a
Και το όνομα αυτού… BAPHOMET! Όχι δεν είναι ορθογραφικό λάθος. Ο Nergal (Holocausto τότε), κατά κόσμον Adam Darski και ο Τσέχος Adam Muraszko (Sodomizer τότε, Baal Ravenlock αργότερα), οι δημιουργοί της μπάντας, της είχαν δώσει αυτό το όνομα, το οποίο άλλαξε πολύ σύντομα σε BEHEMOTH, αφού υπήρχαν δεκάδες συγκροτήματα με το τίτλο BAPHOMET. Οι Πολωνοί έχουν καταφέρει να κάνουν το βλάσφημο metal τους, ένα είδος hype, όχι τόσο με τη μουσική τους, που εξακολουθεί να είναι ακραία και ποιοτική, αλλά με τα καμώματα του χαρισματικού Nergal, ο οποίος ταυτόχρονα είναι «κόκκινο πανί» αλλά και είδωλο για πολλούς. Αλλά για να δούμε πως φτάσαμε ως εδώ, κυρίως μουσικά όμως.
Βρισκόμαστε στο μακρινό 1991 στη Πολωνία. Μετά από 4 demos, το 1995 έρχεται η πρώτη επίσημη κυκλοφορία τους, το “Sventevith (Storming near the Baltic)”. Φυσικά καμία σχέση με το σήμερα, αλλά σου έδινε την εντύπωση, πως δεν θα είναι άλλη μια black metal μπάντα. Καθαρό black metal, με μερικά ακουστικά σημεία και πλήκτρα όπου το απαιτεί η ατμόσφαιρα. Τα φωνητικά του Nergal δεν είναι και τα καλύτερα, αν και οι πιο φανατικοί του είδους ίσως διαφωνούν. Για την εποχή του και το είδος, ήταν ένας θετικός δίσκος, αλλά όχι και τόσο ιδιαίτερος. Αξιομνημόνευτα τραγούδια, τα “From the pagan vastlands” και “Hidden in a fog”.
Μόλις ένα χρόνο μετά, κυκλοφορούν το “Grom”, ο οποίος είναι αντικειμενικά ίσως ο χειρότερος δίσκος της μπάντας. Το ύφος ήδη έχει αρχίζει να αλλάζει, οι κιθάρες γίνονται πιο thrash, το drumming βελτιώνεται πολύ, αλλά οι συνθέσεις είναι κατώτερες του ντεμπούτου. Το αποτελειώνουν τα γυναικεία φωνητικά, τα οποία είναι ερασιτεχνικά το λιγότερο. Νομίζω πως ούτε ο Nergal δεν θέλει να θυμάται αυτό το δίσκο. Η κυκλοφορία αυτή θα μπορούσε να είναι η ταφόπλακα της μπάντας. Ευτυχώς όμως, η μετέπειτα πορεία τους μας διαψεύδει. Δε μπορώ να ξεχωρίσω κάποιο τραγούδι, σε έναν flat δίσκο (ούτε τα ακουστικά περάσματα με συγκινούν). Παρόλα αυτά, η μπάντα ξεκινά ευρωπαϊκές περιοδείες (να ‘ναι καλά τα Πολωνικά μεγαθήρια του death metal).
Προχωράμε στο 1998. Ο Baal Ravenlock αποτελεί παρελθόν από τη μπάντα και τη θέση του παίρνει, ο πολύ καλύτερος κατ’ εμέ, τωρινός drummer των Πολωνών, Inferno. Το Μάρτιο εκείνης της χρονιάς κυκλοφορούν το “Pandemonic incantations”. Ο δίσκος αυτός είναι η «γέφυρα» μεταξύ του black metal παρελθόντος και του blackened death metal της νέας εποχής των BEHEMOTH. Το ειρωνικό της υπόθεσης είναι ότι το άλμπουμ αυτό ήταν ανάμεσα σε δυο στρατόπεδα, μπλακμεταλλάδων και ντεθμεταλλάδων, που το καθένα το απαξίωνε για τους δικούς του λόγους. Ακούγοντας το σήμερα όμως, σίγουρα είναι κοινώς αποδεκτό ότι ήταν ότι καλύτερο είχαν βγάλει μέχρι τότε. Τα πρώτα riffs που υπάρχουν μέχρι και σήμερα και χαρακτηρίζουν τη μπάντα, σε αυτόν πρωτοακούστικαν. Πολύ πιο κιθαρο-κεντρικό άλμπουμ, με αρκετά solos και με τα γεμάτα drums να του δίνουν άλλη υπόσταση. Ο Nergal επιτέλους βρίσκει τα φωνητικά που του ταιριάζουν και απομακρύνεται από τα καθαρά black metal, που ποτέ δεν «είχε». Ιδιαίτερες στιγμές τα “In thy pandemaeternum” και “The thousand plagues I witness”.
Στο τέλος του περασμένου αιώνα, ο Nergal είχε γνωρίσει τον ποιητή/συγγραφέα Krzysztof Azarewicz, ο οποίος έμελε να αλλάξει αρκετά το ύφος της μπάντας, κυρίως στους στίχους (μη ξεχνάμε ότι έχει γράψει την αυτοβιογραφία του Nergal). Ο Azarewicz από το 1999 και την 4η κατά σειρά full length δουλειά των BEHEMOTH, “Satanica”, έχει γράψει στίχους σε πάρα πολλά τραγούδια της μπάντας, έχει επιμεληθεί artworks, ακόμα και backing vocals. Στο συγκεκριμένο δίσκο, πέρα των στίχων “Starspawn”, τα υπόλοιπα εφτά κομμάτια είναι του Azarewicz. Εδώ η μπάντα διαχωρίζεται από το παρελθόν κάθετα, κρατώντας το σκοτάδι του black metal, αλλά όχι τον ήχο. Κι εγένετο blackened death metal. Κοφτά riffs, με prog πινελιές, λυσσαλέο drumming (αν και λίγο «πλαστικό») και το Nergal να «μισεί» τον κόσμο, δείχνοντας το με τα φωνητικά του. Κορυφαίες στιγμές, τα “Chant for eschaton”, “Decade of therion” και “Lam”.
Μόλις ένα χρόνο μετά, κυκλοφορούν το “Thelema.6”. Άλλο ένα άλμπουμ, που η μπάντα ακόμα ψάχνεται. Ίσως το μικρό χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τον προκάτοχό του, δεν βοήθησε και πολύ τον Nergal να γράψει κάτι το πολύ καλό. Ο δίσκος δε φημίζεται για τις συνθέσεις του, αφού είναι σχετικά απλοϊκές σε σχέση με ότι είχε κάνει η μπάντα. Αρκετά death/thrashy δίσκος, με σχετικά βαρετές κιθάρες και πλαστικό drumming. Ιδιαίτερα τα πάμπολλα solos κουράζουν. Είναι σαν ένα πάντρεμα MORBID ANGEL με black metal. Ίσως ο λιγότερο σκοτεινός και λυρικός δίσκος της μπάντας. Συνθέσεις που ξεχωρίζουν κάπως, τα “Christians to the lions” και “Pan Satyros”.
Έκτη κατά σειρά full length δουλειά το υπερεκτιμημένο κατ’ εμέ “Zos Kia Cultus (Here and Beyond)”. Ίσως φταίει ότι άρχισα να ακούω τη μπάντα από το “Demigod” και μετά. Το συγκεκριμένο άλμπουμ είναι ακόμα πιο death metal. Οι επιρροές MORBID ANGEL έχουν πάλι την τιμητική τους και ασφαλώς οι συνθέσεις υπερέχουν κατά πολύ του “Thelema.6”. Όχι όμως και του “Satanica”, παρόλο που ο ήχος εκμοντερνίζεται ακόμα περισσότερο. Και πάλι στη πλειοψηφία των τραγουδιών, οι στίχοι είναι από τον Azarewicz. Ο Inferno χρησιμοποιεί triggers κατά κόρον, αλλά τα drums είναι πιο ευφάνταστα. Πολλά catchy riffs, που κάνουν αρκετά εμπορικό τον δίσκο. Επιμένω ότι και εδώ απουσιάζει το «σκοτάδι». “As above below” και το ομώνυμο τραγούδι του δίσκου ξεχωρίζουν.
Το 2004, ενώ η Ελλάδα κατέστρεφε την οικονομία της με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο Nergal και η παρέα του έβγαλαν έναν δίσκο-σταθμό στη καριέρα τους, που δεν είναι άλλος από το “Demigod”. Πλέον η μπάντα αρχίζει και απολαμβάνει παγκόσμια αναγνώριση. Πολλοί οι λόγοι. Καταρχήν, η μπάντα επιτέλους βρίσκει άλλο ένα σταθερό μέλος, τον Orion (VESANIA), που αναλαμβάνει το μπάσο. Μέχρι τώρα το «τρίτο» μέλος πηγαινοερχόταν, γι’ αυτό δεν αναφέρθηκα. Η μπάντα ηχογραφεί το άλμπουμ στη Σουηδία, με τον γνωστό από τους IN FLAMES και τους MESHUGGAH, παραγωγό Daniel Bergstrand, με τον οποίο συνεργάζονται μέχρι και σήμερα. Η παραγωγή είναι κάτι παραπάνω από καλή και βοηθά τα μέγιστα τον ήχο της μπάντας. Τα τραγούδια επιτέλους «μαυρίζουν» και βγάζουν το απόλυτο blackened death metal ήχο. Πολλά catchy κομμάτια, αλλά με νόημα. Ο Nergal χρησιμοποιεί πολύ το τρέμολο, ενώ τα solos του δε κουράζουν πλέον, αλλά και τα φωνητικά του γίνονται ακόμα καλύτερα (βοηθά η παραγωγή). Στο άλμπουμ συμμετέχει ως guest στο τραγούδι “XUL”, o κιθαρίστας των NILE, Karl Sanders. “Conquer all”, “Sculpting the throne ov Seth”, “Slaves shall serve” και το ομώνυμο ξεχωρίζουν.
Τρία χρόνια μετά, κυκλοφορούν μία από τις καλύτερες δουλειές τους, το “Apostasy”, το οποίο συνεχίζει στα χνάρια του προκατόχου του, βελτιωμένο σε αρκετούς τομείς. Τα φωνητικά του Nergal είναι ένα επίπεδο πιο καλά, brutal-ίζουν αρκετά, ενώ τα riffs είναι ακόμα πιο εμπνευσμένα. Ξεχωρίζουν τα drums, όπου ο Inferno δίνει ρεσιτάλ, παίζοντας ίσως καλύτερα από ποτέ. Η εξέλιξη του μέσα όλα αυτά τα χρόνια είναι αξιοθαύμαστη. Για πρώτη φορά θα ακούσουμε και tech στοιχεία στη μουσική της μπάντας, με αρκετές επιρροές NILE. Η παραγωγή και πάλι είναι άψογη, κάνοντας ακόμα και το μπάσο να ακούγεται (επιτέλους). Οι στίχοι γίνονται ιδιαίτερα αντιχριστιανικοί, κάτι που τους χαρακτηρίζει μέχρι σήμερα, δημιουργώντας τους αρκετά προβλήματα, αλλά εκτοξεύοντας τη φήμη τους. Εδώ έχουμε guest (άσχετο) έκπληξη, τον Warrel Dane (το παραβλέπω με δυσκολία), που δανείζει τη φωνή του στο κατά τα’ άλλα κομμάταρο “Inner sanctum”. “At the left hand ov God” και “Christgrinding Avenue”, οι καλύτερες στιγμές.
Το 2009 υπογράφουν με την Nuclear Blast και κυκλοφορούν το “Evangelion”, κατά πολλούς το καλύτερο άλμπουμ τους. Σίγουρα το πιο εμπορικό. Η μουσική τους γίνεται πιο επική, αλλά πολύ πιο εύπεπτη με χαρακτηριστικά catchy riffs, ενώ οι πρώτες γκρούβες κάνουν την εμφάνιση τους. Παρόλα αυτά, εξακολουθούν να είναι σκοτεινοί. Εξαφανίζονται οι tech επιρροές που είχαμε ακούσει στο “Apostasy” και το drumming είναι πιο απλοϊκό, αλλά δυνατό. Την επεξεργασία του δίσκου, έχει αναλάβει μία μίνι dream team της κονσόλας. Πέρα από τον Daniel Bergstrand, που έκανε τη παραγωγή στα drums αυτή τη φορά, τη μίξη ανέλαβε ο Colin Richardson (NAPALM DEATH, MACHINE HEAD, FEAR FACTORY, CARCASS, BOLT THROWER κ.ά.), ενώ το mastering o Ted Jensen (METALLICA, SOULFLY, MEGADETH, MASTODON, MACHINE HEAD, DREAM THEATER κ.ά.). Από κει και μόνο καταλαβαίνεις ότι έχουν μπει πια στην elite. Φυσικά η παραγωγή είναι υπερτέλεια. Η μπάντα προωθήθηκε όσο ποτέ γι’ αυτή τη δουλειά, έχοντας τρία video! “Ov Fire and the Void” και “Alas, Lord Is Upon Me” ξεχωρίζουν, από ένα γενικά πολύ καλό δίσκο.
Η επόμενη χρονιά όμως δεν ήταν ιδιαίτερα καλή για τον Nergal. Toν Αύγουστο του 2010 διεγνώσθη με λευχαιμία και ξεκίνησε αμέσως τις χημειοθεραπείες. Ήταν μια δύσκολη περίοδος, που πέρα από την σοβαρή αυτή ασθένεια, είχε να αντιμετωπίσει, όλους όσους είχε «προσβάλει» θρησκευτικά τα περασμένα χρόνια. Όλοι μιλούσαν για τιμωρία Θεού και τα συναφή. Ευτυχώς, ο Πολωνός φυσικά τους διέψευσε, αφού βρέθηκε δότης μυελού των οστών και κατάφερε να ξεπεράσει αυτή τη δύσκολη περιπέτεια. Για το λόγο αυτό, πέρασαν 5 ολόκληρα χρόνια για να δούμε νέα δουλειά των BEHEMOTH. Το 2014 όμως, επανήλθαν δριμύτεροι με ένα πάρα πολύ καλό δίσκο, το “The satanist”. Πάλι εμπορικός μεν, αλλά με απίστευτες συνθέσεις για όλα τα γούστα. Γρήγορα κομμάτια με triggers και blastbeats, αλλά και αργόσυρτα σκοτεινά, αποκρυφιστικά μελωδικά τραγούδια. Για πρώτη φορά θα ακούσουμε και λίγη Σουηδίλα στις κιθάρες. Ο Nergal, αντί να «ηρεμήσει» στιχουργικά, μετά την περιπέτεια της υγείας του, έγινε ακόμα πιο ακραίος, μια που ο δίσκος είναι ωδή στον Σατανά! Η εκτενής χρήση ορχηστρικών σημείων και ιδιαίτερα πνευστών, δημιουργεί μια πολύ σκοτεινή ατμόσφαιρα. Φοβερή παραγωγή και πάλι από τους Bergstrand και Jensen. Ξεχωρίζουν τα “Ora pro nobis Lucifer”, “Blow your trumpets, Gabriel” (με ένα κορυφαίο video) και το ομώνυμο.
Αν μη τι άλλο οι BEHEMOTH, στα 25 αυτά χρόνια τους στο ανίερο extreme metal, είναι μια από τις πιο εξελίξιμες και αναγνωρίσιμες μπάντες που έχουν περάσει από το χώρο, έχοντας γράψει μοναδικούς δίσκους, που έχουν μείνει στην ιστορία. Με τις τελευταίες δηλώσεις του Nergal, που ουσιαστικά βάζει τη μπάντα στο «ψυγείο», για να αφοσιωθεί σε ένα solo project, στις 17 Απριλίου ίσως είναι η τελευταία μας ευκαιρία, να δούμε αυτή τη μεγάλη μπάντα on stage. Τα λέμε στο Fuzz λοιπόν!
Γιώργος Δρογγίτης
