ΟΝΟΜΑ ΑΛΜΠΟΥΜ – “Be” – PAIN OF SALVATION
ΕΤΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ – 2004
ΕΤΑΙΡΙΑ – Inside out
ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ – Daniel Gildenlöw
ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΠΑΝΤΑΣ
Daniel Gildenlöw – κιθάρες, φωνητικά, μαντολίνο
Fredrik Hermansson – πλήκτρα, πιάνο
Johan Hallgren – κιθάρες
Johan Langell – τύμπανα
Kristoffer Gildenlöw – μπάσο
Οι PAIN OF SALVATION αποτελούν το ιδανικότερο παράδειγμα ενός συγκροτήματος που δεν επαναπαύεται ποτέ σε ένα στυλ και έναν ήχο. Πιστεύω ειλικρινά πως δεν υπάρχει συγκρότημα στο σύγχρονο metal και εν γένει ροκ σύμπαν που να εκπροσωπεί περισσότερο τον όρο «εκλεκτικό» όταν μιλάμε για τη μουσική του. Από το 1997 και το πρώτο και πραγματικά ρηξικέλευθο, όσο και κυκλοθυμικό, εκκεντρικό και απολύτως αυθεντικό ντεμπούτο τους “Entropia”, μέχρι το 2020 και το πιο πρόσφατο “Panther”, ο Daniel Gildenlöw αναζητά κάθε φορά νέες διόδους έκφρασης και επικοινωνίας. Το πέμπτο άλμπουμ της μπάντας, “Be”, που βγήκε πριν από είκοσι χρόνια, ήταν ίσως ότι πιο εκλεκτικό και απαιτητικό είχαν κυκλοφορήσει μέχρι τότε, διχάζοντας οπαδούς και τύπο.
Αρχικά, ο τίτλος από μόνος τους προμήνυε έναν ακόμα φιλόδοξο concept δίσκο αλλά σίγουρα πιο φιλοσοφικό και περίπλοκο από πριν. Μέχρι τότε, είχαμε το “An hour by the concrete lake” που μιλούσε με ένα σχετικά ελεύθερο ύφος, χωρίς συγκεκριμένη αφήγηση, για τις επιπτώσεις της πυρηνικής ενέργειας στο περιβάλλον. Ύστερα, τα αριστουργηματικά “The perfect element Pt.1” και “Remedy lane” που εξιστορούσαν με περισσότερη συνοχή την ιστορία ενηλικίωσης δύο παιδιών μέσα από κακουχίες και κακοποίηση. Με το “Be”, όπως μαρτυρά ο τίτλος, ο Daniel Gildenlöw είχε αρχίσει να έχει σοβαρές υπαρξιακές ανησυχίες που αποτύπωσε σε ένα άλμπουμ που μιλά, πάλι χωρίς ξεκάθαρη αφήγηση και συνοχή, για έναν Θεό που προσπαθεί να κατανοήσει την ίδια του την ύπαρξη, κάτι που τον ωθεί να δημιουργήσει τον άνθρωπο καθ’ ομοίωσή του.
Ο Θεός θα περάσει μια αιωνιότητα παρατηρώντας τον άνθρωπο και την πορεία του από ένα περίεργο και ενδιαφέρον ον, γεμάτο απορίες και επιθυμίες σε ένα αυτοκαταστροφικό είδος ορμώμενο από απληστία και οργή, οργή που τελικά κατευθύνει στον ίδιο του τον δημιουργό. Στο τέλος της ιστορίας, ο χαρακτήρας του Mr. Money, το τέκνο της Dea pecuniae (θεά της αμαρτίας), μια εκδοχή των σύγχρονων δισεκατομμυριούχων, παραμένει μόνος του στο θρόνο ενός κόσμου χωρίς ζωή, πάνω από ερείπια. Αλλά η ιστορία θα συνεχιστεί με τον θεό του πολέμου να παίρνει τη σκυτάλη από το θεό της δημιουργίας. Ή κάτι τέτοιο απ’ ότι κατάλαβα. Το concept του δίσκου είναι πολύ πιο πολύπλοκο και δαιδαλώδες από ότι σας εξήγησα παραπάνω, με πολλά φιλοσοφικά μέρη και δυσνόητους στίχους που μας παραπέμπουν επίσης στους τίτλους κάθε κομματιού καθώς είναι όλοι τους γραμμένοι στα λατινικά, γεγονός που προσδίδει περισσότερη βαρύτητα και ένα παρουσιαστικό αναγνώσματος για διανοουμένους.
Δε χωρά αμφιβολία πως μιλάμε για έναν ενδεχομένως πέραν του δέοντος φιλόδοξο δίσκο, έναν που ο Gildenlöw μάλιστα σκαρφιζόταν από το 1996. Αυτό ήταν το παράπονο αρκετών οπαδών και κριτικών που κατηγορούσαν τον αρχηγό της μπάντας πως έδωσε παραπάνω έμφαση στο concept παρά στη μουσική. Αν και καταλαβαίνω το παράπονο, το συμμερίζομαι ελάχιστα μιας και οι PAIN OF SALVATION μας είχαν ήδη μάθει σε μια ερμηνεία του prog rock είδους που ελλοχεύει πολλές προκλήσεις για τον ακροατή. Και γιατί να μην μας ενδιαφέρουν και οι στίχοι και η κεντρική θεματική ενός άλμπουμ, ειδικά από μια μπάντα όπως τους PAIN OF SALVATION; Οι στίχοι εδώ είναι εκπληκτικοί με μηνύματα που είκοσι χρόνια μετά ακούγονται προφητικά και διαχρονικά.
Σε καθαρά μουσικό επίπεδο όμως, το “Be” τα έχει όλα: κλασσική μουσική που σε πάει ακόμα και στον μινιμαλιστή Philip Glass, τζαζ, blues και gospel, heavy metal ακραίο αλλά και γεμάτο συναίσθημα, απαλά instrumental κομμάτια και ακόμα και μεσαιωνική φολκ μουσική. Και αν πιστεύετε πως δεν είναι δυνατόν να κολλάνε όλα αυτά τα είδη μεταξύ τους και να κυλάει ομαλά ο δίσκος, είμαι εδώ για να σας πω αυτό που ένιωσα ακούγοντας το “Be” για πρώτη φορά πριν από είκοσι χρόνια: είναι ένας πολυσύνθετος και απαιτητικός δίσκος που ωστόσο θα σας ανταμείψει και θα σας συντροφεύει σε όλη σας τη ζωή. Αν πιστεύετε πως το concept υπερτερεί της μουσικής, σας παροτρύνω και πάλι να περάσετε πολύ χρόνο με το άλμπουμ και θα συμπεράνετε πως σε κάθε λεπτό η μουσική ερμηνεύει το concept.
Απλώς, ίσως για πρώτη φορά, δεν μιλάμε για ένα αμιγώς metal άλμπουμ αλλά ένα που βρίσκει τον Gildenlöw καλλιτεχνικά απελευθερωμένο. Εδώ τότε να προσθέσω πως για πρώτη φορά έχουμε και τη συμμετοχή μιας ορχήστρας, της Orchestra of Eternity που για μένα αποτελεί το έκτο μέλος της μπάντας. Από τις πιο πετυχημένες και ουσιαστικές περιπτώσεις όπου μια ορχήστρα ή ένα κλασσικό σύνολο «μπλέκονται» με rock/metal μουσική. Επιπλέον, εδώ συναντάμε και ένα επιτελείο από αφηγητές και ηθοποιούς που υποδύονται χαρακτήρες όπως τον Mr. Money, τον αλαζονικό και εγωκεντρικό δισεκατομμυριούχο που μεταχειρίζεται τις γυναίκες σαν παιχνίδια.
Ακούγοντας το “Be” είκοσι χρόνια μετά, νιώθω πως ο δίσκος έχει ωριμάσει και δεν έχει φθαρεί με το χρόνο. Παραμένει αναμφίβολα ως ο πιο προσωπικός και φιλόδοξος του Daniel Gildenlow, κάτι που προσδίδει ακόμη περισσότερη αξία μιας και οι PAIN OF SALVATION είναι, κακά τα ψέματα, ο Daniel Gildenlow και αν το εκάστοτε άλμπουμ της μπάντας προέρχεται από τα εσώψυχα και πιο ενδόμυχα μέρη του μυαλού του, τόσο το καλύτερο.
Did you know that:
- Ανάμεσα στις διάφορες συμμετοχές βρίσκουμε και την Σουηδή τραγουδίστρια Cecilia Ringkvist, που ερμηνεύει την Dea Pecuniae και, στο εκκλησιαστικό όργανο, τον Mats Stenlund.
- Το concept χωρίζεται σε πέντε μέρη: “Animae partus”, “Machinassiah”, “Machinageddon”, “Machinauticus”, “Deus nova mobile”.
- Σε ένα από τα πιο λυρικά μέρη του δίσκου, το “Vocari Dei”, που περιέχει μηνύματα προς το Θεό από ένα σωρό κόσμου από διάφορες χώρες, ακούμε όντως μηνύματα και ευχές στον αυτόματο τηλεφωνητή του Θεού της ιστορίας ο οποίος στο τέλος απευθύνεται στον κόσμο ευχαριστώντας όλους όσους έβαλαν μπρος το σχέδιο της δημιουργίας. Στο τέλος του μηνύματος του ωστόσο παραδέχεται πως «αυτή τη φορά τα θαλασσώσαμε, συγνώμη». Ανάμεσα στις διάφορες φωνές που απευθύνουν μια ευχή ή μια απορία στο Θεό, ακούμε έναν Ιάπωνα και ύστερα έναν Έλληνα που λέει αυτολεξεί: “Γεια σου Θεέ, αναρωτιέμαι ποιοι είμαστε πόσο σημαντικοί είμαστε στο κόσμο και που πηγαίνουμε;” Στο “Diffidentia” που ακολουθεί, ο τόνος αλλάζει απότομα με τον στίχο “I will never submit to all the things you said God”.
- Η τελευταία λέξη στο άλμπουμ προέρχεται από ένα κοριτσάκι που λέει “There is room for all of God’s creatures, right next to the mashed potatoes” με τον κόσμο γύρω της να ξεσπά σε γέλια.
Φίλιππος Φίλης
