ONOMA ΑΛΜΠΟΥΜ: “Demons and wizards” – URIAH HEEP
ETOΣ KYKΛΟΦΟΡΙΑΣ: 1972
ΕΤΑΙΡΙΑ: Bronze Records
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Gerry Bron
ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΠΑΝΤΑΣ:
Φωνητικά – David Byron
Kιθάρες – Mick Box
Κιθάρες / πλήκτρα / φωνητικά – Κen Hensley
Mπάσο – Gary Thain
Τύμπανα – Lee Kerslake
To “Look at yourself” (1971) ήταν ο δίσκος που βοήθησε τα μέγιστα ώστε το όνομα των URIAH HEEP να αρχίσει να γιγαντώνεται. Το πιο σημαντικό όμως που έρχεται να ολοκληρώσει το πάζλ ώστε η μπάντα να απογειωθεί καλλιτεχνικά και δημιουργικά ώστε να μπορέσει να δημιουργήσει αυτό εδώ το album, το magnum opus τους κατά την προσωπική μου άποψη, ήταν οι δύο μεταγραφές που προέκυψαν στην πορεία πριν την δημιουργία του. Η αποχώρηση του από την μπάντα στα τέλη της χρονιάς του drummer Ιan Clark, θα ανοίξει την πόρτα για την είσοδο στο σχήμα του Lee Kerslake, παλιού γνώριμου του Ηensley από τους ΤΗΕ GODS και τους ΤΟΕ FAT. Στις 23 Νοεμβρίου του 1971 έπειτα από μια πρόβα ο Kerslake θα είναι και επίσημα ο νέος τους drummer. Επίσης, τον Φεβρουάριο του 1972, στα μέσα της Αμερικάνικης περιοδείας, ο μπασίστας Mark Clarke θα αποχωρήσει από την μπάντα για λόγους υγείας. Στην θέση του θα προσληφθεί ο νεαρός Gary Thain,που γεννήθηκε στην Νέα Ζηλανδία το 1948, μετακόμισε στην Αυστραλία το 1965 και μετέπειτα στην Βρετανία όπου και έγινε μέλος το 1969 των KEEF HARTLEY BAND. Μαζί τους ηχογράφησε πέντε albums πριν αποχωρήσει για να πάρει την θέση στους URIAH HEEP.
Με τα δυο νέα αυτά μέλη στην μπάντα, ήταν λες και το σύμπαν συνωμότησε ώστε να δημιουργηθεί η μαγική πεντάδα και η μαγική χημεία που θα ηχογραφούσε τα μελλοντικά αριστουργήματα. Η μπάντα θα μπει στα Lansdowne studios τον Μάρτιο / Απρίλιο του 1972 ώστε να ηχογραφήσει τον νέο της δίσκο.
Το ότι ο νέος τους δίσκος ξεκινά με ένα ακουστικό / μελωδικό κομμάτι μπορεί να θεωρηθεί αρκετά περίεργο, μιας και είχαμε συνηθίσει οι μέχρι τότε δίσκοι τους να ανοίγουν με super heavy κομμάτια (“Gypsy”, “Bird of prey”, “Look at yourself” ).
Ο λόγος όμως που το “Τhe wizard” βρίσκεται σαν εναρκτήριο στον δίσκο είναι διότι το κομμάτι αυτό είχε προηγηθεί της ηχογράφησης του δίσκου και κυκλοφόρησε και σαν single σε πάρα πολλές χώρες τον Μάρτιο του 1972. Μια σύνθεση των Hensley / Clarke, ανοίγει τον δίσκο με εξαιρετικά φωνητικά από τον Byron, εκπληκτικές φωνητικές αρμονίες και μεγαλειώδης ατμόσφαιρα να κυριαρχεί, μας μπάζει με το καλημέρα στο ιδιαίτερο κλίμα του δίσκου. Αυτό που δεν είναι γνωστό για αυτό το κομμάτι, είναι ότι συμμετέχει στο κομμάτι και ο πρώην μπασίστας Mark Clarke και μάλιστα τραγουδά σε αυτό στο δεύτερο μέρος του. Τίποτα από αυτά δεν αναφέρεται στα credits, παρά μόνο αναφέρεται η συμμετοχή του στο συνθετικό κομμάτι.
“Traveler in time” για την συνέχεια, μια σύνθεση της μαγικής τριάδας Βοx / Byron / Hensley με ένα heavy rock κομμάτι που βασίζεται πάνω σε ένα groovy riff που κουβαλά μέσα του μια απόκρυφη ατμόσφαιρα. Πολύ καλό κομμάτι που θα δώσει στην σκυτάλη στο πιο επιτυχημένο και πασίγνωστο κομμάτι από τον δίσκο στο “Easy livin”.
Το “Easy livin’” επιλέχθηκε για δεύτερο single από τον δίσκο και ήταν αυτό που τους βοήθησε να κατακτήσουν τα Αμερικάνικα charts. Μπορεί στην Ευρώπη να είχαν καταφέρει να καθιερωθούν αρκετά μέχρι τώρα αφού είχαν εστιάσει κυρίως σε αυτή την αγορά, αλλά χάρη στο “Easy livin’” μπόρεσαν να εισβάλουν στην μεγαλύτερη αγορά του κόσμου, φθάνοντας μάλιστα στο #39 του Billboard chart. Σύνθεση του Ken Hensley, γράφθηκε ύστερα από μια συζήτηση που είχαν σε ένα ταξί, για το πώς ο κόσμος νομίζει ότι η ζωή των rock συγκροτημάτων είναι εύκολη, απλά παίζουν συναυλίες, πληρώνονται και μετά πηγαίνουν σπίτι τους. Η συζήτηση αυτή προέκυψε αφού η μπάντα είχε βγει από το studio μετά από ένα 36-άωρο σερί προβών και ηχογραφήσεων και η όλη κουβέντα προβλημάτισε τον Hensley, οι λέξεις “easy” και “life” κόλλησαν στο μυαλό του. Όταν έφτασε σπίτι του, κάθισε στο πιάνο και μετά από δεκαπέντε λεπτά το συγκεκριμένο τραγούδι ήταν έτοιμο.
Τα καλύτερα έρχονται όμως και με το “Poets justice” (σύνθεση της μαγικής τριάδας και πάλι), να είναι ένα μικρό επικό κομμάτι, από αυτά που με τόση μαεστρία ήξεραν να γράφουν. Φοβερά ΜΑΓΕΥΤΙΚΑ φωνητικά από τον Byron, εξαιρετικό παίξιμο από όλους, ιδιαίτερα το στακάτο rhythm section και οι slide κιθάρες του Box, υποδειγματική κρυστάλλινη παραγωγή και μαγική ατμόσφαιρα σε ένα κομμάτι που μπορεί να μην είναι ευρύτερα γνωστό αλλά δεν μπορεί να λείπει από αυτόν τον δίσκο μιας και είναι ένα από τα κομμάτια του πάζλ που δημιουργούν την “Demons and wizards” μαγεία.
Η πρώτη πλευρά θα κλείσει με τον καλύτερο τρόπο με το μαγευτικό επικό “Circle of hands”. Ένας από τους λόγους που θεωρώ αυτόν τον συγκεκριμένο δίσκο της μπάντας το πιο ολοκληρωμένο τους, είναι και για το συγκεκριμένο κομμάτι. Σύνθεση και αυτό του Hensley, ένα εξάλεπτο έπος πραγματικά, εδώ φαίνεται και το πόσο έχουν συμβάλει τα νέα μέλη, Gary Τhain και Lee Kerslake στο συνολικό αποτέλεσμα. Ο συνδυασμός των μαγευτικών πλήκτρων του Hensley, η μεγαλειώδης ερμηνεία από τον Byron κι ένα εξαιρετικό κιθαριστικό θέμα από τον Mick Box, φτιάχνουν ένα κομμάτι που ταιριάζει απόλυτα στην αισθητική του δίσκου και αποτελεί αγαπημένο των HEEP maniacs ανά τον κόσμο. Το στιχουργικό θέμα σύμφωνα με τον Hensley προέκυψε μετά την εμπειρία που είχε από την πρώτη του τελετή πνευμάτων στην οποία ήταν παρών, στην Ιταλία σε ένα μικρό χωριό ψαράδων που λεγόταν Santa Margarita. “Ήταν μια χούφτα ανθρώπων που κάθονταν γύρω από ένα τραπέζι. Κάποιος άρχισε να βγάζει κάποιες περίεργες φωνές ώστε να μαζέψει τα πνεύματα. Ήταν διασκεδαστικό το θέαμα, καθόλου τρομακτικό αλλά και αρκετά χαζό κατά την άποψή μου. Αυτό που προέκυψε πάντως από την συνάντηση αυτή ήταν αυτό το τραγούδι”. Ένα από τα πιο σπουδαία τους τραγούδια αναμφίβολα και ένα από τα πιο αγαπημένα μου από το πλούσιο κατά τ’ αλλά ρεπερτόριό τους.
Η δεύτερη πλευρά ξεκινά με ένα άλλο έπος, θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι το “αδελφάκι” του “The wizard” όσον αφορά τον τίτλο του δίσκου μιας και δεν υπάρχει ομότιτλο κομμάτι και αυτό δεν είναι άλλο από το “Rainbow demon”.
Επική και μεγαλειώδης σύνθεση του Ken Hensley, μπορεί να είναι αρκετά μικρή σε διάρκεια αλλά διαθέτει σημαντικό εκτόπισμα και εξαιρετική δυναμική. Εκτυφλωτικά φωνητικά από τον Byron που τονίζουν την επική ατμόσφαιρα της σύνθεσης και επιπλέον η μπάντα σαν καλοκουρδισμένο ρολόι μαγεύει και σαγηνεύει επίσης για άλλη μια φορά. Αν λες ότι ακούς επικό metal και αγνοείς αυτό το κομμάτι καλύτερα να ασχοληθείς με την συλλογή γραμματοσήμων ή κάτι άλλο.
Για την συνέχεια ακολουθεί το “All my life”, μια heavy rock σύνθεση της γνωστής τριάδας που μας απομακρύνει για λίγο από την επική ατμόσφαιρα που είχε δημιουργηθεί. Μια μικρής σε διάρκεια σύνθεση αλλά στακάτη, ξεχωρίζει για το παίξιμο της μπάντας, τις φωνητικές αρμονίες και τις φωνητικές ακροβασίες που επιχειρεί σε αυτό ο Byron στο δεύτερο μισό του κομματιού.
Τα “Paradise” και “The spell” (συνθέσεις αμφότερες του μάγου Hensley) είναι τα δυο τελευταία κομμάτια που θα κλείσουν τον δίσκο, προσωπικά πάντα τα θεωρούσα σαν ένα ενιαίο κομμάτι που το ένα δεν θα μπορούσε να σταθεί χωρίς το άλλο. Είναι που και τα δύο ενώνονται με εξαιρετικό τρόπο, για αυτό και σε κάποιες μετέπειτα CD εκδόσεις το αναφέρουν σαν ένα κομμάτι. Το πρώτο είναι ένα ακουστικό πεντάλεπτο κομμάτι που επιχειρεί να σε μεταφέρει σε μια ατμόσφαιρα ανάμεσα στο καλό και στο κακό και οι εναλλαγές των φωνητικών ανάμεσα στους David Byron και Κen Hensley τα καταφέρνουν μια χαρά. Ένα fade στο τέλος, δίνει την σκυτάλη στο “The spell” ένα επτάλεπτο κομψοτέχνημα που μέσα σε λίγα λεπτά ξεδιπλώνει όλες τις αρετές αυτής της μπάντας. Μαγευτικά φωνητικά, επική και λυρική ατμόσφαιρα στο πρώτο μέρος του κομματιού που τονίζεται από τις μαγευτικές κιθάρες των Βοx / Ηensley και τις φωνητικές αρμονίες. Υμνικά φωνητικά σεμιναρίου από τον Byron στο δεύτερο του μέρος, σε συνδυασμό με το πιάνο / φωνητικά του Ηensley δημιουργούν μια μοναδική και αξέχαστη σύνθεση που χαρακτηρίζει τον δίσκο.
Ο δίσκος θα φτάσει στο Νο 20 στην Βρετανία (θα μείνει στα charts για είκοσι εβδομάδες συνολικά) και στο Νο 23 στην Αμερική, θα γνωρίσει τεράστια ευτυχία επίσης σε χώρες όπως η Γερμανία, Νορβηγία, Αυστρία., Δανία, Ιαπωνία, Καναδά, Αυστραλία.
Το εξαιρετικό εξώφυλλο του Roger Dean (YES / ATOMIC ROOSTER / GENTLE GIANT) θα προσδώσει αυτήν την επική ατμόσφαιρα που πηγάζει από τις συνθέσεις και θα προσθέσει άλλο ένα credit στα ήδη υπάρχοντα. Όπως ανέφερει και ο Κen Hensley σχετικά: “H μπάντα ήταν πολύ συγκεντρωμένη εκείνη την περίοδο. Όλοι θέλαμε τα ίδια πράγματα και ήμασταν διατεθειμένοι να κάνουμε τις ίδιες θυσίες για να το πετύχουμε και ήμασταν πολύ προσηλωμένοι στον στόχο μας. Ήταν το πρώτο μας άλμπουμ με αυτό το line up και υπήρχε αυτή η μαγεία σε αυτή την ομάδα που δημιούργησε τόση ενέργεια και ενθουσιασμό”.
Για την προώθηση του θα ακολουθήσει βρετανική περιοδεία και μια τεράστια Αμερικάνικη περιοδεία (στην όποια θα βρεθούν να παίζουν μαζί με σχήματα όπως οι HUMBLE PIE, Alice Cooper, EDGAR WINTER’S WHITE TRASH) προτού ξαναμπούν στo studio τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς για να γράψουν το “αδελφάκι” του “Demons and wizards”, το “The magician’s birthday”.
H αλήθεια είναι ότι το “Demons and wizards”, 50 χρόνια μετά την κυκλοφορία του ακούγεται και είναι τόσο φρέσκο και “πλούσιο” όσο και όταν κυκλοφόρησε. Ένα σύνολο κομματιών που χαρακτηρίζει μια ιδιαίτερη περίοδο δημιουργίας της μπάντας, μια περίοδος που έχει γραφτεί με χρυσά γράμματα στο βιβλίο της μουσικής. Κάθε νότα εδώ μέσα και κάθε ερμηνεία έχει χαρακτηρίσει την χρυσή εποχή του σχήματος και έχει αποτυπωθεί μέσα μας όλα αυτά τα χρόνια από τις αλλεπάλληλες ακροάσεις. Όταν μιλάμε για κλασσικούς δίσκους που αντέχουν το πέρασμα του χρόνου, το “Demons and wizards” είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα.
Did you know that?
– Στο κομμάτι “Τhe wizard”, στο σημείο που ο Byron τραγουδά “Me and my magic man kinda feeling fine” ακούγεται σαν να πηγαίνει πιο γρήγορα η φωνή. Ο λόγος είναι ότι ο μηχανικός ήχου ήταν κουρασμένος μετά από μια μεγάλη πρόβα και έγειρε πάνω στην κονσόλα, με αποτέλεσμα να πατηθεί άθελα του το κουμπί με το speed effect. To “ατύχημα” τελικά άρεσε στην μπάντα και αποφάσισαν αν το κρατήσουν ως έχει.
– Το “Easy livin” έχει διασκευαστεί αρκετές φορές. Ολο και κάποια εκτέλεση θα έχετε ακούσει από τους WASP, ANGEL DUST, FASTWAY και DC Cooper.
– Από τα sessions του δίσκου υπήρξαν και κάποια κομμάτια που δεν είδαν το φως της δημοσιότητας, παρά πολλά χρόνια αργότερα, σαν bonus σε διάφορες CD εκδόσεις. Το “Why” με το jazz feeling του θα το βρούμε σε μικρή διάρκεια σαν b-side του single “Wizard”. Όμως παρόλο που το κομμάτι είχε γραφτεί στα sessions του “Look at yourself”, υπάρχουν και κάποια takes με τον Gary Thain στο μπάσο. Αξίζει να αναζητήσει να ακούσει κάποιος την 11λεπτη version του από τα sessions αυτά.
– Δύο επιπλέον κομμάτια προέκυψαν από τις ηχογραφήσεις του “Demons and wizards”, τα “Green eye” και “Home again to you”. To πρώτο είναι ένα heavy κομμάτι ενώ το δεύτερο είναι ένα bluesy track. Καλά κομμάτια αλλά πολύ σοφά επέλεξαν να τα αφήσουν εκτός του δίσκου.
– Ο μεγάλος μπασίστας Gary Thain έμεινε στην μπάντα από τον Φεβρουάριο του 1972 μέχρι τον Φεβρουάριο του 1975, ουσιαστικά για τρία ολόκληρα χρόνια. Κατάφερε και κυκλοφόρησε μαζί τους τέσσερα studio albums και απολύθηκε λόγω των προβλημάτων που είχε με τα ναρκωτικά. Δυστυχώς, λίγους μήνες μετά, στις 8 Δεκεμβρίου του 1975 θα βρεθεί νεκρός στο διαμέρισμα του από υπερβολική δόση ηρωίνης. Ήταν μόλις 27 ετών! Παρά το σύντομο χρονικό του διάστημα στις τάξεις του σχήματος, παραμένει μέχρι και σήμερα ο κορυφαίος μπασίστας που πέρασε ποτέ από το σχήμα, και πέρασαν αρκετοί είναι η αλήθεια. Το απαράμιλλο παίξιμό του και οι μελωδικές του μπασογραμμές είναι χαρακτηριστικές και αναγνωρίσιμες με την πρώτη κιόλας ακρόαση. Δεν είναι τυχαίο που μνημονεύεται ακόμα από τους οπαδούς της μπάντας. Gone but not forgotten.
Γιάννης Παπαευθυμίου
