a
ΟΝΟΜΑ ΑΛΜΠΟΥΜ: “Born again” – BLACK SABBATH
ΕΤΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 1983
ΕΤΑΙΡΕΙΑ: Vertigo Records
ΠΑΡΑΓΩΓΗ: Robin Black
ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΠΑΝΤΑΣ:
Ian Gillan – φωνητικά
Geezer Butler – μπάσο
Tony Iommi – κιθάρα, δεύτερα φωνητικά
Bill Ward – ντραμς
Οι πατεράδες του Heavy Metal; Για τους πολλούς ναι, για κάποιους “αιρετικούς” όχι. Ανεξάρτητα από αυτό όμως, χαίρουν τεράστιου σεβασμού, από την συντριπτική πλειοψηφία των οπαδών του σκληρού ήχου και όχι μόνον αυτών. Κάποτε, πολλά χρόνια πριν, μια τετράδα από το Μπέρμιγχαμ του Ηνωμένου Βασιλείου, έμελε να αλλάξει την πορεία της μουσικής για πάντα. Και παρότι ο θρύλος της παραμένει αειθαλής και αμετάβλητος, η ίδια η σύνθεση των BLACK SABBATH, άρχισε να μεταβάλλεται, αρχής γενομένης από το “Heaven and hell” του 1980, την αποχώρηση του Ozzy από το σχήμα και την έλευση του Dio και η μεταβολή και η εξέλιξη συνεχίστηκε και στην συνέχεια της διαδρομής τους, όπως κάθε ζωντανός οργανισμός που μεγαλώνοντας αλλάζει.
Μετά τα δύο εξαιρετικά κατά γενική ομολογία άλμπουμ που κυκλοφόρησαν οι SABBATH με τον τεράστιο απόντα Ronnie James Dio πίσω από το μικρόφωνό τους, δύο καινούργιες αλλαγές ήρθαν στο προσκήνιο για το συγκρότημα. Η μία, ήταν η επιστροφή του Bill Ward, original drummer των SABBATH πίσω από το τύμπανα, μιας και ο Vinny Appice που τον είχε αντικαταστήσει, αποχώρησε μαζί με τον Dio. Η άλλη, ήταν μια προσχώρηση έκπληξη. Με τον Iommi να έχει σκεφτεί ως τραγουδιστή της μπάντας τον Robert Plant των LED ZEPPELIN ή τον David Coverdale των WHITESNAKE, ο μόλις προσληφθείς μάνατζερ τους Don Arden, πατέρας της συζύγου του Ozzy, Sharon, αντιπρότεινε τον μεγάλο Ian Gillan των DEEP PURPLE να αναλάβει τα χρέη του τραγουδιστή, όπερ και εγένετο.
Το άλμπουμ, έμελε να ονομαστεί “Born again” και θα αποτελούσε, όπως η ιστορία έδειξε ένα πολύ σημαδιακό άλμπουμ στην ιστορία των SABBATH. Είναι το μοναδικό τους άλμπουμ με τον Gillan στα φωνητικά, το τελευταίο στούντιο άλμπουμ με τον Ward στα ντραμς και το τελευταίο με τον Butler στο μπάσο, μέχρι την επιστροφή του εννιά χρόνια μετά.
Το πρώτο single του δίσκου, ήταν το “Trashed” και ήδη από αυτό, ο διχασμός στις τάξεις των οπαδών του συγκροτήματος ξεκίνησε να κυριαρχεί. Παρόλα αυτά, το άλμπουμ σκαρφάλωσε στην τέταρτη θέση στα Βρετανικά charts και στην τεσσαρακοστή στα charts των ΗΠΑ, καθιστώντας το, τουλάχιστον εμπορικά, επιτυχημένο.
Τελικά όμως, εκτός από ένα μεγάλο στοίχημα για τους SABS, είναι ένα καλό, ή ένα κακό άλμπουμ; Σίγουρα, δεν έχει τον καλύτερο δυνατό ήχο, αυτό είναι γεγονός. Όμως πέραν αυτού; Τι άφησε σαν κληρονομιά, 40 ολόκληρα χρόνια μετά την κυκλοφορία του το 1983, το “Born again”;
Το σίγουρο είναι, ότι δεν πρέπει να κριθεί ως ένα στερεοτυπικό άλμπουμ των SABBATH. Όταν ο Ozzy έφυγε, πολλοί θαυμαστές των SABBATH μισούσαν τον Dio καθώς έφερε έναν εντελώς νέο ήχο στο συγκρότημα. Μετά από μερικά χρόνια, το νέο τους ύφος απέκτησε μια εντελώς νέα βάση θαυμαστών -σίγουρα κάποιοι από το παρελθόν ακολούθησαν, αλλά ήταν πάρα πολλοί και αυτοί που αγαπούσαν το νέο στυλ τους περισσότερο από το παλιό. Στη συνέχεια, όταν ο Dio αποχώρησε, ήταν δεδομένο ότι το ίδιο επρόκειτο να συμβεί.
Σαν μεμονωμένο άλμπουμ, είναι πραγματικά φοβερό. Είναι ΣΙΓΟΥΡΑ BLACK SABBATH, αλλά όχι ΤΥΠΙΚΟ BLACK SABBATH, του ενός ή του άλλου μέχρι τότε ύφους τους. Μοιάζει φυσικά σε σημεία με δίσκους και της πρώτης και της δεύτερης περιόδου των SABS, αλλά είναι ένας δίσκος με άπαξ στυλ και τέλος. Είναι ένα υπέροχο άλμπουμ των SABBATH στην μοναδικότητά του και αξίζει πολύ περισσότερα εύσημα από αυτά που τελικώς του δόθηκαν.
Από την απρόσκοπτη επίθεση στο “Trashed” μέχρι την ανατριχιαστική κραυγή του Gillan στην είσοδο του “Disturbing the Priest” και το βαρύ μπάσο και τα ντραμς που δίνουν ένα αίσθημα καρδιακού παλμού κάποιου τύπου δαίμονα σε όλο το τραγούδι, μέχρι το καλύτερο τραγούδι του άλμπουμ το ομώνυμο, εξαιρετικό, μυστηριακό, αργόσυρτο, μελωδικότατο, doom-άτο “Born again” – ένα από τα καλύτερα τραγούδια των SABBATH που έγιναν ποτέ κατά τη γνώμη του γράφοντος. Αν τίποτα άλλο δεν βρίσκει κανείς ενδιαφέρον στον δίσκο, αυτό το τραγούδι είναι τόσο SABBATH, όσο το “Black Sabbath” το ίδιο, αλλά πιο ώριμο, σκοτεινό και κακό. ΚΑΝΕΝΑΣ άλλος τραγουδιστής παρά μόνο ο Ian Gillan, δεν θα μπορούσε να είχε απογειώσει αυτό το τραγούδι καλύτερα. Στην πραγματικότητα το ίδιο θα μπορούσαμε να πούμε για ολόκληρο το άλμπουμ. Το μόνο ίσως κακό που έχει, είναι ότι δεν έχει διάδοχο, με την ίδια σύνθεση.
Το “Born again” έχει έναν «πονηρό», δικό του τόνο που ενώ θυμίζει άλμπουμ όπως το πρώτο και το “Sabbath bloody Sabbath”, η ίδια η μουσική ακούγεται περισσότερο της εποχής Dio, αλλά η ατμόσφαιρα είναι σκοτεινή, εκκεντρική και ομιχλώδης, ενώ οι περισσότεροι από τους στίχους του Ian Gillan διαφέρουν σημαντικά από το συνηθισμένο στυλ των SABBATH. Το άλμπουμ, είναι κυριολεκτικά απρόβλεπτο, μια οργισμένη δήλωση σε ένα δύσκολο σημείο στην πορεία του Iommi με τους SABBATH. Σίγουρα, έχει μνημειώδη riff, κλασικά σόλο και άλλα χαρακτηριστικά του παραδοσιακού ήχου των SABBATH, αλλά υπάρχει μια αίσθηση κινδύνου στα τραγούδια, μια αίσθηση απερίσκεπτης εγκατάλειψης.
Εμπεριέχει στοιχεία που αγνοούνταν σε άλμπουμ των BLACK SABBATH από τις πρώτες «αποκρυφιστικές» μέρες. Καταπληκτική κιθάρα από τον Iommi, rock, bluesy ρυθμούς από τους Butler και Ward και vintage φωνητικά από τον Gillan. Τα “Zero the hero”, “Digital bitch” και “Hot line” προσθέτουν μια αίσθηση των DEEP PURPLE στους BLACK SABBATH, με riff εμπνευσμένα από τα χρυσά χρόνια των PURPLE. Το άλμπουμ, φωνητικά, αναδεικνύει το στυλ του Gillan της δεκαετίας του ’70 με τον πιο εμφανή τρόπο, ολοκληρώνοντας το άλμπουμ με μια ισχυρή υπενθύμιση ότι το “Born again” συνδυάζει δύο από τις πιο σημαντικότερες δυνάμεις του σκληρού ήχου, όλων των εποχών.
O Ian Gillan, είχε πει, πως μόλις άκουσε το τελικό αποτέλεσμα των ηχογραφήσεων, οδηγούσε και αυτό που ήθελε να κάνει, ήταν να πετάξει από το παράθυρο την κασέτα. Ναι, το αδικεί η παραγωγή του. Σύμφωνα με δηλώσεις του Iommy το 2021, βρέθηκαν οι αυθεντικές ηχογραφήσεις του άλμπουμ, τις οποίες επεξεργάζεται, με σκοπό να κυκλοφορήσει τον δίσκο ξανά, με την παραγωγή και την μίξη που του αξίζει.
Δεν ξέρουμε αν θα γίνει ποτέ τελικά αυτό, όμως ακόμα και ακατέργαστο, το “Born again” είναι ένα διαμάντι και δεν κρύβεται η λάμψη του. Αντίστοιχα, όπως τα διαμάντια δεν είναι για πολλούς, πολύ περισσότερο ένα ακατέργαστο αριστούργημα όπως αυτό, αδικήθηκε σε μεγάλο βαθμό. Ίσως η καινούργια του κυκλοφορία (αν και όποτε αυτή λάβει σάρκα και οστά) να το τοποθετήσει επιτέλους εκεί που του αξίζει. Αν όχι, και πάλι θα παραμένει ένα μοναδικό κόσμημα στην τεράστια συλλογή κοσμημάτων των πατέρων του ιδιώματος. Και αν λίγα είναι τα αυτιά που το θαυμάζουν, αυτό δεν του στερεί τίποτα από την τόσο σπουδαία ιδιαιτερότητά του.
Φανούρης Εξηνταβελόνης
