Αυτό ήταν λοιπόν το πρώτο καλοκαίρι «επιστροφής στην κανονικότητα». Τώρα, το πόσο θα διαρκέσει αυτή η κανονικότητα, είναι ένα άλλο ζήτημα, αλλά για την ώρα, δεν μπορεί παρά να νιώθει γεμάτος, ευτυχισμένος και – γιατί όχι – γεμάτος ελπίδα για το συναυλιακό τουλάχιστον μέλλον, όποιος βρέθηκε έστω και σε ένα live του φετινού καλοκαιριού. Μιλάμε πάντα για τη μουσική μας.
Τη μερίδα του λέοντος είχε το Release Athens φυσικά, το οποίο με τη φετινή του «παρουσία», εδραίωσε το ότι είναι το καλοκαιρινό festival της Αθήνας. Από τη στιγμή μάλιστα που ο προκάτοχός του στα σκήπτρα, το Rockwave, δεν έδειξε την παραμικρή διάθεση να μπει σε αυτόν το χορό, μπορούμε, μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου, να αναφωνήσουμε το τόσο ελληνικό, the king is dead, long live the king. Το βασικότερο όμως προσωπικά, είναι η έλλειψη γκρίνιας, αναθέματος και του λατρεμένου μας κραξίματος, για μία διοργάνωση. Και αυτό, γιατί όταν έχεις καταφέρει να διοργανώσεις μεγάλες συναυλίες (από πλευράς ονομάτων αρχικά) με headliners MANOWAR, JUDAS PRIEST, CLUTCH, SABATON και SLIPKNOT, έχοντας μαζί τους ROTTING CHRIST, RHAPSODY OF FIRE, CRADLE OF FILTH, THE DEAD DAISIES, HELLACOPTERS, BLUES PILLS, BLIND GUARDIAN, EPICA, SEPULTURA, JINJER και VENDED, όπως όμως έχοντας και αξιοπρεπέστατες (το λιγότερο) παρουσίες ελληνικών σχημάτων (θα πούμε και παρακάτω γι’ αυτό), των MEDEN AGAN, BLACK SOUL HORDE, THE SILENT RAGE, ENEMY OF REALITY, PROJECT RENEGADE και MAPLERUN και έχοντας μαζέψει συνολικά αυτές τις μέρες ένα (προφανώς στο περίπου) κοινό των 40-45.000 ανθρώπων και η συντριπτική πλειοψηφία όχι μόνο δεν είπε τίποτα αρνητικό για τη διοργάνωση, αλλά πέρασε και υπέροχα, ε, τότε κάτι έχεις κάνει πολύ καλά. Και αξίζουν συγχαρητήρια για αυτό σε όλους όσους εργάστηκαν για αυτό το αποτέλεσμα. Διορθώσεις μπορούν να υπάρξουν; Στα πάντα μπορούν. Ο εχθρός του καλού, είναι το καλύτερο. Αλλά φέτος ειδικά, το Release έβγαλε τη δουλειά super. Ελπίζω σε ανάλογη συνέχεια και με γνώμονα πάντα το ακόμα καλύτερο, όσο προφανώς αυτό είναι εφικτό. Σωστό να κρίνουμε και να τονίζουμε το λάθος και την έλλειψη επαγγελματισμού, ακόμα πιο σωστό (και όχι αυτονόητο) να τονίζουμε το σωστό και τον επαγγελματισμό.
Φυσικά είχαμε και IRON MAIDEN. Είχαμε και WITHIN TEMPTATION. Είχαμε και SCORPIONS με Alice Cooper. (Και ACCEPT και ALESTORM, αλλά αυτά τα live έγιναν σε κλειστό χώρο). Είχαμε ένα ΠΟΛΥ γεμάτο metal μουσικό καλοκαίρι φέτος. Λογικό και επόμενο, αν αναλογιστούμε την έλλειψη και τη στέρηση των προηγούμενων ετών. 6 παρακαλώ metal μέρες σε καλοκαιρινά lives ή festivals. Με τα συν και τα πλην, ένα πολύ πλούσιο καλοκαίρι για εμάς.
Θυμάμαι πως όταν ανακοινώνονταν όλες αυτές οι συναυλίες, η κλασικότερη ατάκα που υπήρχε, ήταν «που θα βρούμε τα λεφτά». Λογικότατο! Πάρα πολλές και ωραίες, με εισιτήρια συνήθως τίμια μεν, αλλά στο σύνολο του ταμείου του καθενός, ένα πολύ μεγάλο ποσό, για τα δεδομένα πάντα της χώρας και της κοινωνίας μας. Πολλοί (αν όχι οι περισσότεροι, εκτός αν τώρα όλοι είναι μετά Χριστόν προφήτες) είχαμε αμφιβολίες για την προσέλευση του κόσμου. Είτε γιατί κάποιες μπάντες τις είχαμε συνηθίσει με τελείως άλλη δυναμική, είτε γιατί υπήρχε η σκέψη ότι οι IRON MAIDEN θα επισκιάσουν τα πάντα, σε βαθμό που θα «τραβήξουν» και κόσμο από άλλες συναυλίες, είτε γιατί παρά τα μηνύματα των πρώτων συναυλιών στην μετα-covid εποχή (μέχρι νεωτέρας πάντα), μπορεί να ήταν θετικά, αλλά δεν αποτελούσαν και ασφαλές κριτήριο. Τελικά, θεωρώ πως η προσέλευση ξεπέρασε και τις προσδοκίες των ίδιων των διοργανωτών όταν έκλειναν αυτά τα live, σε πολλές περιπτώσεις. Γιατί; Η πιο βασική και λογική, στο μυαλό μου τουλάχιστον, απάντηση, είναι ότι ο κόσμος διψούσε για συναυλίες. Για ανοικτούς χώρους. Για τις μεγάλες μπάντες. Διψούσε να νιώσει πάλι ιδρωμένος, καταπονημένος, αλλά γεμάτος και χαλάλι οι φωνητικές χορδές και το χάλι που γίνανε! Διψούσε να δει αυτούς με τους οποίους μεγάλωσε ή αυτούς με τους οποίους μεγαλώνει και χαλάλι ίσως οι διακοπές για κάποιους, χαλάλι κάποια άλλα πράγματα που θα στερηθούν ή στερήθηκαν κάποιοι άλλοι για να είναι σε ένα-δύο-τρία (δεν έχει σημασία το νούμερο) live. Ακόμα και αυτό όμως, σε πολλές περιπτώσεις δεν εξηγεί την τόσο μεγάλη προσέλευση. Γιατί όλες αυτές τις μπάντες τις έχουμε ξαναδεί, μερικές αρκετές φορές, άρα έχουμε εικόνα του πλήθους κόσμου που μάζευαν συνήθως. Επομένως, έπαιξαν ρόλο τα «πακέτα»; Σαφέστατα. Τόσο τα «πακέτα» συγκροτημάτων της εκάστοτε μέρας, όσο και (στην περίπτωση του Release) τα οικονομικά «πακέτα» που αφορούσαν εισιτήρια διαφορετικών ημερομηνιών. Δεν ξέρω αν αυτό το φετινό θα είναι κανόνας ή ήταν η εξαίρεση λόγω της αποχής. Θα δείξει η χρονιά που έρχεται και το καλοκαίρι που έρχεται. Όμως θεωρώ, πως κάποια δεδομένα μπορούν να βγουν επομένως, επιτρέψτε μου κάποια προσωπικά σχόλια και συμπεράσματα. Και για να προλάβω κακεντρέχιες, όχι, δεν ήμουν σε όλα αυτά τα lives. Επέλεξα σε ποια θα είμαι. Προφανώς θα ήθελα να είμαι σε όλα, όπως πολλοί εκεί έξω, αλλά κάποια πράγματα δεν είναι όπως τα θέλουμε, σωστά; Επομένως, τα σχόλια και τα συμπεράσματα είναι τόσο από όσα είδα προσωπικά, όσο όμως και από τις συζητήσεις με ανθρώπους που εμπιστεύομαι στο χώρο, αλλά και με τα όσα είδα έστω και μέσω βίντεο. Γιατί μην μου πει κάποιος ότι για παράδειγμα από 1-2 βίντεο δεν μπορεί να καταλάβει αν οι SLIPKNOT ισοπέδωσαν τα πάντα; Και αν τους έχεις δει ήδη 3 φορές στο παρελθόν, μπορείς άνετα να συμπεράνεις. Πάμε λοιπόν και κάθε παράπονο και διαφωνία δεκτή εννοείται.
- Ξεκινάμε με τα ελληνικά σχήματα. Μικρόκοσμος είμαστε, πολλοί γνωριζόμαστε μεταξύ μας, άλλοι όχι, συμπαθιόμαστε ή όχι, δεν έχει καμία μα καμία σημασία. Άλλωστε, όταν μιλάω για μουσική και αν θέλουμε να μιλάμε σωστά για μουσική, δεν με ενδιαφέρει αν κάποιος είναι φίλος ή όχι, με ενδιαφέρει καθαρά η μουσική. Όλες οι ελληνικές μπάντες που εμφανίστηκαν φέτος το καλοκαίρι support (opening acts, ότι θέλετε, το ίδιο πράγμα είναι στην ουσία) σε αυτές τις συναυλίες, ήταν καλύτερες των προσδοκιών! Και όταν το λέω αυτό, το εννοώ καθαρά με τη λογική της αποχής αυτών των ετών. Όλοι θέλουμε να «ξανακουρδίσουμε», να «ξαναλαδωθεί η μηχανή», να «ξεσκουριάσουμε» και είναι λογικό. Όλες οι μπάντες μας λοιπόν (και αυτό είναι δείγμα απολύτως σωστής νοοτροπίας και γι’ αυτό το τονίζω) ήταν όπως έπρεπε. Και μπράβο τους! Το ακόμα θετικότερο όμως για εμένα, είναι ότι παρόλο τις «κακές» (αν και λογικές) ώρες εμφάνισής τους, ειδικά τις καθημερινές, έπαιξαν μπροστά σε αρκετό ως πολύ κόσμο για τα δεδομένα των ωρών. Και όχι μόνο αυτό, αλλά ο κόσμος προσπάθησε να μπει στο κλίμα της μπάντας και να δώσει όση ώθηση μπορούσε. Και αν το θεωρούμε λίγο, μάλλον έχουμε ξεχάσει support σε club με τον κόσμο να έρχεται μετά την ελληνική ή τις ελληνικές μπάντες, ή ακόμα και παλαιότερα festival (δεν έχει να κάνει με το festival αυτό) όπου οι μπάντες μπορεί να έπαιζαν και μπροστά σε 100 (μετρημένα) άτομα. Βοήθησε ότι είναι μέσα στην πόλη πλέον. Σαφώς. Αλλά θέλω να πιστεύω ότι είναι και ένα σημάδι, ότι αυτή η «δίψα» που είπα πιο πάνω, περιλαμβάνει και την εγχώρια σκηνή. Δεν ξέρω αν και πόσο θα βοηθήσουν οι εμφανίσεις αυτές τις μπάντες, που το ελπίζω, αλλά θέλω να πιστεύω, ότι αυτό δεν ήταν one-off. Μπάντες δεν μας λείπουν, ούτε μας έλειπαν. Άλλα μας λείπουν, τα οποία ελπίζω πως θα αρχίσουν να αλλάζουν. Αν μη τι άλλο, μία έξτρα αισιοδοξία την πήραμε φέτος και νομίζω και οι ίδιες οι μπάντες ακόμη περισσότερο. Πολλά μπράβο λοιπόν!
- Μήπως σιγά σιγά, ξαναμεγαλώνουμε σαν κοινό; Ναι, στα 90s η Ελλάδα ήταν κυριολεκτικά συναυλιακός παράδεισος για πάμπολλα σχήματα. Άλλωστε πολλές είναι οι μπάντες που το μνημονεύουν, ακόμα και μπάντες που εδώ ήταν πολύ μεγαλύτερες από ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην πορεία κάπου το χάσαμε, πέσανε τα νούμερά μας, τόσο συναυλιακά όσο και υλικά (πωλήσεις δίσκων κλπ), οπότε έφυγε και η αίγλη μας σε ένα βαθμό. Όμως φέτος, τα πράγματα ήταν πολύ διαφορετικά. Οι IRON MAIDEN ξεπέρασαν αυτό που φαινόταν αξεπέραστο, δηλαδή την κοσμοσυρροή στην προηγούμενη εμφάνισή τους στη Μαλακάσα. Και με ακριβό εισιτήριο. Οι SABATON, όπως είπε και ο frontman τους επί σκηνής, μάζεψαν πολύ περισσότερο κόσμο από ότι τις προηγούμενες φορές, λέγοντας χαρακτηριστικά, ότι κάθε φορά είστε και πολύ περισσότεροι. Και ισχύει. Οι MANOWAR, παρόλο που είχαν έρθει και αυτοί σύντομα (αφού τα χρόνια της αποχής δεν πιάνονται), πάλι πήγαν super, οι JUDAS PRIEST μάζεψαν ίσως τον περισσότερο κόσμο που είχαν ποτέ σε συναυλία τους στην Ελλάδα. Οι WITHIN TEMPTATION απέδειξαν ότι έχουν το δικό τους κοινό, το οποίο μάλιστα είναι και πολύ, ειδικά όταν μιλάμε για συναυλία και όχι festival, όντας η μόνη ξένη μπάντα της ημέρας (μαζί τους οι δικοί μας THE SILENT WEDDING, που τα είπαμε αναλυτικότερα και στην ανταπόκριση της συναυλίας). Οι δε SLIPKNOT, τι να πει κανείς, μάζεψαν χοντρικά όσο κόσμο είχαν μαζέψει τις 3 προηγούμενες φορές που τους είχαμε δει. Χοντρικά. Μην βγάλουμε κομπιουτεράκια τώρα. Οι SCORPIONS; Κλασικοί SCORPIONS στην προσέλευση του κόσμου. Όλες αυτές οι μπάντες, με εξαίρεση τους WITHIN TEMPTATION, έχουν έρθει αρκετές φορές στη χώρα μας. Όμως για ξεχωριστούς λόγους η κάθε μία, τα πήγε αν όχι ισάξια, πολύ καλύτερα. Εννοείται πως η «δίψα» παίζει ρόλο, εννοείται η στέρηση το ίδιο, όπως σίγουρα έπαιξε ρόλο και η διοργάνωση, αφού πάντα σε τραβάει ακόμα περισσότερο να πας σε ένα live όταν οι συνθήκες διεξαγωγής του είναι τέτοιες, που ξέρεις ότι θα το χαρείς. Αλλά υπάρχει, προσωπικά, ακόμη ένας παράγοντας που για μένα είναι ίσως ο πλέον σημαντικός από όλους τους άλλους που έχουν φυσικά και αυτοί μεγάλη σημασία.
- Νεανικό κοινό. Το «αγκάθι» πολλές φορές στη μουσική μας. Πόσες και πόσες κουβέντες δεν έχουμε κάνει για τη νέα γενιά μεταλλάδων; Νομίζω πως το φετινό καλοκαίρι έδειξε ότι υπάρχει. Και πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι SLIPKNOT. Αν δεν το έχετε καταλάβει, μιλάμε για την μεγαλύτερη σε προσέλευση metal συναυλία μπάντας, μετά τους αδιαμφισβήτητους METALLICA και IRON MAIDEN (θα έβαζα και BLACK SABBATH φυσικά, αλλά αυτοί τραβάνε πάρα πολύ από το rock κοινό και ταιριάζουν περισσότερο με SCORPIONS, AC/DC κλπ). Οι SLIPKNOT, που νέα μπάντα δεν είναι πλέον (27 χρόνια στο κουρμπέτι που λέμε), αλλά νέο κόσμο φέρνει ακόμα. Είναι χαρακτηριστικό το βίντεο (αλλά φυσικά και οι ατάκες ανθρώπων που το βίωσαν εκεί) που ο Corey Taylor θέλει να δει πόσοι έχουν ξαναπάει σε live SLIPKNOT και για πόσους είναι η πρώτη φορά. Και οι δεύτεροι, είναι πολύ περισσότεροι. Και αυτό είναι απλά υπέροχο! Μιλάμε για SLIPKNOT. Μία μπάντα που δεν έχει την (πάντα καλώς εννοούμενη) εμπορικότητα των MAIDEN και των METALLICA, παίζοντας μία πιο σκληρή, επιθετική και δύσκολη για τον πιο mainstream κόσμο μουσική (μην μένουμε σε κάποια hits). Η μητέρα μου αγαπάει το “Fear of the dark”, αγαπάει το “Fade to black”, αλλά αν της βάλεις SLIPKNOT, θα μου την ρίξεις στο κρεβάτι με ημικρανίες. Πώς να το κάνουμε; Δεν θα δεις τον άσχετο κόσμο που θα δεις σε ένα live MAIDEN ή METALLICA, που πήγαν εκεί για το event ή επειδή πριν κάποιες δεκαετίες άκουγαν το χ-ψ “Fear of the dark”. Εννοείται και οι MAIDEN φέρνουν νέους (είναι οι MAIDEN ρε δγιάολε), εννοείται και οι METALLICA φέρνουν νέους, όμως οι SLIPKNOT είναι για τον πιτσιρικά, ότι ήταν για εμάς οι SEPULTURA, ότι ήταν οι SLAYER, ότι ήταν οι PANTERA κλπ. Η τσαντίλα, η ενέργεια, ο τσαμπουκάς, η νεανική ορμή, κάτι που μπορούν πιο εύκολα (και λόγω ηλικίας των μελών) να συνδεθούν μαζί του. Και είναι στο σήμερα. Όπως ήταν «στο σήμερα» στα 90s οι PANTERA πχ. Όπως ήταν «στο σήμερα» τότε, τι να πω, τόσες μπάντες, οι MACHINE HEAD, οι PARADISE LOST, οι DEATH, οι τόσοι και τόσοι που έγιναν τεράστιοι εκείνη τη δεκαετία. Προσοχή. Δεν συγκρίνω μπάντες. Καμία σχέση. Δεν υπάρχει άλλωστε λόγος, αλλά ούτε και ουσιαστική σύγκριση. Όπως οι SLIPKNOT, έτσι και οι SABATON. Κάποτε είχαμε τους HELLOWEEN, τους GAMMA RAY, τους GUARDIAN (αυτοί ακόμα φέρνουν νέο κόσμο), τους όποιους θέλετε στο power. Τώρα, είναι οι SABATON. Κι εγώ studio, δεν τρελαίνομαι. Λίγοι ολόκληροι δίσκοι (παλιότεροι) μου αρέσουν, περισσότερο (αρκετά) κομμάτια και αυτό είναι. Όμως για τον νεότερο σήμερα, οι SABATON, οι POWERWOLF κλπ είναι οι αντίστοιχοι HELLOWEEN και GAMMA RAY δικοί μας. Δεν με ενδιαφέρει, πραγματικά, αν οι HELLOWEEN και ο Kai Hansen είναι το power metal. Ξεχνάμε ότι μιλάμε για είδος που όλοι λέγαμε ότι είχε ψοφήσει; Τι μας χαλάει λοιπόν όταν υπάρχει μπάντα που όχι μόνο το ξαναφέρνει (πολύ) μπροστά, αλλά φέρνει και νέο αίμα στις τάξεις του; Αυτό το παιδί, ο έφηβος, ο νέος, θα ακούσει λογικά και HELLOWEEN και θα βρει κάτι, θα ακούσει και KAMELOT, θα ακούσει και ότι θες. Είναι η «είσοδος» κάποιες μπάντες. Τόσο απλό. Όπως εμείς αντίστοιχα, ακούσαμε κάποιες μπάντες πρώτα και μας έβαλαν στο χώρο και μετά ψάξαμε και είδαμε «παλαιότερες» (χρονολογικά προφανώς και μόνο).
Μήπως δεν ακούγαμε τότε, 90s, «καλά, τι ακούτε τώρα, τα αληθινά είναι τα 70s και τα 80s» κλπ; Εδώ ακόμα και τώρα τα ακούμε. Κάθε γενιά με τα δικά της. Και αυτό είναι η ανανέωση. Και με το καλό και στο χέρι του καθενός είναι το πόσο θα ασχοληθεί παραπάνω και τι θα του αρέσει. Αλλά η αρχή, γίνεται συνήθως με κάτι της εποχής σου. Όσο μένουμε στο «τότε», δεν θα υπάρξει συνέχεια. Είναι τόσο απλό. Κι εγώ 10 χρονών, είχα την τύχη από αδερφό συμμαθητή που ήταν 15 τότε, να ακούσω το “One” των METALLICA και να μπω σιγά σιγά σε αυτή τη μουσική, αλλά στα 12-13 άρχισαν τα doom/death, τα melodic death κλπ. Σημαίνει ότι έμεινα εκεί; Αντιστοίχως όλοι μας. Μεγαλώνοντας, εκτίμησα πολύ περισσότερο πράγματα που αν τα άκουγα τότε θα τα απέρριπτα. Έτσι πήγαινε, έτσι πάει. Σεβασμός στην ιστορία, σεβασμός και στο παρόν, για να υπάρξει μέλλον. Αλήθεια, το είχα γράψει και στην ανταπόκριση των SABATON, σε 5 χρόνια θα υπάρχουν live οι IRON MAIDEN; Oι JUDAS PRIEST, οι SAXON, όλοι οι τεράστιοι της μουσικής μας; Κάποιοι είναι 70 παρά, κάποιοι είναι 70 και. Επομένως, ΔΥΣΤΥΧΩΣ, κάθε φορά που θα τους βλέπουμε στο πάρα πολύ άμεσο μέλλον, ίσως είναι και η τελευταία. Μετά τι; Θα μείνουμε στα CD, τα βινύλια και τις αναμνήσεις; Οι SLAYER μας τελείωσαν. Σημαίνει ότι τελείωσε το thrash μήπως; Αν σταματήσουν οι MAIDEN, θα σταματήσει το metal; Προφανώς και δεν θα ξαναδούμε τόσο ΚΑΘΟΛΙΚΕΣ μπάντες όπως οι MAIDEN, οι METALLICA, οι SLAYER, οι PRIEST, όλοι αυτοί οι υπερτιτάνες της μουσικής μας. Όπως δεν ξαναείδαμε ποτέ Beethoven, Mozart, Michael Jackson, ABBA, Elvis, BEATLES, QUEEN γενικότερα στη μουσική.
Κάποια ονόματα δημιούργησαν, σφυρηλάτησαν, ενέπνευσαν, όλα τα υπόλοιπα που βγήκαν και θα βγαίνουν. Είχαν έδαφος, έβγαλαν τα μνημεία του ήχου μας (να ξαναγυρίσουμε στα δικά μας) και θα είναι η παντοτινή κορυφή. Αυτό δεν σημαίνει, ότι στον καιρό τους, μπορούν να υπάρξουν και μπάντες που θα είναι κορυφή στην εκάστοτε εποχή. Δεν σημαίνει ότι είναι καλύτερες. Δεν έχει σημασία βασικά αν μπορούν να γράψουν ένα “Master of puppets”, ένα “Painkiller”, ένα “Seventh Son”, ένα “South of heaven”, ένα “Keeper of the seven keys”. Δεν μπορούν. Γιατί γράφτηκαν αυτά και είναι τα τοτέμ. Αλλά μπορούν να γράψουν τη δική τους ιστορία, όπως κάποτε βγήκε ένα “Hallowed land”, όπως βγήκε ένα “Symbolic”, όπως βγήκε ένα “Cowboys from hell” και τόσα και τόσα άλλα και μετά ένα “Iowa” πχ και ότι άλλο θέλετε. Και σήμερα, με το τόσο μεγάλο άνοιγμα της βεντάλιας του μεταλλικού γενικότερα ήχου, τα τόσα παρακλάδια, τα τόσα υβρίδια και τις τόσες παραλλάξεις, είναι ακόμα πιο δύσκολο για ένα σχήμα να «πιάσει» τους πάντες. Είναι άδικη και λάθος η σύγκριση και βασικά δεν χρειάζεται καν! Ο καθένας στο μέτρο που του αναλογεί. Το θέμα είναι ότι οι μεγάλες μπάντες του σήμερα (βάλε GHOST, βάλε RAMMSTEIN κλπ), μπάντες που γεμίζουν έξω στάδια (γιατί ας μην μένουμε πολύ στο τι ακούμε μόνο στην Ελλάδα) ή παίζουν headliners στα τεράστια festivals της Ευρώπης, προσφέρουν ΚΑΙ show. Που είναι το επόμενο θέμα.
- Shows. Πολλοί φίλοι, δεν μπορούν πχ τους SABATON. Δεν θα βάλουν να ακούσουν στο σπίτι ή στο αμάξι. Δεκτό. Με κάποιους ήμουν μαζί στο live. Σαν live λοιπόν, τι είναι οι SABATON; Καθηλωτικοί. Show. Όπως και οι SLIPKNOT. Ένα οπτικοακουστικό σύνολο, που στο τέλος της ημέρας κάνει τον κόσμο να ΓΟΥΣΤΑΡΕΙ. Τα ίδια και με SLIPKNOT. Τα ίδια με κάθε μπάντα βασικά, που προσφέρει και show, αλλά για κάποιο λόγο μας ενοχλεί τώρα, ενώ παλιότερα το λέγαμε «γαμάτο». Και αυτό είναι το βασικότερο κριτήριο. Μπορεί να παίζεις 10000 νότες το λεπτό και να κάνεις τραμπολίνο στη σκηνή (DRAGONFORCE λέω εγώ)… μπορείς να κουνήσεις το χώρο; Μπορείς να κάνει 20.000 κόσμο πχ να φεύγει γεμάτος; Είχα την τύχη να δω SABATON το 2015 στο Wacken με τον αγαπημένο φίλο και συντάκτη μας, τον Γιώργο Κουκουλάκη. 7 χρόνια πριν. Έπαιζαν πριν τους PRIEST. Αυτό που βλέπαμε, δεν το πιστεύαμε. ΟΛΟ το Wacken, το έκαναν ότι ήθελαν. Το Wacken. 80.000 κόσμο. Γιατί; Είχαν καλύτερα τραγούδια; Γούστα είναι, αλλά δίπλα στους PRIEST πόσοι μπορούν να το πουν αυτό αλήθεια; Ιεροσυλία. Όμως έδωσαν show. Όλοι πέρναγαν τέλεια. Πίνανε τις μπύρες τους, έκαναν crowd-surfing, τραγουδούσαν, «έπαιζαν» με τη μπάντα και γούσταραν τις φωτιές, το επιβλητικό σκηνικό, τα backdrops. Εδώ είχαμε τρελό show από SABATON, φανταστική σκηνή από SLIPKNOT, ακόμα όμως και οι MANOWAR στηρίχθηκαν ΚΑΙ στο show, όπως πάντα, αλλιώς δεν θα υπήρχε και νόημα να κουβαλάνε τόσα πράγματα. Μήπως δεν είχαν πάντα ΚΑΙ show οι MAIDEN; Ολόκληρους Eddie έβγαζαν στις πάντα επιβλητικές από σκηνικά σκηνές τους. Οι METALLICA; Οι RAMMSTEIN; Οι KISS δεν ήταν πάντα ΚΑΙ show;
Όλες οι μπάντες, προσέχουν πλέον (και καλά κάνουν) και το show. Μιλάμε για αυτό το επίπεδο εμπορικότητας, που σου δίνει και την οικονομική ευχέρεια για να το κάνεις. Μία ευχέρεια που απέκτησες βέβαια στην πορεία με το σπαθί σου, αφού χάρες και δώρα δεν υπάρχουν στη μουσική και αν υπάρξουν είναι τρομερά εφήμερα. Video wall, banners, props, φώτα, φωτιές, ο καθένας ότι μπορεί, θέλει και γουστάρει, αλλά το show ήταν και είναι εκεί. Επομένως είναι άδικο να κατηγορούμε μπάντες ότι είναι ΜΟΝΟ show. Η μουσική βιομηχανία, είναι μπίζνα που λέμε. Και η μπίζνα είναι και show. Άρτος και θεάματα. Μήπως οι AC/DC δεν είχαν και show; Συνδυασμός. Το αν αρέσει η μουσική κάποιου ή όχι, είναι γούστο. Και όπως δεν μπορώ τη metal police που θα κράξει το κάθε κλασικό επειδή είναι «παλιό», έτσι δεν μπορώ και το κράξιμο σε κάθε τι νέο που δεν μας αρέσει. Άλλο δεν μου αρέσει, άλλο να μην μπορώ να δω ότι ρε γαμώτο, σε κάποιους αρέσει και πολύ! Και ειδικά στη νέα γενιά. Τι σε πειράζει λοιπόν; Δεν αφήνει χώρο για αυτά που αγαπάς εσύ και εγώ; Μια χαρά χώρο αφήνει. Κι εγώ έχω μπάντες που λατρεύω που στο μυαλό μου θα έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερες. Ε, δεν έγιναν. Τι να κάνουμε; Θα υπήρχαν λόγοι. Και ο βασικότερος λόγος είναι ο κόσμος. Αυτός ανεβάζει και κατεβάζει μία μπάντα. Αλλά εδώ κάποτε έτρωγε κράξιμο το “Seventh son”… ή μήπως τα ξεχνάμε αυτά; Το τι είναι metal για τον καθένα, είναι δικαίωμά του. Αν για κάποιον οι SLIPKNOT, οι SABATOΝ, οι WITHIN TEMPTATION, οι JINJER, οτιδήποτε, είναι η κορυφή, δικαίωμά του. Χώρος υπάρχει για όλους. Όπως αποδείχθηκε και φέτος το καλοκαίρι, τα γούστα, είναι διαφορετικά, αλλά όλα μπορούν να συνυπάρξουν στο τέλος. Που με φέρνει στο τελευταίο.
- Φέτος, ξαφνικά, μία μεγάλη μερίδα κόσμου (και δεν μιλάω για νεότερες γενιές) έμαθε πχ τους SLIPKNOT. Αλήθεια. Τόσα χρόνια δεν υπήρχαν; Ή μήπως δεν έχουμε ακούσει τόσες και τόσες φορές και στα μαγαζιά «ρε φίλε, τι SLIPKNOT βάζεις τώρα, παίξε λίγο metal». Τα ίδια με πολλές μπάντες. Όπως έχουν αποδείξει και τα festivals της Ευρώπης, τα τεράστια, η ποικιλία είναι το παν. Το κλασικό, το μοντέρνο, το «αύριο», τα πάντα όλα. Είδαμε το Hellfest, που από εκεί που ήταν ένα πολύ «κλειστό» festival από άποψης ήχου των σχημάτων που έφερνε, πως κατέληξε να είναι το Νο 1 της Ευρώπης όταν άνοιξε τελείως και χωρίς όρια ως προς το τι σχήματα θα φέρνει. Όσο κλείνεις τον κύκλο, τόσο χάνεις τον κόσμο. Σαφώς και δεν αρέσουν όλα σε όλους. Δεν γίνεται. Όμως δεν γίνεται να κοιτάμε μόνο το «εγώ», γιατί στο τέλος, αυτή η μουσική δεν μας ανήκει προσωπικά, αλλά ανήκει σε όλους. Και είδαμε φέτος ότι το ίδιο ανήκει σε οπαδούς των MAIDEN, των SABATON, των MANOWAR, των SLIPKNOT, των PRIEST, των JINJER, των CRADLE OF FILTH, του οποιουδήποτε. «Εγώ πήγα μόνο για τους Χ και έφυγα» (συνήθως όχι και το headliner). Μια χαρά. Με γεια σου και χαρά σου. Κάτι χιλιάδες άλλοι όμως διαφώνησαν και εκκωφαντικά μάλιστα. Αν δεν αποδεχθούμε το νέο αίμα, την ανάγκη και αυτού να υπάρχει και έξω και στα live, τότε θα το κλείσουμε το «μαγαζί». Είναι τόσο απλό, αρέσει δεν αρέσει. Ας μην γουστάρει κάποιος μπάντες. Δεν έχει σημασία το όνομα, αλλά η νοοτροπία. Γιατί κάποτε και οι METALLICA ήταν «βαβούρα», όπως και το thrash στα γεννοφάσκια του. Αλλά το νέο αίμα το καθιέρωσε και συνέχισε η μουσική μας. Και τα 70s έγιναν 80s, τα 80s έγιναν 90s κλπ κλπ. Και τώρα, που βλέπουμε όλους τους παιδικούς ήρωες κάποιων από εμάς είτε να πεθαίνουν δυστυχώς (κυριολεκτικά), είτε να αποσύρονται, είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή να μπει λίγο μυαλό νομίζω. Και το φετινό καλοκαίρι, εμένα μου έδειξε αυτό τουλάχιστον. Από όλες τις μεριές. Διοργανωτών και κόσμου. Γιατί η πλειοψηφία πάντα κερδάει. Και η πλειοψηφία ψήφισε ναι στη metal μουσική γενικότερα, όλων των εκφάνσεών της.
Μακάρι να είναι ο κανόνας αυτό που έγινε φέτος και όχι εξαίρεση. Ειλικρινά μακάρι! Και έχω την τρομερή περιέργεια να δω αν ανακοινωθούν τίποτα METALLICA του χρόνου, πόσο κόσμο θα μαζέψουν. Γιατί αν βάλουμε τη λογική πχ με τους MAIDEN ή τους SLIPKNOT, στο πόσο περισσότερο από τα δεδομένα που είχαμε ως τώρα μάζεψαν, θα μιλάμε για λαϊκό προσκύνημα ανευ προηγουμένου. Για να δούμε τι θα δούμε και πως θα πάει όλο αυτό. Καλά να είμαστε, ελεύθεροι πάλι χωρίς περιορισμούς, με υγεία εννοείται και χαμόγελα. Και όλα ίσως γινουν ακόμα καλύτερα! Πολύ σκατίλα στα πάντα γύρω μας, μην έχουμε σκατίλα και στην ψυχοθεραπεία μας που είναι η metal μουσική… ε;
ΥΓ: Ο σεβασμός είναι σημαντικός. Και κάποια στιγμή να καταλάβουμε, ότι αγοράζοντας ένα εισιτήριο συναυλίας, μία μπλούζα, ένα άλμπουμ, 100 άλμπουμ και μπλούζες κλπ, δεν αγοράζουμε και μία μπάντα. Δεν μας ανήκει. Ναι, οι μπάντες γίνονται τεράστιες από το κοινό τους. Οπότε ΟΦΕΙΛΟΥΝ να το σέβονται, γιατί χωρίς αυτό δεν θα ήταν αυτοί που είναι. Όσο καλή μουσική και αν γράφουν. Όμως ο καθένας μας ξεχωριστά δεν κάνει την μπάντα τεράστια, αλλά το σύνολο των οπαδών. Και ο ένας ή οι 100 δεν είναι το κριτήριο μπροστά στους χιλιάδες. Φάουλ ο Dickinson; Φάουλ. Θα μπορούσε να αντιδράσει με διάφορους τρόπους και όχι με τον υπερβολικό που αντέδρασε, γιατί εκεί έχασε επικοινωνιακά και όχι επειδή ενοχλήθηκε. Έχει τα δίκια του; Εννοείται. Ξεχνάμε ότι έχει κερδίσει τον καρκίνο, ότι πήγε να χάσει τη φωνή του, ότι είναι σε μία ηλικία που αυτό που κάνει επί σκηνής είναι υπερπροσπάθεια και κατάθεση ψυχής. Το να συγκρίνουμε με άλλους τραγουδιστές, είναι λίγο άστοχο, αφού ο κάθε οργανισμός και οι αντοχές του, διαφέρουν από άνθρωπο σε άνθρωπο. Έχει «σκάλωμα» με καπνογόνα, δικαίως ή αδίκως. Το ξέρουμε πριν το live. Προσωπικά, ήταν η κακιά στιγμή. Αυτό και τίποτα παραπάνω. Και πριν υπήρξαν καπνογόνα (είχε ήδη πει βέβαια γι’ αυτά) και μετά. Εκεί τα έφερε έτσι ο αέρας και η ώρα που τα πάντα πήγαν στο κόκκινο. Λίγο σεβασμό από όλους μας. Ο Gers δεν χρειάζεται να φάει μπουκάλι, ο Waters κάποτε στο Gagarin ποτήρι μπύρας και ένα κάρο παραδείγματα. Δεν μας ανήκει καμία μπάντα επειδή πληρώσαμε. Αλήθεια, στις δουλειές μας, όταν κάποιος πληρώνει, αυτόματα είμαστε και κτήμα του; Πολύ λάθος στιγμή γενικότερα, αλλά το τι ακολούθησε ήταν τουλάχιστον τραγελαφικό. Το ότι το φτάσαμε στο ρατσισμό, πραγματικά με ξεπερνάει. Θες να τον πεις μαλάκα; Μια χαρά. Ηλίθιο; Μην ξανακούσεις τη μουσική του; Μια χαρά. Αλλά η ευκολία της ταμπελοποίησης με ότι να ‘ναι πλέον, είναι κουραστική. Το “greek” απευθύνεται σε έναν. Το “greeks” σε πολλούς. Τι να κάνουμε. Χρειάζεται και αυτή η ανάλυση μάλλον πλέον. Είπα και πριν. Φάουλ ο Bruce και όχι πρώτη φορά. Αλλά λίγο φτάνει ρε παιδιά. Παίξτε μόνο DiAnno στα μαγαζιά και Bayley (που ανάθεμα αν παίζατε ποτέ πριν από αυτό, αλλά τέλος πάντων) και του κάνατε τη μούρη κρέας και γίνατε πιο γνωστοί κερδίζοντας τα 5 λεπτά της όποιας δημοσιότητας. Εμένα τα καπνογόνα δεν με χαλάνε. Απλά αν μπορείς να τα έχεις σεβόμενος και τους γύρω όλα καλά. Η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου; Έτσι δεν λένε; 45.000 ελευθερίες λοιπόν, ή και 500, δεν έχει σημασία το νούμερο. Λίγο σεβασμό και όλα καλά.
Καλό καλοκαίρι σε όλους και καλή ξεκούραση και φόρτιση μπαταριών!
Φραγκίσκος Σαμοΐλης
(Φωτογραφίες: Έλενα Βασιλάκη – Λευτέρης Τσουρέας)
