a
“Diamonds are forever”
Οι DEF LEPPARD ήταν, αν όχι το πρώτο, τότε σίγουρα ένα από τα πρώτα σχήματα του σκληρού ήχου που άκουσα ποτέ και το “Pyromania” ανήκει στους πέντε αγαπημένους μου δίσκους όλων των εποχών. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, πως όταν μιλάς μ’ ένα τέτοιο γκρουπ, ξυπνά πάντα ο μικρός οπαδός μέσα σου, παρότι δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο. Το “Diamond star halos”, μου έχει αφήσει τις καλύτερες εντυπώσεις και ο Vivian Campbell, αποδείχθηκε –για μία ακόμη φορά- ένας εξαιρετικός συνομιλητής. Δείτε το video της συνέντευξης από κάτω και διαβάστε τι ειπώθηκε.
Πρώτα απ’ όλα, θα ήθελα να μου πεις πως είναι η υγεία σου…
Μια χαρά. Ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον. Είναι μία κατάσταση που εξελίσσεται, αλλά είμαι τυχερός που έχω μια σειρά από καλές επιλογές για τη θεραπεία μου για το λέμφωμα και όλα καλά. Δεν το σκέφτομαι πάρα πολύ.
Το καλύτερο που έχεις να κάνεις. Απλά να φροντίζεις τις θεραπείες σου και όλα θα πάνε καλά.
Έχω την καλύτερη θεραπεία. Κόκκινο κρασί. Χαχαχαχα.
Στο “Diamond star halos”, έχετε 15 καινούργια τραγούδια και συνολικά 60+ λεπτά διάρκεια. Ήσασταν τόσο σίγουροι για το υλικό σας που βάλατε τόσα πολλά τραγούδια στο δίσκο;
Δεν ήταν ακριβώς έτσι. Μην ξεχνάς ότι έχουν περάσει 7 χρόνια από τον προηγούμενο δίσκο και γράψαμε αυτό το άλμπουμ την περίοδο που υποτίθεται ότι θα βγαίναμε περιοδεία. Έτσι, ενώ το καλοκαίρι του 2020, που ξέσπασε ο Covid, θα παίζαμε στην Αμερική, μας κάλεσε ο Joey και μας είπε: «Ας κάνουμε ένα δίσκο». Στους DEF LEPPARD, υπάρχουν πάρα πολλοί συνθέτες κι έτσι είχαμε την ευκαιρία να έχουμε πολλά τραγούδια (σ.σ. κάπου εκεί η σύνδεση ήταν κακή και η εικόνα πάγωνε). Είχαμε 14 τραγούδια και ο Phil Collen μας έφερε ένα ακόμα που είχε γράψει μ’ έναν συνθέτη, τον Dave Bassett στο Los Angeles και μας είπε: «Ξέρω ότι έχουμε 14 τραγούδια έτοιμα και είναι αρκετά, έχω όμως αυτό το τραγούδι ακόμα. Σας μοιάζει να ταιριάζει με τους DEF LEPPARD;» Ήταν το “Kick” κι έγινε το πρώτο single! Έχει όλα τα στοιχεία που υπάρχουν στους DEF LEPPARD. Έχει ένα πολύ ωραίο 70s vibe. Ξέρεις, όλη η δουλειά έγινε μέσω email, εξαιτίας των διαφορετικών ζωνών ώρας που έχουμε μεταξύ μας, αφού ζούμε σε διαφορετικές χώρες. Ξυπνούσα και είχα λάβει μέηλ από τον Joey ή τον Sav και μου άρεσε όλη αυτή η διαδικασία. Όλες αυτές οι αναφορές στα 70s, έγιναν υποσυνείδητα. Απλά κάποια στιγμή, αυτές οι επιρροές από τη glam σκηνή στις αρχές των 70s, με γκρουπ όπως οι MOTT THE HOOPLE ή ο David Bowie, ξαφνικά ήρθαν στην επιφάνεια. Δημιουργικά, ήταν ένας δίσκος που βγήκε αρκετά εύκολα. Για εμένα ήταν λίγο δύσκολος από τεχνικής άποψης. Δεν είμαι και κανένας τρομερός γνώστης της τεχνολογίας και από εκεί που θα βγαίναμε περιοδεία, έπρεπε να μάθω να χρησιμοποιώ διάφορα software για να ηχογραφώ εξ αποστάσεως, οπότε είχε κάποιες στιγμές πανικού, σίγουρα στην αρχή, αφού προσπαθούσα να προλάβω τους άλλους που έστελναν συνεχώς κομμάτια (γέλια). Από την άλλη, όμως, είχαμε την πολυτέλεια, να μην υπάρχει κάποιο deadline, κάποιο πλάνο, επειδή κανείς δεν ήξερε ότι γράφαμε δίσκο. Ξυπνούσα το πρωί, άνοιγα το dropbox, έβλεπα νέα τραγούδια κι αν δεν είχα τη διάθεση να γράψω, έβγαζα βόλτα το σκύλο μου και όταν είχα την διάθεση που χρειαζόμουν, καθόμουν και ηχογραφούσα. Με αυτή τη λογική, ήταν ένας αρκετά εύκολος δίσκος για να γράψω την κιθάρα και τα φωνητικά μου, διότι είχα την άνεση του χρόνου, να ακούσω αρκετές φορές αυτό που έγραψα και να το κάνω όσο το δυνατόν πιο κοντά στο 100% που μπορούσα να δώσω, όταν ένιωθα πως είχα την απαραίτητη έμπνευση. Νομίζω ότι η απόδοση όλων μας στο δίσκο, είναι από τις καλύτερες που έχουμε κάνει ποτέ και ατομικά και ομαδικά.
Μιλώντας για τις ηχογραφήσεις, είναι αλήθεια ότι ηχογράφησες το δίσκο με τη μαύρη Les Paul που είχες ηχογραφήσει και το “Holy diver”;
Ναι, παίζω πολύ με αυτήν την κιθάρα, αφού την χρησιμοποιώ αποκλειστικά με τους LAST IN LINE, το side σχήμα μου. Έπαιζα πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια με αυτή, που κατέληξα να την έχω σπίτι μου κι έγραψα σχεδόν όλο το “Diamond star halos”.
Μήπως ήθελες να έχεις αυτό το early 80s vibe γράφοντας με την κιθάρα εκείνη; Στην πανδημία, άλλωστε, ένα μεγάλο μέρος του παιχνιδιού, το παίζει και η ψυχολογία.
Έχεις απόλυτο δίκιο. Μπορεί να έγινε κι έτσι, αλλά βασικά έγραψα το δίσκο επειδή ήταν εκεί η κιθάρα. Χαχαχαχα. Δεν έχω πολλές κιθάρες στο σπίτι μου. Μένω στην Ανατολική Ακτή και σχεδόν όλες οι κιθάρες μου είναι στις αποθήκες των DEF LEPPARD, εδώ που βρίσκομαι, στην California. Δεν είμαι και κανένας συλλέκτης, αλλά έχω μαζέψει αρκετές κιθάρες, όλα αυτά τα χρόνια.
Ο Joe Elliott έκανε πρόσφατα μία δήλωση για το δίσκο, ότι το “Diamond star halos”, θα μπορούσε να είναι για τους DEF LEPPARD, ότι ήταν το “Hotel California” για τους EAGLES και το “Rumors” για τους FLEETWOOD MAC και όπως είναι φυσικό, άρχισαν να λέγονται και να γράφονται πολλά σε σχέση με αυτό. Τι ήταν αυτό που πιστεύεις ότι τον έκανε να πει κάτι τέτοιο;
Μάλλον ήταν το κόκκινο κρασί που λέγαμε προηγουμένως. Χαχαχαχα. Ξέρεις, το “Dimond star halos”, είναι ένας πολύ ωραίος δίσκος, αλλά στην εποχή μας δεν αρκεί μόνο αυτό για να κάνεις επιτυχία. Είναι πάρα πολύ δύσκολο να φτάσει η μουσική σου σε πάρα πολλούς ανθρώπους και να γίνει η μουσική σου τόσο ευρέως διαδεδομένη όπως συνέβη και στις περιπτώσεις που ανέφερες. Είναι δύσκολη περίοδος για music marketing. Είναι πολύ ενθαρρυντικές οι πάρα πολύ καλές κριτικές και τα σχόλια που έχουμε ακούσει για το δίσκο, αλλά εξίσου σημαντικό το γεγονός ότι είμαστε με μία πολύ μεγάλη εταιρία και πάλι μετά από…
Μετά από το “Songs from the sparkle lounge” και το πέρασμά σας από τη Frontiers και την earMUSIC…
Ακριβώς. Και δεν είναι μόνο το ότι είμαστε σε μεγάλη εταιρία, αλλά ότι τους αρέσει το υλικό μας και κάνουν ό,τι μπορούν για να το προωθήσουν. Δεν είναι ένας δίσκος-ρουτίνας για τη Universal. Όλες αυτές οι προϋποθέσεις, μπορεί να τον κάνουν ένα πολύ επιτυχημένο δίσκο, κάτι που το αξίζει.
Τώρα που το λες αυτό, πιστεύεις ότι η σύγχρονη μουσική βιομηχανία μπορεί να βγάλει ένα άλλο “Hysteria”; Ένα άλλο “Pyromania”;
Πιθανώς όχι. Όταν σκέφτεσαι τη μουσική βιομηχανία τότε, τα κανάλια ήταν λιγότερα. Τώρα, ζούμε σ’ έναν τόσο κατακερματισμένο κόσμο, με το internet, τα κινητά, σε σημείο που ο καθένας έχει τον δικό του μικρόκοσμο μέσα στον οποίο ζει. Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η rock μουσική, δεν έχει καμία σχέση με το πόσο δημοφιλής ήταν τότε, ιδιαίτερα εδώ στις ΗΠΑ. Ακόμη και να ήταν τόσο δημοφιλής, ο κόσμος δεν ακούσει τόση πολλή μουσική πια. Όλοι ασχολούνται με το κινητό τους και με το internet.
Υπάρχει και τόση πολλή μουσική εκεί έξω, που δεν ξέρεις ποιον να πρωτακούσεις…
Ναι, βγαίνει καινούργια μουσική και περνά κάτω από τα ραντάρ. Πολλές φορές ακούω νέο δίσκο από ένα συγκρότημα, ενώ έχει περάσει πάνω από ένας χρόνος από τότε που έχει βγει και απλά δεν το έχω πάρει χαμπάρι. Πρέπει να είσαι πιο ενεργητικός ως ακροατής για να παρακολουθείς αυτά που βγαίνουν. Όταν ήμουν νέος, πήγαινα το Σάββατο το απόγευμα στο δισκοπωλείο κι έψαχνα τα άλμπουμ ένα προς ένα. Έτσι μαθαίναμε καινούργια μουσική. Δεν υπήρχαν πολλοί άλλοι τρόποι. Τώρα, δεν υπάρχουν καν τα δισκοπωλεία… Εγώ δεν ψάχνω τόσο πολύ πλέον την καινούργια μουσική, αλλά ο Joe, για παράδειγμα, είναι τρελός οπαδός της μουσικής και παρακολουθεί τα πάντα. Εγώ, από την άλλη, κοιτάζω για αυτοκίνητα στο internet. Χαχαχαχα! Αν θέλεις να ψάξεις για καινούργια μουσική, λοιπόν, θα βρεις πολλά πράγματα. Αν όχι, δεν θα έχεις ιδέα ότι υπάρχει καινούργια μουσική εκεί έξω.
Κατά τη διάρκεια των ετών, οι DEF LEPPARD δεν είναι αυτό που θα λέγαμε μία «κλασική hard rock μπάντα». Θεωρείς ότι το γεγονός πως προσθέσατε νέα στοιχεία στη μουσική σας, σας βοήθησε να επιβιώσετε;
Ναι. Δεν νομίζω ότι οι DEF LEPPARD ήταν ποτέ μία αυστηρά hard rock μπάντα. Παρότι το γκρουπ αναπτύχθηκε τα χρόνια του New Wave Of British Heavy Metal, μαζί με σχήματα όπως οι IRON MAIDEN, υπήρχε πάντα κάτι στους DEF LEPPARD, που ήταν πιο φιλόδοξο. Ακούς για παράδειγμα πολύ παλιά κομμάτια όπως το “Overture” και παρατηρείς ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα πράγματα στη δομή του κι όχι μόνο hard rock. Η ανάπτυξη του συγκροτήματος, πιστεύω, ως οπαδός πια, επειδή ακολουθούσα τους DEF LEPPARD από το ξεκίνημά τους προτού παίξω μαζί τους, ξεκίνησε από πολύ νωρίς και με το “Pyromania” και την ευφυία του Matt Lunge, η μουσική έγινε πάρα πολύ φιλόδοξη και ανοιχτή σε πολλά πράγματα. Η χρήση ηλεκτρονικών ντραμς, για παράδειγμα, στο “Pyromania”, το 1983, δεν ήταν και πολύ διαδεδομένη. Θυμάμαι, μόλις βγήκε το άλμπουμ αυτό, μιλούσα με τον Phil Lynott, ο οποίος ήταν πολύ στεναχωρημένος επειδή συζητούσε να διαλύσει τους THIN LIZZY κι εγώ προσπαθούσα να τον μεταπείσω, επειδή είμαι μεγάλος οπαδός των THIN LIZZY. Όταν τον ρώτησα για ποιον λόγο ήθελε να το κάνει αυτό, μου είπε ότι με το “Pyromania” βλέπει ότι τα γκολπόστ έχουν μετακινηθεί κι αισθανόταν γέρος και ότι δεν έχει πια μεγάλη σχέση με το ιδίωμα. Αυτό που σου λέω, είναι ενδεικτικό του πόσο ρηξικέλευθος ήταν αυτός ο δίσκος και τέσσερα χρόνια αργότερα, βγήκε το “Hysteria” που από πολλές απόψεις είναι ένας pop δίσκος. Πρέπει να σου πω όμως, επειδή είμαστε όλοι μας rock μουσικοί, όταν παίζουμε live, όλο αυτό ακούγεται εντελώς rock.
Πόσο σημαντικό είναι για εσάς να μην βασίζεστε αποκλειστικά στο παρελθόν, αλλά να παίζετε τραγούδια και από τον καινούργιο σας δίσκο;
Είναι ζωτικής σημασίας. Πάρα πολύ σημαντικό για εμάς, να το κάνουμε. Πολύς κόσμος πιστεύει ότι δεν έχει νόημα να βγάλουμε καινούργιο δίσκο DEF LEPPARD, επειδή οι πωλήσεις είναι πολύ χαμηλές, όπως και το εισόδημα που θα βγάλουμε. Όσο καλά και να πάει αυτός ο δίσκος, δεν πρόκειται να βγάλουμε όσα λεφτά θα βγάλουμε όταν παίξουμε μία συναυλία σε στάδιο, παρουσιάζοντας τραγούδια από το “Hysteria” και το “Pyromania”. Και πολύς κόσμος θα έρθει για να ακούσει αυτά τα τραγούδια. Είναι ευχάριστο πρόβλημα να βλέπεις τη λίστα με τα τραγούδια και το πόσες μεγάλες επιτυχίες έχεις κάνει και να προσπαθείς να διαλέξεις ανάμεσά τους. Πρέπει να σου πω, ότι βλέποντας τις θετικές αντιδράσεις του κόσμου, αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι που πολλά άλλα σχήματα δεν θα έκαναν, δηλαδή να παίξουμε πολλά τραγούδια του νέου μας δίσκου, τα οποία βρίσκουμε ότι ταιριάζουν πολύ με τις μεγάλες μας επιτυχίες. Δεν θέλω να πω ότι «θα τη βγάλουμε καθαρή», επειδή πολύς κόσμος που θα έρθει στις συναυλίες μας, δεν θα έχει ακούσει τα νέα μας τραγούδια, οπότε θα πρέπει να είμαστε πολύ καλοί στο να τα τοποθετήσουμε με στρατηγικό τρόπο μέσα στο setlist, ώστε ο κόσμος να μην είναι αδιάφορος. Αν και πιστεύω ότι ταιριάζουν τόσο πολύ, που ακόμα κι αυτός που δεν θα τα έχει ακούσει, δεν θα έχει κάποιο πρόβλημα.
Πάντως τα τρία πρώτα single που έχετε βγάλει, έχουν σίγουρα θέση στο setlist των συναυλίων σας…
Ναι. Θα παίξουμε σίγουρα όμως κι αυτά που θέλει ο κόσμος.
Επειδή βλέπω ότι ο χρόνος μας τελειώνει, θα ήθελα να γυρίσουμε λίγο πίσω και να πάμε στην περίοδό σου με τον Ronnie James Dio. Δεν θέλω να μιλήσουμε για τις διαμάχες που είχατε, αλλά να μου πεις τις πιο αγαπημένες σου εμπειρίες από τότε. Το ρωτάω αυτό, μιας και περιοδεύεις με τους LAST IN LINE, οπότε έχει σχέση και με το τώρα.
Ναι, νιώθω ότι υπήρχε μια ξεχωριστή χημεία ανάμεσα σε μένα και τον Ronnie. Και σε όλη την αυθεντική σύνθεση. Από την πρώτη πρόβα που κάναμε στο στούντιο στο Λονδίνο, το 1982, ένιωσα αυτή τη χημεία, το ίδιο και ο Ronnie. Ξέρω ότι έχουμε πει άσχημα πράγματα ο ένας για τον άλλο κατά καιρούς κι αυτό δεν είναι καθόλου καλή ιδέα, αλλά μπορούσε να είναι πάρα πολύ αστείος άνθρωπος. Οι άνθρωποι είναι όντα περίπλοκα και είναι δύσκολο να τους βάλεις σ’ ένα καλούπι και να τους περιγράψεις έτσι, απλά. Δεν είμαστε άσπροι ή μαύροι, αλλά μερικές φορές είμαστε και γκρι. Υπήρχαν φορές που ο Ronnie ήταν πολύ αστείος, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια, όταν κάναμε το “Holy diver” και το “The last in line”. Στο “Sacred heart”, είχε χωρίσει όμως με τη σύζυγό του, Wendy, η οποία όμως παρέμενε manager του κι εκείνη δεν έβλεπε την αξία που είχε αυτή η ξεχωριστή επαφή που είχαμε όλοι μας. Την ένοιαζε μόνο ο Ronnie κι αυτό δημιούργησε προβλήματα με εμάς και η διάθεσή του έγινε πολύ σκοτεινή κι αυτό είχε επιπτώσεις και στο δίσκο. Στα τρία πρώτα άλμπουμ, όλοι μας, και οι τέσσερις, ήμασταν όλη την ώρα στο στούντιο, δίνοντας κουράγιο κι ενθαρρύνοντας ο ένας τον άλλον. Υπήρχε πολύ μεγάλη θετική ενέργεια στο δωμάτιο. Όταν κάναμε το “Sacred heart”, ο καθένας έγραφε το μέρος του κι έφευγε. Αυτό σήμανε και το τέλος αυτής της σύνθεσης. Η σχέση μου με τον Ronnie, μουσικά ήταν εξαιρετική, σε προσωπικό επίπεδο όμως ήταν διαφορετική. Ήταν αρκετά μεγαλύτερός μου κι ένας από τους ήρωές μου. Εγώ μεγάλωσα ακούγοντας το “Rising”, το “Long live rock n’ roll”, το ‘Mob rules”, το “Heaven and hell” και ξαφνικά βρέθηκα στο ίδιο συγκρότημα με τον άνθρωπο αυτόν πίσω από τους δίσκους. Όλο αυτό ήταν δύσκολα διαχειρίσιμο και κρατούσα μία απόσταση, ακριβώς επειδή ήταν ο ήρωάς μου.
Νιώθεις ότι είχε μαζί σου μία προσέγγιση παρόμοια με αυτή που είχε ο Ozzy Osbourne με τον Randy Rhoads; Διότι είμαι βέβαιος ότι υπήρχαν εκείνη την περίοδο, αρκετοί κιθαρίστες που ήταν τεχνικά πιο άρτιοι από εσένα και είχαν μεγαλύτερο όνομα και εμπειρία…
Ναι, ένιωθα ότι ήταν περήφανος που με είχε ανακαλύψει και ήμουν διαφορετικός από τους άλλους. Έχεις απόλυτο δίκιο σ’ αυτό που λες. Αυτό ήταν κι ένα θέμα που είχα, αφού δεν μπορούσα να καταλάβω, για ποιον λόγο ήρθε ο Ronnie στην Ιρλανδία για να βρει έναν κιθαρίστα σαν εμένα, όταν υπήρχαν πάρα πολύ κιθαρίστες, ιδιαίτερα στο Los Angeles, που τεχνικά ήταν πολύ καλύτεροί μου. Τώρα το καταλαβαίνω, αλλά τότε, δεν μπορούσα να καταλάβω για ποιον λόγο με επέλεξε. Νομίζω ότι ο Ronnie ήταν περήφανος που διέκρινε το ωμό ταλέντο μου και ότι ήμουν κάτι διαφορετικό από τους άλλους. Ο Ronnie, κάπνιζε πάρα πολύ μαριχουάνα και τότε ήταν πάρα πολύ ήρεμος. Κάποια τέτοια στιγμή, μου είχε πει ότι είχε μιλήσει με τον Ozzy Osbourne, ο οποίος του είχε επισημάνει πόσο καλός ήμουν και τις ομοιότητες που είχα με τον Randy Rhoads και νομίζω ότι ήταν περήφανος για το ότι με ανακάλυψε κι εξελίχθηκα πολύ μαζί του. Αυτή ήταν η καλή πλευρά του Ronnie, επειδή, όπως σου είπα, υπήρχε και η σκοτεινή πλευρά του, την οποία καλό είναι να αφήσουμε.
Ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα και τη θετική διάθεση. Ελπίζω όλη αυτή η περιοδεία που κάνετε τώρα, να περάσει και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Εγώ ευχαριστώ, Σάκη. Αυτήν την περίοδο συζητάμε αυτό το ενδεχόμενο, που μάλλον θα συμβεί του χρόνου.
Σάκης Φράγκος
