“Lights, camera, METAL”
Το φαινόμενο SABATON, είναι μοναδικό στην εποχή μας και case study για όσους θέλουν να τους μοιάσουν. Σου αρέσουν δεν σου αρέσουν, δεν μπορείς παρά να παραδεχθείς ότι είναι από τα πιο δημοφιλή σχήματα που κυκλοφορούν εκεί έξω στο χώρο της metal μουσικής και το επιβεβαιώνουν με κάθε τους κίνηση. Την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου, στον κινηματογράφο «Δαναός» αλλά και σε 1.000 άλλους κινηματογράφους σε όλον τον κόσμο, θα προβληθεί το concert film τους, “The tour to end all tours”. Όλες τις λεπτομέρειες, τις διαβάζετε εδώ. Ο ντράμερ του σχήματος, Hannes van Dahl (και σύζυγος της Floor Jansen), συνομίλησε με τον Σάκη Φράγκο για την ταινία και τα τελευταία νέα του συγκροτήματος.
Καλησπέρα Hannes, καλωσήρθες στο Rock Hard! Γιορτάζετε τα 25 χρόνια σας και μοιάζει λες και τα social media videos τους τελευταίους μήνες είναι η πρωινή σας δουλειά! (γέλια) Είναι έτσι;
(γέλια) Έχει σχεδιαστεί καλά, οπότε αυτό είναι ωραίο!
Οπότε γυρίζετε πολλά video την ίδια μέρα και τα ποστάρετε σε διαφορετικές μέρες
Ναι, νομίζω γυρίστηκε σε ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Λίγο εδώ, λίγο εκεί και μετά “ορίστε, γύρισμα, πες αυτά” “ΟΚ έγινε θα πω αυτά” (γέλια).
Οπότε κάνατε πολλά και διαφορετικά πράγματα για την 25η επέτειο σας. Πέρα από την ταινία, για την οποία θα μιλήσουμε αργότερα, ποιο είναι αυτό που σε ενθουσιάζει περισσότερο;
Για μένα προσωπικά, θα ήταν όταν κάναμε τα listening sessions online για τους δίσκους. Οπότε ποια ήταν η ιδέα; Θα κάτσουμε και θα ακούσουμε κάθε δίσκο των SABATON. Πως θα το κάνουμε αυτό; Ας το κάνουμε όπως όταν ήμασταν 15 χρονών: καθόμαστε κάτω, άμα κάποιος θέλει να πιεί ένα ποτό, θα πάρει ένα ποτό, πίνουμε μπύρες ή οτιδήποτε άλλο και ακούμε heavy metal. Και μετά μιλάμε. Οπότε ήταν ένας πολύ χαλαρός τρόπος πρώτον για να αράξουμε μαζί, δεύτερον να ακούσουμε τους δίσκους, τρίτον να μοιραζόμαστε αναμνήσεις. Και όλο το πράγμα, είναι one take, όλο είναι ζωντανά. Είναι κάτι πολύ ειλικρινές με αυτό το τρόπο. Το απόλαυσα πραγματικά. Και το να έχουμε τον Tobe στη μέση ξαφνικά, ήταν μια φοβερή έκπληξη.
Τι ενέπνευσε την ιδέα να δημιουργηθεί το “The tour to end all tours” σαν concert film;
Βασικά, νομίζω ότι ήταν μια από αυτές τις νύχτες. Ήταν μια από αυτές τις νύχτες που πραγματικά, όλα μπήκαν στη θέση τους με έναν τόσο φοβερό τρόπο. Από το setlist, στην παραγωγή, στο όλο θεατρικό στοιχείο… ;Eχεις δει την ταινία παρεμπιπτόντως;
Όχι, δεν την έχω δει.
Α, ΟΚ. Είναι μια από τις πιο θεατρικές, αν όχι η πιο θεατρική περιοδεία που έχουμε κάνει. Και είναι και η μεγαλύτερη παραγωγή που έχουμε κάνει, χωρίς αμφιβολία. Και αυτή η συναυλία στο Amsterdam που είχαμε 16.000 από τους στενότερους Ολλανδούς φίλους μας, όπως ξέρεις και εσύ ως μουσικόφιλος, τι αυτό που κάνει μια συναυλία καλή; Είναι και το κοινό και η μπάντα μαζί. Και αυτή ήταν μια από τις νύχτες που έγινε αυτό και κατέβηκα από τη σκηνή με ένα πραγματικά πολύ καλό συναίσθημα του τύπου “ναι ρε φίλε, αυτό ήταν υπέροχο”. Και τώρα που το γυρίσαμε, τι καλύτερος τρόπος να το απολαύσεις μετά, αν δεν ήσουν στη συναυλία. Ή άμα ήσουν εκεί, με τον σωστό ήχο, στον κινηματογράφο, γιατί έχει καλύτερο ήχο από οτιδήποτε έχει ο καθένας μας σπίτι του, πιθανότατα. Και είναι και στη μεγάλη οθόνη. Οπότε ναι, λίγο πολύ μια σπουδαία, σπουδαία νύχτα.
Οπότε πως είναι διαφορετική αυτή η κυκλοφορία από προηγούμενες κυκλοφορίες των SABATON, όπως τα DVD και τα live άλμπουμ; Είναι απλά ότι μπορείς να το δεις στον κινηματογράφο, στη μεγάλη οθόνη;
Αυτό είναι ένα πράγμα. Επιπλέον είναι το Dolby Atmos mix, που είναι κάτι ωραίο, έτσι; Αλλά το κύριο πράγμα και η μεγαλύτερη διαφορά είναι πως πρόκειται για μια διαφορετική περιοδεία. Είναι μια πολύ διαφορετική νύχτα, βασικά.
Η ταινία, όπως και οι συναυλίες σας σε αυτή τη περιοδεία, έχουν πολλά πυροτεχνήματα και ειδικά εφέ. Πως σιγουρεύετε ότι αυτά τα στοιχεία ενισχύουν την απόδοση της μπάντας παρά να επισκιάζουν τη μουσική;
Καλή ερώτηση. Είναι μια πολύ σχετική ερώτηση. Είναι κάτι που έχει συζητηθεί ανά τα χρόνια. Νομίζω ότι μπορώ να σου δώσω μόνο τη δική μου οπτική σε αυτό. Χρειάζεται να έχεις μια καλή συναυλία σαν μπάντα, χωρίς τίποτε άλλο. Να μπορείς να παίξεις καλά. Μετά, μπορείς να προσθέσεις πράγματα. Έναν ηθοποιό, φλόγες, εκρήξεις αλλά αυτά τα πράγματα είναι εκεί για να ενισχύσουν. Δεν θεωρώ ότι την κάνουν καλή συναυλία, αλλά μπορούν να κάνουν μια καλή συναυλία καλύτερη. Ή πιο συναρπαστική αν θέλεις. Αλλά πρέπει να είμαστε ξεκάθαροι, δεν κάνουν καλή μια συναυλία. Είναι σαν μια καλή σάλτσα. Χρειάζεται να φτιάξεις πρώτα τη βάση και μετά μπορείς να βάλεις πράγματα από πάνω έτσι; (γέλια) Ναι σίγουρα, μπορείς να βάλεις τρούφα από πάνω, αλλά άμα είναι γευστικά χάλια εξ αρχής, δεν θα βοηθήσει. Αυτή είναι η άποψη μου τουλάχιστον. Το να μπορούμε να το κάνουμε αυτό, να έχουμε ηθοποιούς όπως έχουμε σε αυτή τη περιοδεία και να έχουμε τον Κόκκινο Βαρώνο να βγαίνει, είναι ένα πολύ ωραίο βήμα για τη μπάντα.
Υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα ιστορικά θέματα που πάντα θέλατε να εξερευνήσετε στη μουσική σας, αλλά δεν το κάνατε ακόμα;
Αυτό θα ήταν μια ερώτηση για τον Par και τον Joakim, όχι για τον drummer. (γέλια) Το γουστάρω πολύ, αλλά αυτό παραμένει το κομμάτι τους. Μπήκα με πολύ μικρό ενδιαφέρον για την ιστορία, τώρα έχω τεράστιο ενδιαφέρον για την ιστορία, αλλά και πάλι δεν μπορώ να τους συναγωνιστώ αυτούς τους δύο.
Όπως ξέρω προσωπικά, οι SABATON είναι ένα συγκρότημα που έχει τρομερή αυτοπεποίθηση σχετικά με τις δυνατότητες τους και δείχνουν σεβασμό στις μπάντες με τις οποίες μεγαλώσανε. Έχω προωθήσει τέσσερις συναυλίες SABATON στην Ελλάδα μέχρι στιγμής. Ποιο είναι το κύριο motto των SABATON, όπως το καταλαβαίνεις τώρα που είσαι στη μπάντα για 11 χρόνια;
Εν μέρει, νομίζω μόλις το είπες. Νομίζω ότι όλοι μας έχουμε μια καλή ιδέα του από που προερχόμαστε μουσικά. Φυσικά, είχαμε πολύ παρόμοια μουσική ανατροφή να το πούμε έτσι. Την επόμενη βδομάδα ξεκινάμε το δεύτερο μέρος της Αμερικάνικης περιοδείας με τους JUDAS PRIEST. Αν μου έλεγες όταν ήμουν 15 χρονών ότι “το ξέρεις Hannes ότι θα βγεις σε περιοδεία με τους JUDAS PRIEST στην Αμερική;” δεν θα το πίστευα. Αυτές οι μπάντες θέσανε τις βάσεις, δίχως αμφιβολία. Δεν θα έπαιζα τύμπανα αν δεν υπήρχαν οι JUDAS PRIEST, έτσι ξεκίνησα. Μιλώντας γι’ αυτό, είναι απλά σεβασμός και ευγνωμοσύνη.
Ναι, αλλά επίσης, σκληρή δουλειά και καλός σχεδιασμός.
Σκληρή δουλειά, σίγουρα, καθώς και όλες οι θυσίες που την συνεπάγονται, χωρίς αμφιβολία. Αλλά νομίζω, εν τέλει, πρέπει να σου αρέσει πραγματικά.
Πρέπει να πω ότι οι SABATON, είναι μια από τις πολύ λίγες μπάντες, που θέλουν να χτίσουν ένα κοινό παρά να πάρουν κάποια παραπάνω λεφτά, από τη δική μου εμπειρία. Γι’ αυτό το πρώτο show των SABATON στην Αθήνα, είχε 80-100 άτομα, ενώ τώρα παίζουν σε 15.000 άτομα.
Αλλά αυτοί οι 80-100 ακούγονταν σαν 10.000.
Πιστεύεις ότι ανοίξατε το δρόμο για νέες μπάντες, της ηλικίας σου, προκειμένου να δουν ότι μπορούν να γίνουν μεγάλες; Ότι δεν υπάρχουν μόνο οι IRON MAIDEN, JUDAS PRIEST και METALLICA, αλλά ότι μπορεί να υπάρξει μια συνέχεια σε αυτό. Πιστεύεις ότι οι SABATON έπαιξαν ρόλο σε αυτό;
Πρώτα από όλα, θέλω να σε ευχαριστήσω για το κομπλιμέντο. Είναι ενδιαφέρον το να ακούω την άποψη σου πάνω σε αυτό. Αν εμπνεύσουμε κάποιον, νομίζω είναι ένα από τα μεγαλύτερα κομπλιμέντα που μπορείς να λάβεις, σωστά; Γιατί έτσι ξεκινήσαμε και εμείς. Οπότε ναι, το ελπίζω και θα ήταν μεγάλη μας τιμή να εμπνεύσουμε. Μιλάω με νέους drummers και μου λένε τέτοια πράγματα “σε είδα να παίζεις drums και είδα πως μπορείς να ζήσεις από αυτό, ίσως μπορώ κι εγώ” Φυσικά και μπορείς! Και να κάνεις κάτι που πραγματικά απολαμβάνεις. Είτε είναι να παίζεις drums, είτε φωτογραφία, είτε μαγειρική, το οτιδήποτε. Κάντο!
Αυτό είναι το πιο σημαντικό γιατί υπάρχει πρόβλημα στην νεότερη γενιά. Δεν ακούνε τόσο πολύ heavy metal. Ωστόσο υπάρχουν μπάντες όπως εσείς, που δείχνουν ότι έρχεται νέο αίμα στο hard rock και στο heavy metal.
Το ελπίζω κι εγώ πραγματικά.
Υπάρχουν πολλές πτυχές στους SABATON σαν οργανισμό, όχι απλά η μπάντα. Τι πρέπει να περιμένουν όσοι βρεθούν στο SABATON cruise που θα γίνει σε μερικούς μήνες από τώρα;
Αυτό είναι κάτι ξεχωριστό από μόνο του. Δεν ξέρω πόσες φορές το έχουμε κάνει ως τώρα. Είναι ένα ταξίδι 48 ωρών, από τη Στοκχόλμη στο Talin. Μπορείς να κατέβεις από το πλοίο για μερικές ώρες, υπάρχει μια Χριστουγεννιάτικη αγορά εκεί και να απολαύσεις μια πανέμορφη πόλη το χειμώνα. Φέρτε τα καλά σας παπούτσια και φέρτε ζεστά ρούχα, γιατί κάνει κρύο. (γέλια) Η κρουαζιέρα για μένα είναι από τις σπουδαιότερες στιγμές της χρονιάς. Είναι η συναυλία που μπορούμε να κάνουμε πιο πολύ ό,τι θέλουμε. Μπορούμε να παίξουμε τα κομμάτια που συνήθως δεν παίζουμε. Παίζουμε δύο set, οπότε υπάρχει χρόνος. Και είναι τέρμα μικρό και οικείο σκηνικό. Είναι κάτι το τρελό. Νομίζω ότι όλοι το γουστάρουν πολύ. Είναι πολύ διαφορετικοί SABATON, αλλά ταυτόχρονα το ίδιο με την ταινία που θα δεις στις 11 Οκτωβρίου.
Θα υπάρχουν πλάνα από το SABATON cruise;
Όχι γιατί είναι διαφορετικού τύπου show, το οποίο είναι ωραίο. Μου αρέσουν και τα δύο, αλλά η ταινία είναι πραγματικά το κάτι άλλο.
Μπορείς να μοιραστείς κάποιες παρασκηνιακού τύπου ιστορίες από τη περιοδεία αυτή που μπορεί οι οπαδοί σας να μην ξέρουν;
Είχα και νωρίτερα αυτή την ερώτηση, ναι. Δεν ξέρω από που να ξεκινήσω! Στο drum rig μου, βλέπω συνήθως τέσσερις Σουηδικούς κώλους, γιατί έχουν γυρισμένες τις πλάτες τους σε μένα! (γέλια) Μια αστεία στιγμή ήταν στη περιοδεία: έχουμε ένα κομμάτι το “Stormtroopers”, υπάρχουν δύο σκάλες στα πλάγια και υπάρχουν δύο ηθοποιοί εκεί, που ρίχνουν με φλογοβόλα. Και είχαν το σημείο του κομματιού στο οποίο έπρεπε να το ρίξουν, είχε πλάκα που τους κοίταζα με νόημα σε φάση “ρίξε τώρα” και το θεώρησαν και εκείνοι αστείο. Και θα το κάναμε σε όλη τη περιοδεία. Αλλά θα με κοιτάζανε σε φάση “να ρίξω τώρα;” “ναι, ρίξε τώρα!” (γέλια) Μικρά αστειάκια σαν κι αυτό, ξέρεις.
Αστειάκια σαν κι αυτά, σπάνε τη ρουτίνα.
Ναι, ναι, ακριβώς. Και άλλη μια, που δεν είναι ακριβώς παρασκηνιακή ιστορία, πριν το κομμάτι “Christmas truce” o Par είχε έναν μικρό λόγο, που θα έκανε κάθε βράδυ, διαφορετικό κάθε βράδυ. Και είναι από τα πράγματα που απολαμβάνω προσωπικά, να τον ακούω. Γιατί πάντα μιλάει πολύ ειλικρινά και εγκάρδια και με έναν πολύ ωραίο τρόπο. Και δεν ήξερα από πριν τι θα πει. Οπότε πάντα μου αρέσει αυτή η στιγμή πριν παίξω το κομμάτι. Μπορώ επίσης να πάω να πιώ λίγο νερό, να πάρω μια ανάσα και απλά να ακούσω το τι έχει να πει αυτός ο άνθρωπος. Είναι στη μπάντα 25 χρόνια οπότε είναι φοβερό που είναι ακόμα εδώ.
Ποια είναι η μεγαλύτερη επιβράβευση του να παίζεις σε μια μπάντα σαν τους SABATON, τόσο στο studio, όσο και στη περιοδεία;
Πιστεύω πως είναι η ίδια απάντηση. Για μένα, το να είμαι σε θέση να παίξω μουσική με πολύ καλούς μουσικούς και ανθρώπους που σέβομαι και συμπαθώ πολύ. Αυτό είναι η μεγαλύτερη ανταμοιβή, για μένα προσωπικά. Αυτό το κάνει να αξίζει, να σου είμαι ειλικρινής. Μου αρέσει να παίζω, πάντα μου άρεσε να παίζω. Τώρα ο Tobe, o Cris και επίσης ο Tommy και ο Par, είναι φοβεροί μουσικοί. Και το να έχεις και τον Joakim εκεί, να το επιβλέπει κατά μια έννοια με την τραγουδοποιία του, είναι ένας πολύ δημιουργικός κόσμος για να βρίσκεσαι μέσα του διαρκώς.
Φαντάζομαι πως ποτέ δεν βαριέσαι με τέτοιους ανθρώπους.
Μπορεί να κουραστείς, αλλά όχι να βαρεθείς!
Οι SABATON έχουν ένα τεράστιο κοινό παγκοσμίως. Αλλά πως προσαρμόζετε τις εμφανίσεις σας, για διαφορετικά πολιτιστικά κοινά; Γιατί μιλάτε για μάχες, για κάποιες ιστορικές φυσιογνωμίες. Πως προσαρμόζεστε στα διάφορα μέρη;
Καλή ερώτηση, άλλη μια για τον Joakim, γιατί εκείνος είναι αυτός που μιλάει. Γνωρίζει την ιστορία πολύ καλά. Στα κομμάτια, αν παίζουμε στην Ελλάδα, θα παίξουμε το “Coat of arms” ή το “Sparta”, θα ήταν περίεργο να μην το κάνουμε. Και αυτό είναι ένα μεγάλο ατού του να παίζεις σε αυτή τη μπάντα. Αυτό το κάνει, διαφορετικό. Δεν παίζουμε τα ίδια κομμάτια σε όλη τη περιοδεία. Π.χ. παίζουμε Τσεχία, παίζουμε το “Far from the fame” ή όταν πάμε Φινλανδία έχουμε πολλά κομμάτια για Φινλανδική ιστορία. Και σε κρατάει σε εγρήγορση επίσης, να μην εφησυχάζεις γιατί “σε λίγες μέρες, πρέπει να ξέρω αυτό το κομμάτι” και σε μερικές μέρες από αυτό πάμε π.χ. Βουλγαρία και έχεις κομμάτι για την Βουλγάρικη ιστορία. Για μένα ως μουσικό, πιστεύω ότι σε κρατάει σε εγρήγορση.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση του να είσαι σε μια μπάντα που περιοδεύει εκτεταμένα;
Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορώ να φέρω αυτήν εδώ (δείχνει την σκυλίτσα του) στη περιοδεία. Αλλά είναι με την γυναίκα (σ.σ. για την ιστορία, η γυναίκα του είναι η Floor Jansen, η τραγουδίστρια των NIGHTWISH) και τα παιδιά μου. Οπότε θα πω, το να είμαι μακριά από την οικογένεια μου. Αλλά τώρα έχεις FaceTime και άλλες επιλογές που δεν υπήρχαν πριν 15 χρόνια ήδη. Οπότε γίνεται λίγο πιο εύκολο έτσι.
Ποια τα πλάνα για το μέλλον της μπάντας, τόσο μουσικά όσο και συναυλιακά;
Το κύριο πράγμα αυτή τη στιγμή, είναι η κυκλοφορία του “The tour to end all tours – the movie” στις 11 Οκτωβρίου. Είναι ένα ξεχωριστό καλούδι, για εμάς αλλά και ευελπιστώ για όσους το δουν. Ο τελευταίος αριθμός που άκουσα είναι πως αναμένεται να προβληθεί σε 1000 κινηματογράφους παγκοσμίως. Είναι τρελό!
Σαν μια νέα ταινία James Bond! (γέλια)
Ο Σουηδός James Bond με metal κιθάρες (γέλια). Οπότε αυτό είναι το κύριο αυτή τη στιγμή και να σιγουρευτούμε ότι αυτό θα γίνει όπως πρέπει. Και την επόμενη εβδομάδα πετάμε για να αρχίσουμε το δεύτερο σκέλος της περιοδείας με τους JUDAS PRIEST. Αυτά τα δύο είναι αρκετά για να σε κρατήσουν απασχολημένο.
Για πολύ καιρό. Πλάνα για δίσκο; O τελευταίος σας βγήκε το 2021.
Είμαστε στη φάση του σχεδιασμού για τον νέο δίσκο, μέχρι εκεί μπορώ να πω.
Σάκης Φράγκος
(Μετάφραση: Γιάννης Σαββίδης)
