Concept albums και Rock όπερες (με τη γενικότερη έννοια του όρου) όπως όλοι γνωρίζουμε υπάρχουν πολλά κάποια μάλιστα θεωρούνται και αριστουργήματα της μουσικής μας, άσχετα αν είναι πιο heavy, άλλα πιοclassic rock, prog metal και πάει λέγοντας. Τεράστιες μπάντες από τους PINK FLOYD και τους WHO στους MARILLION από τους JUDAS PRIEST, IRON MAIDEN στους DREAM THEATER, τους SAVATAGE και τους WASP στον KING DIAMOND και στον Alice Cooper, τεράστια project σαν τους TRANS-SIBERIAN ORCHESTRA και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των καλλιτεχνών που αγαπάμε ασχολήθηκαν κάποια στιγμή είτε με το να φτιάξουν με την μπάντα τους ένα concept άλμπουμ είτε ένα side project στο οποίο κάλεσαν άλλους μουσικούς για να του δώσουν σάρκα και οστά πχ. όπως συμβαίνει με τους AVANTASIA και τους AYREON. Υπήρξε μάλιστα μια περίοδος που αυτά τα side projects έγιναν πολύ της μόδας και γίναμε μάρτυρες μιας σειράς από concepts άλμπουμ και metal/rock όπερες να κυκλοφορούν σε πολύ τακτά διαστήματα. Άλλα άξιζαν τον κόπο, άλλα ήταν μέτρια, άλλα βγήκαν και όπως τα ακούσαμε, έτσι τα ξεχάσαμε. Θα γυρίσουμε λοιπόν λίγο πίσω το χρόνο και θα πάμε να θυμηθούμε όπερες και projects που ναι μεν δεν έγιναν all time classics, τα ξέχασε ο χρόνος, δεν τα βλέπουμε συχνά σε αφιερώματα, αλλά αξίζει το κόπο να τους δώσουμε μια ευκαιρία ακόμα, γιατί ως ένα βαθμό το αξίζουν, άλλα λιγότερο, άλλα περισσότερο.
Gary Hughes – “Once and Future King Part I + II” (Frontiers Records) 2002
Side project του Gary Hughes ηγέτη και τραγουδιστή των TEN και μάλιστα διπλό με πολλούς διάσημους καλεσμένους, ειδικά στα φωνητικά, Και τα δύο μέρη του project (κυκλοφόρησαν ξεχωριστά) είναι κάτι περισσότερα από καλά και ποιοτικά, με τη μουσική να προσαρμόζεται ανάλογα τον εκάστοτε τραγουδιστή, ο οποίος και έχει συγκεκριμένο ρόλο στο όλο concept που έχει να κάνει φυσικά με τους θρύλους του Βασιλιά Αρθούρου, των ιπποτών του και το Excalibur. Εδώ ακούμε κλασσικό rock, πομπώδες hard rock, μελωδικό metal, λίγο prog rock, κέλτικες μουσικές, μεσαιωνικές αναφορές και γενικά ένα αρκετά πλούσιο μουσικό σύνολο και υπόβαθρο. Συνθετικά και τα δύο άλμπουμ βρίσκονται σε πολύ καλό επίπεδο και ομολογώ πως τώρα, μετά από χρόνια που το ξανάκουσα, μπορώ να πω ότι τα εκτίμησα ακόμα πιο πολύ. Ο Gary Hughes προτίμησε να χρησιμοποιήσει εδώ όλες τις (πολύ) καλές του ιδέες και να αφήσει τους TEN ουσιαστικά “ορφανούς” για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Επιγραμματικά να αναφέρουμε τους καλεσμένους ερμηνευτές και ερμηνεύτριες: Doogie White, Lana Lane, Bob Catley, Sean Harris, Harry Hess, Damian Wilson, Irene Jensen, Danny Vaughn, DC Cooper, Sabine Edelshacker. Να σημειώσουμε εδώ επίσης ότι η παραγωγή και των δύο άλμπουμ είναι λαμπερή, εν αντιθέσει με τα άλμπουμ των TEN που έφτανες πολλές φορές στο σημείο να σιχτιρίσεις με το τόσο πόσο μπροστά έβαζε ο Hughes τη φωνή του και έθαβε όλη την υπόλοιπη μπάντα. Καλές δουλειές και τα δυο!
LEONARDO – “The absolute man” (Magna Carta) 2001
O Trend Gardner (1961 – 2016) ήταν μαζί με τον αδελφό του η κινητήρια δύναμη πίσω από τους MAGELLAN μια prog μπάντα που άνετα μπορεί να χαρακτηριστεί ως πολύ “δύσκολη”. Ήταν ένας υπερ-δραστήριος και πολυτάλαντος μουσικός σεβαστός από όλους. Το concept άλμπουμ που συνέλαβε και υλοποίησε με το όνομα “The absolute man” είχε ως αντικείμενο τη ζωή και το έργο του Lenardo Da Vinci. Ουσιαστικά πρόκειται για rock όπερα, η οποία τελικά δεν είναι και τόσο δύσκολη στο άκουσμα όσο θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Πολλά στοιχεία από μιούζικαλ θα βρούμε εδώ, κάποιες λίγες jazz αναφορές, φυσικά progressive ύφος, μελωδίες πολλές και όλα μαζί παντρεύονται όμορφα με μουσικά θέματα και ερμηνείες από σπουδαίους τραγουδιστές και μια εξαίσια παραγωγή. Αν θέλετε λίγο πιο εύκολο να σας το κάνω, εφόσον σας αρέσουν μπάντες από GENESIS έως KANSAS, και παράλληλα από QUEEN έως τις πρώιμες εποχές των STYX, τότε ναι εδώ θα πρέπει να αφιερώσετε τον χρόνο σας ξανά, εάν δεν το είχατε κάνει όταν πρωτοκυκλοφόρησε αυτό το άλμπουμ. Να αναφέρουμε περιληπτικά μερικούς από τους συμμετάσχοντες μουσικούς: James Labrie, (DREAM THEATER), Davey Pattison (GAMMA), Mike Baker (SHADOW GALLERY), Steve Walsh (KANSAS) κ.α. Προσωπικά νομίζω πως εδώ έχουμε και μια εκ των κορυφαίων ερμηνειών που έχει κάνει ο LaBrie (στο ρόλο του Da Vinci) ποτέ. Ξανακούγοντας λοιπόν το συγκεκριμένο project εντυπωσιάστηκα από τα “End of the world”, “Heart of France”, “This time, this way”, “Mona Lisa” και “Inventions”. Κρίμα που ήταν ξεχασμένο στο ράφι το φτωχό…
Nikolo Kotzev’s Nostradamus – “Nostradamus” (SPV) 2001
O Nikolo Kotzev, πολύ αξιόλογος μουσικός, συνθέτης, κιθαρίστας, παραγωγός και μηχανικός ήχου (SAXON, MOLLY HATCHET, ROSE TATTOO, MESSIAH’S KISS) ανήκει στην γενιά των καλλιτεχνών που από το πουθενά τον μάθαμε με τους BRAZEN ABBOT (με απίστευτες συμμετοχές), αλλά και με ένα ύφος παρόμοιο πάντα με το παραδοσιακό ήχο των DEEP PURPLE / RAINBOW, ύφος, από το οποίο δεν μπόρεσε ποτέ να αποκολληθεί. Μια κατηγορία πάνω – κάτω με
τον αγαπητό μας Axel Rudy Pell. Το 2001 έκανε το μεγαλύτερο του επιχείρημα με το να συνθέσει ενορχηστρώσει και να φέρει σε πέρας την δική του rock όπερα με θέμα τον Νοστράδαμο, τις προφητείες και τη ζωή του γενικότερα. Για να το κάνει επιστράτευσε τα 3/5 των EUROPE, Mic Michaeli, John Levén και Ian Haugland, την Sofia Strings Symphonic Orchestra και μια εντυπωσιακή πλειάδα ερμηνευτών σε ανάλογους ρόλους. Την Sass Jordan και την Alannah Myles, μαζί τους Glenn Hughes, Goran Edman, Joe Lynn Turner, Jorn Lande και Doogie White. Γενικά το συγκεκριμένο project αν και έλαβε εξαιρετικές κριτικές από το σύνολο του Τύπου, ξεχάστηκε πολύ γρήγορα και σίγουρα σε αυτό συμβάλει, το ότι ποτέ μέχρι σήμερα δεν μεταφέρθηκε στη σκηνή. Επίσης κατά την άποψη του γράφοντος αρνητικά επιδρά και το απίστευτα πρόχειρο και κακό εξώφυλλο του οποίου τα ερασιτεχνικά γραφιστικά παραπέμπουν ακόμα και σε κακοφτιαγμένο demo, εν αντιθέσει με την συνολική παραγωγή και προσπάθεια που είναι σε υψηλά στάνταρντ. Ο προσεχτικός ακροατής θα διαπιστώσει ότι εδώ έχουμε όντως όλα τα χαρακτηριστικά της rock όπερας, οι ερμηνείες εναλλάσσονται σε διαλόγους συνεχώς, η ορχήστρα είναι πανταχού παρούσα ενώ παράλληλα οι κιθάρες, το hard rock και οι ταχύτητες δε λείπουν σε καμία περίπτωση. Πολύ αξιόλογη δουλειά η οποία όπως ήταν και αναμενόμενο είναι πιο πολύ φτιαγμένη για τους φίλους των EUROPE, Malmsteen, RAINBOW, DEEP PURPLE και γενικότερα για τους φίλους της Blackmore κιθαριστικής σχολής και τεχνοτροπίας.
GENIUS ROCK OPERA
“Episode 1: A human into dreams’ world” 2002
“Episode 2: In search of the little prince” 2004
“Episode 3: The final surprise” 2007
(Frontiers Records)
Εδώ μιλάμε για μια ξεκάθαρα power / progressive metal όπερα δομημένη σε τρία αυτόνομα μέρη, η οποία μάλλον είναι μόνο για οπαδούς των SYMPHONY X, DREAM THEATER, TRANSATLANTIC, SHADOW GALLERY, REDEMPTION κλπ προοδευτικών δυνάμεων. Πλειάδα έχουμε και εδώ συμμετοχών στα φωνητικά και στα τρία μέρη, με τον δημιουργό της τον Ιταλό Daniele Liverani να κάνει τα πάντα (σύνθεση, concept, παραγωγή, κιθάρες, μπάσο, πλήκτρα) και να αποδεικνύει πόσο καλός μουσικός είναι, αλλά και από την άλλη να μην διαθέτει μια πιο πολύπλευρη μουσική προσέγγιση που λογικά θα χρειάζονταν σε τόσες ώρες μουσικής κάτω από ένα συγκεκριμένο θέμα. Αναμφίβολα υπάρχουν πραγματικά πολλές καλές στιγμές, όμως αυτή γενική ομοιομορφία δεν λειτουργεί πολύ θετικά στο αυτί του ακροατή, όπως και η μεγάλη διάρκεια σε πολλά από τα τραγούδια που έχουμε εδώ η οποία ξεπερνά αρκετά συχνά τα 8 λεπτά. Από την άλλη η όλη ιστορία είναι αρκετά πολύπλοκη με ταξίδια του ήρωα μας, του Genius, μεταξύ πραγματικότητας και ονείρων. Βεβαίως όμως δεν μπορείς και να μην παραδεχθείς ότι ο δημιουργός του όλου εγχειρήματος πραγματικά έφτυσε αίμα για να υλοποιήσει όλη αυτή την τριλογία! Αυτό πρέπει να του το αναγνωρίσουμε αναμφίβολα. Ας δούμε και εδώ τους διάσημους καλεσμένους: DC Cooper, Jorn Lande, Daniel Gildenlow, Eric Martin, Andrea Datwyler, Toby Hitchcock, Philip Bynoe, Russel Allen, Mark Boals, Edu Falaschi, Jeff Martin, Johnny Gioeli, Liv Kristine, Lana Lane, Chris Boltendahl, Steve Walsh, Steve Walsh, John Wetton, Oliver Hatrmann και (ουφ…) ο συχωρεμένος ο Midnight! Σίγουρα μια δουλειά για την οποία ο Liverani δικαιούται να είναι υπερήφανος η οποία όμως είναι για συγκεκριμένο κοινό, αλλά μη ξεχνάμε πως εκείνα τα χρόνια το power/prog ήταν στο προσκήνιο και γνώριζε ακόμα μεγάλες στιγμές.
MISSA MERCURIA (Generation Records) 2001
Όταν αποφάσισαν οι PINK CREAM 69, VANDEN PLAS, SILENT FORCE να κάνουν την δική τους όπερα και concept με θέμα την σωτηρία του ανθρωπίνου γένους από τους Θεούς μέσω της Missa Mercuria που λειτουργεί ως ενδιάμεσος. Μια ιστορία βασισμένη σε ιδέα της Κarin Forstner. Αν και το επιχείρημα πήγε (εμπορικά) μάλλον κατά διαόλου, αυτό δε σημαίνει πως από μουσική απόψεως είναι εντελώς αδιάφορο. Απλά οι καλές του στιγμές δεν είναι πολλές σε σχέση με τις μάλλον τετριμμένες ιδέες που ακούμε στο σύνολο. Βασισμένο σε ξεκάθαρα prog/power θεμέλια (2001 είπαμε, όλοι σχεδόν έτσι έπαιζαν) έχει στιγμές που πραγματικά, ξεχωρίζουν, σε ένα μάλλον ευκολοπρόβλεπτο μουσικό μονοπάτι. Καλές και ενδιαφέρουσες συνθέσεις είναι το “Mother earth” και το ομώνυμο άσμα (με κλεμμένο ριφάκι;;) που είναι πραγματικά άξιες λόγου, αλλά αυτές είναι η μειοψηφία δυστυχώς. Ένα φιλόδοξο project που πραγματικά θα μπορούσε να είναι πολύ καλύτερο. Μάλλον είχα λόγο που το είχα αφήσει στο ράφι τόσα χρόνια.
AINA – “Days of rising doom – The metal Opera” (Transimission) 2003
Μια από τις πιο πλούσιες παραγωγές που έχουν γίνει έχουμε εδώ. Όχι μόνο για το μεγάλο πλήθος των συμμετασχόντων, αλλά η κανονική έκδοση ήταν με διπλό CD, DVD, 36 σελίδες booklet αλλά και digipack με χοντρό εξώφυλλο σαν βιβλίου. Πολυτέλειες! Το όλο σχέδιο συνέλαβαν και ανέλαβαν την εκτέλεση του οι Amanda Somerville, που έχει γράψει την ιστορία (κάτι σαν Game of Thrones ένα πράμα που χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα..), ο Sashca Paeth (HEAVEN’S GATE, RHAPSODY, AVANTASIA) και οι Miro και Robert Hunecke-Rizzo (επίσης από του HEAVENS GATE). Για να υλοποιήσουν όλο αυτό μεγαλεπήβολο σχέδιο επιστράτευσαν την μισή metal σκηνή της Ευρώπης και να πούμε την αλήθεια το εγχείρημα είναι αξιόλογο αλλά περιμέναμε κάτι καλύτερο. Γενικά το όλο project δεν είναι μόνο power metal όπως πολλοί περιμέναμε τότε. Είναι ευτυχώς σχετικά πιο πλούσιο, και πιο ενδιαφέρον σε γενικές γραμμές. Αλλού πιο κλασσικό metal, αλλού πιο power, αλλού λίγα hard rock ψήγματα, κλασσική μουσική στο υπόβαθρο, συμφωνικά στοιχεία κάνουν το ύφος των τραγουδιών να είναι ενδιαφέρον και κυρίως όχι πολύ μονότονο. Εκεί που νομίζω ότι χάνει είναι πως δεν έχει τις συνθέσεις που ξεχωρίζουν και θα έδιναν στην όλη προσπάθεια το τελικό σπρώξιμο να ανέβει στην champions league κατηγορία. Με άλλα λόγια λείπει το μεγάλο τραγούδι που λέμε. Όλα είναι καλά, αλλά είναι μέχρι εκεί. Ένα πολύ πλούσιο και κοστοβόρο project με πολλές φιλοδοξίες που μας άφησε με μια αίσθηση του ανολοκλήρωτου και ότι κάτι περισσότερο θα χρειάζονταν. Παρόλα αυτά θα σας πρότεινα να ακούσετε προσεχτικά το επικό αλα ZEPPELIN “Talon’s last hope” και το ανατολίτικο ταξιδιάρικο “Lalae Amer” που θα σας φέρει το μυαλό τη Loreena McKennitt! Άντε, πάμε να δούμε τις συμμετοχές και εδω…Glenn Hughes, Candice Night, Tobias Sammet, Marko Hietala, Michael Kiske, Andre Matos, Thomas Rettke, Olaf Hayer, Damian Wilson, Simone Simons, Emppu Vuorinen, Thomas Youngblood, T.M. Stevens, Derek Sherinian, Erik Norlander, και Sass Jordan! All star game χωρίς …καρφώματα όμως. Γίνεται;
SARACEN – “Marilyn” (Escape) 2011
Ερχόμαστε λίγο πιο μπροστά στον χρόνο, στους βετεράνους SARACEN που κυκλοφόρησαν το δικό τους άλμπουμ concept tribute στην Marilyn Monroe. Γνωρίζω πάρα πολύ καλά ότι πρόκειται για ένα πολύ διαφορετικό εγχείρημα σε όλα τα επίπεδα σε σχέση με ότι έχουν κάνει όλα αυτά τα χρόνια. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι το άλμπουμ είναι κακό. Το αντίθετο μάλιστα. Είναι μια εξαίσια δουλειά προσεγμένη μέχρι τη τελευταία νότα, με τρομερές συνθέσεις που αναδεικνύουν τόσο το όλο concept όσο και όσους συμμετάσχουν εδώ. Υπάρχουν εδώ πολλές μιούζικαλ στιγμές, ντουέτα, εναλλαγές στην ένταση, τρομερές ερμηνείες, πολύ hard rock, πολύ rock και ότι καλό μπορείτε να φανταστείτε! Γενικά μου αρέσει και η δομή του άλμπουμ γιατί η κάθε σύνθεση έχει τον ρόλο της και αντιστοιχεί σε κάποια περίοδο της ζωής της σούπερ σταρ, οπότε η ιστορία προχωρά από μόνη της τραγούδι με τραγούδι. Το “Who am I” είναι κάτι το απίστευτο με τους Robin Beck και Steve Overland σε ένα κορυφαίο ντουέτο, το “Love like razorblade” απλά ανατριχιαστικό, ενώ το ομώνυμο κομμάτι είναι απλά ένα αριστούργημα μεγάλης διάρκειας (μη το κλείσετε όταν χαμηλώσει). Το πάθος με το οποίο τραγουδά η Robin Beck εδώ είναι απαράμιλλο. Προσωπικά ακόμα και σήμερα αυτό το άλμπουμ το βρίσκω κορυφαίο, όσο και αν δεν είναι στο σύνηθες ύφος των SARACEN. Special guests λοιπόν οι: Robin Beck, Steve Overland, Issa, Snake Davis, Karensa Kerr. Ακούστε το!
VAN HELSING’S CURSE – “Ocullus Infernum” (Koch Records) 2003
Πάμε και στην άλλη άκρη του Ατλαντικού να δούμε το σχετικά άγνωστο project του αγαπητού μας Dee Snider, o οποίος αφού είδε μια παράσταση των TSO ζήλεψε και είπε να κάνει κάτι αντίστοιχο. Έτσι σκέφτηκε το συγκεκριμένο project/concept τρόμου, βασισμένο στο Αμερικάνικο Halloween, στην ιστορία του Van Helsing έβαλε και δικό του σενάριο και έφτιαξε το “Ocullus Infernum”. Μάλιστα δημιούργησε και την αντίστοιχη θεατρική παράσταση. Στο μουσικό κομμάτι που μας ενδιαφέρει εδώ, μπορείτε να διαπιστώσετε πολύ άνετα τη διαφορά νοοτροπίας μεταξύ των Αμερικάνων καλλιτεχνών και των Ευρωπαίων. Εδώ έχουμε μια ηλεκτρική (metal;) όπερα, μια παράσταση η οποία αποτυπώνεται μουσικά με εντελώς διαφορετικό τρόπο από οτιδήποτε άλλο διαβάσατε πιο πάνω. Θεμελιώδη σημασία έχει πρώτα η ατμόσφαιρα, το συναίσθημα και το παιχνίδι με το μυαλό και τις αισθήσεις, ο εντυπωσιασμός, το πομπώδες μουσικό υπόβαθρο το οποίο προάγει όλα αυτά μέσα από μια παραγωγή που δίνει αέρα και χώρο στη μουσική. Δηλαδή ακούς τη μουσική και δε φαντάζεσαι την ιστορία, φαντάζεσαι την παράσταση και όπως θα είναι όλο αυτό τοποθετημένο σε μια σκηνή και θα σε απορροφά πλήρως όταν το βλέπεις. Αυτό που κάνουν οι TSO σε δεκαπλάσιο όμως βαθμό και έχουν γίνει ένα από τα μεγαλύτερα project του πλανήτη. Με άλλα λόγια το “Ocullus Infernum” δεν είναι TSO αλλά έχει τη δική του δυναμική χάρη και φυσικά είναι άρτιο από την αρχή μέχρι και το τέλος. Δανείζεται πολλά, από πολλούς (είναι φανερά βέβαια με την πρώτη κιόλας ακρόαση) το όλο ύφος είναι από όπερα και συμφωνική μουσική μέχρι κιθαριστικό μελωδικό αμερικάνικο power metal με την χορωδία να κυριαρχεί και την αφήγηση του Snider να δίνει μοναδικό χρώμα στο εγχείρημα. Σας το προτείνω άνετα να το ακούστε. Σημειώστε επίσης ότι το CD δε βγήκε ποτέ στα καταστήματα, αλλά αρχικά τουλάχιστον, ήταν διαθέσιμο μόνο στις θεατρικές τους παραστάσεις.
Δημήτρης Σειρηνάκης
Εν καραντίνα τη 8η Απριλίου του σωτηρίου έτους 2020 μ.χ.
