Ένας από τους αγαπημένους μου δίσκους όλων των εποχών, είναι το “Remedy lane”, των Σουηδών progsters, PAIN OF SALVATION. Ήταν πολλές οι φορές που ήθελα να μιλήσω με τον Daniel Gildenlow σχετικά με κάποιον δίσκο τους, ώστε να εμβαθύνουμε, απλά έψαχνα την καλύτερη περίσταση. Έχουμε κάνει ίσως και πάνω από δέκα συνεντεύξεις παρέα, από την εποχή του “One hour by the concrete lake”. Πλέον, μιλώντας για έναν δίσκο που πραγματεύεται μερικές πολύ δύσκολες καταστάσεις από τη ζωή του, τα πράγματα ήταν λίγο πιο δύσκολα. Νομίζω ότι προσεγγίσαμε το θέμα με πολύ σεβασμό, κάτι που παραδέχτηκε στο τέλος και ο ίδιος ο Daniel, που έδειξε πολύ μεγάλο ζήλο στις απαντήσεις του. Διαβάστε τα πάντα γύρω από ένα μνημείο του prog metal και δείτε και το video της συνομιλίας μας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, σε ότι έχει να κάνει με το “Remedy lane” και την ιστορία του. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν μετά την κυκλοφορία του “The perfect element pt I”, όπου οι DREAM THEATER σας έκαναν πρόταση να περιοδεύσετε μαζί τους για την προώθηση του “Six degrees of inner turbulence”. Μόνο που εσείς δεν είχατε καινούργιο δίσκο…
Οι DREAM THEATER δεν είχαν κανένα πρόβλημα να βγαίναμε και να παίζαμε τον παλιό μας δίσκο. Εμείς όμως, αποφασίσαμε ότι θα είχε λογική να το κάναμε μ’ έναν καινούργιο δίσκο. Οπότε έπρεπε να βιαστούμε και να βιαστούμε και πολύ! Συνήθως, σε τέτοιες περιπτώσεις η εταιρία σε ρωτάει: «Μπορείτε να έχετε έτοιμο το δίσκο μέχρι εκείνο το χρονικό σημείο;» κι εσύ απαντάς: «Όχι, αλλά …οκ!». Και κάπως έτσι έγινε. Ξέρω ότι πολλοί οπαδοί μας δεν θέλουν να το ακούσουν, αλλά είναι το πιο αγχωτικό και το πιο ενστικτώδες άλμπουμ μας. ΤΟ έγραψα γρήγορα, αλλά όχι βιαστικά, διότι δεν είναι αυτός ο τρόπος που δουλεύω. Από την αρχή, μέχρι το τέλος της δημιουργίας, δεν μας πήρε παραπάνω από δύο μήνες να το τελειώσουμε. Προφανώς κι έχεις κάποια μουσική στο μυαλό σου, στο σύστημά σου, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του δίσκου το έγραψα εκείνη την περίοδο κι αυτός είναι ο λόγος που είναι το μοναδικό άλμπουμ των PAIN OF SALVATION, που μοιάζει τόσο πολύ με τον προκάτοχό του.
Έπρεπε, λοιπόν, να δημιουργήσεις ένα concept για το οποίο δεν θα χρειαζόσουν πολύ χρόνο να το επεξεργαστείς.
Μέχρι εκείνη την περίοδο, είχαμε κάνει το “Entropia”, που είχε να κάνει με την πολεμική βιομηχανία, το “One hour by the concrete lake”, που είχε να κάνει με το περιβάλλον, τη βιομηχανία και τους αυτόχθονες ανθρώπους που έπρεπε να μετακινηθούν και το “Perfect element”, που μιλούσε για το μεγάλωμα των ανθρώπων, όπου χρησιμοποιούσα ιστορίες από δικούς μου ανθρώπους, από φίλους μου. Θεωρούσα ότι ήταν δύσκολο να βρω ένα concept, αλλά αποφάσισα να μιλήσω για πράγματα που με απασχολούσαν εκείνη την περίοδο κι ένιωθα ότι έπρεπε να τα επεξεργαστώ, ώστε να προλάβω τα χρονικά περιθώρια. Δεν μπορούσα να τα αφήσω στην άκρη και να ασχοληθώ με κάτι διαφορετικό. Ήταν μία πολύ δύσκολη απόφαση να δείξω στον υπόλοιπο κόσμο, την συναισθηματική κρίση που περνούσα. Ιδιαίτερα, στον metal κόσμο, το μόνο άλμπουμ που μπορούσα να βρω, το οποίο να δείχνει έναν σχετικό τρόπο να εκθέτεις τον εαυτό σου, ήταν το “Clutching at straws” των MARILLION. Όλα τα metal συγκροτήματα που άκουγα από μικρός, οι KISS, ο Dio και τόσοι άλλοι, παρότι με άγγιζαν μουσικά, δεν μπορούσα να πω ότι συνέβαινε το ίδιο και στιχουργικά, εκτός ίσως από μερικές μπαλάντες. Η στιχουργική επιρροή μου, σίγουρα έχει επηρεαστεί από άλλα μουσικά είδη. Εκείνη την περίοδο, η άποψή μου ήταν ότι έφερνα στο metal μία ποίηση και μία δομή του concept, που υποτίθεται πως δεν ήταν εκεί.
Από μουσικής άποψης, θεωρώ ότι το “Remedy lane” είναι ίσως πιο περίπλοκος και απαιτητικός σας δίσκος, παρότι είχατε περιορισμένο χρόνο να τον γράψετε.
Νομίζω ότι βγήκε προς τα έξω πιο περίπλοκος, επειδή δεν είχα χρόνο να κρύψω την πολυπλοκότητα (γέλια). Όπως συνήθιζα να λέω στις συνεντεύξεις, τότε, μου αρέσει να κρύβω τη μηχανή, έξω από την κουκούλα του αυτοκινήτου. Μην ξεχνάμε ότι εκείνη την περίοδο, υπήρχαν πάρα πολλά συγκροτήματα που προσπαθούσαν να ακουστούν περίπλοκα, χωρίς στην αλήθεια να είναι και τόσο πολύ. Υπάρχουν τραγούδια των BEATLES, για παράδειγμα, που είναι ιδιαίτερα περίπλοκα, όπως και τραγούδια των ABBA, στα καλά τους, που κάνουν κάποια πολύ περίεργα πράγματα στα τραγούδια τους, κάποιες φορές, τα οποία δεν καταλαβαίνεις πολλές φορές. Αυτός είναι ο στόχος μου, να κάνω τα τραγούδια να ακούγονται πιο απλά, αλλά αποτυγχάνω πάντα. Πάντα ακούγονται περίπλοκα! Χαχαχα! Αν πας όμως στο “One hour by the concrete lake”, εκεί ακουγόμαστε ξεδιάντροπα τεχνικοί, ιδιαίτερα κομμάτια όπως το “Handful of nothing” ή το “Stress”, είναι in your face περίπλοκα. Επίσης, κάποια πράγματα που κάνουμε στα τελευταία μας άλμπουμ, είναι πάρα πολύ δύσκολο να παιχτούν live, αλλά μου αρέσουν όλα αυτά.
Πως προσπάθησες να υπερνικήσεις το άγχος του να έχεις να γράψεις τη μουσική και το concept για ένα δίσκο, σ’ ένα χρονικό διάστημα πολύ μικρότερο από αυτό που συνήθως χρειάζονται οι PAIN OF SALVATION; Είχα διαβάσει ότι κάνατε πολλές πλάκες στις ηχογραφήσεις…
Επειδή τα πρώτα τέσσερα άλμπουμ, γράφτηκαν στο ίδιο στούντιο, από τα ίδια άτομα, οι αναμνήσεις μου αρχίζουν και γίνονται λίγο θολές, πρέπει να σου πω. Αυτό που θυμάμαι πάντα, είναι οι τελευταίες μέρες των ηχογραφήσεων, να μας βρίσκουν όλους στο συγκρότημα, μέχρι τα ξημερώματα να δουλεύουμε, επειδή δεν προλαβαίναμε τα deadlines. Κάθε φορά το ίδιο. Είναι φοβερό το τι μπορεί να συμβεί όταν δουλεύεις τόσο αργά και ιδιαίτερα τραγικό για τη φωνή σου. Αλλά μου αρέσει πάρα μα πάρα πολύ να δουλεύω πάρα πολλές ώρες με ανθρώπους που μου αρέσει να συνεργάζομαι, έχοντας έναν κοινό στόχο.
Μετά από την περιοδεία σας με τους DREAM THEATER, ο Mike Portnoy σε πήρε μαζί του στους TRANSATLANTIC και απ’ όσο γνωρίζω, εκείνη την περίοδο τουλάχιστον, του άρεσε να δουλεύει σχεδόν αποκλειστικά το βράδυ, οπότε ήσουν συνηθισμένος!
Ναι!!! Χαχαχα! Μου έβγαινε πολύ φυσικά!
Κάπου είχα διαβάσει για μία πλάκα που έκανες μ’ ένα πλαστικό ζώο που το ηχογράφησες σε κάποιο κομμάτι. Πες μας καμία από αυτές τις πλάκες που κάνατε στο στούντιο.
Το πλαστικό ζωάκι, ναι! Χαχαχα! Έκανα πολλές πλάκες, είναι η αλήθεια. Θυμάμαι, είχα βάλει κρυφά στο στούντιο ένα μικρό τύμπανο όταν ηχογραφούσαμε μία από αυτές τις μπαλάντες που έχει το “Remedy lane” (σ.σ. εννοεί το “Second love”). Μπήκα μέσα στο booth, έχοντας πλάτη στο δωμάτιο όπου γινόταν η μίξη και ήθελα να μην το πάρει χαμπάρι κανείς, μέχρι που άρχισα να τραγουδάω στο τελευταίο ρεφρέν “I want you to know…” κι έπαιζα το τύμπανο (σ.σ. πρέπει να το δείτε το σημείο αυτό στο video). Φαντάσου ότι στο booth της ηχογράφησης, ακόμα κι αν το γόνατό σου κάνει θόρυβο, αυτό περνάει κι εγώ έπρεπε να έχω ένα τύμπανο μαζί μου, χωρίς να ακούγεται, χωρίς να με πάρουν χαμπάρι και να τραγουδάω μία τόσο απαιτητική μπαλάντα με την ψυχή μου, γνωρίζοντας ότι στο τέλος θα τους κάνω φάρσα! Όταν όμως τους βλέπεις όλους να κυλιούνται κάτω από τα γέλια, καταλαβαίνεις ότι άξιζε τον κόπο! Χαχαχα! Το ίδιο έκανα και με κάποια πλαστικά παιχνίδια στο “Trace of blood”, όπου είχα πάρει αυτό που κάνει τον θόρυβο που βγάζουν κάποια αρκουδάκια όταν τα γυρίζεις ανάποδα και το χρησιμοποίησα προς το τέλος του τραγουδιού. Στο “Perfect element”, τους είχα βάλει όλους στο στούντιο να φωνάζουν με όλη τους τη δύναμη κι εγώ είχα βάλει τα ακουστικά μου μπροστά από το μικρόφωνο και ηχογραφήθηκαν οι κραυγές τους, που μπορείς να τις ακούσεις σ’ ένα τραγούδι του άλμπουμ.
Τι έγινε και μ’ ένα λούτρινο ζωάκι που είχες στην περιοδεία με τους DREAM THEATER;
(σ.σ. αφού κάνει ένα tour στο στούντιο, μου δείχνει το ένα λούτρινο αρκουδάκι) Το βλέπεις αυτό; Αυτό το λούτρινο με ακολουθούσε σε όλες τις περιοδείες μου. Η γυναίκα μου η Johanna κι εγώ, λέμε ότι είναι ο πρωτότοκος γιος μας. Χαχαχαχα. Στην περιοδεία με τους DREAM THEATER, το crew τους το απήγαγε και για λύτρα, μας ζήτησε δύο μπουκάλια single malt whiskey. Μάλιστα είχαμε κρύψει ένα κινητό και τραβούσαμε φωτογραφίες από το μέρος που είχαμε αφήσει τα μπουκάλια, για να παγιδέψουμε τον δράστη. Στην αρχή είχαμε υποπτευθεί το ίδιο το συγκρότημα και τους κάναμε διάφορες περίεργες ερωτήσεις του τύπου «Τι είδους ουίσκι σας αρέσει» και τέτοια! Τελικά ήταν σχεδόν όλα τα μέλη του crew τους. Κάποια στιγμή, όταν παίζαμε, παρατηρούσα τον κόσμο να κοιτάζει κάπου ψηλά στη σκηνή και ήταν το λούτρινό μου, που το κατέβαζαν από ψηλά για να τον πιάσω, την ώρα που παίζαμε!
Λοιπόν, το concept του δίσκου είναι εν μέρει αυτοβιογραφικό.
Ναι.
Είμαι σίγουρος πως δεν σου ήταν εύκολο να μιλήσεις για την αποβολή της Johanna…
Είναι βασικά ένας τρόπος να διαχειριστείς μια σοβαρή κρίση. Ο δίσκος αυτός ήταν ένα από τα βήματα στη διαχείριση αυτής της κρίσης. Ήταν όντως πολύ δύσκολο. Και ξέρεις, το να τραγουδάς αυτά τα κομμάτια, που τα τραγουδώ με πλήρη αφοσίωση στο περιεχόμενο των στίχων, είναι επώδυνο. Ήταν δύσκολο και τα τελευταία χρόνια που τα ξαναπαίζω, επισκέπτομαι πάλι το συμβάν και την επώδυνη εμπειρία. Επιπλέον, όταν τραγουδάω αυτούς τους στίχους, προσπαθώ να μεταμορφωθώ, να «γίνομαι» το τραγούδι. Όταν όμως χρησιμοποιείς προσωπικά βιώματα ως καλλιτεχνικό μέσον, πρέπει όντως να βιώσεις επανειλημμένως την εμπειρία, είναι εντελώς φυσιολογικό. Σαν να πηγαίνεις για ψυχοθεραπεία, έπειτα να λες ΟΚ είμαι καλύτερα τώρα αλλά όχι, θα ξαναζήσεις το τραυματικό σου βίωμα!
Ναι και δεν τραγουδάς απλά τους στίχους που αναφέρονται στο συμβάν, αλλά το εξιστορείς, μιλάς ανοιχτά γι’ αυτό.
Ναι και όταν το κάνεις μεταμορφώνεις τα συναισθήματα και τις αναμνήσεις σου σε στίχους. Είναι σαν να παίρνεις μια φωτογραφία από κάτι που βίωσες αλλά, πολλά χρόνια μετά, και αφού έχεις μεγαλώσει περισσότερο, δεν έχεις την ίδια ανάμνηση και τα ίδια συναισθήματα γύρω από το αντικείμενο στη φωτογραφία. Δεν είσαι καν σίγουρος αν θυμάσαι τη φωτογραφία ή την εμπειρία που φωτογράφησες. Ακριβώς έτσι νιώθω και για τα τραγούδια του “Remedy lane”. Μεταμορφώνοντας το βίωμα σε στίχους και τραγούδι παράλληλα καταφέρνεις να κρατήσεις μια απόσταση και να ξαναζήσεις την εμπειρία από μια άλλη οπτική γωνία σαν καλλιτέχνης που εκφράζεται προσωπικά. Θυμάμαι ωστόσο που εκείνη την εποχή δυσκολευόμουν να μιλάω για το όλο συμβάν σε συνεντεύξεις. Το απέφευγα όσο γινόταν.
Αναρωτιέμαι πως τα κατάφερνες να τραγουδάς κάθε βράδυ ένα τραγούδι όπως το “Undertow”
Αυτό ήταν πιο εύκολο απ’ ότι φαντάζεσαι γιατί οι στίχοι δεν μιλάνε συγκεκριμένα για την αποβολή, δεν σε τοποθετούν ακριβώς στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία. Το “Undertow” μιλάει για πιο γενικά θέματα. Είναι αναμφισβήτητα πιο εύκολο να το τραγουδήσω από κάποιο κομμάτι που εξιστορεί όλα τα στάδια της εμπειρίας αυτής. Δεν είναι τυχαίο επ’ αυτού που για ένα μεγάλο διάστημα δεν παίζαμε κομμάτια απ’ το άλμπουμ. Είχα διάφορες δικαιολογίες γι’ αυτό, όπως ότι δεν μου άρεσε πλέον το άλμπουμ αλλά στην πραγματικότητα δεν ήθελα να το ζω ξανά και ξανά και να κουράζομαι τόσο πολύ σε επίπεδο συναισθηματικό. Όταν επομένως μας προτάθηκε από το φεστιβάλ Prog power USA να παίξουμε ολόκληρο το “Remedy lane”, άρχισα να ανησυχώ για το κατά πόσο θα μπορέσω να ανταπεξέλθω σε επίπεδο συναισθηματικό, αλλά και να αποδώσω όλα τα κομμάτια γιατί το άλμπουμ έχει πολλές απαιτήσεις στη φωνή και τέλος πάντων δεν είναι ένα άλμπουμ που γράφτηκε για να παιχτεί ολόκληρο ζωντανά. Δεν υπήρχε περίπτωση να καταφέρω να το αποδώσω πλήρως εξαιτίας της φωνής μου. Σήμερα ας πούμε η φωνή μου είναι πιο δουλεμένη και «δυνατή». Η εμπειρία μου ωστόσο στο νοσοκομείο άλλαξε την οπτική μου στο θέμα και διευκόλυνε κάπως την απόφαση να παίξω εν τέλει. Γενικά, όσο μεγαλώνεις και γερνάς αλλάζεις οπτική και κάποια πράγματα φαίνονται πιο εύκολα και απλά.
Ποια τραγούδια ήταν τα πιο επώδυνα και που θα προσπερνούσες ευχάριστα όταν περιόδευες εκείνη την εποχή;
(Γελώντας) σχεδόν όλα! Το “Undertow” όπως λέγαμε νωρίτερα… βασικά κοίτα, είναι όπως και με έναν ηθοποιό που παίζει την ίδια δύσκολη και επώδυνη σκηνή επανειλημμένως. Έχεις κάνεις είκοσι και λήψεις, ύστερα μουδιάζεις και δεν νιώθεις το ίδιο. Άπαξ και παίξεις τα ίδια τραγούδια αρκετές φορές, το ξεπερνάς το θέμα και με το πέρασμα του χρόνου επιστρέφεις σε όσα εκπροσωπούσε το εκάστοτε κομμάτι αλλά με άλλη ματιά. Ξαναλέω πως προσωπικά προσπαθώ να νιώθω και να ερμηνεύω τους στίχους σε κάθε ζωντανή εμφάνιση στο μέγιστο, αλλά μπαίνουν πολλά στη μέση συχνά. Το βλέπω το όλο θέμα κυνικά και κάπως επιστημονικά.
Ισχύει πως το “Second love” το έγραψες στα 14 σου;
Ναι, ναι. Είναι ένα πολύ παλιό τραγούδι. Μιας και το “Remedy lane” είχε να κάνει στο concept με την ενηλικίωση, το πώς μεγάλωσα προσωπικά και το που βρισκόμουν τότε στην ενήλικη μου ζωή, φυσικά και αναπολείς το παρελθόν για να καταλάβεις πως έφτασες εκεί που είσαι. Χρειαζόμουν επομένως ένα κομμάτι για την εφηβική αγάπη, τον πρώτο έρωτα. Ποια καλύτερη αναπαράσταση της πρώτης αγάπης από τη δική μου που είχα γράψει σ’ εκείνη την ηλικία; Το δούλεψα λοιπόν λίγο αλλά η βασική αλλαγή που έκανα ήταν στον τίτλο αφού το είχα ονομάσει αρχικά “A quiet outcry”. Το επονόμασα “Second love” για να μιλήσω για τη δεύτερη μου μεγάλη αγάπη, κάτι σαν ο έρωτας με τη πρώτη ματιά.
Πολλοί είναι κείνοι που ισχυρίζονται πως το “Remedy lane” είναι αξεπέραστο. Νομίζω πως και συ έχεις πει στο παρελθόν πως αυτό και το “Perfect element Pt.1” είναι τα tattoo album σας. Τι εννοείς μ’ αυτό ακριβώς;
(Γελώντας) δεν θυμάμαι καν τι εννοούσα μ’ αυτό…
Ίσως ότι πολλοί οπαδοί έχουν κάνει tattoo αυτά τα άλμπουμ;
Ναι σίγουρα… Και ύστερα μάλιστα είχαμε το “In the passing light of day” του οποίου το ομώνυμο τραγούδι επίσης ήταν tattoo που ήταν σκόπιμο γιατί χρειαζόμασταν να βρούμε άλλα τραγούδια για tattoo. Ναι γνωρίσαμε πολλή κόσμο εκείνη την εποχή που είχε κάνει τα άλμπουμ tattoo. Πιστεύω πως έχουμε ξεπεράσει εκείνα τα δύο άλμπουμ προσωπικά, αλλά η μουσική είναι υποκειμενική φυσικά.
Αν δεν πιστεύεις πως έχεις καταφέρει να ξεπεράσεις ένα άλμπουμ είκοσι και χρόνια μετά, τότε καλύτερα να τα παρατήσεις. Αυτή είναι η φιλοσοφία μου.
Ναι… Ειλικρινά έχω τις φάσεις μου που σκέφτομαι ότι δεν αξίζει πλέον να γράφω άλλα άλμπουμ. Έχω φυσικά τόση πολύ μουσική ίσως για να γεμίσω δύο άλμπουμ, που ευχαριστιέμαι πολύ ν’ ακούω χωρίς να απογοητεύω κανέναν. Αλλά όσα περισσότερα άλμπουμ γράφεις, τόσο περισσότερο είναι σίγουρο πως ο κόσμος θα απογοητευτεί. Δεν το έχω ανάγκη αυτό, να ακούω αυτές τις φωνές που μου λένε πως απογοητεύω τους οπαδούς μας.
Γιατί να απογοητευτούν οι οπαδοί; επειδή το εκάστοτε άλμπουμ είναι κάπως ασυνήθιστο για ένα PAIN OF SALVATION άλμπουμ;
Τα περισσότερα δεν είναι. Αν ακούσεις 999 άτομα που το εγκρίνουν και έναν που λέει πως δεν είναι σαν το “Remedy lane” ή το “Perfect element”, είμαι απολύτως σίγουρος πως αν γράφαμε έναν ολόιδιο δίσκο και πάλι δεν θα ήταν το αγαπημένο του, γιατί ο χρόνος έχει αφήσει το στίγμα του. Υπάρχουν πολλά άλμπουμ από τα νιάτα μου που αγαπώ και αν η μπάντα έβγαζε ένα αντίγραφο ενός τέτοιου άλμπουμ δεν θα μου άρεσε το ίδιο γιατί έχω μεγαλώσει, δεν είμαι ο ίδιος ακροατής. Μάλλον θα έλεγα πως η μπάντα επαναλαμβάνεται.
Πιστεύω ότι ο κόσμος δεν καταλαβαίνει ότι ένας επαγγελματίας μουσικός δεν θέλει να μένει στάσιμος. Δεν είναι όλοι σαν τους AC/DC…
Ναι το εκτιμώ αυτό απ’ την άλλη, όταν μια μπάντα μπορεί να κάνει ακριβώς αυτό.
Ναι αλλά κανένας δεν μπορεί να το κάνει όπως οι AC/DC και γι αυτό και είναι μοναδικοί.
Πρέπει πραγματικά να αγαπάς αυτό που κάνεις, να αγαπάς τη μουσική. Έχω γνωρίσει πάρα πολλούς μουσικούς που δεν μοιράζονται αυτή τη προσέγγιση, κάτι που πάντοτε με παραξενεύει. Προσωπικά όμως είναι απαραίτητο να αγαπώ τη μουσική που γράφω και κυκλοφορώ διαφορετικά δεν βρίσκω νόημα. Σίγουρα υπάρχουν πολλοί που γράφουν ένα ολόκληρο άλμπουμ απλά και μόνο για να ικανοποιήσουν τους οπαδούς αλλά ειλικρινά θα προτιμούσα να τους ταράξω μ’ ένα άλμπουμ που δεν θα τους αρέσει. Θέλω να είμαι ειλικρινής.
Θέλοντας να εμβαθύνω λίγο παραπάνω στο concept του “Remedy lane”, στο κομμάτι “Rope ends” λες κάτι για “Winnie the pooh tie”. Τι είναι αυτό;
Αυτό το σημείο έχει να κάνει με μια στενή μας φίλη που είχε αποπειραθεί να αυτοκτονήσει χρησιμοποιώντας τη γραβάτα του συζύγου της και μάλιστα προσπάθησε δύο φορές. Ήταν τρομερά συνταρακτικό. Η Johanna λοιπόν έγραψε ένα σύντομο ποίημα για το συμβάν στο οποίο σκέφτηκε να βάλει τον Winnie the Pooh στο σχέδιο της γραβάτας, κάτι που απλώς φαντάστηκε η ίδια. Την ρώτησα λοιπόν αν μπορούσα να συμπεριλάβω τον στίχο της στο τραγούδι. Είναι λίγο ειρωνικό, μια μικρή σχεδόν ασήμαντη λεπτομέρεια που μου τράβηξε τη προσοχή. Ακόμα και όταν ήμουν στο νοσοκομείο εστίαζα σε χιουμοριστικές ειρωνικές λεπτομέρειες που η ζωή συχνά ξεπετάει ενώ εσύ είσαι στο νοσοκομείο και πεθαίνεις. Η ειρωνεία αυτή εν μέρει με βοηθάει σε τέτοιες δοκιμασίες να δω τον κόσμο διαφορετικά, με χιούμορ.
Ναι και μάλιστα πρέπει να πω σ’ αυτό το σημείο πως σήμερα (η μέρα της συνέντευξης) είναι η ακριβής ημερομηνία της κυκλοφορίας του “In the passing light of day”, 13 Ιανουαρίου.
Δεν είχα ιδέα!!
Έχω ένα excel φύλλο με όλες τις επετείους, γι’ αυτό και το ξέρω. Χρόνια πολλά λοιπόν!
(γελώντας) ευχαριστώ!
Άλλη μια μικρή λεπτομέρεια στους στίχους. Αναφέρεσαι κάπου στη Βουδαπέστη. Η ιστορία εκτυλίσσεται στη Βουδαπέστη;
Ναι, όντως.
Πως ακριβώς ολοκληρώνεται η ιστορία με το “Beyond the pale;
Το τέλος είναι περισσότερο σε επίπεδο συναισθηματικό, σαν να κλείνει ο κύκλος. Όπως συμβαίνει και στη ζωή που το τέλος δεν είναι όπως σε μια χολιγουντιανή ταινία. Πρέπει να σκαρφιστείς κάποιο τέλος, πράγμα δύσκολο αφού είναι η δική μου ιστορία και είμαι ακόμα ζωντανός. Η ιστορία εδώ είναι σίγουρα μια συνέχεια του τι προηγήθηκε με το “Perfect element”. Το τέλος με το “Beyond the pale” είναι το σημείο όπου συνειδητοποιείς τα όσα έχεις περάσει, τη δοκιμασία απ’ την οποία βγαίνεις όχι αλώβητος. Είναι το σημείο στο οποίο νιώθεις χαμένος. Το ενδιαφέρον είναι πως όταν εμπλουτίζω την εμπειρία αυτή με ποιητικό περιεχόμενο και όταν την μεταφράζεις σε στίχο, είναι σχεδόν σαν να μη συνέβη. Είναι απαραίτητο για να γράψεις το φινάλε. Ο τίτλος “Beyond the pale” και το νόημα της φράσης ήταν μάλιστα κάτι που έμαθα κατά τη διάρκεια των σπουδών μου στα Αγγλικά και συγκεκριμένα από μια σύντομη ιστορία που είχα διαβάσει. Έχει να κάνει με τη στιγμή που συνειδητοποιείς ότι πέρασες ένα σύνορο, ένα όριο που απέφευγες.
Θυμάμαι όταν βρέθηκε το CD στα χέρια μου, γέλασα με τον τίτλο του “Ending theme” στην αρχή του άλμπουμ. Σκέφτηκα πως μας «τρολάρεις» με το κομμάτι που κλείνει το δίσκο αλλά τοποθετημένο στην αρχή.
Χαχαχα, ναι. Ναι, όντως η ιστορία ξεκινάει στο τέλος και αμέσως επιστρέφει στην αρχή κάνοντας το πισωγύρισμα στο χρόνο. Υπάρχουν και αναφορές σε ημερομηνίες σε διάφορα τραγούδια. Αν το έκανα αυτό σήμερα θα χρειαζόμουν μάλλον τρία ακόμα βιβλιαράκια για το CD για να χωρέσει όλη η πληροφορία γιατί δεν ξέρω που να σταματήσω. Για τον επόμενο δίσκο μας ας πούμε δουλεύω πάνω σ’ ένα τραγούδι τώρα την τρίτη εκδοχή των στίχων, μ’ ένα σωρό πληροφορίες και περιεχόμενο μέσα. Δυστυχώς, μετά από λίγο καιρό συνειδητοποιείς πως πρέπει να το πετάξεις το κομμάτι γιατί δεν χωράει…
Σταμάτα απλώς και στείλτο! Είναι τόσο απλό. Και σε περίπτωση που κυκλοφορήσετε ένα άλμπουμ με βιβλιαράκι σε τριπλάσιο μέγεθος, είμαι σίγουρος πως η Inside out δεν θα χαρεί και πολύ.
Ναι, οι σελίδες στοιχίζουν! Πάντα μπαίνω σε μπελάδες με τους στίχους. Να φανταστείς πως η ζωντανή ηχογράφηση που κάναμε για το “Be”, έγινε πριν καν ολοκληρωθεί το άλμπουμ και ακόμα έγραφα και άλλαζα στίχους. Στα διάφορα σόου που κάναμε, αυτοσχεδίαζα επιτόπου κάποιους στίχους. Νομίζω πως ηχογραφήσαμε τρεις συναυλίες συνολικά με τρεις διαφορετικές στιχουργικές εκδοχές και τα αγγλικά ήταν εντελώς αυτοσχέδια, λίγο όπως ένα παιδί θα τα μιλούσε!
Να σου πω εδώ πως ολόκληρη η ελληνική heavy metal σκηνή στα 80s λειτουργούσε ακριβώς έτσι. Κανένας δεν είχε στίχους εκτός στα ρεφραίν!
Χαχαχα, σοβαρά όμως στο live άλμπουμ του “Be” υπάρχουν στίχοι που δεν βγάζουν κανένα απολύτως νόημα. Στο τέλος έπρεπε να γράψω κάτι που να μοιάζει στον στίχο που υπάρχει στη ζωντανή βερσιόν και που να ακούγεται κάπως όμοιο.
Μου θυμίζει το podcast που έκανα πάνω στα κρυφά μηνύματα που βρίσκονται σε άλμπουμ αν τα παίξεις αντίστροφα…
Ναι, στίχους που ακόμα και στη κανονική ροή συχνά δεν βγάζουν νόημα.
Και μόνο αν κάποιος σε προϊδεάσει, θα ακούσεις αυτό που φαντάζεσαι. Στη πραγματικότητα όμως δεν βγάζει νόημα.
Πολύ θα μου άρεσε αυτό, να μας έλεγε κανείς πως βρίσκονται κρυφά μηνύματα στους στίχους όταν παίζεις το δίσκο αντίστροφα… Εδώ δεν υπάρχει μήνυμα όταν παίζεται κανονικά χαχαχαχα.
Και πως προέκυψε η απόφαση να κάνετε μια remixed εκδοχή του “Remedy lane” με τον Jens Bogren;
Ήταν η σωστή χρονική στιγμή. Ο Jens μπήκε στη ζωή μας ως οπαδός του “Remedy lane” και ήθελε μάλιστα να δουλέψει μαζί μας. Εκείνη την εποχή είχαμε μόλις αρχίσει να δουλεύουμε πάνω στο “Be” και έκανε τα τύμπανα. Αλλά τον έχω κατά νου κυρίως σε ότι αφορά το remix που έκανε. Θυμάμαι πως είχα υπόψη μου έναν συγκεκριμένο ήχο όπως αυτόν του “Perfect element” και αυτόν που είχαμε τελικά στο “Remedy lane”. Είχα ένα όραμα για ήχο που θα ακούγαμε δέκα χρόνια μετά και ο Jens ήταν η ιδανική επιλογή για να φέρει εις πέρας αυτή την αποστολή. Προέρχεται από μια γενιά που έμαθε πως να δημιουργεί και να χειρίζεται το στυλ αυτό του ήχου.
Αν σου ζητούσαν να κάνεις μια σύνοψη του concept του δίσκου, ποιον στίχο θα επέλεγες; Εγώ επέλεξα τον στίχο “we were much more human than we wished to be” (ήμασταν περισσότερο ανθρώπινοι απ’ ότι θα θέλαμε).
Ναι, αυτός ο στίχος λίγο πολύ τα συνοψίζει όλα. Είναι λίγο σαν ένα σλόγκαν.
Και ο στίχος “to be honest, I don’t know what I am looking for”(για να είμαι ειλικρινής, δεν γνωρίζω για τι ψάχνω). Η ειλικρίνεια φαίνεται να χαρακτηρίζει ιδιαίτερα τους PAIN OF SALVATION.
Ναι και είμαι σίγουρος πως οι περισσότεροι μας έχουμε έναν διακαή πόθο και μια περιέργεια για κάτι που ψάχνουμε και δεν ξέρουμε τι είναι. Βασικά είναι μια προσπάθεια να κάνεις μια αυτό-αναζήτηση χωρίς να ακούγεσαι τόσο “new age” και να λες πως αναζητάς τον εαυτό σου. Αυτό ήταν κάπως το μήνυμα με το “Be”: δεν μπορείς να πεις πως ψάχνεις να βρεις τον εαυτό σου, είναι σαν να λες πως ψάχνεις το σπίτι μέσα στο οποίο βρίσκεσαι. Αυτό το πράγμα της αναζήτησης του εαυτού σου το βρίσκεις σε ένα σωρό ταινίες και σειρές αλλά δεν έχει βάση…
Ναι είναι όπως όταν κάποιος σε χωρίζει με την πρόφαση ότι πρέπει να βρει τον εαυτό του.
Ναι και αυτό που εννοούν είναι πως όντως ανακάλυψαν τον εαυτό τους και βασικά δεν τους αρέσει!
Σ’ ευχαριστώ πάρα πολύ για το χρόνο σου και που μοιράστηκες μαζί μας τόσα πολλά και μάλιστα προσωπικά γύρω από το άλμπουμ.
Σάκης Φράγκος (με πολλή βοήθεια στην απομαγνητοφώνηση από τον Φίλιπ
