a
Ήταν μεγάλο στοίχημα η συναυλία αυτή για τους ROTTING CHRIST, οι οποίοι ήθελαν να γιορτάσουν εμφατικά τα 35 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στη σκηνή. Η μαζική προσέλευση από νωρίς επιβεβαίωσε περίτρανα ότι το εγχώριο metal ως μουσικό ιδίωμα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης ελληνικής μουσικής και έχει κοινό που μπορεί να γεμίσει μεγάλους χώρους όπως ο Λυκαβηττός. Ήταν πραγματικά μια γιορτή τόσο για την μπάντα που ηγείται ο Σάκης Τόλης, όσο και για τους οπαδούς τους που ήρθαν από το εξωτερικό για να τους τιμήσουν και να γίνουν μέρος της ιστορίας τους μιας και η συναυλία βιντεοσκοπήθηκε.
Καλεσμένοι τους οι, συνοδοιπόροι τους από τα late 80s, VARATHRON, με τους οποίους συνδιαμόρφωσαν από τότε την «ελληνική σχολή» του black metal. Ο Λυκαβηττός ήταν ήδη γεμάτος από τις 7:30 που ανέβηκαν στη σκηνή, γεγονός που έδειξε ότι μεγάλο μέρος του κοινού ήθελε να τους δει!
Η μπάντα του Στέφανου “Necroabyssious” διανύει την καλύτερη εποχή της 35χρονης πορείας της, έχοντας κυκλοφορήσει πέρσι το εκπληκτικό έβδομο full length άλμπουμ τους, “The crimson temple”. Στη μία ώρα που ήταν στη σκηνή έδειξαν γιατί βρίσκονται και συναυλιακά στην καλύτερη περίοδο τους εδώ και έξι χρόνια μετά την κυκλοφορία του “Patriarchs of evil”, με το οποίο επανασυστήθηκαν στο μαυρομεταλλικό κοινό.
Έχοντας κρατήσει το ίδιο line up από τότε, ο Στέφανος πλαισιώνεται από νέους ταλαντούχους μουσικούς, με τους οποίους καταφέρνει να αποδίδει φοβερά ακόμα και κομμάτια από το απώτερο παρελθόν τους. Έτσι τα “Unholy funeral”, “Nightly kingdoms” “Cassiopeia’s ode” μαζί με τα “Son of the moon” και “Genesis of apocryphal desire”, με τα οποία έκλεισαν το set τους έδεναν άψογα με τα πιο πρόσφατα “Tenebrous”, “Saturnian sect”, “Ourovoros dweller” και “Crypts in the mist”. Με τις επιλογές αυτές άφησαν έξω την περίοδο 1999-2014, επιλέγοντας κομμάτια από την πρώτη τους περίοδο μέχρι και το “Walpurgisnacht” (1995) και από τα δυο τελευταία τους άλμπουμ.
Για τη σκηνική παρουσία του Στέφανου τι να πρωτοπεί κανείς; Στην σκηνή μεταμορφώνεται κυριολεκτικά σε έναν μαινόμενο frontman που βιώνει κάθε στίχο που έχει γράψει όλα αυτά τα χρόνια. Η ικανότητα του να ξεσηκώνει το κοινό είναι μοναδική, φτάνοντας το να επιδίδεται σε ανελέητο moshing σε κάθε γρήγορο μέρος των κομματιών τους. Αφήνοντας πίσω την περίοδο 1999-2014 και επιλέγοντας κομμάτια από το θρυλικό ντεμπούτο τους, “His majesty at the swamp” (1993) και από τα δύο τελευταία τους άλμπουμ, κέρδισαν το πιο ζεστό χειροκρότημα από το κοινό που μαζικά ήρθε να τους δει. Ήταν η πιο μεγάλη επιβεβαίωση της αποδοχής που έχουν. Χωρίς να ρετρολαγνούν καταφέρνουν να είναι εξίσου σημαντικοί για τη black metal σκηνή όπως και στα early 90s που πρωταγωνιστούσαν.
Λίγα λεπτά μετά τις 9 η εισαγωγή του “666” προκάλεσε φρενίτιδα στους περίπου 4.000 οπαδούς των ROTTING CHRIST! Για 2 ώρες και 20 λεπτά θα βίωναν την μοναδική εμπειρία αυτής της επετειακής συναυλίας τους, στην οποία επέλεξαν κομμάτια από όλες τις επίσημες κυκλοφορίες τους εκτός από το “Khronos” (2000) – από το “Passage to Arcturo” του 1991 μέχρι το φετινό “Προ Χριστού”.
Από τους 14 δίσκους τους, επέλεξαν 25 κομμάτια, από τα οποία η πλειονότητα ήταν από τα 4 άλμπουμ της προηγούμενης δεκαετίας, με το “Κατά τον δαίμονα εαυτού” να εκπροσωπείται από 5 κομμάτια. Αυτές οι επιλογές έδειξαν σε μεγάλο βαθμό ότι οι ίδιοι θεωρούν το υλικό των 10s ως το πιο αντιπροσωπευτικό της 35χρονης πορείας τους. Ο ήχος ήταν πάρα πολύ δυνατός, αλλά σε αρκετά σημεία οι κιθάρες χάνονταν όπως το “Αθάνατοι εστέ”, κάτι που ίσως να οφείλεται στον δυνατό αέρα που πιθανότατα ήταν και η αιτία που δεν είχαν σκηνικά να τους πλαισιώνουν στη σκηνή.
Η επιλογή τους να μην έχουν καλεσμένους επί σκηνής δεν υποσκέλισε την σημαντικότητα της βραδιάς. Ο κύριος λόγος είναι η τρομερή ενέργεια που έδιναν με τη σκηνική τους παρουσία. Όλα τα κομμάτια αποδόθηκαν με τον ήχο που έχουν τα τελευταία χρόνια με την παρουσία των δύο νεότερων μελών τους. Μαζί με τον Σάκη Τόλη όργωσαν τη σκηνή, έχοντας μια ενέργεια που εξέπληξε και τον πλέον ορκισμένο οπαδό τους. Το κοινό παραληρούσε στα γρήγορα κομμάτια τους με αποκορύφωμα το μεγάλο circle pit στο “Societas satanas” (διασκευή των THOU ART LORD), αφού μας παρακίνησε ο frontman τους – «Κάντε το μεγαλύτερο κύκλο που έχει γίνει ποτέ».
Ο Σάκης Τόλης είχε κάθε λόγο να είναι χαρούμενος και γεμάτος ενέργεια! Η μπάντα που ηγείται για 35 χρόνια δίνει μια, σχεδόν sold out, συναυλία στον Λυκαβηττό την ημέρα των γενεθλίων του. Ήταν για εκείνον το καλύτερο δώρο που θα μπορούσε να του δοθεί για τα «8 πριν τα 60» όπως είπε χαριτολογώντας όταν ανέβηκε η γενέθλια τούρτα, με το κοινό να του τραγουδά το γνωστό τραγούδι-γενέθλια ευχή. Κατάφερε καθ’ όλη τη διάρκεια του set τους να αποδίδει με φοβερή ένταση τους στίχους τους και με κάθε τρόπο να ξεσηκώνει τον κόσμο, είτε με κραυγές, είτε παρακινώντας το να φωνάξει και να συμμετέχει στην ροή των κομματιών είτε με χειροκρότημα, είτε με τη φωνή του. Πραγματικά αποστόμωσε όσους θεωρούσαν ότι τα τελευταία χρόνια εμφανίζεται κουρασμένος. Με τέτοιες εμφανίσεις πιστεύω ακράδαντα ότι αργεί πολύ η συναυλιακή διακοπή των ROTTING CHRIST.
Το νέο drum kit του, αδερφού και συνοδοιπόρου του από την αρχή, Θέμη Τόλη, δέσποζε στην υπερυψωμένη θέση του στο πίσω μέρος της σκηνής. Σταθερός στο παίξιμο του και καταιγιστικός όπου απαιτούσε κάθε κομμάτι, ήταν ηχητικά ό,τι χρειαζόταν για να είναι κάθε κομμάτι σωστά αποδοσμένο. Και στα γρήγορα, αλλά και στα mid tempo σημεία, τα drums ακούγονταν ευδιάκριτα, ακόμα και όταν ο ήχος ήταν προβληματικός.
Στο rhythm section είχε μαζί του τον Κώστα Χελιώτη στο μπάσο, ο οποίος έχει πλέον φοβερή αυτοπεποίθηση πάνω στη σκηνή. Και αυτό φάνηκε τόσο στο ότι ανέλαβε μόνος τα αρχικά φωνητικά του “Nemecis”, όσο και να αποδώσει με το μπάσο του το εμβληματικό μέρος με τα πλήκτρα στο τέλος του “Fgmenth thy gift”. Ανελέητο headbanging, ξεσήκωνε τον κόσμο με κάθε τρόπο και συμμετείχε πολύ ενεργά στα δεύτερα φωνητικά. Αναμενόμενο μετά από τα 5 χρόνια που είναι στη μπάντα να νιώθει άνετα στη σκηνή, γεγονός που απολαμβάνει στο έπακρο.
Ο Κωστής Φουκαράκης απέδωσε άψογα τα κιθαριστικά lead μέρη των κομματιών τους, δίνοντας τη δυνατότητα στον Σάκη Τόλη να ξεσηκώνει τον κόσμο, αφήνοντας σε πολλά σημεία τις κιθαριστικές του υποχρεώσεις. Το στήσιμο του νεαρού κιθαρίστα είναι πραγματικά μοναδικό και συγγενεύει αρκετά με του Γιώργου Εμμανουήλ. Άψογος στην εκτέλεση και αδικήθηκε από τον ήχο όποτε χανόταν από τον αέρα, θυμίζοντας την αντίστοιχη εμφάνιση των ROTTING CHRIST στο Open air festival το 1997.
Η ροή της συναυλίας ήταν ομαλή ξεκινώντας στην αρχή με επιλογές από το “Κατά τον δαίμονα εαυτού” του 2013 (“666”, P’unchaw kachun – Tuta kachun”, “Κατά τον δαίμονα εαυτού”), τα “Dies irae” και “Fire, God and fear” από το “The heretics” (2019), τo “Demonon vrosis” και το “Aealo” από το ομότιτλο άλμπουμ του 2010 και τέλος το “Apage satana” από το “Rituals” (2016). Το κλείσιμο στην αναδρομή της πορείας τους στα 10s έκλεισε με το “Like father, like son”, το οποίο ήταν και η μοναδική επιλογή από το φετινό “Pro Xristou”. Ποτέ ξανά οι ROTTING CHRIST δεν έχουν επιλέξει μόνο ένα κομμάτι την περίοδο προώθησης νέας τους κυκλοφορίας, γεγονός που δίνει επιπλέον σκέψεις για το γεγονός ότι είναι το πιο αμφιλεγόμενο άλμπουμ της, μέχρι τώρα, πορείας τους. Πάντως η απορία μου στην ομαδική δισκοπαρουσίαση που κάναμε στο περιοδικό μας για το αν θα στέκεται επάξια συναυλιακά λύθηκε. Και ναι στέκεται επάξια, έχοντας πιο δυναμικό tempo και μεγαλύτερη ενέργεια απ’ ό,τι στη στουντιακή του απόδοση.
Για τη συνέχεια επέλεξαν 3 κομμάτια από το “Triarchy of the lost lovers” (1996), ξεκινώντας με το “King of a stellar war” και συνεχίζοντας με ένα φοβερό medley των “Shadows follow” και “Archon”, στο οποίο επικράτησε πανικός! Η εισαγωγή με το “Gloria de domino inferni” μας έφερε στο 1991 για το “Forest of n’ Gai” από το “Passage to Arcturo”, για να έρθει μετά το “Fgmenth, thy gift” από το θρυλικό ντεμπούτο τους “Thy mighty contract” (1993), μέχρι να μας αποτελειώσουν με την καθιερωμένη διασκευή στο “Societas satanas” των THOU ART LORD. Η αναδρομή σε περιόδους του παρελθόντος ολοκληρώθηκε με τα mid tempo “Sorrowful farewell” και “Among two storms” από την δραστική αλλαγή ήχου του “A dead poem”(1997) και το “After dark I feel” από το “Sleep of the angels” (1999), που ήταν η φυσική του συνέχεια σε ακόμα πιο ατμοσφαιρικά μονοπάτια.
Η συνέχεια είχε επιλογές σε κομμάτια που λειτουργούν τέλεια σε συναυλιακό επίπεδο, αρχής γενομένης με το “In yumen – Xibalba”. Τα “Grandis spiritus diavolos”, “Nemecis” και “Αθάνατοι εστέ” – ο Σάκης το αφιέρωσε σε όλη την ελληνική σκηνή – είναι κομμάτια που ξεσήκωσαν τον κόσμο με τον ρυθμό τους και έδωσαν μια ξεχωριστή στιγμή στην εμφάνιση τους. Το κλείσιμο του δίωρου main set ήρθε αρχικά με το “The raven”, το πιο ξεχωριστό κομμάτι του “The heretics” (2019). Πραγματικά σε αυτό το κομμάτι ο Σάκης Τόλης έδειξε ότι ακόμα μπορεί να συνθέσει με ιδιότυπο τρόπο και η γενικότερη εικόνα του σκηνή να χτυπιέται σαν τρελός, έδειξε πόσο χάρηκε την απόδοση του live. Το “Under the name of legion” από το “Genesis”(2002) τους έφερε εκτός σκηνής, για να ανεβούν ξανά και να προκαλέσουν χαμό με το “The sign of evil existence” και ενθουσιασμό με το αρχετυπικό “Non serviam”, στο οποίο όπως είναι καθιερωμένο ανεβαίνουν και οι οπαδοί τους επί σκηνής. Υπέροχη εικόνα με την οποία έκλεισε με γιορτινό τρόπο η ιστορική συναυλία τους.
Αν έλεγε κάποιος στα early 90s ότι οι ROTTING CHRIST θα έφταναν να γεμίσουν στα όρια του sold out τον Λυκαβηττό, θα τον περνούσαν σίγουρα για τρελό. Και δεν το κατάφεραν αυτό την περίοδο της μετάλλαξης τους (1997-1999), ούτε στη συνέχεια όταν ήταν μέρος του ρόστερ μιας μεγάλης εταιρίας όπως η Century Media. Το κατάφεραν με την ολική επαναφορά που είχαν από το 2007 και με κάθε δίσκο κατάφερναν να διευρύνουν το κοινό τους, φτάνοντας στην κορύφωση που βιώσαμε όλοι σε αυτή τη συναυλία. Καθόλου τυχαία το setlist επικεντρώθηκε σε αυτήν την περίοδο, δείχνοντας ότι είναι μια μπάντα που ζει τη σημερινή της εκδοχή, χωρίς να αναζητά το απώτερο παρελθόν ως δεκανίκι, ρετρολαγνώντας όπως άλλες μπάντες. Όσοι παρακολουθούμε τους ROTTING CHRIST από τα early 90s ξέραμε ότι θα επιλέξουν συγκεκριμένα κομμάτια από κάθε δίσκο, κάτι αναμενόμενο γιατί σε 2,5 ώρες είναι αδύνατο να βάλεις και κομμάτια λιγότερο γνωστά. Και ναι η απουσία κομματιού από το “Khronos” του 2000 δείχνει ότι ο Σάκης Τόλης το θεωρεί ανάξιο να εκπροσωπηθεί σε μια επετειακή βραδιά όπως αυτή.
Εις αναμονή της πιθανής κυκλοφορίας σε video, για να έχουμε να θυμόμαστε όσοι το βιώσαμε και για να το χαρούν όσοι δεν κατάφεραν να δηλώσουν το παρόν. Ειδικά όσοι ήρθαν από το εξωτερικό θα έχουν να τη θυμούνται ακόμα περισσότερο! Και δεν ήταν λίγοι από όλες τις γωνιές του πλανήτη, αποδεικνύοντας ότι το black metal είναι παγκόσμιο και οι ROTTING CHRIST πρωταγωνιστές για 35 χρόνια.
Κείμενο/φωτογραφίες: Λευτέρης Τσουρέας
