ΟΝΟΜΑ ΑΛΜΠΟΥΜ: “Ordo ad chao”
ΜΠΑΝΤΑ: MAYHEM
ΕΤΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 2007
ΕΤΑΙΡΙΑ: Season Of Mist
ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ: Attila Csihar, Blasphemer
ΣΥΝΘΕΣΗ:
Φωνητικά – Attila Csihar
Κιθάρα, μπάσο – Rune Eriksen
Ντραμς – Jan Axel Blomberg
Μπάσο (έχει credit, αλλά δεν έπαιξε στο δίσκο) – Necrobutcher
Στο τεύχος του ROCK HARD που είχε κυκλοφορήσει τον Απρίλιο του 2007, υπήρχε μία εκπληκτική, αναλυτική συνέντευξη της Μαριλένας Σμυρνιώτη με τον τραγουδιστή και παραγωγό των MAYHEM, Attila Csihar, όπως και η παρουσίαση του άλμπουμ, “Ordo ad chao”. Διαβάστε τι είχε γραφτεί τότε!
MAYHEM – “Ordo ad chao” (Season Of Mist)
Τι περίεργο άλμπουμ… Είναι απίστευτη η συμπυκνωμένη δύναμη της δισκογραφίας των MAYHEM. Όταν με τόσα λίγα άλμπουμ έχουν καταφέρει να πουν τόσα πολλά, όταν κάθε άλμπουμ τους, κατά κάποιο τρόπο, προφητεύει τον ήχο του επόμενου black metal και τον επαναπροσδιορίζει, τι θα μπορούσαμε να περιμένουμε από αυτούς σε μία «νεκρή περίοδο» για το είδος; Σίγουρα όχι αυτό. Το black metal δεν είναι μουσική. Είναι ατμόσφαιρα και συναίσθημα. Και από τα eerie πέπλα του “A wise birthgiver” βεβαιώνεσαι πως αυτό που θα επακολουθήσει δεν είναι ακριβώς μουσική. Αυτά τα κυκλικά, επαναλαμβανόμενα riffs που χαρακτήριζαν το συγκρότημα, τα θυμάστε; Κάτι αρχαίους THORNS, τον obscure τρόπο που «χώθηκαν» στο “De mysteriis…” και τον κλινικό μιλιταριστικό τρόπο με τον οποίο ο Blasphemer τους ενσωμάτωσε στο “Grand declaration…”; Εκεί είναι οι κιθάρες, εκεί είναι τα κυκλικά riffs. Μόνο που απλώς ξεκινούν, δεν τελειώνουν. Το “Ordo ad chao” είναι ασαφές, με ιδέες και ήχους που μένουν μετέωρα στον αέρα και δεν ολοκληρώνονται. Άκαιρες αλλαγές, αταίριαστα περάσματα. Χαμηλών τόνων μουσική, άσχημη, old school, σκουριασμένη και βαριά παραγωγή με μουντό ήχο. Ο Attila φτύνει, φωνάζει, πνίγεται, τσιρίζει, κραυγάζει, βγάζει περίεργους ήχους στη σπουδαιότερη μάλλον μέχρι τώρα ερμηνεία του. Το άλμπουμ αυτό είναι δύσκολο, όχι γιατί έχει μέσα «δύσκολη» μουσική, αλλά γιατί σου ξεφεύγει, σου ξεγλιστράει, είναι αδύνατον να το παρακολουθήσεις. Μπορείς να το βιώσεις την ώρα που το ακούς, όχι όμως να συγκρατήσεις τους ήχους που το δομούν. Άχρονο, αβέβαιο, σκοτεινό και βαρύ, ανησυχητικό, ασαφές, άσχημο, αγχωτικό. Και εκτός από μία άσχημη γεύση στο στόμα, όσο περίεργο κι αν ακούγεται αυτό, μετά δεν σου μένει τίποτα, παρά μόνο, ίσως, θραύσματα. Μοιάζει με ταινία του David Lynch…Ή θα σου αρέσει χωρίς να επιχειρήσεις να το παρακολουθήσεις ή να το καταλάβεις, ή θα σε κουράσει και θα το απορρίψεις ως πολύ κακό για το τίποτα. Το μυστικό εδώ είναι να αφεθείς. Κι αν αφεθείς πολλές φορές, τότε μετά ίσως κάτι γίνει. Το “Illuminate eliminate” υποπτεύομαι πως θα πρέπει να είναι επικό κομμάτι, αλλά δεν είμαι απολύτως σίγουρη… Καλή τύχη.
9 / 10
Μαριλένα Σμυρνιώτη
ΜΑΥΗΕΜ interview (Attila Csihar)
“Fucking chaotic, obscure and ugly…”
Ήξερα πως θα κάνω συνέντευξη με τον Ούγγρο. Απίστευτο καρδιοχτύπι («μα ηρέμησε πια, δε θα σε φάει, στο τηλέφωνο θα μιλήσετε…») και δύο σελίδες ερωτήσεις μαζεμένες χρόνια τώρα. Ξεκινάω κι εγώ από το κλασικό «Πες μας λίγα πράγματα για το καινούριο άλμπουμ» για να ζεσταθούμε. Την επόμενη φορά που κοίταξα το ρολόϊ είχαν περάσει 20 λεπτά κι ακόμη μίλαγε. Στο τέλος και χωρίς να έχω προλάβει να αρθρώσω πολλά με ευχαρίστησε πάρα πολύ, μου ζήτησε ευγενέστατα συγγνώμη και δηλώνοντάς μου πως έχει καθυστερήσει στο πρόγραμμα, μου έκλεισε το τηλέφωνο με την υπόσχεση, αν είναι, να μου ξανατηλεφωνήσει για τα υπόλοιπα (την υπόλοιπη μιάμιση σελίδα ερωτήσεων). Μίλαγε μία ώρα μετρημένη, με τη μέθοδο της συνειρμικής σκέψης. Ακολουθεί ένα μικροσκοπικό απόσταγμα από τον Attila Csihar, που μιλάει για τη μουσική λες και μιλάει για φιλοσοφία.
This is the beginning…
2/11/98. Οι MAYHEM δίνουν μία συναυλία στο Μιλάνο η οποία πρόκειται να ηχογραφηθεί. Στη σκηνή ανεβαίνει μαζί τους ο Attila Csihar για να τραγουδήσει μαζί με τον Maniac το “From the dark past”. Αυτή ήταν και η πρώτη φορά που ο Τραγουδιστής και το Συγκρότημα συναντήθηκαν μετά τις ηχογραφήσεις του θρυλικού “De mystreriis dom sathanas”. Και ναι μεν ο Τραγουδιστής είχε μείνει ο ίδιος, το συγκρότημα όμως είχε σίγουρα μεταλλαχθεί. Τότε ο Attila γνώρισε πρώτη φορά τους (the true) ΜΑΥΗΕΜ κι επειδή το αίμα νερό δε γίνεται, δόθηκε η αμοιβαία υπόσχεση εάν ποτέ παραστεί η ανάγκη αντικατάστασης του (ανέκαθεν άστατου) Maniac, ο Attila να είναι ο επόμενος αντικαταστάτης. Τα χρόνια πέρασαν, ο Attila πήγε και ήρθε στη Νορβηγία πολλές φορές, κάτι οι KEEP OF KALESSIN και οι SUNN O)), κάτι τα χατίρια στους EMPEROR, κάτι οι ανίερες συνάξεις του Inferno Festival και είδε τους ΜΑΥΗΕΜ πολλές φορές. Και κάτι συνέβη τότε, κάπου στο τέλος του 2004. Οι φήμες οργιάζουν, τα πράγματα με τον Maniac δεν πάνε καλά. Το διαζύγιο παίρνεται κοινή συνεναίσει και ο Ούγγρος επιτέλους επιστρέφει…
“Η πρώτη πρόβα μας ήταν φανταστική! Ήμασταν όλοι τελείως μεθυσμένοι και μαστουρωμένοι και καταφέραμε να παίξουμε με τη μία σχεδόν το μισό σετ! Φυσικά είχα προετοιμαστεί όσο καλύτερα γινόταν στο σπίτι. Όταν όμως βρέθηκα πάνω στη σκηνή με τους MAYHEM υπήρχε περισσότερη πίεση και είναι δύσκολο να εντοπίσω την πηγή της. Μάλλον οι προσδοκίες του κόσμου. Είναι βαρύ το έργο του να βρίσκεσαι στη σκηνή με τους MAYHEM, και να σκεφτείς πως θεωρώ πως είμαι καλός performer. Υπάρχη μία πίεση η οποία μπορεί να λυγίσει κάποιον, ο οποίος δεν είναι αρκετά δυνατός ώστε να ανταπεξέλθει και πιστεύω πως ο Maniac λύγισε και είχε δυσκολία να ανέβει στη σκηνή. Είναι περίπλοκος άνθρωπος. Δεν είναι δουλειά μου να μιλήσω για τα προβλήματά του, ήξερα όμως πως υπήρχαν και πως ήταν δύσκολα τα πράγματα γι’ αυτόν. Εγώ ξέρω πως θα ανταπεξέλθω”.
Ordο ad chao
Κάπου δύο χρόνια σύνθεσης μετά έρχεται και η ώρα της τέταρτης «γέννας». Τέσσερα παιδιά σε 23 χρόνια… Δύσκολα τα πράγματα, αυξημένες οι προσδοκίες του κόσμου. Οι MAYHEM έχουν μία βαριά κληρονομιά την οποία πρέπει να διατηρήσουν. «Φυσικά και μας ενδιαφέρει η άποψη των ακροατών, δεν μπορούμε όμως να την αφήσουμε να μας επηρεάσει. Πρέπει να κλειδώσουμε όλα αυτά τα ερεθίσματα έξω και να επικεντρωθούμε στις ιδέες μας.»
Το πρώτο μέρος της σύνθεσης γίνεται εκ του μακρόθεν. Ο Attila και ο Blasphemer (ένας υπεύθυνος για τους στίχους, ο άλλος για τη μουσική), παιρνούν ένα διάστημα ανταλάσσοντας κείμενα και αρχεία. Ακολουθούν οι πρόβες και είναι εντατικές, γιατί όταν το συγκρότημα μπει στο στούντιο τα πάντα πρέπει να είναι έτοιμα και να τελειώσουν γρήγορα. Το στούντιο είναι κρυμμένο σε ένα δάσος στη Ν. Νορβηγία, 20 λεπτά δρόμο από την κοντινότερη κατοικημένη περιοχή, μ’ ένα καταρράκτη στο ένα μίλι. Το συγκρότημα περνάει εκεί δύο εβδομάδες χωρίς να βλέπει άνθρωπο και πίνοντας νερό από το ποτάμι. Το αποτέλεσμα: αμφιλεγόμενο. «Στόχος μας με αυτό το άλμπουμ ήταν να προκαλέσουμε με πολλούς τρόπους και πρώτον απ’ όλα με τη δομή των κομματιών. Ήταν μία πολύ δύσκολη διαδικασία. Θέλαμε να επινοήσουμε έναν τελείως διαφορετικό τρόπο γραφής και μία τελείως διαφορετική δομή. Ο τίτλος του άλμπουμ σημαίνει «τάξη στο χάος» και προφανώς είναι μία περιγραφή της ουσίας του: η σύνθεση της τάξης και του χάους και οι δεσμοί που υπάρχουν ανάμεσά τους Αποτελείται από 8 κομμάτια τα οποία, αν και ξεχωριστά, έχουν κάποιους δεσμούς μεταξύ τους. Το πρώτο και το τελευταίο κομμάτι δημιουργούν ενός είδους πλαίσιο κάπως εξόκοσμο μέσα στο οποίο υπάρχουν τα υπόλοιπα κομμάτια που χωρίζονται σε δύο τριάδες. Η πρώτη τριάδα είναι στραμμένη προς τα έξω, ενώ η δεύτερη τριάδα είναι πιο εσωτερική.»
Rising force
«Αυξανόμενη ένταση». Έτσι περιγράφει ο Attila αυτό το συναίσθημα που χαρακτηρίζει το black metal, που δεν μπορείς να εντοπίσεις ακριβώς αλλά που στην ακρόαση σε τέρπει, σου δημιουργεί μία ψυχική ανάταση, μελωδίες που απλώνονται και μεγαλώνουν μέσα σου, σου αφήνει μία ηρωική, majestic γεύση. Αυτό καθιέρωσαν οι EMPEROR στις αρχές του ’90. Και αυτό επιδιώκουν τώρα με κάθε μέσο να πατάξουν οι MAYHEM το 2007. «Υπάρχουν πολλές αλλαγές που γίνονται απρόσμενα και οι μελωδίες σε ρίχνουν αντί να σε ανεβάζουν. Αυτό δίνει στο άλμπουμ ένα obscure, σκοτεινό και γκροτέσκο ύφος, χαοτικό και άσχημο. Γι’ αυτό και δεν θα παραξενευτώ αν πολλοί απογοητευτούν και σκεφτούν πως ίσως να είναι υπερβολικό το αποτέλεσμα. Δεν θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους ακροατές. Όταν αγοράζεις ένα άλμπουμ των MAYHEM δεν θες να ακούσεις ούτε χριστουγενιάτικα κομμάτια, ούτε τραγουδάκια γενεθλίων. Αυτό θέλαμε να κάνουμε με το καινούριο άλμπουμ: να δημιουργήσουμε μία πραγματικά σκοτεινή ατμόσφαιρα και να χαλιναγωγήσουμε αυτήν την αρνητική ενέργεια που κατά κάποιο τρόπο εξαγνίζει την ψυχή μας γιατί απελευθερώνει ένταση για τον ακροατή. Πιστεύω πως οι MAYHEM και το black metal, το ακραίο metal, ή οποιουδήποτε είδους metal δεν θα έπρεπε να έχει να κάνει με τη χαρά. Πιστεύω πως πρέπει να σχετίζεται με τη σκοτεινή και αρνητική πλευρά της φύσης και του κόσμου γενικά».
Τι είναι λοιπόν το “Ordo ad chao”; Ο Attila το περιγράφει σαν ένα άσχημο άλμπουμ με άσχημο ήχο. Σαν μία ένωση του “Chimera” με το “Pure fucking Armageddon”. Με μία τραχιά, ακατέργαστη, σκουριασμένη παραγωγή που έχουμε να ακούσουμε κάπου 15 χρόνια. «Με το μιξάρισμα και την παραγωγή θέλαμε να το ταρακουνήσουμε περισσότερο. Θέλουμε να τονίσουμε πως η μουσική είναι το σημαντικότερο και η παραγωγή πρέπει να ακολουθεί τη μουσική. Δεν είναι δύο πράγματα που πρέπει να διαχωρίζεις – ηχογραφείς κάτι, μετά κάνεις την παραγωγή κι όλα είναι τακτικά. Σήμερα μπορείς να βγάλεις άλμπουμ με ήχο-κρύσταλλο όπου όλα ακούγονται τέλεια. Τι θα κερδισεις όμως τελικά; Μόνο τη μουσική, χωρίς ψυχή. Χάνεται αυτό που δεν μπορείς να περιγράψεις αλλά όταν ακούς τη μουσική σε κατακλύζει. Αποφασίσαμε λοιπόν να αφήσουμε έξω τις επιτηδεύσεις και να κρατήσουμε την τραχύτητα αυτή. Κι αν γίνονταν λάθη τους έλεγα να μην τα πειράξουν και να τα αφήσουν όπως ήταν. Δεν είμαστε, μηχανές, να πάει να γαμ****. Κάποιες φορές αυτή η τραχύτητα σου δίνει αυτό το κάτι παραπάνω. Θέλαμε έναν προκλητικό ήχο, χωρίς triggers – ο Ηellhammer χρησιμοποίησε ελάχιστα triggers. Δεν έγινε γυάλισμα στις κιθάρες. Τα πάντα ακούγονται ωμά, κάπως πιο σκουριασμένα. Σε τελική ανάλυση με αυτό το είδος της μουσικής είναι δύσκολα τα πράγματα γιατί ποτέ δεν είσαι απολύτως σίγουρος για το πώς θα είναι το τελικό αποτέλεσμα”
666 voices inside
Συνομιλώ με μία από τις σπουδαιότερες φωνές του ακραίου ήχου. Κι έχω την τιμή να ακούω μία από τις σημαντικότερες ηχογραφήσεις του. Ο Attila είναι ικανοποιημένος με τη δουλειά που έκανε και δίκαια θεωρεί πως είναι μία από τις καλύτερες στιγμές του. «Είναι καθαρά φωνητικά, σχεδόν χωρίς καθόλου εφέ. Υπάρχουν πολλά που μπορεί να κάνει κανείς στη φωνή του, ήθελα όμως το αποτέλεσμα να είναι αγνό. Στο “Illuminate” υπάρχει ένα τελείως ψυχωτικό σημείο που τραγουδάω με ψιλά φωνητικά. Ύστερα «πέφτω» κάνοντας 2-3 φωνές την ίδια στιγμή και όλα αυτά με μία λήψη. Θα ήθελα να καταλάβω πώς είναι δυνατόν να κάνει κάποιος πολλές φωνές ταυτόχρονα. Μερικές φορές απλώς συμβαίνει. Υπάρχουν άνθρωποι στη Μογγολία που μπορούν να το κάνουν αυτό. Έχουν παραδόσεις στις οποίες μιλούν με πολλές φωνές ταυτόχρονα. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες που μπορεί να αναπτύξει κανείς. Είναι κάτι που με ενδιαφέρει για το μέλλον. Πάντως σε αρκετά σημεία μου βγήκε τυχαία και το ακούσαμε μετά και μείναμε με το στόμα ανοιχτό». Σχιζοφρενική εικόνα, όπως σχιζοφρενική αρχίζει και γίνεται η συνομιλία. Ειδικά αν σκεφτεί κανείς πως σε ερμηνείες όπως αυτή του “Deconcecrate” ακούγεται έτοιμος να καταρρεύσει. Όταν ο Attila μιλάει για φωνητικά τερτίπια και για λαρυγγικούς ήχους, μιλάει με ένα απίστευτο πάθος λες είναι εξερευνητής που ανακαλύπτει νέα ήπειρο. «Χρησιμοποιώ διαφόρων ειδών φωνητικά, βαθιά, ψιλά, χαμηλά, όλα αυτά απαιτούν διαφορετική τεχνική. Παίζω με αυτά, δοκιμάζω, επιλέγω ή τα εφευρίσκω εκείνη την ώρα. Όπως για παράδειγμα η αρχή του 4ου τραγουδιού. Βγήκε τυχαία και ακουγόταν τόσο παλαβή που την κρατήσαμε».
Αυτό που μου έκανε τη μεγαλύτερη εντύπωση ωστόσο ήταν η διαβεβαίωση πως τα περισσότερα ηχογραφήθηκαν με την πρώτη. «Ό,τι βλέπεις, τα πάντα, είναι σε αυτή τη μία στιγμή. Επικεντρώνεσαι σε κάτι 100%, είσαι απόλυτα συγκεντρωμένος, και αυτό ήθελα να το κρατήσω γιατί έχει εκλείψει από τη μουσική σήμερα. Είπα λοιπόν στους υπόλοιπους να κρατήσουν την πρώτη ηχογράφηση και τέρμα. Κάθε φορά που ηχογραφούσα έπρεπε να συγκεντρωθώ και να προετοιμαστώ για ώρες. Μόνο για μία λήψη. Φυσικά έκανα λάθη. Τραγούδησα με τη μεγαλύτερη ένταση, ήμουν απίστευτα συγκεντρωμένος και δεν ήθελα να το κάνω δεύτερη φορά. Βέβαια δεν γινόταν έτσι πάντα, θα ήταν αδύνατο. Μπορώ όμως να εγγυηθώ πως δεν έγιναν πάνω από 3 λήψεις σε καμία φάση.»
Doomed dark years
Δεν γίνεται να μη ρωτήσω κάποιον που ήταν εκεί. To “De mysteriis dom sathanas” θεωρείται το σημαντικότερο black metal άλμπουμ όλων των εποχών και ο Attila υπήρξε μέρος του. “Είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό το άλμπουμ και αισθάνομαι τυχερός που συμμετείχα. Χρειάστηκε πολύ μεγάλη προσπάθεια .Όσο παράξενο κι αν φαίνεται χρειάστηκαν κάπου 3-4 χρόνια για να γίνει. Βέβαια, συνέπεσε με το χάος εκείνης της εποχής, την αυτοκτονία του Dead και διάφορα άλλα γεγονότα τα οποία προφανώς και δημιούργησαν μία καθυστέρηση, ήταν όμως πολύ δύσκολο έργο έτσι κι αλλιώς». Τη δολοφονία του Euronymous δεν την αναφέρει ρητά. «Θυμάμαι ακόμη πώς μπήκαμε στο στούντιο. Δοκίμασα διαφορετικές φωνές, ένα πιο σκοτεινό στυλ αντί για το παραδοσιακό τσιριχτό, που έκανε ο Dead. Άρεσε τόσο πολύ στους υπόλοιπους που κατέληξα να τραγουδάω έτσι σχεδόν σε όλο το άλμπουμ. Πολλοί παραξενεύτηκαν με αποτέλεσμα γιατί ήταν εξαιρετικά ασυνήθιστό. Ειδικά αν προσθέσεις και όλα εκείνα τα γεγονότα που συνέβαλλαν στην προώθησή του. Θυμάμαι πως μετά το τέλος των ηχογραφήσεων, όταν έμενε μόνο το μιξάρισμα βγήκαμε όλοι από το στούντιο παίρνοντας βαθιές ανάσες! Υπήρχε μία αίσθηση ευφορίας και χαλάρωσης. Βέβαια, ο Euronymous και ο Varg ήδη βρίσκονταν σε κόντρα και τότε εγώ νόμιζα (αν και μάλλον έκανα λάθος) πως έφταιγε η πίεση από το “De Mysteriis…”. Δυστυχώς τα πράγματα πήραν άλλη τροπή.»
…and this is the end
Περί πειραματισμών η κουβέντα. Ναι, πρόσεχε, εάν δε ρισκάρεις δεν προχωράς μπροστά. Μπορείς όμως να πέσεις και σε ατοπήματα εάν κάνεις υπερβολές και δεν είσαι προσεκτικός. Και το “Recipe Ferrum” των TORMENTOR είναι ένα ωραίο παράδειγμα καθώς πολλοί, μα πολλοί το εμίσησαν. «Το πιο ενδιαφέρον πράγμα για μένα ήταν πως όλοι έκαναν παράπονα και αναρωτιούνταν τι είναι αυτό το blues/rock πράγμα! Πολλά προβλήματα προέκυψαν και το τελικό αποτέλεσμα δεν ήταν ολοκληρωμένο. Και εκεί επιδιώξαμε να προκαλέσουμε και πιστεύω ακόμη πως το αποτέλεσμα σε πολλά σημεία ήταν πολύ καλλιτεχνικό. Το τελευταίο μέρος, το δεύτερο μισό, τα Ουγγρικά μέρη, είμαι περήφανος που τα έγραψα.» Το τι θα συμβεί στους TORMENTOR στο μέλλον παραμένει ασαφές. Του επισείω την προσοχή στο γεγονός πως θα έπρεπε να κάνει κάτι με το “Anno domini” και με πληροφορεί πως το έχει επανακυκλοφορήσει από την προσωπική του εταιρία Saturnus Production (www.saturnusproductions.com). Μεγάλη ιστορία: βρέθηκε λέει, μετά από 20 χρόνια, λέει, μία κασέτα στα υπόγεια της Nocturnal Art (αυτή του Samoth ντε…) κι έτσι έγινε η δουλειά. Περσινά ξινά σταφύλια. Ηθικό δίδαγμα της ιστορίας μας: «Έμαθα πόσο σημαντικοί είναι οι άνθρωποι με τους οποίους δουλεύεις και πως δεν πρέπει να ξεπερνάς τα όρια, γιατί τότε το μήνυμά σου δεν θα φτάσει εκεί που πρέπει. Αξίζει να ρισκάρεις και να προσπαθείς γιατί εάν τα πράγματα πάνε καλά, η μουσική σου θα παραμείνει ζωντανή για πολύ καιρό και δεν θα καταλήξει στο ράφι μετά από 1-2 χρόνια. Αυτό καθιστά ένα άλμπουμ μοναδικό.»
Μαριλένα Σμυρνιώτη
