόσωπο στο νερό, όταν ήρθε η σειρά μου, έπεσα και ακούστηκε ένας θόρυβος λες κι έβγαιναν μπουρμπουλήθρες. Μου είπε ο σκηνοθέτης να σηκωθώ και να ξανακάνουμε το γύρισμα. Τιιιι;;;;; Σ’ αυτό το video clip έχω σίγουρα τις περισσότερες ιστορίες να διηγηθώ.
Πόσο δύσκολο ήταν να απολύσετε τον Matt Archer μετά από τόσα χρόνια μαζί;
Κάτσε να το διατυπώσω σωστά. Ο Matt προτιμούσε να παίζει ντραμς με τους φίλους του, παρά να είναι ένας επαγγελματίας μουσικός. Φτάσαμε σ’ ένα σημείο, που δεν μπορούσε να διαχειριστεί την πίεση. Όταν παίζαμε σε φεστιβάλ για την προώθηση του “Icon”, έκανε κάποια μικρά λαθάκια, που κάνουν οι ντράμερ, αλλά το πήρε πολύ άσχημα κι ένιωθε δυσαρεστημένος με τον εαυτό του. Προφανώς έβλεπε τους υπόλοιπους να δουλεύουν σκληρά και να γίνονται καλύτεροι ενώ εκείνος ήταν πιο χαμηλά. Από την άλλη, σίγουρα του έλειπε και το σπίτι του. Γιατί με το “Icon” λείπαμε πολύ περισσότερες μέρες από τα σπίτια μας, κάτι που έγινε ακόμα χειρότερο με το “Draconian times” και το “One second”. Υπήρχαν και πολλά άλλα πράγματα, αλλά είχαμε φτάσει σ’ ένα σημείο, όπου όλοι μας γνωρίζαμε ότι έπρεπε να γίνει μία αλλαγή. Είναι κρίμα, γιατί ακόμα είναι από τους καλύτερούς μου φίλους. Καθόταν πίσω μου στην τάξη, όταν ήμουν 11 χρονών!
Όταν κάνατε τις audition για νέο ντράμερ, είναι αλήθεια ότι ο Lee Morris, ήρθε με μπλουζάκι NAPALM DEATH και σας είπε ψέματα ότι έχετε χαιρετίσματα από τον “Barney” Greenway;
“Barney say hi”, “Barney says hi”. Αυτό ήταν το πρώτο πράγμα που μας είπε. Χαχαχαχα. Ξέρεις, θα τον δω σε λίγες μέρες, που θα παίξει κοντά στην περιοχή μου με τους MAGNUM. Παίζει με τους MAGNUM τα τελευταία χρόνια και μου αρέσουν πάρα πολύ οι πρώτοι δίσκοι του γκρουπ αυτού, απ’ όταν ήμουν πιτσιρικάς. Όλοι στους MAGNUM είναι τόσο ωραίοι τύποι. Ελπίζω να μην είναι σε «φούσκα» και να μπορέσω να τους ξαναδώ και να τα ξαναπούμε.
Στις audition είχε λάβει μέρος και ο Jeff Singer, που όμως πήρε τη θέση μερικά χρόνια αργότερα!
Ήταν ίσως η πιο δύσκολη απόφαση που έχουμε πάρει ως συγκρότημα. Και ο Lee και ο Jeff ήταν απίστευτοι. Δεν θα το πιστέψεις, αλλά κυριολεκτικά στρίψαμε νόμισμα και βγήκε ο Lee!!! Λατρεύω να παίζω με τον Jeff, έχει ένα φοβερό groove στο παίξιμό του. Και είναι και τόσο ωραίος τύπος. Ήρθε στη συναυλία μας στο Manchester τις προάλλες και γελάσαμε τόσο πολύ. Έχουμε υπάρξει πολύ τυχεροί με τους ντράμερ μας. Όλοι τους ήταν πάρα πολύ καλοί. Και ο Waltteri που έχουμε τώρα, είναι παιδί-θαύμα. Φοβερός παίχτης. Εντάξει, δεν είναι πια 18 χρονών, αλλά παρότι έχει τα μισά μου χρόνια, είναι πιο ώριμος απ’ όλους μας. Χαχαχα! Παίζει και στους BLOODBATH τώρα. Είναι απίστευτο ταλέντο. Μελετάει τόσο πολύ και είναι ο καλύτερος άνθρωπος στον κόσμο. Και ακόμα μεγαλύτερη πλάκα έχει όταν βλέπεις έναν Φινλανδό να μιλά με προφορά από το York. Χαχαχαχα!
Ποια τραγούδια μέσα από το “Icon”, θεωρείς πιο αντιπροσωπευτικά του;
Μετά από πάρα πολύ σκέψη, θα έλεγα το “Ember’s fire” αλλά και το “True belief”, παρότι δεν το έχουμε παίξει πολλές φορές ζωντανά πρόσφατα. Είναι τόσο δύσκολο να χωρέσουν όλα τα τραγούδια στο setlist, γι’ αυτό και κάνουμε τακτικά αλλαγές. Όταν γράφουμε ένα δίσκο, τον βλέπουμε σαν ολότητα και δεν μπορούμε εύκολα να ξεχωρίσουμε κομμάτια. Όταν μας ζητάνε οι εταιρίες τις προτάσεις μας για singles, τους λέμε να διαλέξουν εκείνοι. Προφανώς υπάρχουν και περιπτώσεις, που κάποια τραγούδια «φωνάζουν» ότι είναι φτιαγμένα για singles, όπως το “Ghosts” από το τελευταίο μας άλμπουμ, το “The last time” από το “Draconian times” ή το “Say just words” από το “One second”. Δίνουμε γι’ αυτόν το λόγο, πολύ μεγάλη σημασία στη σειρά που θα μπουν τα τραγούδια. Δεν θέλουμε να βάζουμε τα τρία πιο δυνατά στην αρχή και μετά να μην το ακούει ο κόσμος. Θέλουμε να έχει ροή. Θέλουμε κάθε δίσκος να είναι ένα συναισθηματικό ταξίδι.
Όταν, μάλιστα, κυρίαρχο μέσο ήταν το βινύλιο, ήταν ακόμα πιο “tricky” να κάνεις το running order του δίσκου.
Θα σου πω, ότι πάντα σκεφτόμασταν με όρους βινυλίου, ακόμα κι όταν δεν κυκλοφορούσαν βινύλια, όπως τώρα. Σκεφτόμασταν το τέλος της πρώτης πλευράς και την αρχή της δεύτερης. Για παράδειγμα, θεωρώ ότι το “Ride the lightning” είναι ένας υποδειγματικός δίσκος για το πώς πρέπει να τοποθετείς τη σειρά των κομματιών.
Με ποιο γκρουπ θα ήθελες να περιοδεύσεις και πιστεύεις ότι το να παίζατε μαζί, θα σας έκανε καλό επειδή θα προσπαθούσατε να παίζετε καλύτερα κάθε βράδυ, έχοντας έναν υγιή ανταγωνισμό;
Έχουμε περιοδεύσει σχεδόν με κάθε Φινλανδικό συγκρότημα! Χαχαχαχα! Υπάρχουν τόσα πολλά σχήματα όμως… Βλέπω ότι παίζουμε κάποιες ημερομηνίες στην Αμερική με τους SAMAEL, που είναι ωραίοι τύποι, θα γούσταρα πολύ και τους CATHEDRAL που τους ξέρουμε από πάντα, τους NAPALM DEATH ή τους CARCASS που είναι καταπληκτικοί τύποι και παρότι, θεωρητικά, παίζουν εντελώς διαφορετικό στυλ από εμάς, πιστεύω ότι θα υπήρχε ένα ωραίο crossover στο κοινό. Είδα τον Jeff Walker των CARCASS στο Manchester πριν λίγες μέρες. Είμαστε φίλοι περίπου 30 χρόνια και χάρηκα πάρα πολύ που ήπιαμε ένα ποτό. Και ο Lee Dorrian… Τον ξέρω από το 1989 και το δισκάδικό του, είναι γύρω στα 3 μίλια από το σπίτι μου.
Σάκης Φράγκος
