Το μελαγχολικό τοπίο του μικρού και ταπεινού Manchester-by-the-sea, που είναι τοποθετημένο στο βορειανατολικό Cape Ann της Μασαχουσέτης, έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης και αναφοράς για ουκ ολίγες χολιγουντιανές παραγωγές στο παρελθόν. Αν προσθέσετε και το γεγονός ότι διατηρεί στενή σχέση με το υδάτινο στοιχείο ένεκα των πάμπολλων ψαράδικων που κατοικοεδρεύουν εκεί, τότε δεν φαντάζει και τόσο έκπληξη η επιλογή του σκηνοθέτη Kenneth Lonergan να βασίσει εξ ολοκλήρου πάνω του το νέο αριστουργηματικό του film.
Δυο είναι τα δυνατά χαρτιά του “Manchester by the Sea”. Το πρώτο εξ αυτών εντοπίζεται στην συγκινησιακή ατμόσφαιρα του. Αν και δεν λείπουν οι στιγμές όπου παρεμβάλλονται μια σειρά από έξυπνα τοποθετημένες χιουμοριστικές πινελιές, με προφανή σκοπό βεβαίως να ανακόψουν τον καλπάζοντα δραματικό τόνο, το μεγαλύτερο κομμάτι της ταινίας περιβάλλεται από ένα ψηφιδωτό μονοπλάνων που επιχειρούν να φωταγωγήσουν τις αθέατες και σιωπηλές πλευρές του εύθραυστου ψυχισμού των κεντρικών χαρακτήρων της όσο και της μουντής καθημερινότητας μιας πόλης, η οποία αδυνατεί να σπάσει τα δεσμά ενός σκληρού και ατελείωτου χειμωνιάτικου μοτίβου. Συγχρόνως, ο διάλογος αποτελεί μεν συστατικό στοιχείο της πλοκής, ωστόσο, υπάρχουν φορές που αποσιωπείται σκοπίμως προκειμένου να ενισχυθεί περαιτέρω αυτή η ατμοσφαιρική ενδοσκόπηση.
Το δεύτερο και πιο σημαντικό χαρτί είναι ο Casey Affleck. Δεν είναι η πρώτη φορά (και προφανώς ούτε και η τελευταία) που τον βλέπουμε να πρωταγωνιστεί με πειστικό τρόπο σε δραματική ταινία (θυμηθείτε το “Gone Baby Gone”), θεωρώ όμως ότι στο “Manchester by the Sea” παραδίδει μακράν την πιο οσκαρική ερμηνεία του. Ο Lee Chandler του Affleck είναι ένας ήρωας βγαλμένος από αρχαία τραγωδία. Αυτοεγκλωβισμένος στο παρελθόν εξαιτίας του ασυγχώρητου -για τον ίδιο- χαμού της οικογένειας του, μοιάζει να έχει χάσει κάθε ελπίδα για τη ζωή, υποβάλλοντας καθημερινά τον εαυτό του στο μαρτύριο της σιωπηλής συναισθηματικής απομόνωσης. Ο θάνατος του αδερφού του, Joe, τον φέρνει αντιμέτωπο όχι μόνο με την προοπτική της επιστροφής στον τόπο της προσωπικής του τραγωδίας αλλά και με την πρόκληση της ανάληψης της κηδεμονίας του 16χρονου ανιψιού του, Patrick. Ο συμβιβασμός των δυο νέων καθηκόντων του δημιουργεί αναπόφευκτα ένα επιπρόσθετο φορτίο πόνου και έντασης, το οποίο τον οδηγεί αρκετά συχνά στα πρόθυρα ενός λυτρωτικού ξεσπάσματος που στο μυαλό του μοιάζει ως η μοναδική διέξοδος διαφυγής από την μόνιμη και πανταχού παρούσα σκιά του θανάτου.
Η ζωηρή αποτύπωση της συσσωρευμένης έντασης στον διαταραγμένο ηθικό κόσμο του Lee Chandler δεν είναι όμως αποκλειστικό έργο και ευθύνη του Affleck. Η σκηνοθετική παρέμβαση του Lonergan είναι κάτι παραπάνω από καίρια και ουσιαστική. Από τη μια πλευρά, η αποστασιοποίηση από το παραδοσιακό γραμμικό auteur-ικό μοτίβο μέσα από την εκτεταμένη χρήση flashback σκηνών, μας επιτρέπει να ψηλαφίσουμε όλες τις πλευρές της ψυχολογίας της απώλειας που συνδέει σαν αλυσίδα τον χαρακτήρα του Lee με όλους τους υπόλοιπους. Από την άλλη, η τοποθέτηση του rookie Lucas Hedges στον ρόλο του νεαρού και σαφώς πιο ανέμελου Patrick λειτουργεί αντισταθμιστικά έναντι της πεσιμιστικής αύρας που εκπέμπει ο Affleck, θεμελιώνοντας συγχρόνως μια ιδιότυπη σχέση δράσης-αντίδρασης που σπρώχνει εν τέλει το film σε μελοδραματικά επίπεδα.
Εν κατακλείδι, μαζί με το εξίσου συγκλονιστικό “Moonlight”, το “Manchester by the Sea” είναι η καλύτερη δραματική ταινία της φετινής χρονιάς. Ο αργός ρυθμός της μπορεί να σου δημιουργεί ένα αίσθημα μονοτονίας, αλλά ταυτοχρόνως σου δίνει και όλο τον απαραίτητο χρόνο προκειμένου να αποκωδικοποιήσεις στο έπακρο τις μικρές λεπτομέρειες και τα κρυφά νοήματα που κρύβονται πίσω από αυτές. Πάνω απ’ όλα όμως η πραγματική σπουδαιότητα της πηγάζει, αναμφίβολα, από το γεγονός ότι πρόκειται για μια βαθιά ανθρώπινη ταινία, που δίχως υπέρμετρα φιλοσοφική διάθεση, ρίχνει φως σε καθημερινές αλήθειες και καταστάσεις που συνήθως προσπερνάμε ή υποτιμούμε επιδεικτικά.
Η ταινία θα προβάλλεται από την Πέμπτη 16/2 στους κινηματογράφους από την Feelgood.
Πάνος Δρόλιας
