a
Κεφάλαιο πρώτο
Ο μεταλλάς, ένα είδος που εξελίχθηκε όπως το ψάρι, έγινε ερπετό , δίποδο και μετά άνθρωπος, κάπου σε κάποιο κοντινό χρονικά εξελικτικό σημείο εμφανίστηκε και παρέμεινε ο μεταλλάς , κάτι μεταξύ Νεάντερνταλ και κρο μάνιον, ο homo metalicus. Ο μεταλλάς λοιπόν στην Ελληνική κοινωνία εμφανίζεται κοντά στο ‘80. Αποτελεί εξέλιξη του φρικιού της δικτατορίας και πρώιμης μεταπολίτευσης , με το στενό τζιν, το σανδάλι που μύριζε λες και είχε κάνει την κάθοδο των μυρίων, χωρίς να συναντήσει ποτέ θάλασσα και νερό, μαλλί μακρύ, αλλά Ian Gillan στο Jesus Christ Superstar, με μπόλικο ινδικό λάδι, αμυγδαλέλαιο να μακραίνει και άρωμα σε αρσενική και θηλυκή έκφανση το ινδικό πατσουλί.
Οι πρώτοι μεταλλαδες, ήταν απότοκα του hard rock και 70s ροκ. Ξεκινούσαν συνήθως με Hendrix, ZEPPELIN, DEEP PURPLE, STEPENWOLF, TEN YEARS AFTER. Με την έλευση των μεταλλικών ήχων, οι MAIDEN , Motörhead, AC/DC κατέλαβαν τα τζιν μπουφάν, που ξέβαφαν με χλωρίνη, αλλά όχι και τους πιο παραδοσιακούς που προτιμούσαν τα καστόρινα με κρόσια αλά Easy Rider.
Γύρω στο ‘82 έγινε η μεγάλη αλλαγή. Οι αμιγώς μεταλλικοί ήχοι έδωσαν το δικό τους στίγμα, χωρίς να γίνονται διαχωρισμοί. Οι πρώτες heavy συναυλίες των UFO και URIAH HEEP διαχώρισαν τον κόσμο, που μέχρι πρότινος πήγαινε σε Ian Gillan band, Gallagher, Eric Clapton με τη λογική της ροκ συναυλίας, τύπου Woodstock.
Τα ραφτά που έδιναν και έπαιρναν άρχισαν μαζί με ελάχιστες μπλούζες εισαγωγής από Αγγλία και Γερμανία να δημιουργούν μια νέα ομάδα. Χαρακτηριστικά της η παντελής έλλειψη γνώσης των αγγλικών οπότε άκουγες τα «κασάτορ», να πέφτουν βροχή καθώς και η αγάπη για τα οπαδικά, ομαδικά ρεφρέν με τα οοοο, αφού οι στίχοι και δεν υπήρχαν σε πολλές ελληνικές εκδόσεις και απαιτούσαν επιπλέον φροντιστήριο . Μην ξεχνάμε ότι στα πρώτα χρόνια metal και μόρφωση είχαν θέσει βέτο στη μεταξύ τους σχέση. Υπήρχε η εικόνα που δημιούργησε ο Δαλιανίδης με ταινίες τύπου «Τα τσακάλια», «Χούλιγκανς» κλπ αλλά και η ίδια η ζωή. Το Metal βρήκε πρόσφορο έδαφος στα ελληνικά γήπεδα, περισσότερο ως σημειολογία, παρά ως πρόταση. Μεταλλάδες με ιμιτασιόν μπλουζάκι και αντιγραμμένες κασέτες, που μετά το στρατό και το αναγκαστικό κούρεμα, γίνονταν σκυλάδες και βαριά λαϊκά παιδιά. Εξυπηρετούσε το ελληνικό κοινωνικό μοντέλο αλλά και η μικρή συμμετοχή γυναικών στο κίνημα, που οδηγούσε τις ανδρικές ορμόνες να σε κάνουν να πουλήσεις το “Deepest purple” για να οδηγηθείς στα 80s σε ελληνάδικα, ή σε πιο κυριλέ μαγαζιά κυρίως στο τέλος τους, με τη ελπίδα να δεις γυναίκες ή έστω σε χώρους με πιο ανεξάρτητο ροκ.
Η πολιτική αλλαγή της χώρας με τον νεοπλουτισμό του ΠΑΣΟΚ , ήταν ακόμη ένα στοιχείο που οδήγησε στην αύξηση των μεταλλάδων , με συνείδηση, Το κοινό των γηπέδων αντικαταστάθηκε από νέους ανθρώπους που με τη βοήθεια περιοδικών άσχετων στην αρχή Ποπ & Ροκ, Ήχος και το τραγικό στα πρώτα τεύχη, Heavy Metal, άρχισαν μαζί με ξένα περιοδικά από τα κεντρικά περίπτερα της Ομόνοιας και του Συντάγματος και σε κάποια δισκάδικα, να αποκτούν μουσική συνείδηση, της μουσικής ως τρόπου ζωής. Η συντηρητική Ελληνική κοινωνία προτιμούσε τα Μπάγκι παντελόνια και τα μεταξωτά πουκάμισα, τις φράντζες και τα γελοία κουρέματα , τις βατές και τα μωβ σακάκια, παρά τον μακρύμαλλη με το perfecto. Μιλώντας δε για ντύσιμο, κάποια εποχή για να βρεις σωλήνα παντελόνι, γυρνούσες όλη την Αθήνα , για κανένα ξεχασμένο παντελόνι σωλήνα Lee. Τη λύση έδωσε η επέλαση των 501, που έκανε όμως την «ροκ» εικόνα, αντικείμενο του μέταλλα του Περιστεριού, όσο και του Δ.Α.Πιτη της Γλυφάδας, που με την έλευση του grunge έγινε και εκείνος ροκ.
Η δεκαετία των 80s ήταν μαγική γιατί είχαμε τον Michael Jordan στο μπάσκετ, να αρχίζει να δημιουργεί τον θρύλο των Chicago Bulls και στη μεταλλική γκαρνταρόμπα τα λευκά , και αν γίνονταν και με λευκή ρίγα Nike, high η semi high να ορίζουν μαζί με την στρατιωτική Ελληνική αρβύλα την εικόνα της μεταλλικής σκηνής. Αξέχαστη θα μου μείνει η εικόνα στα παραθαλάσσιο γηπεδάκι beach volley ο Θεός να το κάνει, στην Αστυπάλαια, ομάδας μεταλλάδων με τζιν, βερμούδες και αρβύλα να προσπαθούν να παίξουν ενώ βυθίζονταν στην άμμο του γηπέδου.
Τα αμάνικα τζιν εργοστασίου ή ακόμα καλύτερα κόβοντας τα μανίκια στο κανονικό, έγιναν η καλοκαιρινή στολή εκστρατείας. Σύνοδο ντύσιμο, τα μπλουζάκια συγκροτημάτων και τα καρό πουκάμισα μέχρι τη στιγμή που από στολή, τα έκαναν τα πρωινάδικα και το grunge μόδα και αναγκαστήκαμε να τα βάλουμε στις ντουλάπες. Η μεταλλική γκαρνταρόμπα είχε το Top Man και γειτονικά μαγαζιά του Μοναστηρακίου ως τόπο λατρείας. Αν και τα περικάρπια με καρφιά και οι ζώνες με σφαίρες εξασφάλιζαν ατελείωτες ώρες ευχαρίστησης με τη συνοδεία των αστυνομικών οργάνων του περίφημου Αρκουδέα, εξακριβώσεις στοιχείων και λοιπές δημοκρατικές διαδικασίες ειδικά αν έμπαινες μέσα στην κλούβα, δεν έπαψαν ποτέ να ισοπεδώνουν τις χώρο χρονικές διάφορες με τη Μ. Βρετανία και τις Γερμανικές μεγαλουπόλεις, μητροπόλεις του Metal. Σε αντίθεση με την σημερινή άποψη, το glam/hair metal ντύσιμο, είχε ένα και μόνο οπαδό , τον γνωστό συντάκτη μουσικού εντύπου, Φωκίωνα, που εισέπραττε αρκετή καζούρα από τα «γνήσια» αρσενικά της έναρξης αλλά ακμάζουσας τότε thrash σκηνής. Αργότερα εμφανίστηκε, πολύ αργότερα στο τέλος των 90s, η παρέα του μπαρ Τέξας, που ζούσε το όνειρο του Sunset Strip στην Ιπποκράτους, αλλά είπαμε, το ελληνικό Metal , η Ελληνική metal κοινότητα, αποτελούσε πάντα θέμα για το πως κατάφερε να στρεβλώσει τον χωροχρόνο, προς όφελός της. Κολάν κλπ έπαιζαν μόνο σε συναυλίες και σε όσους ήταν σε συγκροτήματα. Με το τέλος των 80s και την έλευση του MTV αλλά και την κυκλοφορία πιο εξειδικευμένων μεταλλικών περιοδικών, άνθισε αρκετά και το τρίπτυχο βερμούδα, μπασκετικό μποτάκι, μακρυμάνικο μπλουζάκι συγκροτήματος, γιατί το απενοχοποίησε κυρίως ο Scott Ian και μετά η υπόλοιπη Bay Area σκηνή.
Η αγάπη των Ελλήνων για τον Cliff Burton δεν σχετίζεται μόνο με τις μουσικές του ικανότητες, αλλά και με το ότι μιλούσε στο ένστικτο της ρετρό λαγνείας, με τα παντελόνια καμπάνες και τις φαβορίτες. Αν είχαν και τη μουσική ευρυμάθειά του, θα ήταν αλλιώς τα πράγματα. Για τον Έλληνα μέταλλα, φραπές, μπίρα και σουβλάκια στον Κάβουρα ή άλλο συνοικιακό μαγαζί, με γύρο και απ’ όλα, ήταν η πραγματικότητα. Ουίσκι, βότκα , ήρθαν αργότερα, αλλά ποτέ δεν πήραν τη λάμψη της Άμστελ, που ενίοτε εκτοξεύονταν στον απέναντι, είτε γιατί στραβοκοίταξε την σύνοδο σου, είτε γιατί ήταν οπαδός άλλης ομάδας, τα δυο ουσιαστικά ζητήματα ζωής η θανάτου, μαζί με την αθλητική εφημερίδα ως το ‘84 για τον μεταλλά. Τα περιοδικά που ήρθαν λίγο αργότερα, θεωρούνταν για πολλούς φλώρικα, αν δεν είχαν καλή αφίσα, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία. Μια πραγματική ιστορία είναι, ότι γνωστός σήμερα δημοσιογράφος, στη συναυλία των METALLICA στη Νέα Σμύρνη, ενώ όλοι έχουμε παραγγείλει, φραπέ στο καφέ μπαρ που νομίζεις θα σου την πέσει η παρέα των Γαρδέλη/ Μιχαλόπουλου από τη γωνία, στη σερβιτόρα με το κολάν και τη ζώνη με τις σφαίρες, ζητά, παιδί των ιδιωτικών κολλεγίων και Μαρουσιώτης, ένα φρέντο, που μόλις είχε πρωτοεμφανιστεί. Η σερβιτόρα ως άλλη Wendy O Williams τον κοιτάει με βλέμμα μέδουσας και του απαντά «Τέτοια φλώρικα, δεν σερβίρω. Φραπέ, μπίρα και ουίσκι έχει το μαγαζί, μόνο». Άλλοι καιροί, αλλά ήθη.
Ο Έλληνας μεταλλάς των 80ς ήταν μεταλοπατερας. Κοιτούσε τους νεότερους που ξεκινούσαν να ακούνε μουσική αφ’ υψηλού, γιατί είναι στο μεταλλικό γονίδιο , ως σήμερα, η λογική του ο «Παλιός είναι αλλιώς». Θυμάμαι το 84-85 να έχω πάει σε μια έκθεση με στερεοφωνικά στο Χίλτον νομίζω, όνειρο όλων τότε ένα καλό στερεοφωνικό, αλλιώς κασετόφωνο και Άγιος ο Θεός και να έχω στο τζιν μου ένα ραφτό AC/DC. Μια παρέα μεγαλύτερων γύρω στα 25, με τα κλασικά μακριά μαλλιά και μουστάκια, αλλά Uli Roth, με στραβοκοίταξε και σχολίασε, ότι τώρα ακούν όλοι hard rock. Η κάστα της εποχής, που διατηρήθηκε για χρόνια, αλλά μέσα από υποείδη, ιδιώματα και άσχετους που πούλησαν μεταλλοφροσύνη.
Σύντομα βέβαια με τη βοήθεια των VENOM και του thrash καθώς και των MANOWAR και της τότε επικής, σήμερα power σκηνής, ο μεταλλάς εξελίχθηκε σε αυτόν που ήταν εικόνα και δεν είχε πάρει χαμπάρι ότι είχαν παίξει MOTÖRHEAD, GIRLSCHOOL και γενικά ήταν του σχολείου και κάποιοι στα κλαμπ, συνδυάζοντας συνήθως εικόνα και χρήση ουσιών και όσων άρχισαν να επενδύουν σε βινύλια, συναυλίες και να αποτελούν τμήμα της ευρύτερης μεταλλικής λαίλαπας που καθήλωσε τον κόσμο από το ‘84 ως το ‘94.Τη χρυσή δεκαετία που νοσταλγούν οι περισσότεροι σήμερα. Τη δεκαετία που ανάγκασε τον Γκούτη στο Μουσικόραμα, να κάνει εκπομπή με Metal video clip. Σας φαίνεται γελοίο, αλλά το να δεις στην τηλεόραση hard rock clip ήταν πιο δύσκολο από το να δεις σκληρό πορνό, που είχε συνήθως σε κάποια μικρά κανάλια μεταμεσονύκτια. Ακόμη και με ΠΑΣΟΚ, το Metal αποτέλεσε κοινωνικά περιθωριοποιημένη μουσική. Τον ρόλο του δημοφιλούς στο ροκ, πήρε η ανεξάρτητη σκηνή, γιατί οι πτυχιούχοι, κυρίως της ΑΣΟΕΕ, που έγραφαν στα μουσικά περιοδικά , την προωθούσαν, ενώ η μεταλλική σκηνή, πουλούσε σε φίλους και γνωστούς.
Την ίδια εποχή των 80s, είχαμε στην Ελλάδα, μια ενδιαφέρουσα punk, goth και rockabilly σκηνή, που έρχονταν σε συχνή κόντρα με τους μεταλλάδες, που θεωρούνταν λιγότερο πολιτικοποιημένοι/ κοινωνικοποιημένοι. Έτσι το δερμάτινο μηχανής, ένωνε μεν διάφορες φυλές της σκληρής μουσικής, οι αναγκαίες κονκάρδες και ραφτά καθώς και τα «πετούμενα» της χώριζαν. Αθλητικά και αρβύλες για το Metal, μυτερά δερμάτινα και πιο pop για τους Γότθους, παπούτσια κρεπ με λεοπάρ ντύσιμο και μπότα μηχανής για τα rockabilly, αρβύλα με χρωματιστά κορδόνια και doc martens για τα πανκιά. Ήρθε το grunge και τα πρωινάδικα με τύπους σαν τον Φραγκολιά, που με μακρύ μαλλί και ροκ μπλουζάκια, μας πήραν το σήμα κατατεθέν μας. Τα ακριβά δερμάτινα μηχανής και οι Harley γέμισαν το Κολωνάκι και κάπου εκεί, δεν ήξερες με τη «βοήθεια» του τότε Rock Fm και αργότερα του Red τι σημαίνει να είσαι ροκ.
Κομβικό σημείο στο να γίνει ο μεταλλάς, μουσικά σκεπτόμενος και να αποχωριστεί το γηπεδικό παρελθόν του πήραν η συναυλία των SAXON στη Ριζούπολη το ‘86. Λόγω βροχής αναβλήθηκε για την επόμενη ημέρα, όταν και έπαιζε ΑΕΚ – Παναθηναϊκός η το αντίστροφο. Τότε πολύς κόσμος αν και είχε εισιτήριο για το ποδόσφαιρο, προτίμησε τη Ριζούπολη. Μη σας γελάνε διάφοροι γραφικοί. Ιστορική συναυλία με τρομερή απόδοση, αλλά λίγοι χειροκροτούσαν το Ελληνικό support εκείνο το βράδυ. Επίσης ο Βiff κάποια στιγμή όταν είδε ότι το φιλοθεάμον κοινό ελάχιστα ανταποκρινόταν στις παροτρύνσεις του, ανέκραξε «Πρέπει να παίρνουν τα πρώτα μαθήματα Αγγλικών τους, απόψε». Αλλά σε κάθε περίπτωση, ήταν η στιγμή της ωρίμανσης για το Ελληνικό metal κοινό, αναφορικά με συμπεριφορές και επιλογές. Το θέμα των συναυλιών θα καλυφθεί εκτενέστερα σε επόμενο άρθρο.
Η μεταλλική σκηνή άνοιξε, απέκτησε κοινό, φεστιβάλ και στέκια, που θα μιλήσουμε σε επόμενα άρθρα, αλλά παράλληλα έχασε την αγνότητα των πρώτων άλμπουμ των VICE HUMAN, FLAMES, VAVEL, SPEEDFIRE τις ιστορίες φωτογραφήσεις σε σαλόνια σπιτιών που φιγουράριζε στα τεύχη του Heavy Metal, με συρόμενες πόρτες, Μάλι αφάνα και αυθεντικά 80s μποτάκια, που ποτέ δεν θα άγγιζαν γήπεδο μπάσκετ. Σήμερα στην εποχή της ευκολίας, όλα είναι μια ανάμνηση. Ίσως όμως η μεταλλική σκηνή, είναι η μόνη που επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος, για να αναζητήσει την χαμένη αθωότητα της σε ντυσίματα και τρόπους συμπεριφοράς μιας άλλης εποχής. Αιώνια έφηβοι η αμετανόητοι νοσταλγοί του παρελθόντος;
Συνεχίζεται…
Στέλιος Μπασμπαγιάννης
