CELTIC FROST – “Into the pandemonium” – Worst to best

Την 1^η Ιουνίου του 1984 οι διόσκουροι Martin Eric Ain και Thomas Gabriel “Warrior” Fischer θα αποφάσιζαν να αφήσουν πίσω τους HELLHAMMER. Και αποφάσισαν όχι μόνο το όνομα της νέας τους μπάντας, αλλά και τους τίτλους των μελλοντικών κυκλοφοριών τους, ορίζοντας το τρίτο τους album ως ένα μεγαλεπήβολο εγχείρημα. Όταν ήρθε η ώρα της δημιουργίας του η Noise τους έβαλε όλα τα πιθανά εμπόδια για να τους αποτρέψει! Αλλά οι Ελβετοί με τον Reed st. Mark στα drums θα κατάφερναν να ηχογραφήσουν τον πιο κομβικό δίσκο της καριέρας τους, αφήνοντας τον κόσμο της σκληρής μουσικής άφωνο μπροστά στο ανυπέρβλητο κολλάζ των 11 μερών του – συγκαταλέγεται και το “Tristesses de la lune” που αφαίρεσε η εταιρία τους από το tracklisting στις πρώτες εκδόσεις του δίσκου.

Τα φωνητικά που χρησιμοποιεί ο Warrior εκτεταμένα είναι βαθύτατα επηρεασμένα από τον Rozz Williams των CHRISTIAN DEATH, βάζοντας στο metal το στοιχείο του gothic που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν άλλος κόσμος για τους μεταλλάδες μουσικούς και ακροατές. Το “Into the pandemonium” είναι η γέφυρα της σκληρής μουσικής προς την «άλλη πλευρά» είτε μιλάμε για gothic, είτε για ηλεκτρονική, είτε για συμφωνική/ορχηστρική μουσική. Με αυτό σαν οδηγό μια νέα γενιά μουσικών μεγαλούργησε στα 90s δημιουργώντας παρακλάδια που έχουν απολήξεις σε κάθε μέρος αυτού του album. Καθένα μέρος του καθόρισε τον τρόπο ως οδηγός για πειραματισμό πέρα από τα στενά όρια για έκφραση τόσο στην ατμόσφαιρα όσο και στην ηχητική προσέγγιση των ιδεών.

To 2007 στην επέτειο των 20 χρόνων του, φιλοξενήσαμε σε 4 τεύχη και 9 σελίδες περιοδικού την ιστορία του δίσκου. Για το αφιέρωμα αυτό κάναμε και συνεντεύξεις με τον Warrior και τον Ain αποκλειστικά για το “Into the pandemonium”, δίνοντας την ευκαιρία να μας πουν πως τον βλέπουν με την απόσταση του χρόνου σε μια περίοδο που οι CELTIC FROST ήταν ενεργοί. Στο αφιέρωμα αυτό έχετε τη δυνατότητα να διαβάσετε και την διαβόητη κριτική του Metal forces που του έδωσε 0/100, παίρνοντας άδεια από τον υπογράφοντα αρχισυντάκτη του. Αν θέλετε πραγματικά να αντιληφθείτε τι κοσμογονία έφερε αυτός ο δίσκος αξίζει να διαβάσετε την κριτική αυτή, η οποία ούτε λίγο ούτε πολύ τον κατηγοριοποιούσε στα κατά MANOWAR «death to false metal» albums. Αλλά όπως έχει πει ο David Bowie «To αύριο υπαγορεύεται από τους καλλιτέχνες. Οι καλλιτέχνες κάνουν τέχνη και όχι οι κριτικοί»! Και η κοσμογονία που έφερε στα 90s στον χώρο του ατμοσφαιρικού metal και όχι μόνο το επιβεβαιώνει στον υπέρτατο βαθμό!

Το πέμπτο μέρος του αφιερώματος με τα albums που δείχνουν την επιδραστικότητα του υπό τον τίτλο “Signs of pandemonium existence” κόπηκε από τους Φραγκοσειρηνάκηδες (σ.Σάκη Φράγκου: Χοχοχο), αλλά έχετε την δυνατότητα να τη διαβάσετε μαζί με τα υπόλοιπα στο site μας. Η κλήση μου να βάλω σε αξιολογική σειρά το κολάζ των μερών του μου έδωσε τη δυνατότητα να εκθέσω τα στοιχεία που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της σκληρής μουσικής μετά την κυκλοφορία του. Από το εξώφυλλο, τον τίτλο του που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον το “into” σε τίτλους δίσκων και κομματιών μέχρι τη φωτογράφιση που έκαναν για τις ανάγκες της προώθησης του, το “Into the pandemonium” θα είναι για πάντα ο πιο κομβικός δίσκος στην ιστορία της σκληρής μουσικής. Είναι ο δίσκος που ανέτρεψε όλα τα στερεότυπα που υπήρχαν σε όλα τα επίπεδα, επαναπροσδιορίζοντας τι είναι metal και τι δεν είναι. Εκτατέ το ερώτημα αυτό θα ακυρωνόταν από έναν ακόμα νέο μουσικό που θα αντλήσει έμπνευση από εδώ για να εμπλουτίσει και να προεκτείνει τη σκληρή μουσική σε νέα ανεξερεύνητα ηχοτοπία. Worst to best είπατε; Best of the best στην προκειμένη περίπτωση γιατί κανένα μέρος του δεν αξιολογείται σε σύγκριση με τα υπόλοιπα, γιατί η σύνδεση μεταξύ τους είναι άρρηκτη ώστε να δημιουργηθεί αυτό το μεγαλειώδες αποτέλεσμα.

The “Into the pandemonium” countdown:

11. “One in their pride” (2:51)

Η εισαγωγή του από την αντίστροφη μέτρηση από την απογείωση διαστημικού πυραύλου εξηγεί την επιλογή του Warrior να φορέσει μπλουζάκι της Nasa για την κεντρική φωτογραφία της μπάντας στο οπισθόφυλλο. Όλο το κομμάτι έχει επαναλαμβανόμενα samples που δίνουν ρυθμό, αντικαθιστώντας τα φωνητικά. Έτσι δημιουργούν ένα αποτέλεσμα που είναι ιδιότυπο για όλο τον κόσμο της μουσικής εν έτει 1987-οι φίλοι τους CORONER διαχειρίστηκαν τα samples. Το να βάλεις ένα αμιγώς ηλεκτρονικό κομμάτι σε έναν metal δίσκο το 1987 δείχνει πόση άγνοια κινδύνου και τόλμη να εξερευνήσουν ένα πεδίο στο οποίο είχαν μόνο ακούσματα και καμία παιδεία. Ο Atari υπολογιστής υπήρχε σχεδόν σε όλα τα studio ηχογραφήσεων την εποχή εκείνη και πάνω του ο Ain διαμόρφωσε ένα ήχο γεμάτο beat, εμπλουτίζοντάς το με ήχους από την ορχήστρα όταν προετοιμαζόταν για τις ηχογραφήσεις. Drum n’ bass το 1987 από metal συγκρότημα; Ω ναι! Και οι νεαροί μουσικοί θα επιχειρούσαν ανάλογα εγχειρήματα τα επόμενα χρόνια με λιγοστούς να τολμήσουν να τα εντάξουν στα full length album τους, καταχωνιάζοντάς τα ως b-side σε EPs μεταλλάσσοντας δικές τους συνθέσεις ως επί το πλείστον. Industrial σε metal δίσκο ή μήπως drum n bass πριν καν ξεκινήσει σαν είδος;

10. “Oriental masquerade” (1:16)

Η θριαμβευτική συμφωνική αποφώνηση του δίσκου, την οποία θα μπορούσαν να αναπτύξουν σε ένα ολοκληρωμένο μέρος. Κάπου εδώ μπαίνει στη μυθολογία των ακραίων και, κυρίως, ατμοσφαιρικών σχημάτων η λειτουργία του outro, πέρα από το intro που ήταν, μέχρι τότε, συνήθης πρακτική.

9. “Mexican radio” (3:29)

Ξεκινάνε το δίσκο του με διασκευή! Πείτε μου πόσους δίσκους γνωστού συγκροτήματος – όχι underground – ξέρετε να ξεκινούν με διασκευή και μάλιστα σε group που δεν είναι του είδους που ανήκουν; Εδώ οι CELTIC FROST δίνουν πρώτοι μάθημα στους μεταλλάδες για το πως θα κάνεις μεταγραφή ενός «φλώρικου» κομματιού και να το κάνεις «δικό σου». Επιταχύνοντας το και μεταφέροντας το κεντρικό riff στα μέτρα τους, καταφέραν να μην υποπτευθεί κανείς ότι είναι διασκευή. Αυτό και μόνο αρκεί για να είναι περήφανοι για το πως προσάρμοσαν τον ύμνο των WALL OF VOODOO, παρακινώντας όλους να τολμήσουν κάτι αντίστοιχο. Πλέον δεν θα ήταν ταμπού για ένα συγκρότημα να διασκευάσει το ο,τιδήποτε και ακόμα να κυκλοφορήσει και ολόκληρο δίσκο με pop διασκευές όπως οι ATROCITY 10 χρόνια μετά!

8. “Sorrows of the moon” (3:04)

Η rock εκδοχή του “Tristesses de la lune” είναι απλά «γήινη» και κατά πολύ λιγότερο εντυπωσιακή. Είναι όμως εξίσου ιδιότυπη με τα φωνητικά του Warrior σε μορφή απαγγελίας και την προσθήκη των μινιμαλιστικών χορωδιακών φωνητικών. Πόσα και πόσα συγκροτήματα έκτοτε δεν είχαν ως οδηγό τόσο αυτή την εκδοχή όσο και την γαλλόφωνη για να συνθέσουν τις ιδέες τους;

7. “I won’t dance” (4:33)

Με έντονο groove και δείχνοντας ένα τελείως new wave προσωπείο με τα φωνητικά του Warrior να διανθίζονται από γυναικεία στο ρεφραίν. Το κομμάτι-διαβατήριο σε έναν κόσμο που δεν ήθελε να έχει καμία επαφή με την σκληρή μουσική και έγινε το μοναδικό single του δίσκου. Το αρχετυπικό εξώφυλλο του EP έδωσε έμπνευση σε όλα τα ατμοσφαιρικά σχήματα να βρουν ανάλογης τεχνοτροπίας έργα τέχνης.

6. “Inner sanctum” (5:16)

Η χαρά της Noise! Να και ένα κομμάτι που θυμίζει ότι οι CELTIC FROST είναι thrash! Να έχουν ανάλογες συνθέσεις με αυτήν ήθελε η εταιρία τους, αλλά δεν τους χάλασε που ηχογράφησαν μόνο μία! Καταιγιστικό, γεμάτο ενέργεια και λειτουργεί σαν υπενθύμιση ότι ακόμα μπορούν να γράψουν σε τέτοιο ύφος, αλλά απλά επιλέγουν να μην το κάνουν! Γιατί; Γιατί απλά δεν θέλουν!

5. “Caress into oblivion (Jade serpent II)” (5:14)

Απόκοσμη ατμόσφαιρα με doomy down tempo, έχοντας τα ασθμαίνοντα φωνητικά του Warrior να μετατρέπονται σε «κανονικά» όποτε ανεβαίνουν οι ταχύτητες και η ένταση. Η εναλλαγή αυτών των αντίθετων τρόπων σύνθεσης διαμορφώνει το πιο αντιπροσωπευτικό, ίσως, δείγμα του δυισμού που διακατέχει τους CELTIC FROST σε αυτό το δίσκο. Το κομμάτι που διαδέχεται το “Babylon fell” ως συνέχεια υπό τον τίτλο που δόθηκε σε παρένθεση. Πόσοι και πόσοι μουσικοί έκαναν ανάλογα εγχειρήματα μετά από αυτούς…

4. “Mesmerized” (3:24)

Η αποθέωση της χρήσης των «γραμμών» στις κιθάρες που εμπλουτίζονται από lead θέματα, απορρίπτοντας τα riffs επιτυγχάνεται με απόλυτη επιτυχία σε αυτό το κομμάτι. Τα ασθμαίνοντα φωνητικά του Warrior μεταμορφώνονται σε επιθετικά στο ρεφραίν που χαρακτηρίζεται από ένταση. Άλλο ένα ακόμα κομμάτι – οδηγός για το ατμοσφαιρικό metal που σεβάστηκε τον εαυτό του και δεν έγινε περίγελος, βάζοντας κοφτές ρυθμικές κιθάρες ή χεβιμεταλλάδικες κιθάρες για να γίνει αποδεκτό.

3. “Babylon fell (Jade serpent)” (4:19)

Γεμάτο ένταση, πολύπλευρο σε ρυθμούς και με ένα κολλητικό ρεφραίν, το “Babylon fell” έχει όλα εκείνα τα στοιχεία που έγιναν μύθος οι CELTIC FROST στη thrash σκηνή των mid 80s. Ρυθμικές mid tempo κιθάρες που σου κολλάνε στο μυαλό, τα ough παρόντα από τον Warrior διανθισμένα από τις ιδιότυπες απαγγελίες πάνω στο κολλητικό ρεφραίν. Κομμάτι απόλυτη γέφυρα του ήταν πριν οι Ελβετοί και τι είναι πλέον σε αυτό το album. Θαρρώ πως αν όλος ο δίσκος είχε την ίδια «λογική» κανείς δεν θα είχε αντιδράσει αρνητικά! Αντίθετα θα χαρακτηριζόταν ακόμα και από τους οπαδούς τους ως «φυσική εξέλιξη». Είναι και το πρώτο μέρος του “Jade serpent”, το οποίο διαδέχεται το δεύτερο μέρος του στο tracklisting με διαφορετική κατεύθυνση. Θα είναι η πρώτη και μοναδική φορά που στον ίδιο δίσκο θα βάλουν δύο μέρη και μάλιστα συνεχόμενα στο tracklisting. Ακόμα ένα στοιχείο που ενέπνευσε να πράξουν αναλόγως οι μουσικοί του ακραίου και ατμοσφαιρικού ήχου μετέπειτα.

2. “Tristesses de la lune” (2:58)

Το πιο ρηξικέλευθο κομμάτι στην δισκογραφία τους και όχι μόνο σε αυτό το album. Τρόμαξαν τόσο πολύ στη Noise που το έβγαλαν από το tracklisting της πρώτης έκδοσης σε βινύλιο, αλλά στην αντίστοιχη σε CD υπήρχε! Μποϋκοτάζ από την ίδια σου την εταιρία έχετε ξαναδεί; Κάπου εδώ ο Ain δείχνει πόσο απαραίτητος είναι στο πλάι του Warrior! Με τη σύνθεση αυτή έβαλε τα θεμέλια όλου του ατμοσφαιρικού metal των 90s με τις γραμμές της κιθάρας να «σπάνε» το κύριο θέμα του απογυμνωμένου βιολιού και μόνο με γυναικεία φωνητικά στα γαλλικά από την Claudia-Maria Mokri! Και κάπου εδώ μπαίνει το ζιζάνιο της χρήσης και άλλων γλωσσών στο metal πέρα από τα συνηθισμένα αγγλικά. Το αποτέλεσμα είναι καθηλωτικό και πηγή έμπνευσης για οποιονδήποτε τόλμησε ανάλογο εγχείρημα. Οι PARADISE LOST μπορούν να παινεύονται ότι έχουν την πιο πετυχημένη εκδοχή αυτής της «λογικής» 7 ολόκληρα χρόνια μετά με το “Christendom” στο “Icon”.

1. “Rex Irae (Requiem)” (5:58)

Το απόλυτο μέρος του δίσκου! Κάπου εδώ όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το όραμα τους για αυτό το δίσκο είναι αποδοσμένα με τον πιο ευφυή τρόπο! Τα γυναικεία φωνητικά διαφωνούν τέλεια με τα αντίστοιχα πολύπλευρα του Warrior. Κάπου εδώ μπαίνει ουσιαστικά η συμφωνική μουσική στη σκληρή μουσική με έναν τρόπο τελείως διαφορετικό από εκείνον που πρωτοσύστησε ο Jon Lord με τους Deep Purple 20 χρόνια πριν από εδώ. Είναι αναμφίβολα το πιο μεγαλεπήβολο εγχείρημα στην ιστορία των CELTIC FROST! Ο λόγος; Γιατί είναι το πρώτο μέρος της τριλογίας “Requiem” που συνεχίστηκε το 2006 με το “Winter”, που ήταν η μεγαλειώδης αποφώνηση του κολοσσιαίου “Monotheist” album. Έλειπε το 32λεπτο μεσαίο μέρος της τριλογίας που τελικά αποκαλύφθηκε για μία και μοναδική φορά στο Roadburn το 2019, όπου ο Warrior μαζί με τους TRIPTYKON παρουσίασαν ολόκληρη την τριλογία, που ευτυχώς κυκλοφόρησε και σε DVD. Αξίζει να το δείτε το πρώτο μέρος που είναι το “Rex Irae” για να το θαυμάσετε σαν σύνθεση παιγμένο live από ορχήστρα, αποκαλύπτοντας όλες τις αρετές που έχει σαν σύνθεση.

Αν ακόμα δεν έχετε πειστεί ότι αυτός ο δίσκος είναι ο πιο κομβικός που έχει βγει ποτέ στην ιστορία της σκληρής μουσικής, τότε μάλλον θα πρέπει να ψάξετε στη δισκοθήκη σας τις προεκτάσεις του. Έτσι ίσως εκτιμήσετε τη θυσία που έκαναν για να μας το αφήσουν ως παρακαταθήκη, αφήνοντας μας με το παράπονο ότι δεν συνέχισαν στο ίδιο μοναχικό μονοπάτι, αλλά βγάζοντας μόλις ένα χρόνο μετά το εντελώς αντίθετο “Cold lake”.

Λευτέρης Τσουρέας