A-Z interview (Mark Zonder)

“Less is more”

Ο Mark Zonder είναι ένας από τους κορυφαίους ντράμερ που έχει κάνει πιο γνωστό το όνομά του στους heavy κύκλους κυρίως μέσα από τη συμμετοχή του στους FATES WARNING και τους WARLORD. Με συνοδοιπόρο τον Ray Alder (FATES WARNING) και τρεις ακόμα εξαιρετικούς μουσικούς, έβγαλε πριν λίγες μέρες, το ομώνυμο ντεμπούτο των A-Z και ο Σάκης Φράγκος, δεν δίστασε λεπτό να κάνει ένα video interview μαζί του, να μιλήσει για το άλμπουμ αυτό, για τους WARLORD και πολύ λίγο για τους FATES WARNING. Το γιατί, θα το δείτε, αν διαβάσετε (ή δείτε) προσεχτικά τα λόγια του για τους prog ήρωες! Όπως και να έχει, η κουβέντα μαζί του ήταν απολαυστική και οι ατάκες διαδέχονταν η μία την άλλη. Διαβάστε και θα συμφωνήσετε μαζί μου, πιστεύω.

Mark, ονομάζετε το συγκρότημά σας A through Z, απ’ ότι ακούω. Εγώ το πρόφερα A to Z.
Στην πραγματικότητα, μπορείς να το προφέρεις και με τους δύο τρόπους που ανέφερες. Γράφεται A-Z, οπότε μπορεί να το πεις όπως θέλεις. Ο Ray Alder είχε την ιδέα για το όνομα, διότι πλέον, το πιο δύσκολο πράγμα σ’ ένα συγκρότημα, είναι να βρεις ένα όνομα που να μην υπάρχει! Όταν το είπε, δεν μπορούσα να καταλάβω αν το έλεγε για κάτι από την αρχή μέχρι το τέλος ή έλεγε τα ονόματά μας, Alder και Zonder. Δεν έχει καμία σημασία και για να είμαι ειλικρινής, όπως και για όλον το δίσκο, ήθελα κάτι διαφορετικό. Δεν ήθελα να λεγόμαστε DUNGEONS & DRAGONS. Δεν ήθελα στο εξώφυλλο να υπάρχει ένας Viking που να σκοτώνει έναν δράκο. Μου άρεσε αυτό το όνομα, διότι δεν σου έδειχνε κάποια ένδειξη, όπως για παράδειγμα αν λεγόμασταν NORTHERN VIKINGS, όπου όλοι θα καταλάβαιναν τι κάνουμε, πάνω-κάτω. Νομίζω ότι το όνομα που βρήκε ο Ray, είναι τέλειο. Όπως και το εξώφυλλο. Σε καμία περίπτωση δεν προδικάζει αυτό που θα ακούσεις.

Μήπως με το A–Z τελικά, ίσως, περιγράφεις ότι η μουσική σας περιλαμβάνει όλα τα συστατικά από την αρχή μέχρι το τέλος; Από το άλφα ως το ωμέγα (A–Z);
Ναι, ήταν μέρος της σκέψης μας, όντως. Ακόμα και με τα ονόματά μας να το πάρεις, τα υπόλοιπα μέλη δεν μπορούσαν να πουν κάτι, αφού είναι κι αυτοί ανάμεσα στο A και στο Ζ! Χαχαχαχα!

Το εξώφυλλο και το συνολικό artwork, το έκανε ο Hugh Syme. Προφανώς, έχοντας κορυφαίους μουσικούς, ήθελες να έχεις και ό,τι καλύτερο γίνεται και σε όλα τα …περιφερειακά.
Ακριβώς. Η βασική μου ιδέα ήταν ότι θέλω να βρω τους καλύτερους συνεργάτες που μπορώ και να τους αφήσω να κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα, χωρίς να χρειαστεί να κάνω τον manager. Για παράδειγμα, μέχρι να καταλήξω στον Simone Mularoni να κάνει τη μίξη, δοκίμασα οχτώ ανθρώπους. Είχα μιλήσει από κάποιον εντελώς άγνωστο άνθρωπο, μέχρι κάποιον πολύ σπουδαίο παραγωγό, που έχει κερδίσει εννιά βραβεία Grammy, μέχρι να καταλήξω εκεί. Το μόνο που μ’ ένοιαζε ήταν να έβρισκα τη μίξη που θα με «σκότωνε». Ήθελα να έχω τρομερό ήχο, τρομερό artwork, όλα να ήταν τα καλύτερα που θα μπορούσαμε να είχαμε. Προφανώς δεν είχαμε το budget που θα μπορούσαμε να είχαμε κάποια χρόνια πριν, αλλά δεν ήθελα ο δίσκος μας να ακούγεται σαν demo. Δεν ήθελα να στείλω τον κόσμο σ’ ένα site για να δει το artwork μας. Γυρνώντας στον Hugh, δοκίμασα αρκετούς άλλους ανθρώπους, αλλά το αποτέλεσμα ήταν απαίσιο. Δεν καταλάβαιναν τι ζητούσα. Ήταν απλά απαίσιο. Πήρα τηλέφωνο τον Hugh, λοιπόν, κάποια στιγμή, όντας εντελώς απογοητευμένος, επειδή πάντα είχα πολύ καλή σχέση μαζί του. Μιλήσαμε λίγο στο τηλέφωνο, με ρώτησε τι κάνω μουσικά, του μίλησα για το σχήμα μου, του είπα πως λεγόμαστε, κλείσαμε το τηλέφωνο και σε 20’ είχε φτιάξει το εξώφυλλο. Δεν είχαμε συζητήσει καν για το ενδεχόμενο να δουλέψουμε μαζί, δεν είχαμε κάνει καμία απολύτως συμφωνία, απλά μου το έστειλε και με ρώτησε πως μου φαινόταν!

Κοιτάζοντας τα αρχεία που μου είχες στείλει αρκετό καιρό τώρα, πρέπει να ήταν πολύ δύσκολο να κάνει συνδυασμούς με πράγματα που αρχίζουν από τα γράμματα A και Ζ, οπότε πήγε στο εξώφυλλο με το μήλο (apple) και τη ζέβρα (zebra) και μέσα στο booklet έχει ένα μυρμήγκι (ant) κι ένα ζέπελιν (zeppelin).

Χαχαχα! Ναι, κατάφερε όμως να πιάσει απολύτως το νόημα όλων των τραγουδιών και το αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό.

Όντως, χάζευα συνεχώς τις λεπτομέρειες, που είναι ιδιαίτερα ευφάνταστες. Πες μου τώρα, τι σε έκανε να ξανασυνεργαστείς με τον Ray Alder, ύστερα από σχεδόν 17 χρόνια που είχες φύγει από τους FATES WARNING; Είχες δοκιμάσει κι άλλους τραγουδιστές;
Είχα δοκιμάσει τουλάχιστον 20. Έψαχνα για έναν σπουδαίο τραγουδιστή. Στις audition είχαν έρθει μεγάλα ονόματα, αλλά κι εντελώς άγνωστοι τύποι. Κανείς τους δεν καταλάβαινε ακριβώς τι ζητούσα και σκέφτηκα να μιλήσω με τον Ray. Δεν είχα ιδέα τι έκαναν οι FATES WARNING τότε, δεν με ενδιαφέρει κιόλας, το μόνο που έκανα ήταν να τον πάρω τηλέφωνο. Είτε θα το σήκωνε, είτε όχι. Όταν το σήκωσε και ξεκινήσαμε να μιλάμε, ήμουν σίγουρος για δύο πράγματα: Πρώτον, ότι αγαπά αυτό το είδος της μουσικής, αφού με αυτό μεγάλωσε και δεύτερον ότι τραγουδά χωρίς να καλύπτει όλα τα όργανα, έχει groove και το πιο σημαντικό απ’ όλα, γνωρίζει που είναι τα τύμπανα. Το backbeat και το groove, είναι τόσο σημαντικά σ’ αυτή τη μουσική και τα φωνητικά πρέπει να πέφτουν στο κατάλληλο σημείο, να μπορεί κάποιος να τα αποστηθίσει. Αν φτάσεις στο δεύτερο ρεφρέν κάποιου τραγουδιού μας και δεν σου έχει μείνει στο μυαλό, κάτι δεν έχουμε κάνει καλά. Ο Ray είναι ο ιδανικός άνθρωπος να το κάνει αυτό. Όταν μου έστειλε το πρώτο κομμάτι, το “Rise again”, ήταν τόσο καλό που παραλίγο να πέσω από την καρέκλα μου. Επίτηδες, δεν του είχα πει τίποτα. Απλά του έδωσα τη μουσική και του είπα να κάνει ό,τι εκείνος νόμιζε. Δεν του είπα καν που είναι το κουπλέ και που είναι το ρεφρέν. Τον άφησα να κάνει ό,τι ήθελε. Το μαγικό με αυτό το σχήμα είναι ότι ζητάω τη συνεισφορά του κάθε μουσικού, να μου πει εκείνος την άποψή του, ιδιαίτερα στη φάση με τον Ray. Υπήρχαν στιγμές που τραγούδησε ρεφρέν εκεί που υποτίθεται ότι ήταν κουπλέ και το αντίστροφο ή τραγούδησε εκεί που έπαιζαν όλα τα όργανα, αλλά το τελικό αποτέλεσμα ήταν εξαιρετικό. Εκεί ακριβώς ήταν η μαγεία.

Ακούγοντας κανείς το δίσκο, καταλαβαίνει ότι είχατε στο μυαλό σας να γράψετε ένα άλμπουμ με τραγούδια από 3,5 έως 4,5 λεπτά διάρκεια, με δυνατά ρεφρέν και ωραίες μελωδίες. Ούτε prog, ούτε epic, ούτε classic metal. Ήταν αυτός ο στόχος σας;
Απολύτως αυτός. Θα πρέπει να πω κάτι όμως: Δεν θα ήθελα να είμαι σ’ ένα συγκρότημα που θα έκανε διασκευές σ’ αυτά τα τραγούδια, αφού υπάρχουν παιξίματα που δεν είναι σε καμία περίπτωση απλά. Θυμάμαι τα σπουδαία σχήματα με τα οποία μεγάλωσα. ΟΚ, χρειάζεσαι ένα hit. Χρειάζεσαι ένα ρεφρέν. Αυτά τα χρειάζονται όλοι. Εκτός από αυτό, όμως, είτε λέγεσαι Steely Dan, TOTO, KANSAS, JOURNEY, πρέπει να έχεις καλούς μουσικούς. Βλέπεις τους JOURNEY, που οι μουσικοί τους είναι εκπληκτικοί, αλλά παίζουν αυτά που χρειάζεται το τραγούδι, κάτι που είναι το πιο σημαντικό απ’ όλα. Λέγοντας αυτό, αναλογίζομαι την κριτική αποδοχή που έχω όλα αυτά τα χρόνια με τα γκρουπ που έχω παίξει, αλλά αφορά μία μικρή μερίδα του κόσμου. Είναι κάτι πολύ μικρό. Η αρχική ιδέα μου, ήταν να βγούμε στις μάζες. Νομίζω ότι μας λείπει το τεράστιο κοινό. Ακούω συνέχεια ότι το rock έχει πεθάνει και ότι οι GRETA VAN FLEET ηγούνται της προσπάθειας, κάτι που προφανώς είναι μία τεράστια βλακεία. Πιστεύω πως αυτό που κάνουμε είναι αυτό που θα έπρεπε να είναι το νέο κύμα. Δεν θα είναι κάτι εύκολο, αφού οι πιο νέες μπάντες, δεν μπορούν απλά να τα μαζέψουν και να παίξουν όπως οι μουσικοί στους A-Z. Μπορείς να φανταστείς, πχ, κάποιον 25χρονο μπασίστα, να παίζει όπως ο Phillip Bynoe; Σε καμία περίπτωση όμως! Είμαστε ένα γκρουπ που έχει σκεφτεί πολύ πριν κάνει οτιδήποτε, έχουμε πεπειραμένους μουσικούς, μία εταιρία, τη Metal Blade, που μας έχει δώσει ένα –έστω και μικρό- budget για video clip. Δεν θέλω να ακούμε ατάκες του τύπου «ωραίος ο δίσκος, αλλά για να δούμε πως θα ακούγεται ο επόμενος». Θα περιοδεύσουμε φυσικά, αλλά αυτό που κάνουμε πρέπει να βγαίνει έξω, προς τον κόσμο, σαν να είναι κάτι που κόστισε 1 εκατομμύριο δολάρια.

Πάντως θα ήθελα να έβλεπα κάποιο γκρουπ να διασκευάζει το “hit” σας, το “Trial by fire” και να προσπαθούσε να παίξει τα μέρη σου στα τύμπανα!
Χαχαχα! Είδες; Αυτό που σου έλεγα. Αν ήμασταν στο 1984-1985 τώρα, θα μιλούσαμε εντελώς διαφορετικά. Αυτό που παίζουμε ήταν δημοφιλές τότε, αλλά όχι τώρα. Απλά θέλουμε να είμαστε η καλύτερη, διαφορετική μπάντα της εποχής. Όλα έχουν να κάνουν με τα τραγούδια και με το να περνάμε καλά. Αρκετά με τα «η ζωή είναι χάλια» και «όλα είναι σκοτεινά και ζοφερά». Θέλω να παίζουμε live και ο κόσμος από κάτω να είναι «ένα». Όπως ακριβώς στις συναυλίες των WARLORD στην Ελλάδα! Βγάζουμε το δίσκο για να τον ακούσει το ευρύ κοινό. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος, ότι το άλμπουμ έχει 11 single. Κάθε τραγούδι, είναι ένα δυνητικό single.

Σκέφτηκες ποτέ, ότι κάποιοι θα μπορούσαν να δουν την κίνηση που έκανες με τους A–Z ως μία προσπάθεια να πιάσεις το vibe των FATES WARNING των πρώτων ετών σου στο συγκρότημα εκείνο;
Όχι. Δεν είναι άλλος στο σχήμα fan των FATES WARNING. Όταν γράφει τραγούδια, για παράδειγμα, ο Viv (σ.σ. Vivien Lalu), που παίζει πλήκτρα, αλλά βασικά είναι συνθέτης, δεν ακούγεται καθόλου σαν FATES WARNING και ειλικρινά δεν βρίσκω κάτι στο δίσκο που να θυμίζει τους FATES. Φυσικά, όπως και να το κάνουμε, δεν μπορώ να ξεφύγω από τον τρόπο παιξίματός μου, που έχω προσπαθήσει πάρα πολύ να είναι διαφορετικός, όπως και ο Ray, δεν μπορεί να ξεφύγει από τη φωνή του. Αν ακούσει κανείς το δίσκο, όμως, θα δει ότι ο Ray δεν πήγε να μιμηθεί αυτό που κάνει με τους FATES, αλλά να «εξυπηρετήσει» το τραγούδι. Όπως έλεγε, “4/4, give me more”!!! Χαχαχα! Σε μένα τουλάχιστον, ακούγεται καλύτερος και πιο χαλαρός από ποτέ. Αυτό που γούσταρα περισσότερο, είναι ότι τα φωνητικά μπαίνουν 8 δευτερόλεπτα αφότου ξεκινήσει το τραγούδι, που είναι καθαρή τεχνοτροπία της pop μουσικής και το βρίσκω τέλειο.

Πόσο δύσκολο είναι να έχεις τόσο καλούς μουσικούς και να τους βάζεις να παίζουν μουσική που είναι προσιτή στο ευρύ κοινό;
Κοίτα ποιο είναι το κλειδί. Πάρε για παράδειγμα το “Trial by fire”, το “Silence is broken”, όποιο τραγούδι θέλεις. Μου είναι πολύ εύκολο να βρω ένα groove όπως σ’ αυτά τα κομμάτια και να το δώσω στον Viv και θα γράψει ένα τραγούδι, βασισμένος στο ότι πρέπει να έχει κουπλέ και ρεφρέν. Μπορεί κάποιοι αρχικά να πιστεύουν ότι στα τραγούδια παίζω σαν τρελός, αλλά κατά βάση, προσπαθώ να κρατάω το groove με τη μπότα και το ταμπούρο, παίζοντας βέβαια και όλα τα τριγύρω. Νομίζω ότι όσοι ακούνε το δίσκο, θα κουνάνε ρυθμικά το κεφάλι. Δεν είναι καθόλου δύσκολο. Δεν είχε κάποιος από εμάς θέμα με το αν θα παίζει περισσότερα πράγματα στο δίσκο. Ξέρω ότι πολλά prog σχήματα, το “Far side of the horizon”, αντί για 5,5 λεπτά, θα το είχαν κάνει 12. Άνετα όμως. Εμείς δεν θέλαμε κάτι τέτοιο. Το τραγούδι αυτό, το συγκρίνω με το “Carry on my wayward son” όχι στο πόσο σπουδαίο είναι, αλλά στο ύφος του, επειδή υπάρχουν 4-5 hooks μέσα σ’ αυτό, χωρίς να γίνει κάποιο 12λεπτο έπος. Δεν είχαμε θέματα με εγωισμούς και με το να θέλει κάποιος να παίξει περισσότερο. Δεν θα ξεχάσω ποτέ, όταν είπα στον Phillip, να παίξει στο “Machine gunner” παντού πάνω στην ταστιέρα. Να παίξει όσες νότες γουστάρει και αυτό που έστειλε ήταν απλά τέλειο. Κανείς δεν ήθελε να παίξει πάνω από τον άλλο. Κανείς δεν ήθελε να παίζει παντού και να καλυπτόμαστε.

Διαβάζω ότι όταν έγραφες το δίσκο, σκεφτόσουν διαφημίσεις από μπύρες ή αυτοκίνητα, ακόμα και το “Cobra Kai”. Πιστεύεις ότι τέτοιου είδους κινήσεις ή να παίζει το τραγούδι σου σε σειρές όπως το “Stranger things”, μπορούν να βοηθήσουν τη rock μουσική να γίνει δημοφιλής και πάλι;
(χαμογελώντας) Έχεις δει το “Cobra Kai”; Φαντάζεσαι τον Johnny να βγαίνει πιωμένος από το διαμέρισμά του, να μπαίνει στο αυτοκίνητο φορώντας τα γυαλιά ηλίου και να οδηγεί γρήγορα βάζοντας το “Trial by fire”; Τέλειο! Το “Man of the silver mountain”, έπαιζε σε διαφήμιση της μπύρας Coors, τώρα πρόσφατα και το άκουσαν άνθρωποι που δεν είχαν ιδέα τι σημαίνει RAINBOW ή Ronnie James Dio και Ritchie Blackmore. Αυτός είναι ο τρόπος μου να πω ότι το άλμπουμ των A-Z δεν απευθύνεται μόνο στο prog κοινό. Εγώ θέλω τη μουσική μας να μπορεί να την ακούσει και η θεία μου! Και χαίρομαι που σε όσες συνεντεύξεις έχω κάνει, μιλάω φυσικά για τους FATES WARNING και τους WARLORD, αλλά ο Τύπος, αρχικά, αντιλαμβάνεται τους A-Z σαν μία ξεχωριστή οντότητα.

Πόσο δύσκολο ήταν να ηχογραφήσετε το δίσκο με δύο από εσάς να ζείτε στην Αμερική, ένας στην Ισπανία, ένας στη Γαλλία κι ένας στην Ολλανδία;
O Phillip μένει στην Arizona, εγώ στην California, αλλά είχε έρθει στο στούντιό μου για τις ηχογραφήσεις. Όλο αυτό, λειτούργησε πάρα πολύ καλά. Είναι πολύ πιο εύκολο να κάνεις μικροδιορθώσεις με τον καθένα χωριστά, παρά να βρίσκεται όλο το γκρουπ στο στούντιο, με τις κιθάρες να ακούγονται πολύ δυνατά, τον τραγουδιστή να διαμαρτύρεται ότι δεν ακούγεται αρκετά. Καταλαβαίνω ότι υπάρχει η ατμόσφαιρα πως είμαστε όλοι μαζί στο χώρο, αλλά το πρόβλημα είναι ότι όλοι «βολεύονται» με αυτό που θα παιχτεί πρώτο, επαναπαύονται και προχωράμε στο επόμενο σημείο. Στην περίπτωσή μας, έγινε πάρα πολύ ραφινάρισμα και μπήκαν πολλά, πολύ μικρά, αλλά ενδιαφέρονται πράγματα. Η επαγγελματική χημεία όλων των παιδιών στο γκρουπ, δεν δείχνει σε καμία στιγμή ότι δεν βρεθήκαμε μαζί στις ηχογραφήσεις ή ότι μένουμε όλοι σε εντελώς διαφορετικά μέρη.

Ας μην ξεχνάμε πως όταν ήσουν στους FATES WARNING και μένατε όλοι σε διαφορετικές πολιτείες, ανταλλάσσατε κασέτες για να βγάλετε δίσκο!!!
Για να είμαστε πιο ακριβής, έπαιζα τα μέρη μου και έβαζα το ακουστικό του τηλεφώνου στο ηχείο για να ακούσει ο Jim τι έπαιζα!

Αφού είχες περάσει τέτοιο σχολείο, το να ηχογραφήσεις εξ αποστάσεως στις μέρες μας, με την τεχνολογική άνεση που υπάρχει, ήταν πανεύκολο.
Ακριβώς αυτό! Χαχαχαχα! Αρκεί να υπάρχει μία βασική γνώση της τεχνολογίας, βέβαια, κι όχι σαν μερικά project της Frontiers, όπου συμμετείχα –και θα το αφήσω εκεί- όπου μου έστελναν αρχεία που δεν κολλούσαν το ένα με το άλλο και περίμεναν να τα φτιάξω εγώ. Είναι σαν να μπαίνεις σε αυτοκίνητο και να μην ξέρει οδήγηση αυτός που κάθεται στο τιμόνι. Ήταν τρομαχτικό, πραγματικά! Στην περίπτωσή μας, όλοι είχαν το ατομικό τους στούντιο, αλλά ο Phillip ήρθε εδώ, γιατί περνάμε πάρα πολύ ωραία μαζί και κάνουμε και τις βόλτες μας.

Στο Δελτίο Τύπου, αναφέρεις ότι «είναι πολύ ωραίο να επιστρέφεις στο σπίτι σου», εννοώντας την υπογραφή συμβολαίου με τη Metal Blade. Πως έγινε η επανένωση με τον Brian Slagel, με την υποσημείωση της νέας σύμπτωσης, ότι οι FATES WARNING υπέγραψαν κι εκείνοι, ξανά, με τη Metal Blade;
Η αλήθεια είναι ότι φτιάξαμε ένα demo με τρία τραγούδια κι ένα EPK και το στέλναμε στις εταιρίες, όπως κάνουν όλα τα συγκροτήματα. Είχαμε κάποιες προσφορές που ήταν πραγματικά απαίσιες και θα με είχαν δεσμευμένο μέχρι τα 104 χρόνια μου, είχα μία πολύ μεγάλη εταιρία, να μου λέει ότι ήταν πολύ εμπορικό και πολύ AOR για εκείνους –το οποίο, να σου πω την αλήθεια, το βρήκα σπουδαίο- και τελικά καταλήξαμε στη Metal Blade, η οποία πολύ απλά έκανε την καλύτερη προσφορά. Κάτι άλλο που έπαιξε ρόλο, ήταν ότι ήξερα όλους τους ανθρώπους της από πάντα. Ήταν πολύ σημαντικό το γεγονός ότι ήξερα πως από τη Metal Blade θα έπαιρνα οπωσδήποτε μία απάντηση. Μπορεί να μη μου άρεσε, αλλά θα απαντούσαν. Κάτι που δεν συμβαίνει με πολλές άλλες εταιρίες. Ο Brian Slagel είναι πολύ δίκαιος και πάντα τηρεί αυτά που λέει. Ήξερα ότι δεν θα συνέβαινε ποτέ κάτι ηλίθιο και δεν θα υπήρχαν σκιές στο συμβόλαιο που θα μας πρότεινε.

Να πάμε λίγο στους WARLORD; Υπάρχουν;
Οι WARLORD πέθαναν, όταν πέθανε ο Bill. Ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι οι WARLORD ήταν ο Bill Tsamis. Μπορεί να ήμουν μαζί του όλα αυτά τα χρόνια, αλλά οι WARLORD ήταν ο Bill. Τέλος συζήτησης. Δεν πρόκειται να γίνει κάποια tribute συναυλία ή κάτι τέτοιο. Έκανε ό,τι έκανε και είπε ό,τι είπε και όποιος προσπαθήσει να παίξει στη θέση του, θα ήταν ντροπή και όνειδος. Καταλαβαίνω ότι στη μουσική βιομηχανία γίνονται πολλές φορές τέτοια πράγματα, αλλά εγώ δεν θα το κάνω.

Είχες κάποια σημάδια ότι η υγεία του χειροτέρευε;
Φυσικά. Εδώ και 10-15 χρόνια. Από τις πρώτες μέρες των WARLORD είχε προβλήματα με την καρδιά του. Ακόμα και πριν τις συναυλίες στην Ελλάδα, είχε προβλήματα με το στομάχι του, που τον είχαν ρίξει στο κρεβάτι για πολλές μέρες. Η τελευταία φορά που τον είδα, ήταν στην Ελλάδα, στο Chania Rock Festival και ήταν σε πολύ κακή κατάσταση. Μπορούσες να το δεις ότι ήταν σε κακή κατάσταση.

Είναι αλήθεια ότι ο Bill είχε τρία καινούργια τραγούδια για τους WARLORD, έτοιμα;
Που το άκουσες αυτό;

Δεν μπορώ να αποκαλύψω τις πηγές μου!!! Χαχαχα!
Μήπως σου το είχε πει ο Bill;

Όχι, αλλά μου το είπαν μεγάλοι οπαδοί των WARLORD.
Να το θέσω έτσι: Εκείνος κι εγώ δουλεύαμε πάνω σε κάποια πράγματα, αλλά αρρώστησε περισσότερο και δεν μπορούσαμε να συνεχίσουμε. Κατάλαβα ότι ήταν πολύ δύσκολο για εκείνον και δεν ήθελα να τον πιέσω. Δεν έχω τρία καινούργια τραγούδια των WARLORD στα χέρια μου. Ίσως είχε τραγούδια των LORDIAN GUARD, ίσως κάτι άλλο. Στα Χανιά συζητούσαμε να κάναμε ένα δίσκο στο ύφος του “Deliver us”, χωρίς μεγάλα, επικά τραγούδια, αλλά με κομμάτια στο ύφος του “Child of the damned” ή του “Lucifer’s hammer”. Δεν προέκυψε όμως κάτι παραπάνω. Έχω κάποιο υλικό, αλλά να σου πω την αλήθεια, δεν μπορέσαμε να το «αναπτύξουμε» ποτέ. Δεν ξέρω αν έστειλε κάτι σε κάποιον, αλλά εγώ δεν έχω τίποτα τέτοιο.

Υπάρχει άλλο ακυκλοφόρητο υλικό από το συγκρότημα που δεν μπήκε στις επανακυκλοφορίες της High Roller και μπορεί να το δούμε να κυκλοφορεί κάποια στιγμή στο μέλλον;
Δεν υπάρχει κάτι που να γνωρίζω εγώ. Όταν κάναμε τις επανακυκλοφορίες, ο Gilles Lavery έψαξε παντού και βρήκε οτιδήποτε υπήρχε. Αν υπάρχει κάτι περισσότερο, θα μου προκαλούσε σοκ! Θυμάμαι όλες τις ηχογραφήσεις που μπήκαν σ’ αυτές τις επανακυκλοφορίες και δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι περισσότερο εκεί έξω.

Πολλοί οπαδοί των WARLORD αναρωτιούνται αν υπάρχει μία κασέτα με το demo “Thy kingdom come“, με τον Rick Anderson (Damien King III) στα φωνητικά.
Δεν γνωρίζω κάτι τέτοιο, να σου πω την αλήθεια. Ο Bill είχε πολλές επαφές με τον Rick και προφανώς αντάλλαξαν κάποια demo, είμαι όπως σίγουρος πως οτιδήποτε προέκυψε, μπήκε στο δίσκο κανονικά. Δεν ξέρω, λοιπόν, αλλά αν βρεις κάτι, στείλτο και σε μένα!!! Θα είμαι ειλικρινής μαζί σου. Οι WARLORD ήταν η απόλυτη μπάντα για μένα. Δεν μπορώ να πω πολλά περισσότερα. Από την άλλη όμως, πρέπει να την αφήσω να φύγει. Τους αγάπησα, έμαθα πολλά από τους WARLORD, είναι αυτό που είναι, πιστεύω ότι θα μπορούσαν να είναι στο status των IRON MAIDEN ή οποιουδήποτε άλλου σχήματος αυτού του βεληνεκούς. Ο Bill ήταν απίστευτος. Δεν έχω ξαναδεί ποτέ στη ζωή μου άνθρωπο να παίζει έτσι, να είναι τέτοιος συνθέτης, τόσο αφοσιωμένος στην τέχνη. Κάνε λίγο την εικόνα, έναν τύπο, ντυμένο όπως οι SCORPIONS, 17 χρονών, σ’ ένα παγκάκι στο San Jose, να γράφει το “Lucifer’s hammer”. Συμβαίνει αυτό καθημερινά; Ήταν ένας ξεχωριστός άνθρωπος. Μόνο αυτό μπορώ να πω.

Θα κάνεις κάτι άλλο με τον Gary Wehrkamp, πέρα από το δίσκο που βγάλατε;
Αυτή τη στιγμή, το μόνο που κοιτάω είναι οι A-Z και πως θα προωθήσω το δίσκο τους. Θέλω να επικεντρωθώ σ’ ένα πράγμα μόνο. Μου άρεσε πολύ ο δίσκος που κάναμε με τον Gary, άσχετα αν πήρε κακές κριτικές, επειδή ο κόσμος πίστευε ότι θα ήταν μία μίξη FATES WARNING, WARLORD και SHADOW GALLERY, δηλαδή καμία σχέση με αυτό που άκουγε. Σε ότι αφορά στα drums, βρίσκω ότι ήταν εντυπωσιακά, διότι έδειχναν μία διαφορετική οπτική του εαυτού μου.

Ευχαριστώ πάρα πολύ για όλη την κουβέντα και ανυπομονώ να τα ξαναπούμε από κοντά.
Εγώ ευχαριστώ πολύ. Περιμένω να ξαναέρθω στην Ελλάδα πως και πως.

Σάκης Φράγκος

Photos by Alex Solca