Πριν λίγες μέρες, ένας από τους σημαντικότερους και εμπορικότερους δίσκους όλων των εποχών, σε όλα τα είδη μουσικής, το “ Led Zeppelin IV”, συμπλήρωσε 49 χρόνια ζωής. Σε συνδυασμό με τα 51 του “Led Zeppelin II” πριν λίγες εβδομάδες, η επιλογή για Band of the week, ήταν πανεύκολη. LED ZEPPELIN λοιπόν και η διαδικασία είναι γνωστή. Ψηφίζετε τον αγαπημένο σας δίσκο και διαβάζετε τις απόψεις μας για το σχήμα.

LED ZEPPELIN λοιπόν. Όχι ότι έχουν ανάγκη την αποψάρα μου για την τεράστια καριέρα τους, αλλά θα την γράψω κι ας πέσει χάμω. Οι ZEPPELIN είναι ένα συγκρότημα που θα είσαι παντελώς ηλίθιος αν δεν αναγνωρίσεις το πόσο σημαντικό ήταν όχι μόνο για την rock μουσική, αλλά και γενικότερα. Με τέσσερα μέλη που του καθένα ήταν κορυφαίο στο όργανό του, έβγαλαν μία σειρά από μυθικά τραγούδια, που είναι τόσο διαχρονικά όσο ελάχιστα στην μουσική. “Stairway to heaven”, “Rock n’ roll”, “Whole lotta love”, “Black dog”, “Immigrant song”, “Good time, bad times”, “Kashmir” και τόσα μα τόσα άλλα. Όλα στη ζωή όμως, είναι θέμα γούστου, πόσο μάλλον στην μουσική. Τα 70s, τα οποία καθόρισαν οι LED ZEPPELIN καλώς ή κακώς, δεν είναι η αγαπημένη μου περίοδος στην μουσική, παρότι υπήρξαν καταλυτικής σημασίας για την πορεία του σκληρού rock, όχι μόνο με τα τραγούδια τους, αλλά και με τις live εμφανίσεις τους που ήταν εξωπραγματικές. Μπορεί να γουστάρω να ακούω πολλά τραγούδια τους, αποσπασματικά, νομίζω ότι είναι ελάχιστες οι φορές που έβαλα να ακούσω δίσκο τους από την αρχή μέχρι το τέλος στο σπίτι μου. Συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες, μην ανησυχείτε. Extra credit παίρνουν από το γεγονός ότι όταν πέθανε ο John Bonham, εκείνοι αποφάσισαν να το διαλύσουν, παρότι στήνονταν χορός εκατομμυρίων στα πόδια τους κι έκαναν μόνο ελάχιστα one-off shows, παρότι γνώριζαν ότι τα χρήματα που θα έπαιρναν, θα ήταν ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ (και νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει με τον Robert Plant περισσότερο). Ατελείωτο respect από εμένα για όσα έχουν προσφέρει, απλά not my cup of tea. Είναι δύσκολο όμως να ακούς ακόμα και στα πιο mainstream ραδιόφωνα ύμνους όπως αυτό και να μένεις ατάραχος…

Σάκης Φράγκος

Μπορεί να μην είμαι ο μεγαλύτερος οπαδός των LED ZEPPELIN αλλά πάντα εκτιμούσα το απίστευτο ταλέντο τους σε όλα πραγματικά τα επίπεδα. Χαρισματικοί μουσικοί, καταπληκτικοί συνθέτες, καινοτόμο και ρηξικέλευθο παίξιμο, φανταστική σκηνική παρουσία και άλλα πολλά που συνετέλεσαν δικαίως στη γιγάντωση του ονόματος και του μύθου των ZEPPELIN. Ναι, η μουσική τους δεν μου “μίλησε” ποτέ όσο εκείνη π.χ. των συνοδοιπόρων τους DEEP PURPLE αλλά εδώ μιλάμε για μία μπάντα που επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει με το στυλ, το παίξιμο και την εν γένει αισθητική της εκατομμύρια μουσικούς σε όλο τον πλανήτη. Και αν εξαιρέσουμε τους BEATLES και τους STONES, οι ZEPPELIN χωρίς καν δεύτερη σκέψη είναι το πιο επιδραστικό σχήμα που εμφανίστηκε ποτέ στη μουσική…τόσο σαν ένα σύνολο όσο και σαν μουσικοί ο καθένας χωριστά. Παιδιά, τι να λέμε τώρα…Page, Plant, Bonham, Jones. Πραγματικά μεγαθήρια!
Θα μπορούσαμε να γράφουμε ολόκληρα κατεβατά τα οποία σε τελική ανάλυση είναι τόσο γνωστά και οικεία σε όλους όπως είναι τα “Stairway to heaven”, “Black dog”, “Rock and Roll”, “When the levee breaks”, “The battle of Evermore”…διάολε, όλο το “Led Zeppelin IV”! Απλώς να προσθέσω ότι πάντα μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση που ένα αγγλικό σχήμα κατέκτησε την κορυφή της Αμερικής για μία σχεδόν δεκαετία σε σημείο τέτοιο που να περιοδεύουν ασταμάτητα εκεί και να θεωρούνται θρύλοι. Πάντως είναι αυτοί οι δίσκοι τους, το έργο που έχουν αφήσει πίσω τους ο βασικός λόγος για τον οποίο οι ZEPPELIN θα είναι για πάντα μέσα στα πέντε σημαντικότερα συγκροτήματα όλων των εποχών. Και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ…

Σάκης Νίκας

Είναι ο Robert Plant ένας από τους μεγαλύτερους και επιδραστικότερους τραγουδιστές όλων των εποχών;
Είναι ο Jimmy Page ένας από τους μεγαλύτερους και επιδραστικότερους κιθαρίστες όλων των εποχών;
Είναι ο John Paul Jones ένας από τους μεγαλύτερους και επιδραστικότερους μπασίστες όλων των εποχών;
Είναι ο John Bonham ένας από τους μεγαλύτερους και επιδραστικότερους τυμπανιστές όλων των εποχών;
Έχουν οι LED ZEPPELIN να επιδείξουν μια δισκογραφία στα όρια του συγκλονιστικού;
Άφησαν πίσω τους κλασσικές συνθέσεις;
Θεωρούνται από τις βάσεις τόσο της rock όσο και της metal μουσικής;
Οι απαντήσεις σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα, είναι ΝΑΙ.
Είναι υπερτιμημένοι, όπως λένε ορισμένοι;
Είναι χίπηδες και δεν έχουν σχέση με το hard rock και το heavy metal;
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα, είναι ΟΧΙ.
Έχει ο Jimmy Page κατακλέψει το σύμπαν;
Ο Stravinsky έλεγε «οι μεγάλοι κλέβουν και οι μέτριοι μιμούνται».
Τούτων λεχθέντων, συμπληρώνω πως αγαπημένος μου δίσκος είναι το “IV”, και αγαπημένο μου κομμάτι το “When the levee breaks”, και ας ανήκει η σύνθεση στον Kansas Joe McCoy. Αυτά. Τέλος. Και του χρόνου με υγεία.

Δημήτρης Τσέλλος

Το έχω ξαναγράψει κάποιες φορές σε άρθρα μου ότι μαζί με τους ΒLACK SABBATH, URIAH HEΕP και DEEP PURPLE, οι LED ZEPPELIN έθεσαν τις βάσεις για το heavy metal της δεκαετίας του ‘70. Eτσι τα έμαθα τα πράγματα από τους πιο παλιούς, τα μελέτησα και τα εντρύφησα όπως έπρεπε και όταν έπρεπε.
Ειδικά στην περίπτωση των ΖΕPPELIN, από τα δεκαέξι μου κιόλας είχα βάλει κάτω τους στίχους και μετέφραζα τα κομμάτια τους και φυσικά από μικρή ηλικία είχα συμπληρώσει την δισκογραφία τους. Μάλιστα μια από τις πρώτες μου κασέτες ήταν το “Ιn through the out door”, το τελευταίο τους studio album.
Τι να πούμε παραπάνω για την μαγεία της μπάντας. Από το ντεμπούτο τους του 1968 μέχρι και το “Physical graffiti”του 1975, βλέπουμε το σχήμα να έχει κυκλοφορήσει ένα απίστευτο σερί 6 studio albums που το κάθε ένα είναι διαφορετικό από το προηγούμενο. Προσωπικά μου αρέσουν ιδιαίτερα και το “Presence” και το “In through the out door”, αλλά στέκονται ένα σκαλί πιο κάτω από τα όλα τα υπόλοιπα.
Δεκάδες εκατομμύρια πωλήσεις για τα album τους, σχεδόν όλα έχουν κατακτήσει την πρώτη θέση των Billboard charts, ένα Βρετανικό σχήμα που λατρεύτηκε και λατρεύεται ακόμα στην Αμερική. Πέμπτο πιο δημοφιλές συγκρότημα όλων των εποχών στην Αμερική παρακαλώ.
Τεράστια υπήρξε η επιρροή τους στο hard rock της δεκαετίας του ‘80 και του ‘90 σε όλες τις ηπείρους, ακόμα και το grunge είχε να λέει ότι δέχθηκε επιρροές από τους ΖΕPPELIN με τους SOUNDGARDEN να αποτελούν ένα τρανό παράδειγμα.
Προς τιμήν τους, μετά τον χαμό του John Bonham διέλυσαν οριστικά και δεν επανασυνδέθηκαν παρά μόνο για κάποιες παραστάσεις, παρόλο που μπορούσαν άνετα να πράξουν το αντίθετο και να γεμίσουν τους λογαριασμούς τους με μερικά δις δολάρια ακόμα. Μόνο αυτοί είχαν τα guts να το κάνουν. Ουδείς άλλος.
Η μουσική που έγραψαν παρέα αυτοί οι τέσσερις μουσικοί είναι πραγματικά διαχρονική. Πενήντα δυο χρόνια από το ντεμπούτο τους και ακόμα βάζεις κάποιο δίσκο τους και σου προσφέρει τις ίδιες συγκινήσεις όπως όταν το πρώτοακουσες.
Ειδικά για το “ΙV” που κυκλοφόρησε σαν αυτές τις ημέρες το 1971,είναι ένα album κολοσσός. Πραγματικά απορείς με την έμπνευση που είχαν οι τύποι αυτοί. Ακόμα θυμάμαι το σοκ της πρώτης ακρόασης του “Black dog”, πως ψαρώναμε μικροί στο κάθε άκουσμα του “Stairway to heaven” (και πως μερικοί ραδιοπειρατές της εποχής , μη προσκείμενοι στον σκληρό χώρο, έκοβαν το κομμάτι όταν άρχιζε να σκληραίνει, ναι υπήρχαν και τέτοιοι!!).
Όμως η ομορφιά του δίσκου αυτού κρύβεται ΚΑΙ σε κομμάτια με μικρότερη απήχηση. Στο μαγευτικό “The battle of evermore” με την συμμετοχή της μαγευτικής Sandy Denny των FAIRPORT CONVENTION, στο μεγαλειώδες και επηρεασμένο από το Hobbit του Tolkien. Επίσης στην μαγευτική folk μπαλάντα “Going to California” που ξεδιπλώνεται όλη η μαγεία της φωνής του Robert Plant και στο σαρωτικό “When the levee breaks” που κλείνει τον δίσκο (την εισαγωγή αυτού του κομματιού έπαιξε ο Rick Allen των DEF LEPPARD μετά το ατύχημα που του στέρησε το ένα του χέρι, στους υπόλοιπους για να τους αποδείξει ότι μπορεί να παίξει ξανά, και οι υπόλοιποι ακούγοντας τον έμειναν έκθαμβοι με το αποτέλεσμα.)
Τεράστια μπάντα οι LED ZEPPELIN, η μουσική τους θα ακούγεται μέχρι και την τελευταία ημέρα που θα υπάρχει ζωή σε αυτόν το πλανήτη που ζούμε (ίσως και σε άλλους, αλλά δεν έχουμε αποδείξεις ακόμα γι’ αυτό).

Γιάννης Παπαευθυμίου

Τους LED ZEPPELIN τους ανακάλυψα αργά. Αν και οι γονείς μου είχαν κάποια εφτάρια στην συλλογή τους (που εννοείται ότι τα έχω πλέον οικειοποιηθεί) στα μουσικά μου γούστα προέκυψαν πολλά χρόνια μετά την ενασχόλησή μου με την μουσική. Είναι δύσκολο να εκτιμήσεις το μεγαλείο της τετράδας αυτών των τεράστιων μουσικών, αν δεν διαβάσεις για το παρελθόν τους πριν την δημιουργία της μπάντας τους, αλλά και για τα επιτεύγματά τους την δεκαετία που μεγαλούργησαν. Είναι η σύμπραξη τεσσάρων τεράστιων μεγεθών, που είχαν την ένταση, την ποιότητα και την ενέργεια ώστε να αλλάξουν το πρόσωπο της μουσικής για πάντα.
Ο τιτάνας Jimmy Page ήταν ήδη θρύλος για την μουσική βιομηχανία της Βρετανίας, αλλά παρέμενε γνωστός μόνο στα παρασκήνια, ώσπου χώρισε τους δρόμους του με τον Jeff Beck και κατάφερε να απελευθερωθεί μέσα από τους LED ZEPPELIN. Το εύρος και η χροιά του Robert Plant, μαζί με την αισθησιακή του εμφάνιση και την ξανθή του χαίτη, εκστασίαζαν τα πλήθη όπου εμφανιζόταν και μάγευαν τους ακροατές σε κάθε άγγιγμα της βελόνας του βινυλίου. Η ευφυΐα και η μουσική παιδεία του John Paul Jones δεν είναι δυνατόν να γίνει αντιληπτή σε κάποιον που δεν είναι μουσικός, ενώ ταυτόχρονα ερχόταν σε μερική αντίθεση με την βία και τον εξωπραγματικό χαρακτήρα του John Bonham, που έδινε όμως και έναν τεράστιο όγκο στην μουσική της μπάντας με το επιθετικό του παίξιμο στα τύμπανα.
Από την αρχή, η εμπορική επιτυχία που γνώρισαν, ήταν εφάμιλλη της δόξας που άξιζαν και τίποτα δεν θα ήταν το ίδιο μετά από το πέρασμα των LED ZEPPELIN από την πόλη. Όσο καταστροφικοί ήταν επί σκηνής, άλλο τόσο διέλυαν τα πάρτι και τις σουίτες των ξενοδοχείων που διέμεναν. Είτε έτειναν σε αποκρυφιστικά τραγούδια, είτε προσέθεταν folk στο σκληρό τους rock, είτε έγραφαν απολαυστικές ακουστικές μπαλάντες, είτε τεράστια έπη με κιθαριστικούς οργασμούς, οι LED ZEPPELIN ήταν πρωτότυποι, εξωστρεφείς, προοδευτικοί, περιεκτικοί και συνδύαζαν άπειρες επιρροές. Το τέταρτο άλμπουμ τους, κατάφερε όχι μόνο να κλείσει τα στόματα όσων τους αμφισβητούσαν με το  “III” αλλά και τους εκσφενδόνισε σε πωλήσεις από την πρώτη κιόλας εβδομάδα κυκλοφορίας του. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο πως παραμένει από τα πιο επιτυχημένα άλμπουμ σε πωλήσεις όλων των εποχών, ξεπερνώντας τα 37 εκατομμύρια παγκοσμίως!!! Προσκυνάμε και πέραν του ίδιου του “IV” είναι μια καλή αφορμή να ξαναβουτήξουμε στην δισκογραφία τους. Έχουν επηρεάσει άπειρους καλλιτέχνες και όλοι οι επιζήσαντες, ευτυχώς χαίρουν του σεβασμού και του θαυμασμού όλων. Τι κρίμα που ποτέ δεν ξαναέγραψαν μουσική ή δεν ξαναπεριόδευσαν μετά τον χαμό του Bonham. Τουλάχιστον για να θαυμάσουμε κι εμείς το μεγαλείο τους. Για όσους δεν έχουν εντρυφήσει στο διαπλανητικό θαύμα των LED ZEPPELIN προτείνω να ξεκινήσουν το ταξίδι τους με χρονολογική σειρά για να εκτιμήσουν την πρόοδο στην καριέρα τους.

Γιώργος “Black dog” Κουκουλάκης

Τιμώμενο συγκρότημα αυτή την εβδομάδα στην στήλη είναι οι LED ZEPPELIN, αφού αυτές τις μέρες είναι η 49η επέτειος του album τους “Led zeppelin IV”. Γράφοντας αυτές τις γραμμές, σκεφτόμουν τι άλλο μπορείς να γράψεις για αυτό το group. Τι άλλο μπορείς να αναφέρεις για ένα από τα σημαντικότερα συγκροτήματα που έχουν υπάρξει ποτέ στην rock μουσική, ένα σύνολο καλλιτεχνών που έχει επηρεάσει πολλές γενιές μουσικών και ακροατών. Δεν νομίζω να υπάρχει ένας μουσικόφιλος, έστω, που να μην ξέρει το όνομα τους και σίγουρα ένα τραγούδι τους. Είναι βλέπετε τόσες πολλές οι επιτυχίες που έχουν συνθέσει που δεν γίνεται να μην τους γνωρίζεις. Ακόμα και αυτοί που δεν ασχολούνται καθόλου με την rock μουσική και τα παρακλάδια της, ξέρουν έστω το “Stairway to heaven”, αφού πάντα οι μπαλαντοειδείς συνθέσεις ήταν άκρως εμπορικές και αναγνωρίσιμες.
Οι LED ZEPPELIN όμως είχαν και άλλα, πολλά τραγούδια τα οποία μέχρι και σήμερα ακούγονται φρέσκα, αναφερόμενος φυσικά στο καθαρά  μουσικό μέρος, αφού η τεχνολογία έχει πια προοδεύσει και έτσι οι παραγωγές σε ένα δίσκο είναι σαφώς καλύτερες στις μέρες μας. Παρόλα αυτά, το εν λόγω group θα μνημονεύεται για πάντα, για το γεγονός ότι αφενός την τότε εποχή, είχαν δώσει μια πιο σκληρή έκφανση της rock μουσικής, με κάποιους να τους αποκαλούν και metal συγκρότημα, δίνοντας μια άλλη «πινελιά» στα τότε rock δρώμενα. Αφετέρου, που είναι και το σημαντικότερο, τα τραγούδια που μας έχουν αφήσει σαν κληρονομιά θα είναι μοναδικά, γιατί πάνω από όλα αποπνέουν τρομερά συναισθήματα στον ακροατή. Όλες αυτές οι μελωδίες που είχαν, είτε το τραγούδι ήταν σε γρήγορο tempo, είτε σε πιο αργό, άμεσα σε έκαναν να κλείνεις τα μάτια και να «ταξιδεύεις» με το μυαλό σου σε μέρη ονειρικά. Οι πιο αργές τους στιγμές ήταν το τέλειο soundtrack για μια βροχερή μέρα, μια συγκέντρωση φίλων μπροστά σε τζάκι ή ακόμα και για άπειρες στιγμές πάθους με τον/την σύντροφο σου. Βεβαίως σε όλα τα παραπάνω συνετέλεσαν και τα ίδια τα μέλη του group, που ήταν τόσο «δεμένα» μεταξύ τους που έβγαζαν ένα αποτέλεσμα που λίγοι έχουν καταφέρει. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο που κάποιοι τους θεωρούν το σημαντικότερο κεφάλαιο στην rock μουσική και τον Robert Plant, έναν τραγουδιστή που ερμήνευε με τέτοιο τρόπο που σαν μια σειρήνα, σε καλούσε όλο και πιο κοντά στα ηχεία, τον καλύτερο κάτοχο μικρόφωνου στο εν λόγω ιδίωμα.
Θεωρώ πως κάθε γενιά οπαδών έχει ανακαλύψει την «μαγεία» που εκπέμπουν οι συνθέσεις του group, και για αυτό θα είναι στην επικαιρότητα συνεχώς. Ένας άλλος λόγος είναι σαφώς ότι ο Plant δραστηριοποιείται ακόμα ενεργά με την μουσική, οπότε όντας ηχητικός πόλος έλξης για τον κόσμο, ακούγονται και τα τραγούδια που του έχουν δώσει όλη την αναγνωρισιμότητα. Μακάρι να μπορούσα να γυρνούσα τον χρόνο πίσω για λίγο διάστημα και να τους είχα απολαύσει επί σκηνής. Δεν πειράζει όμως, ακούγοντας τα τραγούδια τους είναι σαν να είμαι εκεί.

Θοδωρής Μηνιάτης

Αν υπάρχει ένα συγκρότημα που έχει καταφέρει το απόλυτο στον χώρο του hard rock και του heavy metal, αυτό είναι οι LED ZEPPELIN. Ήταν ένας ηχητικός ογκόλιθος προορισμένος να σπάει τα ρεκόρ της μουσικής βιομηχανίας και δημιούργησαν μία ολόκληρη μυθολογία γύρω από το όνομα τους. Η μουσική, η εμφάνιση τους και ο πολυτάραχος βίος τους έθεσαν το χρυσό πρότυπο για το πως πρέπει να είναι ένας rock star σε όλο του το μεγαλείο. Ενδεικτικό είναι ότι το πρώτο «θύμα» των ZEPPELIN στο εμπορικό κομμάτι ήταν οι θρυλικοί BEATLES, κάτι που από μόνο του σηματοδότησε και το τέλος εποχής των ψυχεδελικών 60s και η αυγή της διονυσιακής rock πραγματικότητας των 70s.
Αναδυόμενοι από τις στάχτες των Βρετανών YARDBIRDS, δεν άργησαν να κάνουν την διαφορά ανάμεσα στους συνοδοιπόρους τους. Με την βοήθεια του δαιμόνιου και τεράστιου (σε ικανότητες και ανάστημα) manager Peter Grant και χτυπώντας την συμπαντική rock χορδή του κοινού, έφτασαν με το δεύτερο μόλις άλμπουμ τους “II” (1969) στην κορυφή των charts και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, μία θέση που δεν θα έχαναν με τις κυκλοφορίες τους έκτοτε. Μοναδικές εξαιρέσεις στον κανόνα ήταν το οξύμωρο νο. 2 για το πιο επιτυχημένο εμπορικά άλμπουμ τους “IV” (1971) και το live άλμπουμ τους “ The song remains the same” (1976). Το “IV” είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε πωλήσεις άλμπουμ όλων των εποχών (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία), πίσω από το “Thriller” του Michael Jackson και το “Back in black” των AC/DC.
Οι LED ZEPPELIN χρησιμοποίησαν με θεατρικό, θα έλεγε κανείς, τρόπο τις μεταξύ τους αντιθέσεις για να χτίσουν τον μύθο τους. Από την μία, ο «χρυσός θεός» Robert Plant με φωνή-πρόκληση για το μικρόφωνο, τα ξανθά του μακριά μαλλιά, το γυμνό στήθος και την βαθιά πνευματική του προσέγγιση. Στον αντίποδα, ο σκοτεινός και μυστηριώδης κιθαρίστας Jimmy Page, που σαν μάγος εκτόξευε τα ξόρκια του με την εκάστοτε κιθάρα του (οι οποίες ανέρχονται σε περίπου 17 διαφορετικά μοντέλα, κυρίως Gibson). Αμίλητος, εκφραζόταν με τα εξαιρετικά δυνατά του solo, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούσε με μαεστρία ένα δοξάρι για έξτρα ηχητικά εφέ, πέρα από τα πετάλια, τους ενισχυτές και το αιθερόφωνο του. Σε αυτό να προσθέσω ότι ήταν και ευφυέστατος μουσικός παραγωγός, ενώ το ενδιαφέρον του για την μαγεία κίνησε την φαντασία πολλών. Σε αυτό έπαιξαν τον ρόλο τους και διάφορα tricks τύπου ανάστροφου μηνύματος στα άλμπουμ τους και η εμμονή του με προσωπικά αντικείμενα του διάσημου μάγου Aleister Crowley.
Ακολούθως, στο rhythm section των ZEPPELIN βρισκόταν ο μπασίστας John Paul Jones, τεράστιος βετεράνος session παίχτης από τους λίγους και πολυεργαλείο, ήταν ένας διακριτικός και σχετικά ήρεμος άνθρωπος, σε σύγκριση με το θηρίο John Bonham που καθόταν πίσω από τα ντραμς. Διάσημος για τις καταχρήσεις του (όπως και ο Page) και την «εξωγηπεδική» ζωή του, έλαμψε στο μουσικό στερέωμα σαν μία βελτιωμένη έκδοση του Keith Moon (THE WHO) και έφτασε στο σημείο να θεωρείται από τους περισσότερους συναδέλφους του, νέους και παλιούς, ως ο καλύτερος rock ντράμερ όλων των εποχών.
Η μετεωρική πορεία των LED ZEPPELIN ανακόπηκε βαθμιαία. Πρώτα με το σοβαρό τροχαίο ατύχημα του Robert Plant στην Ρόδο (1975), στην συνέχεια με την ταραχώδη περιοδεία της Β. Αμερικής (1977) και τον θάνατο του πεντάχρονου γιού του Plant (που οι πιο προληπτικοί απέδωσαν στην ενασχόληση του Page με την μαύρη μαγεία) και στο τέλος, με τον θάνατο του Bonham (1980) από ασφυξία λόγω αναρρόφησης, που προκλήθηκε από κατανάλωση αλκοόλ. Αυτό ήταν και το τέλος της πτήσης των ZEPPELIN, αφού αρνήθηκαν να συνεχίσουν χωρίς τον αγαπημένο φίλο και ντράμερ τους.
Θέλω να μοιραστώ μαζί σας, κινδυνεύοντας να ακουστώ αιρετικός, πως θεωρώ ότι οι ZEPPELIN έχουν τοποθετηθεί σε μία δυσθεώρητη κορυφή, χωρίς απαραίτητα να έχουν τα όλα τα προσόντα γι’ αυτό. Από πολλές απόψεις, τους ευνόησαν οι συγκυρίες και η προσεκτική μελέτη άλλων καλλιτεχνών, των οποίων τα τραγούδια ήταν σχετικά άγνωστα και αυτοί τα «δανείστηκαν», προκειμένου να τα αποδώσουν με τον δικό τους τρόπο. Είναι αρκετές οι περιπτώσεις και περισσότερες οι καταγγελίες (που τους οδήγησαν και μέχρι τα δικαστήρια) ότι «σήκωναν» ολόκληρα κομμάτια από άλλα συγκροτήματα και μουσικούς, χωρίς να αποδίδουν τα ανάλογα credits. Με μία πανίσχυρη Atlantic από πίσω και την σιδηρά πυγμή του Peter Grant, αυτές οι κατηγορίες έμεναν πολλές φορές στα χαρτιά. Ωστόσο σε κάμποσες περιπτώσεις έφτασαν σε συμβιβασμό, όπως με το πρώτο τεράστιο hit τους από το “II”, το θρυλικό “Whole lotta love”. Ακόμα και η μεγαλύτερη επιτυχία τους, το “Stairway to heaven”, που έχει ψηφιστεί πάμπολλες φορές ως το καλύτερο τραγούδι όλων των εποχών (αυτό και το “Bohemian rhapsody” των QUEEN), είναι μία τέτοια αμφιλεγόμενη περίπτωση. Μουσικά, πατούσαν στο ασφαλές έδαφος του hard rocking blues των YARDBIRDS, FLEETWOOD MAC και CREAM. Ωστόσο, έχοντας πει όλα αυτά, ομολογώ ότι δύσκολα θα βρεθεί κάποιο συγκρότημα από τα προαναφερθέντα, των οποίων τα φερόμενα ως «κλεμμένα» κομμάτια ακούγονται καλύτερα από τους ίδιους παρά από τους ZEPPELIN. Παράλληλα, πολλοί θεωρούν ότι το peak της δισκογραφίας τους δεν είναι το προαναφερθέν “IV”, αλλά το “Physical graffiti” (1975), που είναι κυρίως εσωτερική συνεισφορά.
Το μόνο σίγουρο είναι πως αποτέλεσαν με όλη την σημασία της φράσης, το σημείο αναφοράς  (καθ’ ομολογία των συναδέλφων τους), για οτιδήποτε έχει κυκλοφορήσει στον χώρο του hard rock και του heavy metal, από το 1969 μέχρι και σήμερα, σε όλα τα επίπεδα. Εικάζω ούτε στα πιο τρελά τους όνειρα δεν θα μπορούσαν να φανταστούν ότι η κληρονομιά που άφησαν στην σύγχρονη μουσική παράδοση θα τους τοποθετούσε στο πάνθεον με τους επιδραστικότερους καλλιτέχνες του προηγούμενου αιώνα.

Κώστας Τσιρανίδης

Δεν υπάρχει άνθρωπος που έχει ακούσει LED ZEPPELIN και να έχει μείνει ασυγκίνητος. Είναι τα φωνητικά του Robert Plant και η ερμηνευτική του ικανότητα που περνάνε κάτω απ’ το δέρμα σου και σε ανατριχιάζουν, είναι οι κιθάρες του Jimmy Page που έχουν αφήσει ιστορία. Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι πρόκειται για μια από τις επιδραστικότερες μορφές στο μουσικό στερέωμα και μέσα από τους ZEPPELIN αναμφισβήτητα άλλαξε τον τρόπο που γράφονται οι κιθάρες για πάντα. Δεν είναι λίγοι αυτοί που λένε ότι μπάντες σα τους Zeppelin ήταν από αυτούς που διαμόρφωσαν και τον ήχο τους heavy metal. Ναι υπάρχουν και αυτοί που δεν θεωρούν τους BLACK SABBATH εφευρέτες του heavy metal και θεωρούν μπάντες όπως τους LED ZEPPELIN, RAINBOW & DEEP PURPLE πρωτομάστορες του distortion που ήρθε και έδεσε με τους SABBATH. Όμως για την δική μου οπτική πάνω στους ZEPPELIN θα σταθώ στον άνθρωπο που ορίζει για μένα και πολλούς μουσικούς και μουσικόφιλους τον ήχο στα τύμπανα.
Τον άνθρωπο που έχει υπάρξει πρότυπο για τον μοναδικό του ήχο, το ρυθμό και το groove. Ο John Bonham έχει επηρεάσει drummers όπως οι Joey Kramer, Lee Kerslake, Neil Peart, Dave Grohl, Tommy Lee, Peter Criss, Mike Portnoy, Chad Smith, Dave Lombardo, Brad Wilk, John Dolmayan, Ian Mosley. Μάλιστα ο Phil Collins, όταν έγινε drummer στο προσωπικό σχήμα του Robert Plant, του εξομολογήθηκε ότι ήθελε να παίξει μαζί του επειδή αγαπούσε τον τρόπο που έπαιζε drums ο Bonham. O Bonham έχει εκτιμηθεί όσο κανένας, για την ταχύτητα, τη δύναμη, το γρήγορο bass drumming, τον ευδιάκριτο ήχο του και την μοναδική αίσθηση groove που είχε. Θεωρείται ένας από τους καλύτερους drummer όλων των εποχών. To 1995 μπήκε στο Rock and Roll Hall of Fame ως μέλος των LED ZEPPELIN ενώ το 2016 το περιοδικό Rolling Stone τον ανέδειξε πρώτο στη λίστα με τους “100 καλύτερους drummer όλων των εποχών”.
Ο Dave Grohl έχει πει για τον John Bonham ότι «έπαιζε σα να μην ήξερε τι πρόκειται να γίνει μετά. Σαν να ακροβατούσε στην άκρη ενός γκρεμού. Κανείς δεν έχει έρθει κοντά στον ήχο του» και όπως είπε ο Grohl «κανείς δεν θα τον πλησιάσει. Θα είναι πάντα ο καλύτερος drummer όλων των εποχών.»
Με υπέροχους ακροβατισμούς από το Blues μέχρι το Hard Rock οι LED ZEPPELIN έχουν κάτι να πουν που θα σε αγγίξει και για μένα προσωπικά είναι ένα από τα πιο αγαπημένα συγκροτήματα. Αν όχι μπαμπάδες του metal, σίγουρα μπαμπάδες του δικού μου μουσικού γούστου.

Έλενα Μιχαηλίδου

Αν ισχύει ο αστικός μύθος που θέλει τον Keith Moon των THE WHO να δηλώνει “This will go down like a led balloon” όταν μαθεύτηκε ότι ο Jimmy Page των YARDBIRDS έφτιαχνε μια νέα μπάντα, μιλάμε για μια από τις πιο αποτυχημένες προβλέψεις στην ιστορία της μουσικής. Το πόσο τεράστιοι ήταν οι LED ZEPPELIN είναι κάτι που το γνωρίζει και ο πιο αδαής και η επιρροή που άσκησαν, αλλά και εξακολουθούν να ασκούν είναι πραγματικά ασύλληπτη. Με τον Jimmy Page στην κιθάρα να μεγαλουργεί, τον Robert Plant επιβλητικό και αγέρωχο σαν Έλληνα θεό, το κτήνος που ακούει στο όνομα John Bonham στα τύμπανα και τον John Paul Jones στο μπάσο να αποτελεί την ήρεμη δύναμη στην μπάντα, οι LED ZEPPELIN κατάφεραν τα πάντα και μόνο ο χαμός του Bonham το 1980 ήταν ικανός να ανακόψει την πορεία τους. Οι ιστορίες που έχουν συνδεθεί γύρω από το όνομα τους, ατελείωτες. Αποκρυφιστές, σατανιστές και δεν ξέρω και εγώ τι άλλο, με αυτό το ταλαίπωρο “Stairway to heaven” να χρήζει αναλύσεως ακόμα και σήμερα, ενώ τα γεγονότα που διαδραματιζόντουσαν στο αεροπλάνο τους, το διαβόητο The Starship , θα μπορούσαν να γράψουν ολόκληρο βιβλίο (ρωτήστε και τα κορίτσια των… ABBA για περισσότερες λεπτομέρειες!) . Όπως και να έχει το πράγμα, κανείς μα κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το μεγαλείο των LED ZEPPELIN. Και μπορεί να έχω μια ελαφρά προτίμηση στους DEEP PURPLE και στους URIAH HEEP, δεν μπορώ όμως να μην υποκλιθώ στο έργο τους και την προσφορά τους.

Θοδωρής Κλώνης

Ως μπάντα της εβδομάδας αυτή την φορά έχουμε τους πραγματικά μεγάλους LED ZEPPELIN, εκ των κορυφαίων συγκροτημάτων φυσικά και εξ αυτών που επέδρασαν και επηρέασαν όσοι λίγοι στην διαμόρφωση και την εξέλιξη του σκληρού ήχου γενικότερα, ανεξαρτήτου ιδιώματος μάλιστα. Όμως για είμαι ειλικρινής όσο και αν αναγνωρίζω την αξία και την προσφορά των ZEPS στην αγαπημένη μου μουσική, εντούτοις σίγουρα δεν μπορώ να κατατάξω τον εαυτό μου ανάμεσα στους φαν της μουσικής των ZEPPELIN, είχα και έχω άλλες προτιμήσεις σε μεγάλα σχήματα της γενιάς τους. Αυτό που σίγουρα έχω κρατήσει από την πρώτη μου επαφή μαζί τους και θα κρατώ ανέκαθεν είναι πρώτον το γεγονός πως οι τετράδα των Plant, Page, Jones και Bonham υπήρξαν υπέροχοι μουσικοί και αποτέλεσαν ένα από τα πιο προοδευτικά σχήματα στο χώρο και δεύτερον πως ακόμα και αν δεν τους κατατάξω ποτέ στις αγαπημένες μου μπάντες της γενιάς τους, πάντα θα αγαπώ πολλά μεγάλα και όχι μόνο κομμάτια τους. Δεν χρειάζεται νομίζω να κουράσω, αναλύοντας ιστορίες ή να εξάρω τις τεχνικές αρετές των μελών των ZEPS, αυτά άλλωστε έχουν καταγραφεί και χιλιοειπωθεί οπότε απλά θα διαλέξω με ευκολία για αγαπημένο μου δίσκο ίσως το πιο πειραματικό άλμπουμ τους για πολλούς ”Physical Graffiti”. Τώρα ως αγαπημένο κομμάτι το πράγμα είναι πολύ πιο δύσκολο, καθώς εκεί υπάρχουν πολλά που θα μπορούσα να διαλέξω όπως ”Babe I’m gonna leave you”, ”Dazed and confused”, ”How many more times”, ”Heartbreaker”, ”Ramble on”, ”Since I’ve been loving you”, ”Nobody’s fault but mine” και πολλά άλλα, όμως θα διαλέξω ένα από τα κομμάτια τους που πάντα χαρακτήριζα τόσο από τίτλο όσο και από στυλ ως μια από τις πραγματικά αμιγώς κλασσικές metal στιγμές της καριέρας τους, αυτά όλα για να διαλέξω το ”Achilles last stand”.

Παναγιώτης “The unknown force” Γιώτας

Οι LED ZEPPELIN είναι η νούμερο ένα classic rock μπάντα της νιότης μου. Στην εφηβεία μου ειδικά και όταν άρχισα να μαθαίνω ηλεκτρική κιθάρα, ο Jimmy Page ήταν κάτι σαν μέντορας και Νέμεσις. Εννοείται φυσικά πως είχα βάλει ως στόχο να μάθω κάθε κομμάτι και κάθε σόλο από τους πρώτους τέσσερις θρυλικούς αριθμημένους δίσκους όπου βρίσκει κανείς τα κλασσικά “Whole lotta love”, “Good times bad times”, “Black dog”, “Immigrant song” και φυσικά το ρημάδι το “Stairway to heaven”. Όλα όμως άλλαξαν άρδην όταν ανακάλυψα πως τα τέσσερα πρώτα άλμπουμ των LED ZEPPELIN βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα κλοπιμαία του Page αφού «δανείστηκε» ακόμα και ολόκληρα τραγούδια από μια αρμάδα Αφρο-Αμερικάνων μπλουζ καλλιτεχνών όπως οι Muddy Waters και Willie Dixon (το θέμα βέβαια είναι πως τόσες και τόσες μπάντες από τους PEARL JAM στους CREED έχουν κλέψει ολόκληρα κομμάτια των ZEPPELIN που είναι με τη σειρά τους κλεμμένα. Τρέχα γύρευε). Το πιο τραγικό ήταν πως ο Page δεν έδινε τα εύσημα στους μουσικούς που έκλεβε, πράγμα που συνιστά λογοκλοπή. Ακόμα και το “Stairway to heaven” και το προσωπικό μου αγαπημένο “Since I’ve been loving you” ήταν, αν όχι 100%, τουλάχιστον κατά το ήμισυ αντιγραφές. Το μεγαλύτερο σοκ όμως το έπαθα όταν άρχισα να εντρυφώ στους ZEPPELIN της post IV περιόδου αφού έπεσε στα χέρια μου το “Physical graffiti”. Νομίζω όλοι μπορούμε να συμφωνήσουμε πως το συγκρότημα προσέφερε την πιο αυθεντική και εμπνευσμένη μουσική της στα χρόνια που ακολούθησαν το IV. Η πραγματική επανάσταση εν ολίγοις δεν ήταν το “Stairway to heaven” αλλά το “Kashmir” και το πιο επικό τραγούδι της μπάντας ήταν το “Achilles last stand” από το “Presence”. Αυτά τα κομμάτια αναδείκνυαν μια μπάντα που είχε εντρυφήσει στα μπλουζ των Dixon και Waters αλλά που βρήκε στη πορεία της δική της προσωπικότητα. Επομένως συγκαταλέγω τον εαυτό μου ανάμεσα σ’ εκείνους που θαυμάζουν τους LED ZEPPELIN κυρίως για το “Physical graffiti” και το “Houses of the holy” και όχι τόσο για τους πρώτους δίσκους άσχετα πως έχουν αναλλοίωτη αξία.

Φίλιππος Φίλης
Έτος ίδρυσης 1968. Τα 4 πρώτα ΜΝΗΜΕΙΑ τους, βγήκαν στο διάστημα 1969 – 1971. Ναι, καλά άκουσες φίλε αναγνώστη. Αυτά τα άλμπουμ, με ΑΥΤΑ τα αθάνατα τραγούδια, βγήκαν σε διάστημα μόλις τριών ετών. Από εκεί και πέρα, αισθάνομαι πολύ μικρός για να μιλήσω για ένα συγκρότημα που πλέον έχει περάσει το στάδιο του μεγάλου, του σπουδαίου, ακόμα και του θρύλου. Είναι πλέον σύμβολο, τοτέμ ρε παιδί μου πως το λένε. Ο λόγος για τους LED ZEPPELIN. Robert Plant, Jimmy Page, John Paul Jones, John Bonham. Βαρύτατοι και ογκώδεις, προτού πέσουν τα κουρδίσματα και προτού οι παραγωγές αναδείξουν όγκο. Ρηξικέλευθοι εν γένει και βαθιά πειραματικοί ειδικά από ένα σημείο και μετά, σε μια κοινή λίγκα με DEEP PURPLE, BLACK SABBATH, RAINBOW, PINK FLOYD, RUSH και λίγους ακόμα, που παρέδωσαν τη πρώτη ύλη της rock μουσικής, προκειμένου να ακολουθήσουν πολλοί και διάφοροι. Πάνω στα θεμέλια των LED ZEPPELIN χτίστηκε όλο το οικοδόμημα που λέμε metal από πλευράς βαρύτητας και αιχμηρότητας, πολλές hard rock μπάντες της επόμενης γενιάς τους χρωστάνε την μελωδικότητα, τη blues τσαχπινιά και το θεμελιώδες συναίσθημα του πως είναι να παίζεις σε μια μπάντα και να ακούς τη συνεργασία των οργάνων μεταξύ τους. Όλα όσα θεωρούνται τόσο δεδομένα σήμερα, ΔΕΝ ήταν μισό αιώνα πριν. Και για τα τώρα δεδομένα, συνυπεύθυνοι είναι τέτοιες μπάντες. Τελεία και παύλα. Πρέπει τώρα να επιλέξω κομμάτι; Με σκοτώνεις αφεντικό, με σκοτώνεις! Καλά, καλά….”Whola lotta love” λοιπόν, ή αλλιώς όπως μου αρέσει να το λέω “πως γράφεις ύμνο πενήντα ετών με ΕΝΑ riff”.

Γιάννης Σαββίδης

Το έχουμε αναφέρει πολλές φορές και δεν βλάπτει να του πούμε άλλη μία, ότι η μουσικά εκτός πολλών άλλων πραγμάτων, είναι και βιώματα. Οι LED ZEPPELIN για εμένα είναι βίωμα. Είναι από τις μπάντες που ακούω, από τότε που δεν καταλάβαινα ακόμα τι άκουγα. Είναι ένα από τα συγκροτήματα που ο πατέρας μου πολύ συχνά έβαζε να ακούσει στο σπίτι, στο αυτοκίνητο, οπουδήποτε, οπότε είναι ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής μου. Λατρεμένη μπάντα, τεράστια ιστορία και ένα από τα πιο βαριά ονόματα του Hard Rock. Πολλοί τους συγκρίνουν με τους DEEP PURPLE, αλλά για εμένα είναι τελείως ανούσια αυτή η σύγκριση. Δεν μπορώ να συγκρίνω τα πάντα στη ζωή μου και ειδικά δύο μουσικά συγκροτήματα, που μου προσφέρουν τα ίδια ευχάριστα συναισθήματα. Όπως όλα αυτά τα ιστορικά συγκροτήματα, οι ZEPPELIN είχαν την τύχη να αποτελούνται και από μεγάλους μουσικούς. Ο Page είναι ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς γητευτές της εξάχορδης (ενίοτε και δωδεκάχορδης, αυτό το “Stairway to heaven” είναι κληρονομιά για την ανθρωπότητα), ενώ ο Bonham φρόντισε πριν το θάνατο του να περάσει στην αθανασία με το απίστευτο παίξιμο του στα ντραμς. Όσο αφορά τον Plant, είναι από τους λίγους τραγουδιστές που η φωνή του, λειτουργούσε για το συγκρότημα ως ένα επιπλέον μουσικό όργανο. Τα άλμπουμ και τα τραγούδια τους, πραγματικά έχουν μπει στο πάνθεον του Rock και ότι και να πούμε εμείς, η ιστορία ήδη τους έχει αναγάγει σε ένα από τα πιο σπουδαία συγκροτήματα ever. Αγαπημένο άλμπουμ το ανώνυμο “IV” που αν δεν κάνω λάθος κλείνει τα 49 χρόνια, οπότε και το τραγούδι που επιλέγω είναι από εκεί.

Δημήτρης Μπούκης

Ναι μεν ΑΛΛΑ. Εξηγούμαι. Οι LED ZEPPELIN είναι ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα εκεί έξω. Ίσως να είναι και το μεγαλύτερο. Είναι μία άποψη η οποία μπορεί να λεχθεί και να μην φέρει σχεδόν κανείς αντίρρηση. Είναι τεράστιο μέγεθος για όλη την μουσική που ακούμε! Είναι πολιτιστική κληρονομιά. Ο κόσμος δεν θα ήταν ο ίδιος αν δεν είχαν δημιουργηθεί, αν δεν είχαν βγάλει τους δίσκους που έβγαλαν, αν δεν άλλαζαν μία και καλή τα πάντα!
ΑΛΛΑ. Δεν είμαι οπαδός τους, ούτε και ακροατής απλός της μουσικής τους. Για κάποιο λόγο δε με τράβηξαν ποτέ στην αγκαλιά τους. Δεν μπορούσα και ούτε μπορώ να καταλάβω τον λόγο που δεν μπορώ να κάτσω να ακούσω τη μουσική τους. Ίσως δεν ήταν γραφτό μου. Βέβαια, μιλώντας προσωπικά, έχουν γράψει το πιο «διαολεμένο» riff στην ιστορία της μουσικής και δεν είναι άλλο από το riff του “Immigrant song”. ΣΟΚ ΚΑΙ ΔΕΟΣ. Εδώ ναι. Αυτό δεν είναι γήινο!
Σε καμία περίπτωση τα λόγια μου δεν μπορούν να αλλοιώσουν το μέγεθος και την κληρονομιά των LED ZEPPELIN. Όπως έχω ξαναγράψει, είμαι πολύ μικρός για να μιλήσω για κάτι τόσο μεγάλο. Απλά αναφέρω το πώς νιώθω εγώ απέναντι στο συγκρότημα. Τίποτα παραπάνω.

Ντίνος Γανίτης

Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για τους LED ZEPPELIN. Το σημαντικότερο είναι για εμένα ότι είναι η μπάντα που ενσωμάτωσε με μοναδικό τρόπο τα blues στην rock μουσική με τον χαρισματικό Jimmy Page στις κιθάρες. Αυτό το γεγονός τους έδωσε την ώθηση να εξελιχθούν με μοναδικό τρόπο, φτάνοντας σε δίσκους όπως το “Physical graffiti”. O John Bohnam ήταν ένας drummer που έδινε στο rhythm section τους τρομερές δυνατότητες στις εναλλαγές ρυθμών τους και καθόλου τυχαία διαλύσανε με τον χαμό του. Πιστεύω ακράδαντα ότι αν ζούσε θα συνέχίζαν μέχρι τις μέρες μας και θα συνέχιζαν να εξερευνούν τις διαστάσεις του ήχου τους. Είχαν την πολυτέλεια να έχουν έναν χαρισματικό frontman, τον Robert Plant που παραμένει αρχέτυπο και για την σκηνική του παρουσία. Καθόλου τυχαία ακόμα και σήμερα είναι από τα πρώτα ονόματα που ακούει κανείς όταν εισέρχεται στον μαγικό κόσμο της σκληρής μουσικής.

Λευτέρης Τσουρέας