Η μουσική μας δεν θα ήταν η ίδια αν δεν υπήρχε ο ψυχρός πόλεμος. Οι αντίπαλες ιδεολογίες, η επιτήρηση και ο διδακτισμός, οδήγησαν στην πιο φιλελεύθερη Δύση και ειδικότερα στις Η.Π.Α, στη γέννηση του rock n’ roll , σαν αντίδραση στην υπερβολική αυστηρότητα που κληρονόμησαν από τους γονείς, γενιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του πολέμου της Κορέας. Το rock n’ roll αποτέλεσε στην πιο περιθωριακή του μορφή τον πρόδρομο του garage, που διαφοροποιήθηκε λόγω της αγάπης του στην παραμόρφωση και τις φωνητικές αρμονίες, τον πιο σκοτεινό ήχο του, αλλά και την στιχουργική του προσέγγιση που ήταν σαφέστατα πιο σκοτεινή και απαισιόδοξη.
Πρώτη στιγμή που ο κόσμος θα αντιμετωπίσει την οργή και την παραμόρφωση έστω και με δόσεις μελωδίας θα είναι το 1963 με το “Louie, Louie” των KINGSMEN (οι MOTORHEAD το διασκεύασαν, κάνοντας το γνωστό στην μεταλλική κοινότητα). Το garage/proto punk όπως ονομάστηκε γνώρισε τις πρώτες στιγμές ευρείας αναγνώρισης και αποδοχής με σχήματα σαν τους QUESTION MARK & THE MYSTERIANS και το “96 Tears” του 1966. Οι SONICS, THE MONKS, THE MUSIC MACHINE, THE SANDELLS, PAUL REVERE & THE RAIDERS, THE SEEDS, THE TRASHMEN όλοι τους ήταν σχήματα που από τα μέσα των 60’s σε μια ταραγμένη εποχή φυλετικών συγκρούσεων και αγώνων, χρησιμοποίησαν την παραμόρφωση στις κιθάρες, πάνω σε surf και rock n’ roll ρυθμούς, αλλά και σόουλ, R&B διασκευές, για να εκφράσουν την νεανική αγωνία και άγχος.
Το 1969 δύο σχήματα από την πόλη την βουτηγμένη στο ατσάλι της αυτοκινητοβιομηχανίας και το κρύο του Αμερικανικού Βορά. Οι STOOGES από το Ντιτρόιτ, (Ann Arbor Michigan ακριβέστερα), με τον γνωστό και μη εξαιρετέο Iggy Pop αλλά περισσότερο με τον ήχο των αδερφών Asheton, έδωσαν με τα δύο πρώτα άλμπουμ τους, ένα πρώιμο μείγμα, κακόφωνου, οργισμένου, επιθετικού, αλαζονικά αυτόνομου και αυτόφωτου, proto punk rock, με τραγούδια σαν το “I wanna be your dog” και “1969”, να μεταλαμπαδεύουν στις επόμενες γενεές την λατρεία της παραμόρφωσης της κιθάρας, δίνοντας στο garage rock την punk αίσθηση . Ο Iggy έδινε επί σκηνής, μαθήματα αυτοκτονικών τάσεων και punk rock ψυχαγωγίας, με κύλισμα σε σπασμένα γυαλιά, πασαλειμμένος με φυστικοβούτυρο, σαν φόρο τιμής στο αγαπημένο φαγητό του Αμερικάνου έφηβου.
Από την άλλη οι ευρέως πολιτικοποιημένοι MC5 του Wayne Kramer από την αυτοκινητούπολη του Ντιτρόιτ καθόρισαν την πορεία για κάθε σχήμα πολιτικοποιημένου rock, από τους THE CLASH έως τους RAGE AGAINST THE MACHINE και DEAD KENNEDYS. Η κιθαριστική επίθεση του ζωντανά ηχογραφημένου “Kick out the jams” συνοδεύονταν από στίχους που δυναμίτιζαν άμεσα ή έμμεσα τον πολιτικό και κοινωνικό ιστό των Η.Π.Α δοξάζοντας την επανάσταση και την αντι-κουλτούρα.
Την ίδια εποχή στην μεγάλη Βρετανία, σχήματα σαν τους TROGGS με τις garage rock επιρροές τους και τον garage ύμνο “Wild thing” του 1966, διασκευή στο πρωτότυπο των THE WILD ONES , οι KINKS με το “You really got me” του 1964 και οι THE WHO με το “My generation” το 1965 έστρωσαν τον δρόμο για τις επερχόμενες μουσικές αλλαγές. Αυτές εκφράστηκαν, πρώτα με το pub rock με σχήματα σαν τους DR FEELGOOD και τους 101ERS του Joe Strummer.
Όλοι αυτοί έδωσαν μια άλλη ώθηση στο μέχρι τότε αγαπητό glam rock, μετασχηματίζοντάς το. Η αλλαγή σε ένα πιο ζωντανό χωρίς στρας και πούλιες μουσικό ιδίωμα ήταν γεγονός. Επρόκειτο για μουσική που άρχισε να μιλά για τα καθημερινά προβλήματα. Έχοντας σαν όπλο την παραμορφωμένη κιθάρα και βάση την R & B, άφησε πίσω της τα «ταξίδια» στο διάστημα, να χαθούν μαζί με την χρυσή δεκαετία του ‘60 και προετοίμασε τον δρόμο του punk rock. Το 1976 τίποτα πια δεν θα είναι το ίδιο…
H punk σκηνή των Η.Π.Α με τους RAMONES, NEW YORK DOLLS, HEARTBREAKERS, είχε εμφανείς τις επιρροές από την garage σκηνή, στον ήχο της. Στη συνέχεια οι THE CRAMPS και τη δεκαετία του ‘80 οι GUN GLUB κράτησαν ζωντανό το rockabilly/garage στις Η.Π.Α και έδωσαν ένα διαφορετικό μουσικό στίγμα, σε μια εποχή που το punk rock πρώτα και το heavy metal/hair metal ήταν ο κανόνας για το νεανικό κοινό.
Την ίδια περίοδο στην Αυστραλία οι RADIO BIRDMAN, THE SAINTS, THE ANGELS έδωσαν την δική τους κατάθεση ψυχής στο garage/punk/ rock n’ roll δημιουργώντας τις βάσεις για την μετέπειτα άνθηση της rock σκηνής και δεν εννοούμε μόνο τους AC/DC και επηρεάζοντας χιλιάδες μουσικούς ανά τον κόσμο. Στην Ελλάδα οι THE LAST DRIVE αποτελούν από την δεκαετία του ‘80 και πέρα, τον καλύτερο εκφραστή της garage κίνησης, γνωρίζοντας την καταξίωση, ανάμεσα στους μεγάλους του χώρου, παγκοσμίως.
Στο τέλος των 80’s, αρχές των 90’s το sleaze κίνημα κύρια του Los Angeles αλλά και εν μέρει της Νέας Υόρκης με σχήματα σαν τους GUNS N’ ROSES, CIRCUS OF POWER, LITTLE CAESAR, MOTLEY CRUE, HANOI ROCKS (οι Φινλανδοί πρόγονοι όλων και παραγνωρισμένοι ήρωες της σκηνής) συνέχισε την παράδοση της ενσωμάτωσης της σκληρής κιθάρας, με την μελωδία στα φωνητικά, το soul ανά καιρούς υπόβαθρο και την garage αισθητική και την λατρεία στα 60’s. Θυμηθείτε την διασκευή του “Smokin’ in the boys room” των MOTLEY CRUE και του “Chain of fools” από τους LITTLE CAESAR.
Η έλευση του Grunge στα 90’s θα μετασχηματίσει τα πάντα συνδυάζοντας σε ένα χαρμάνι τους KISS, BLACK SABBATH, STOOGES και αναδεικνύοντας την απλότητα σε υπέρτατη αρχή. TAD, MUDHONEY, GREEN RIVER τρία γνωστά Grunge σχήματα που η garage αισθητική είναι εμφανής στον ήχο τους και την νοοτροπία τους, ιδιαίτερα στους δεύτερους.
Την ίδια περίοδο στην Αυστραλία οι COSMIC PSHYCHOS, HOODOO GURUS, DUBROVNIKS, THE SCREAMING TRIBESMEN, οι GODFATHERS στη Μ. Βρετανία και οι DEAD MOON στις Η.ΠΑ. garage rockabilly, rock σχήματα θα γνωρίσουν την αναγνώριση και θα κρατήσουν την φλόγα του κιθαριστικού rock αναμμένη την εποχή που ο κόσμος θα ασχολείται με την ηλεκτρονική χορευτική μουσική και την Brit pop.
Οι SOCIAL DISTORTION από την Καλιφόρνια κράτησαν ψηλά την σημαία του Garage rock n’ roll, με punk επιρροές για τη δεκαετία του ‘80- ‘90, μέχρι ο τραγουδιστής/κιθαρίστας τους Mike Ness να επιστρέψει στις rockabilly, country rock ρίζες του δισκογραφικά τουλάχιστον, πριν ενεργοποιήσει ξανά το σχήμα στη συναυλιακή αρένα.
Το τέλος του rock ή καλύτερα η μετάλλαξή του έχει έρθει με την έλευση των 00’s. Ενώ ο κόσμος θα περιθωριοποιήσει το κλασικό rock, εκτός προσωρινά του nu metal, στην Σκανδιναβία μια άγνωστη αιτία, το νερό, η έλλειψη ήλιου, το χιόνι ή η τάση για κατάθλιψη, θα οδηγήσει στην άνθηση δύο πολύ συγγενών ιδιωμάτων, όταν παγκοσμίως το σκληρό rock, θα είναι εκτός μόδας. Το sleaze/hair metal και το garage /punk rock h roll. Το ενδιαφέρον θα είναι ότι οι περισσότεροι μουσικοί θα προέλθουν από σχήματα του ακραίου χώρου ή του κλασικού heavy/power metal.
Η Σουηδία είχε παράδοση στον χώρο από τα 80’s με σχήματα σαν τους NOMADS, UNION CARBIDE PRODUCTION, που όμως η μεταλλική κοινότητα, αποδέχτηκε αλλά ποτέ δεν ενσωμάτωσε. Η ώρα της αποκάλυψης ήρθε όταν ο πρώην death/thrash metaller Nicke Andersson, δημιούργησε τους HELLACOPTERS το 1994. Ένα πρότυπο σχήμα υβρίδιο punk, 60’s soul, rock n’ roll, όπου οι KISS συναντούν τους SEX PISTOLS, RAMONES και το Doo wop. Οι HELLACOPTERS μετά την επιστροφή του κιθαρίστα Dregen στο αρχικό του σχήμα τους BACKYARD BABIES συνέχισαν εστιάζοντας περισσότερο στα 60’s και έχοντας τη μελωδία και τον «καθαρό» ήχο πιο έντονα, μειώνοντας τα punk στοιχεία. Η συνέχεια τους οι IMPERIAL STATE ELECTRIC αποτελούν το πιο πρόσφατο πόνημα/δημιούργημα του Andersson, με έντονες τις αναφορές στα 60’s και 70’s με στοιχεία από CCR, Springsteen, THIN LIZZY, Doo wop, THE CLASH.
Η σκηνή όμως μεγάλωνε δημιουργικά και αριθμητικά οι BACKYARD BABIES του Dregen (μετέπειτα και στους HELLACOPTERS) με εμφανείς τις punk επιρροές (THE CLASH, RAMONES, MC5, NEW YORK DOLLS), οι σαφέστατα πιο ψυχεδελικοί BABY WOODROSE, οι THE INTERNATIONAL NOISE CONSPIRACY, THE VINES, ROYAL REPUBLIC κράτησαν ψηλά την σημαία του garage rock. Η εμπορική επιτυχία όμως ήρθε με την εμφάνιση στις Η.Π.Α των WHITE STRIPES, BLACK KEYS, THE STROKES του mainstream garage και των HIVES και THE DATSUNS από την Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία αντίστοιχα. Οι Φινλανδοί HANOI ROCKS επανασυνδέθηκαν με το glam/sleaze/garage rock n’ roll τους, το Δανέζικο ντουέτο των THE RAVONETTES γνώρισε την επιτυχία με το λιτό, ρυθμικό garage rock n’ roll τους. Η Νορβηγία συμμετείχε με τους GLUECIFER στο όλο κίνημα. Άτυπα η Σκανδιναβία αποτέλεσε την έδρα του garage rock n’ roll με πιo πρόσφατους γνωστούς απογόνους τους ROYAL REPUBLIC.
Το garage rock n’ roll έγινε πλέον αποδεκτό από το ευρύ κοινό, όμως οι underground εκπρόσωποι του παραμένουν δημιουργικοί κυκλοφορώντας καλά άλμπουμ από μικρές εταιρίες και αδυνατώντας να προσαρμοστούν στην λογική των πολυεθνικών και του κοινού που θέλει τους πάντες όμορφους και επικίνδυνους όσο οι παίκτες των τηλεπαιχνιδιών, παραμένουν πιστοί στις αρχές του garage. Μελωδία, παραμόρφωση, αιχμηρός ήχος, τραγούδια για την σκοτεινή πλευρά της ζωής. Αν θα θέλαμε να δώσουμε τις διαφορές των garage σχημάτων του mainstream με το γνήσιο garage που δόξασε η Σκανδιναβική παραγωγή των 90’s-00’s θα συγκρίναμε τις δύο πιο γνωστές rock n’ roll ταινίες το “Grease”, με τα δερμάτινα και τα τραγούδια και την χαρούμενη ατμόσφαιρα των 60’s, που αντιπροσωπεύουν οι WHITE STRIPES, BLACK KEYS κλπ και τους «Ατίθασους» του Κόπολα, με την περιθωριακή rock νεολαία των 90’s, του καυγά, της φυγής και της απόγνωσης, τη no future Generation Χ, που μεγαλώνοντας δεν ασπάστηκε την επιτυχία της Ενωμένης Ευρώπης της techno, της pop και του black metal, αλλά προτίμησε να λοξοκοιτά στην Νέα Υόρκη, το Ντιτρόιτ, το Los Angeles και τα blues, δηλαδή τους IMPERIAL STATE ELECTRIC.
Σήμερα οι ISE αποτελούν αντίδοτο στην εμπορευματοποίηση του Jack White και των ομοίων του που κάνουν το βρώμικο rock n’ roll, fast food για τα rock ραδιόφωνα των τηλεπαρουσιαστών με τα RAMONES μπλουζάκια. Όσοι βρεθείτε στο Κύτταρο θα γνωρίσετε την rock n’ roll επιφοίτηση από έναν άνθρωπο που έχει υπηρετήσει πιστά το rock, metal, garage, με την πίστη του δημιουργού, που δεν αρνήθηκε ποτέ την επιτυχία αλλά δεν ξεπουλήθηκε για να την αποκτήσει. Δωδεκάμετρα, αρμονίες και παραμόρφωση, θα σαρώσουν το κέντρο μιας βυθισμένης στην απάθεια πόλης. Rock n’ roll is King όπως τραγουδούν και οι ROSE TATTOO.
Υ.Γ.: Το stoner κίνημα, χρωστά πολλά στο garage/ rockabilly κτλ. Κάποια σχήματα ανήκουν εν δυνάμει και σε δυο ή τρία είδη αν προσθέσουμε το hard rock ή τέσσερα αν προσθέσουμε και το εναλλακτικό/ανεξάρτητο rock. Δεν μπήκα στην διαδικασία να συμπληρώσω λίστες και να κάνω εκτενείς αναφορές. Σκόπιμα επίσης παρέλειψα μέρος της Βρετανικής νεο ψυχεδελικής σκηνής των 80’s, που έχει αντίστοιχες επιρροές και επικεντρώθηκα σε όσους τηρούν το αρχικό τρίπτυχο βρώμικη κιθάρα, μελωδία/φωνητικές αρμονίες και 60’s επιρροές. Αν δεν δείτε σχήματα που έχετε αγαπήσει, είναι γιατί ίσως διέφυγαν, ίσως δεν ταίριαζαν στην αισθητική του συγγραφέα. Επίσης δεν συμπεριέλαβα το σχήμα που ο ήχος του επηρέασε όλη την σκηνή μετά τα 80’s και αναφέρομαι βέβαια στους πρώιμους STATUS QUO. Αυτό έγινε για να μην δημιουργηθεί σύγχυση σε νεότερους αναγνώστες.
Στέλιος Μπασμπαγιάννης
