a
“Humanoids with a metal heart”
Λίγες μέρες πριν την κυκλοφορία του “Humanoid” των ACCEPT, ο Σάκης Φράγκος είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον ηγέτη, κιθαρίστα και μοναδικό αυθεντικό μέλος των Γερμανών metallers, Wolf Hoffmann. Εννοείται ότι συζητήθηκε το ζήτημα του ΑΙ στη μουσική, η επερχόμενη εμφάνιση του σχήματος στο Release με τους JUDAS PRIEST και τον Bruce Dickinson, αλλά και το γεγονός ότι έμεινε μόνος από την αρχική σύνθεση του σχήματος. Πάντα, με πολύ καλή διάθεση, που έβγαινε καθ’ όλη τη διάρκεια της κουβέντας.
Θεωρείς ότι το “Humanoid” είναι μία συνέχεια του “Metal heart”;
Και ναι και όχι. Δεν προοριζόταν για κάτι τέτοιο από την αρχή. Δεν ξεκινήσαμε λέγοντας ότι θα κάνουμε έναν concept δίσκο, ούτε τη συνέχεια του”Metal heart”. Βασικά γράψαμε μερικά τραγούδια κι ένα από αυτά ήταν το “Humanoid”. Όταν τελείωσε η σύνθεση των τραγουδιών, ήταν η πιο προφανής περίπτωση για ονομασία του άλμπουμ, επειδή είναι αυτό το οποίο όλοι συζητούν τώρα με το ΑΙ και την τεχνολογία. Ξαφνικά όμως, σκέφτεσαι ότι το είχαμε κάνει αυτό, πολλά χρόνια νωρίτερα με το τραγούδι “Metal heart” και αυτή είναι, κατά κάποιο τρόπο μία πιο μοντέρνα εκδοχή του. Παλιότερα, η ιδέα ήταν ότι η καρδιά μπορεί να είναι φτιαγμένη από μεταλλικά μέρη, όπως μία μεταλλική καρδιά. Τώρα είναι το ηλεκτρονικό κομμάτι, δηλαδή μία πιο εξελιγμένη κατάσταση.
Κάτι σαν “Metal heart 2.0”, ένα πράγμα (γέλια). Έχεις δοκιμάσει να πειραματιστείς με το ΑΙ στη μουσική ή τους στίχους; Ιδιαίτερα στους στίχους, από τη στιγμή που έχει αποσυρθεί η Gaby εδώ και μερικά χρόνια;
Όχι, εγώ ούτως ή άλλως, δεν γράφω στίχους, αλλά πρέπει να παραδεχτώ ότι μπήκα σ’ αυτό το site, το έκανα για πλάκα και είναι αρκετά τρομαχτικό. Είναι αρκετά καλό! Ευτυχώς έχουμε στο γκρουπ τον Mark Tornillo, που γράφει πολύ καλούς στίχους, όπως και ο Martin Motnik, ο μπασίστας μας, που γράφει κι αυτός καλούς στίχους, οπότε δεν χρειαζόμαστε το ΑΙ, αλλά είναι τρελό το πόσο καλή δουλειά κάνει με τη μουσική, τους στίχους, αλλά και το οπτικό κομμάτι. Δεν το χρησιμοποιήσαμε καθόλου, αλλά νομίζω ότι στο μέλλον θα συμβεί ό,τι συμβαίνει και με οτιδήποτε άλλο έχει να κάνει με την τεχνολογία. Θα είναι εκεί έξω και θα το χρησιμοποιούν πολλοί. Ήδη, για τις οπτικές τέχνες, το χρησιμοποιούν πολλοί.
Δεν ξέρω, αν στο μέλλον θα μπορούμε να ξεχωρίσουμε ποια μουσική έχει γραφτεί από ΑΙ και ποια από άνθρωπο.
Αυτό είναι το πιο πιθανό. Δεν ανησυχώ για το αν κλωνοποιηθεί η μουσική μας, ούτε φοβάμαι ότι οι οπαδοί των ACCEPT θα μας παρατήσουν επειδή υπάρχει το ΑΙ εκεί έξω. Ανησυχώ για όλη την βιομηχανία και για τα νέα συγκροτήματα. Αν αναλογιστείς πόσο δύσκολο είναι να γράψεις μουσική, πόσα χρόνια σου παίρνει να μάθεις ένα μουσικό όργανο, πόσο χρόνο και χρήμα πρέπει να επενδύσεις αν θέλεις να είσαι σ’ ένα συγκρότημα. Τώρα, μπορείς να παραλείψεις όλα αυτά τα στάδια, να πατήσεις ένα κουμπί και σε 30’’ να έχεις ένα τραγούδι έτοιμο. Γιατί να τα περάσεις όλα αυτά; Καταλαβαίνεις τι εννοώ; Αυτό με απασχολεί, όπως και το γεγονός ότι οι οπαδοί, όσοι ακούνε τη μουσική, μπορεί να μην ενδιαφέρονται καν από που προέρχεται η μουσική που ακούνε. Σε λίγα χρόνια, μπορεί να λες στο παιδί σου: «Μα αυτό βγαίνει από ένα μηχάνημα» κι εκείνο να σου απαντά «δεν με νοιάζει».
Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που τους ενοχλεί το γεγονός ότι πολλά από τα συγκροτήματα της γενιάς σου ή ακόμα και πιο νεαρά γκρουπ, δεν έχουν πολλά αυθεντικά μέλη. Πως είναι να είσαι ο μοναδικός «επιζών», αλλά από την άλλη, πως σε βοηθάει το γεγονός ότι έχεις πιο νεαρά μέλη στους ACCEPT; Σε αναζωογονεί;
Φυσικά και με αναζωογονεί. Αν θα ήθελα να είμαστε όπως ήμασταν στα 16 μας χρόνια, όταν ξεκινούσαμε; Εννοείται ότι θα ήθελα, άλλωστε είναι και πάρα πολύ βολικό, διότι δεν θα μπαίναμε σ’ αυτή τη διαδικασία να αλλάζουμε μέλη. Στην πραγματική ζωή όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά και δεν υπάρχει άλλος τρόπος παρά να συνεχίσω μόνος. Βλέπω ότι αυτός είναι ο ρόλος μου. Είμαι ο καπετάνιος του καραβιού, μόνο και μόνο επειδή δεν το έχω αφήσει. Όλοι οι υπόλοιποι, σε κάποια στιγμή, πήδηξαν κι έφυγαν. Τι να κάνω δηλαδή, να σταματήσω το καράβι; Αυτός είναι ο μόνος τρόπος που γνωρίζω να κάνω, οπότε εξ ορισμού, πλέον είμαι ο καπετάνιος του καραβιού. Η γνώμη μου είναι ότι το συγκρότημα είναι καλύτερο απ’ ότι ήταν εδώ και πολλά χρόνια. Περνάμε πολύ ωραία, αλλά είναι πραγματικά στενάχωρη πραγματικότητα που σε κάποια στιγμή, μετά από ορισμένα χρόνια καριέρας, δεν υπάρχουν πολλά αυθεντικά μέλη σε πάρα πολλά συγκροτήματα.
Η αλήθεια είναι πως αυτό συμβαίνει και σε γκρουπ που έχουν τα μισά χρόνια καριέρας από εσάς…
Ξέρεις τι συνηθίζω να λέω; Πάρε οποιαδήποτε εταιρία, αθλητική ομάδα, ορχήστρα. Τα μέλη αλλάζουν, συνέχεια. Για κάποιον λόγο, στα heavy metal συγκροτήματα, υποτίθεται ότι πρόκειται για μία μπάντα με αδέρφια, που κανείς δεν φεύγει, ποτέ. Αλλά αυτό είναι ένα όνειρο που δεν είναι πραγματικότητα. Καταλαβαίνεις τι εννοώ;
Το να είσαι ο μοναδικός που γράφει μουσική στους ACCEPT, πόσο πιστεύεις ότι επηρεάζει τη σύνθεση; Για παράδειγμα, διάβασα μία πρόσφατη συνέντευξη του Peter Baltes, ο οποίος είπε ότι αισθανόταν πως οι ACCEPT γράφουν το ίδιο άλμπουμ με διαφορετικούς στίχους. Πιστεύεις πως αυτή η πεποίθηση προέρχεται από το γεγονός ότι μόνο εσύ γράφεις μουσική;
Να σου πω κι εγώ κάτι πάνω σ’ αυτό. Έχεις ακούσει ποτέ κάποιο πρώην μέλος συγκροτήματος, να λέει κάτι διαφορετικό από αυτό; Έχεις ακούσει πολλούς που έχουν φύγει από κάποιο συγκρότημα, να μην μιλάνε άσχημα γι’ αυτό; Υπάρχει κάποιος που να έφυγε και να μιλά για τις ωραίες στιγμές που έζησε με τους υπόλοιπους; Όχι. Είναι φυσιολογικό. Φεύγουν από ένα γκρουπ και λένε διάφορα. Δεν πρόκειται να σχολιάσω κάτι πάνω σ’ αυτό. Νομίζω οι δίσκοι μιλάνε από μόνοι τους και άκου πως δουλεύουμε, ως συγκρότημα. Το πώς δουλεύουμε σήμερα, δεν έχει καμία διαφορά με ό,τι γινόταν πριν από δέκα ή πριν από τριάντα χρόνια. Ξέρουμε ότι είναι η ώρα να βγάλουμε δίσκο και χρειαζόμαστε νέα τραγούδια. Ρωτάω τους υπόλοιπους αν έχουν κάποιες ιδέες ή ακόμα αν έχουν ολοκληρωμένα τραγούδια, να μου τα δώσουν για να τα ακούσω. Τις περισσότερες φορές, κανείς δεν φέρνει τίποτα. Αυτή τη φορά, ο Uwe Lulis, έστειλε αρκετά τραγούδια, ένα εκ των οποίων ήταν πραγματικά σπουδαίο, το “Frankenstein”, ο Martin Motnik είχε συνεισφορά στους στίχους, αλλά ναι, είναι αλήθεια, εγώ γράφω τα υπόλοιπα. Άλλωστε, κάποιος πρέπει να το κάνει και αυτός είμαι εγώ! Χαχαχα! Προσοχή, δεν παραπονιέμαι, απλά εξηγώ πως έχει η κατάσταση και νομίζω ότι λειτουργεί όπως πρέπει. Τα προηγούμενα δύο άλμπουμ, πιστεύω ότι ήταν πολύ καλά. Οι οπαδοί πρέπει να είναι οι κριτές αν αυτό είναι καλό ή όχι και όχι τα πρώην μέλη των ACCEPT.
Η κλασική μουσική, πάντα ήταν αναπόσπαστο μέρος του κιθαριστικού σου στυλ. Αυτά τα κλασικά περάσματα που έχεις στα τραγούδια σου, είναι κάτι που σου βγαίνει φυσικά ή το κάνεις επίτηδες;
Το κάνω σε κάποιο βαθμό επίτηδες, μα πολλές φορές γράφω μουσική που ακούγεται σαν κλασική, αλλά δεν είναι. Εννοείται όμως ότι αν βάλω κάποια μελωδία του Μπετόβεν, του Μότσαρτ ή του Τσαϊκόφσκι, δεν το κάνω κατά λάθος!
Το “Ravages of time”, είναι ένα τραγούδι κάπως αυτοβιογραφικό, αφού περιγράφει τι έχετε κάνει στην καριέρα σας. Πιστεύεις ότι το τέλος των ACCEPT πλησιάζει και σας βγήκε να το κάνετε;
Όχι! Μου βγήκε να γίνει αυτό το τραγούδι, αλλά το τέλος των ACCEPT δεν το βλέπω να συμβαίνει σύντομα. Δεν θέλω να αποσυρθώ, αντιθέτως λέω ότι θέλω να πεθάνω στη σκηνή. Και το εννοώ. Θέλω να το κάνω όσο μπορώ. Σε ότι αφορά στο τραγούδι, είχα αυτή τη μελωδία, που είναι η εισαγωγή του και σκεφτόμουν αν θα είναι μία μπαλάντα ή κάτι άλλο. Εκείνη την ώρα, μου ήρθε στο μυαλό, ότι είμαι 64 ετών και κάνω αυτό το πράγμα από τα 16 μου, είναι η ζωή μου και νιώθω ακόμα 16 χρονών. Σίγουρα, δεν είμαι 16, αλλά αναρωτιέμαι για πόσον καιρό μπορώ να το κάνω αυτό ακόμα. Μακάρι να διαρκέσει για πάντα, αλλά όπως λένε και οι στίχοι “nothing is forever”. Είναι μία ειλικρινής τοποθέτηση του που βρίσκεσαι στη ζωή σου και δεν έχει να κάνει τόσο πολύ με τους ACCEPT, αλλά με μία προσωπική θεώρηση. Είμαι βέβαιος ότι κι εσύ σκέφτεσαι κάπως έτσι μετά από τόσα χρόνια…
Φυσικά, εννοείται. Και να σου πω την αλήθεια, όλα αυτά τα χρόνια, δεν έχω συναντήσει έναν μουσικό, που να μου έχει πει ότι θέλει να αποσυρθεί. Παρόλα αυτά, πρέπει να πω, πως όταν ήμασταν μικρότεροι, ας πούμε εσύ, όταν έπαιζες στους ACCEPT στα μέσα της δεκαετίας του ’80, όταν έβλεπες μουσικούς να είναι 35-40 ετών, τους περιέγραφες ως «γέρους»…
Το ξέρω! Να σου πω κάτι αστείο. Όταν ξεκίνησα να παίζω κιθάρα, πήγα στους γονείς μου και τους είπα ότι δεν ήθελα να πάω στο πανεπιστήμιο, αλλά να γίνω επαγγελματίας μουσικός κι εκείνοι μου είπαν ότι δεν θα μπορώ να το κάνω όταν περάσω τα 30 μου! Χαχαχα! Αυτό είναι για νέους ανθρώπους, δεν μπορεί να είσαι γέρος και να παίζεις rock μουσική. Μιλάμε για τη δεκαετία του ’70, όταν οι ROLLING STONES ήταν μετά βίας στα 30 τους. Ποιος να φανταζόταν ότι στα 80 τους, θα έπαιζαν ακόμα και θα έβγαζαν και δίσκο; Δεν υπήρχε τότε κάποιο ζωντανό παράδειγμα, για να εξηγήσω στους γονείς μου ότι θα μπορούσε κάποιος να παίξει αυτή τη μουσική και σε πιο μεγάλη ηλικία. Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι 50 χρόνια αργότερα, εγώ θα είχα την κιθάρα μου και θα χτυπιόμουν ακόμη πάνω στη σκηνή; Ήταν τρελό! Χαχαχα!
Θυμάμαι ότι βλέπαμε τους BLACK SABBATH να κυκλοφορούν δίσκους στα τέλη της δεκαετίας του ’80 και στις αρχές των 90s και να τους θεωρούμε γέρους, ενώ πρέπει να ήταν οριακά γύρω στα 40 τους!!!
Χαχαχαχα! Ακριβώς. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, είχαμε περιοδεύσει με τον Ozzy Osbourne κι έλεγα από μέσα μου «πως αντέχει να περιοδεύει αυτός ο γέρος» και δεν πρέπει να ήταν ούτε σαράντα χρονών! Χαχαχα!
Πιστεύεις ότι ο Andy Sneap, είναι μέλος των ACCEPT, μιας και είναι μαζί σας, κάνοντας παραγωγή στους δίσκους σας από το “Blood of the nations” και μετά; Σκεφτήκατε ποτέ να πάτε σε κάποιον διαφορετικό παραγωγό, για να αλλάξετε λίγο τη θεώρησή σας για τη μουσική;
Όχι, ποτέ δεν αλλάζεις μία ομάδα που κερδίζει. Λειτουργούμε τόσο καλά με τον Andy, που δεν θέλω να αλλάξω τίποτα. Μου αρέσει πολύ ο ήχος, μου αρέσουν τα τραγούδια που δημιουργούμε μαζί. Ποτέ δεν έχω φτάσει στο σημείο να σκεφτώ ότι χρειαζόμαστε καλύτερο παραγωγό. Η αλήθεια είναι πως είναι σαν οικογένεια. Δεν βλέπουμε ο ένας τον άλλον πάρα πολύ, αφού βρισκόμαστε κάθε 2-3 χρόνια, όταν βγάζουμε δίσκο, αλλά μιλάμε στο τηλέφωνο τακτικά, ανταλλάζουμε μηνύματα, αλλά είμαι βέβαιος ότι θα έχει συμβεί και σε σένα. Ιδιαίτερα οι άντρες, έχουν αυτή τη «σιωπηλή κατανόηση», αφού βρισκόμαστε μετά από αρκετό καιρό με κάποιον και είναι σαν να μην έχει περάσει μια μέρα.
Για ποιον λόγο πήγατε από τη Nuclear Blast στη Napalm; Νιώσατε ότι έκλεισε ο κύκλος σας και άρχισαν να ενδιαφέρονται για πιο καινούργια και πιο ακραία σχήματα;
Δεν έχει να κάνει με αυτό, αλλά με το ότι η Nuclear Blast πωλήθηκε σ’ έναν μεγάλο οργανισμό (σ.σ. τη Believe) και τα πράγματα άλλαξαν δραματικά. Όταν υπογράψαμε με τη Nuclear Blast, ήταν μία εταιρία που λειτουργούσε οικογενειακά. Κάπως σαν μία οικογένεια, που ήταν βασισμένη σε οπαδούς του heavy metal κι ένιωθες αυτό το πνεύμα, παρότι μιλάμε για μία πολύ επιτυχημένη εταιρία. Δεν ήταν η CBS ή η Warner, αλλά ήταν μία πολύ πετυχημένη γερμανική εταιρία, βασισμένη αποκλειστικά στο heavy metal. Πριν λίγα χρόνια, πουλήθηκε σ’ έναν μεγάλο οργανισμό και παρότι μας έλεγαν ότι τίποτα δεν θα άλλαζε, όλα άλλαξαν. Όσοι γνωρίζαμε έφυγαν και τέλος πάντων, ήταν ώρα για εμάς για αλλαγή. Τότε ήρθε η Napalm, που μέχρι τώρα μας δείχνει ότι πάει πολύ καλά και είναι αυτό που ευχόμασταν. Μέχρι στιγμής, είμαστε πολύ ευχαριστημένοι με τη Napalm.
Ποια ήταν η πιο ρισκαδόρικη απόφαση που έχεις πάρει για τους ACCEPT; Ήταν όταν πήρατε τον David Reece στα φωνητικά; Όταν διαλυθήκατε στα 90s; Όταν περιοδεύσατε ως support στους SABATON;
Το πιο σημαντικό πράγμα είναι όταν αλλάζεις τραγουδιστή. Αυτή η απόφαση, εμπεριέχει πάντα ρίσκο. Όταν, μετά την αποτυχημένη περίοδο του David Reece, χρειάστηκε να ξαναλλάξουμε τραγουδιστή, νομίζω πως κάναμε ένα απίστευτο κατόρθωμα. Ήταν σίγουρα κάτι πολύ σημαντικό να αποφασίσουμε να ξεκινήσουμε εκ νέου, με καινούργιο τραγουδιστή. Το 2009 όταν γνωρίζαμε τον Mark Tornillo, ήμουν σίγουρος ότι θα πετύχουμε, επειδή είπα στον εαυτό μου «είτε θα συμβεί με αυτόν τον τρόπο, είτε δεν θα συμβεί ποτέ». Ήταν ο τέλειος τραγουδιστής για εμάς και ο προηγούμενος, ο Udo, είχε το δικό του σχήμα και είχε πει ότι δεν ήθελε να τραγουδήσει πάλι μαζί μας. Δεν είχαμε τίποτα να χάσουμε. Ήταν μεγάλο το ρίσκο, από την άλλη όμως, όχι, επειδή είτε θα πετυχαίναμε έτσι, είτε δεν θα συνέβαινε τίποτα. Σίγουρα, πάντως, ένα από τα πιο δύσκολα εγχειρήματα στη μουσική βιομηχανία, είναι να επιστρέψεις με νέο τραγουδιστή. Μερικές φορές σκέφτομαι, ότι το γεγονός ότι έχει λειτουργήσει στην περίπτωσή μας τόσο καλά, είναι ένα είδος θαύματος.
Έχετε κυκλοφορήσει 17 άλμπουμ και υπάρχετε για 45+ χρόνια. Βγαίνετε σε περιοδεία, που θα περάσει και από την Ελλάδα, όπου θα εμφανιστείτε στο Release μαζί με τους JUDAS PRIEST και τον Bruce Dickinson, σε μία βραδιά που δεν χάνεται. Πως διαλέγετε τα τραγούδια που θα παίξετε; Βλέπετε ότι η νεότερη γενιά γουστάρει πιο πολύ τραγούδια όπως το “Koolaid” ή το “Blood of the nations”, ενώ οι πιο μεγάλοι είναι πιο «κολλημένοι» με τη δεκαετία του ’80;
Δεν ξέρω αν είναι κολλημένοι με τη δεκαετία του ’80, αλλά νομίζω πως είναι φυσιολογικό για οπαδούς που μας ακολουθούν για πολλά χρόνια, θέλουν να ακούσουν πιο παλιά τραγούδια, επειδή τους θυμίζει όταν ήταν πιο νεαροί. Το ίδιο συμβαίνει και σε μένα, όταν θέλω για παράδειγμα, να δω τους DEEP PURPLE. Θέλω να δω το “Smoke on the water”, γιατί είναι αυτό είναι το τραγούδι με το οποίο τους γνώρισα. Από την άλλη, δεν μπορώ παρά να αναγνωρίσω πως έχεις δίκιο, αφού τα τελευταία έξι μας άλμπουμ, έχουν μία συνοχή και πολλοί οπαδοί μας γνώρισαν μέσω αυτών. Θα μπορούσαμε να κάνουμε κάποιες headline εμφανίσεις, όπου θα παίζουμε μόνο καινούργιο υλικό. Στα φεστιβάλ, όμως, το κοινό δεν είναι 100% των ACCEPT. Στο Release, για παράδειγμα, θα είναι κάποιοι που θα πάνω μόνο για τους JUDAS PRIEST, κάποιοι που θα πάνω μόνο για τον Bruce Dickinson, πιθανώς να έχουν ακούσει τους ACCEPT, αλλά στα φεστιβάλ παίζουμε διαφορετικό setlist, ακριβώς επειδή είναι διαφορετικό το κοινό.
Οπότε, τι να περιμένουμε από τη συναυλία των ACCEPT στην Αθήνα;
Μόνο τα καλύτερα! Χαχαχαχα!
Το θέμα είναι πως έχετε περισσότερα από 20 best of τραγούδια, οπότε η επιλογή και πάλι θα είναι πολύ δύσκολη! Χαχαχα!
Είναι δύσκολη, αλλά είναι και πολυτέλεια ταυτόχρονα. Πολλές φορές αποφασίζω ποια τραγούδια θα παίξουμε, κυριολεκτικά την ημέρα της συναυλίας.
Αυτά τα προβλήματα, τα ονομάζω “first world problems”, να ξέρεις!
Χαχαχαχα!
Ευχαριστώ για τον χρόνο σου.
Εγώ ευχαριστώ. Θα σε δω στην Αθήνα!
Σάκης Φράγκος
