Πριν λίγες μέρες, ο κιθαρίστας των GRIP INC κι ένας από τους παραγωγούς που καθόρισαν τον ήχο στο heavy metal τη δεκαετία του ’90, Waldemar Sorychta, βρέθηκε στην Ελλάδα και βρεθήκαμε στο πάντα φιλόξενο “God’s Restaurant” στην Πλάκα, για να φάμε το κατιτίς μας και πάνω απ’ όλα, να μιλήσουμε για την ιστορία του ντεμπούτου του συγκροτήματος (το οποίο ονομάζεται GRIP INC κι όχι GRIP I N C όπως «παραπονέθηκε» ο Waldemar ότι το ακούει μόνο στην Ελλάδα να προφέρεται έτσι!!!). Το “Power of inner strength” κυκλοφόρησε πριν ακριβώς 30 χρόνια και από κάτω θα μάθετε όλες τις αθέατες πλευρές του…
Λοιπόν, πρώτα από όλα Waldemar, νομίζω ότι πρωτογνωρίστηκες με τον Dave Lombardo όταν κάνατε το άλμπουμ των VOODOOCULT, “Jesus killing machine”. Πως εξελίχθηκε αυτή η φιλία, πως γνωριστήκατε και πως αποφασίσατε να φτιάξετε τη μπάντα;
Πρέπει να ήταν το ‘92 με ‘93. Βλέπω τον εαυτό μου πρώτα σαν μουσικό, αλλά ξεκίνησα το ‘89 με την μουσική της πρώτης μου παραγωγής και όλες οι παραγωγές που ξεκίνησα έκτοτε, έγιναν όλο και πιο δημοφιλείς. Και από όταν έκανα παραγωγή με τους TIAMAT, πολλοί άνθρωποι ήθελαν να τους κάνω παραγωγή, γιατί έκανα στη δεκαετία του ‘90 τις παραγωγές που ήταν οι πιο “καυτές”, κατά έναν ηλίθιο τρόπο. Όχι οι πιο “καυτές” βασικά, οι πιο διαφορετικές. Και τότε αυτός ο τύπος, ο Phillip Boa, ήρθε σε επαφή μαζί μου για να κάνουμε το δίσκο. Στην αρχή αρνήθηκα να το κάνω, σε φάση “αποκλείεται”, γιατί έχει μια πολύ κακή φήμη στη Γερμανία. Ήταν επίσης από το Dortmund. Αλλά σκέφτηκα “ΟΚ, πήγαινε να τον συναντήσεις”.
Νομίζω ότι ήταν πιο αγχωμένος, εγώ δεν ήμουν καθόλου αγχωμένος. Αλλά μετά μου είπε ότι ο Dave Lombardo είναι πιθανότατα η επιλογή γι’ αυτόν το δίσκο. Και μου άρεσε η μουσική. Οπότε στη πρώτη συνάντηση του έπαιξα δύο κομμάτια ή τρία που έγραψα και ηχογράφησα μόλις την προηγούμενη μέρα. Και μου είπε “θα αναλάβεις τη παραγωγή; Γιατί θα ήθελα αυτά τα κομμάτια στο δίσκο”. Οπότε, όταν είπα “ΟΚ, θα αναλάβω τη παραγωγή των VOODOOCULT”, τότε πήγα στον Dave, πρόβαρα τα κομμάτια μαζί του και μετά πήγαμε στο studio να ηχογραφήσουμε τα κομμάτια στο Los Angeles. O Dave, αρχίσαμε να παίζουμε στο προβάδικο του και αμέσως, μετά από 2 ώρες, μου λέει “το κάνω αυτό, γιατί αγαπάω αυτά τα 2 κομμάτια” και του λέω “ακριβώς αυτά τα δύο κομμάτια, ήταν τα κομμάτια που έγραψα εγώ”.
Και μετά με ρώτησε “θα ήθελες να μπεις στη μπάντα μου;”. Εκείνη τη στιγμή, υπήρχε ήδη ο Gus εκεί, αλλά δεν υπήρχε όνομα. Εκείνη τη στιγμή ακόμα και ο Bobby Gustafsson ήταν στις κιθάρες. Και μετά άλλος ένας μπασίστας που δεν θέλω να αναφέρω το όνομα γιατί δεν θέλω να μιλήσω πολύ άσχημα, αλλά πολύ πολύ κακός άνθρωπος. Θα έκανε μήνυση για το οτιδήποτε. Μας έκανε μήνυση γιατί έλεγε ότι έγραψε όλα τα κομμάτια, αλλά δεν τα είχαμε καν προβάρει ποτέ μαζί του. Δεν μπορούσε να παίξει καλά μπάσο και είπα “Dave, πρέπει να τον ξεφορτωθούμε”. Δεν θέλω καν να αναφέρω το όνομα του. Αλλά αυτό ήταν πριν έρθω εγώ. Και μετά, αμέσως μετά από αυτό, ο Dave κατά κάποιο τρόπο ερωτεύτηκε το κιθαριστικό μου στυλ και κολλήσαμε πάρα πολύ γρήγορα μαζί. Οπότε νιώσαμε ότι είχαμε το ίδιο όραμα μουσικά.
Όταν τζαμάραμε, κάναμε ταυτόχρονα κάποιες αλλαγές χωρίς να το καταλάβουμε! Οπότε η μουσική ήταν η νέα μας γλώσσα. Και τότε ο Dave αποφάσισε ότι θέλει να έχει μια μπάντα με το κλασσικό τρόπο, γιατί ήταν τεράστιος οπαδός του John Bonham και των LED ZEPPELIN, οπότε ήθελε αυτή τη κλασσικού τύπου σύνθεση: κιθάρα, μπάσο, drums και φωνητικά. Τίποτα άλλο. Οπότε για μένα ήταν δύσκολο το να είμαι ο μοναδικός κιθαρίστας στη μπάντα, γιατί σε οτιδήποτε είχα κάνει στο παρελθόν, είμασταν πάντα δύο κιθάρες. Οπότε δοκίμασα πολλά διαφορετικά μεγέθη χορδών και ό,τι μπορούσα. Ο ενισχυτής που έφερα, είχε τόση δύναμη που έπαιζα για δύο κιθάρες (μια αριστερά και μια δεξιά), που μας έλεγαν ότι ακουγόμασταν καλύτερα από άλμπουμ. Που είναι αδύνατον γιατί στο άλμπουμ είχαμε δύο κιθάρες, ενώ στο live είχαμε μια. Ωστόσο είχαμε τόση δύναμη επί σκηνής.
Οπότε, το ‘93 ήταν το ξεκίνημα με τον Dave, εξαιτίας των VOODOOCULT, αλλά όπως είπα: 2 ώρες μετά μου ζήτησε να μπω στη μπάντα του. Και μετά, ο Bobby έφυγε, ο μπασίστας έφυγε, οπότε αρχίσαμε να ψάχνουμε για μπασίστα. Εκεί ήρθε ο Jason (σ.σ.: Vierbrooks), όλα ήταν συγκεντρωμένα και το ‘93 ήταν το πραγματικό ξεκίνημα των GRIP INC.
Οπότε ο Bobby Gustafsson ήταν στο συγκρότημα, αλλά χρειαζόταν να είναι μόλις ένας κιθαρίστας.
Ο Dave το αποφάσισε μετά αυτό. Προτού γνωρίσει εμένα, αυτή η μπάντα θα ήταν πιθανότατα οτιδήποτε, ίσως με τον Bobby Gustafsson. Από το σημείο που ο Dave γνώρισε εμένα, δεν ήταν ευχαριστημένος με το παίξιμο του Bobby Gustafsson και είπε “θέλω μόνο τον Waldemar ως κιθαρίστα”. Ήταν επιλογή του Dave και είπα “γιατί όχι;”. Δεν είχα υπάρξει ποτέ ο μοναδικός κιθαρίστας, τώρα δε μπορώ να φανταστώ να είμαι με δύο κιθαρίστες. Αυτό το έκανα με τους EXHORDER, αλλά δεν ήταν η δική μου μπάντα.
Σωστά, ήσουν live session μουσικός. Λοιπόν, όταν ο Dave έφυγε από τους SLAYER, τι ήθελε να βρει στη μουσική που σκόπευε να παίξει; Ένιωσε περιορισμένος ή καταπιεσμένος από τη μουσική των SLAYER εκείνη τη περίοδο;
Όχι εγώ, εγώ πάντα κάνω το δικό μου πράγμα. Όταν πέταξα να συναντήσω τον Dave, να σου είμαι ειλικρινής, δεν ήμουν τόσο ενθουσιασμένος. Ήμουν μεγάλος οπαδός των SLAYER και ιδιαίτερα του στυλ παιξίματος του Lombardo, που είναι μεγάλο κομμάτι της μουσικής των SLAYER για μένα. Με τον Paul Bostaph, που είναι καλός drummer, αλλά αντέγραψε τον Dave. Και όταν ο κόσμος άρχισε να λέει για τους GRIP INC ότι αντιγράφουμε τους SLAYER, ήταν μπούρδες, γιατί ήταν το στυλ παιξίματος του Dave, που για μένα ήταν ένα 50% της μουσικής των SLAYER. Απλά άκου πως έπαιζε ο Paul Bostaph στους FORBIDDEN και πως έπαιζε στους SLAYER. Δεν θα σκεφτείς ότι είναι ο ίδιος drummer.
Δεν έπαιξε έτσι στους FORBIDDEN, αλλά το έκανε στους SLAYER. Ο Dave έπαιζε πάντα το δικό το στυλ, εγώ έπαιζα πάντα το δικό μου στυλ και όταν γνωριστήκαμε και αρχίσαμε τους GRIP INC, τέσσερα κομμάτια που ήδη υπήρχαν, ο Dave τα έγραψε, αλλά να σου είμαι ειλικρινής δεν ήταν σε αυτό το στάδιο που ένιωθες ότι μπορούσαν να γίνει κάτι μεγάλο. Οπότε αμέσως σκεφτήκαμε ότι πρέπει να γράψουμε καινούργια κομμάτια. Από τη στιγμή που εγώ ξεκίνησα σαν παραγωγός και συνθέτης για τους GRIP INC και βγήκα μπροστά με κομμάτια και ιδέες που εγώ είχα, οι εταιρείες έκαναν ουρά για να μας υπογράψουν. Οπότε είχαμε τις καλύτερες επιλογές για μια καλή συμφωνία.
Οπότε όπως είπα, δεν υπήρχε κάτι τέτοιο, προσπαθήσαμε να διαχωριστούμε από τους SLAYER. Ποτέ δεν παίξαμε κομμάτια των SLAYER ζωντανά. Μόνο στην τελευταία συναυλία του Dynamo 1995, γιατί ήμουν καλεσμένος του Dynamo από την αρχή. Είχα το προνόμιο να με τιμήσουν έτσι, σε ένα επετειακό show για τα 10 χρόνια του Dynamo, 120,000 κόσμος και είπα “εντάξει παιδιά, σήμερα θα παίξουμε το “Raining blood”!”. O Gus δεν μπορούσε να το τραγουδήσει, οπότε ο Robb Flynn των MACHINE HEAD ήταν να το τραγουδήσει, αλλά ένα τραγούδι πριν είχε φύγει από τη σκηνή και δεν ήταν εκεί. Οπότε το παίξαμε απλά instrumental. (γέλια)
Ναι, αλλά ποια ήταν η ανάγκη του Dave, όταν έφυγε από τους SLAYER; Είχε τον Gus Chambers που ήταν ένας πιο hardcore punk τραγουδιστής, όχι αμιγώς metalhead. Ποιος ήταν ο λόγος να φτιάξεις μια μπάντα σαν τους GRIP INC;
Πρέπει να καταλάβεις το εξής. O Dave είχε προτάσεις κι από άλλες μπάντες φυσικά. Δεν θα πω ονόματα βέβαια, αλλά ήταν μεγάλες μπάντες που τον ρωτούσαν αρχικά αν ήθελε να γίνει μέλος τους. Αλλά ο Dave ήταν εκνευρισμένος από το γεγονός ότι οι SLAYER τον απέλυσαν. Ήταν σε φάση “Θέλω να αποδείξω το ποιος είμαι. Θα φέρω τη δική μου μπάντα και θα σας αποδείξω ότι είμαι καλύτερος από αυτό που νομίζετε. Είμαι κάτι παραπάνω από απλά ένας drummer”. Και αυτή ήταν όλη του η δύναμη να φτιάξει τη δική του μπάντα, με κάθε κόστος. Του πήρε κάποιο καιρό να βρει τους σωστούς ανθρώπους. Οπότε αυτό, γιατί πάντα βλέπουμε τους εαυτούς μας ως trio.
O Jason και ο Stuart ήταν μουσικοί που προσλάβαμε είτε για το studio είτε για τη σκηνή. Αλλά δεν ήταν ποτέ κομμάτι της συνθετικής διαδικασίας ή των αποφάσεων. Οπότε ήταν, ο Dave, o Gus και εγώ. Ήμασταν ο πυρήνας και η καρδιά της μπάντας. Γι’ αυτό, για παράδειγμα στο τελευταίο άλμπουμ “Incorporated”, έχουμε μια φωτογραφία των 3 μας. Ομοίως το “Rusty nail” video έχει μόνο εμάς τους 3 γιατί αυτή βασικά είναι η καρδιά της μπάντας. Το δύσκολο πράγμα με τους GRIP INC είναι πως δεν μπορείς να τους συγκρίνεις με κάποια νέα μπάντα. Έχουμε πάντα το δικό μας ύφος.
Κάποτε έλεγα πως οι GRIP INC ήταν η πρώτη groove metal μπάντα που υπήρξε ποτέ. Δηλαδή, δημιούργησαν ένα νέο στυλ. Δεν είναι thrash metal, ήταν κάτι άλλο.
Φυσικά, είχαμε το “Hostage to heaven” και σε κάθε άλμπουμ και άλλα κομμάτια επίσης. Αλλά ξέρεις, απλά αγαπούσα τη μουσική. Ακούω τόσα διαφορετικά πράγματα, ακούω flamenco, ακούω κλασσική μουσική. Απλά μου αρέσει η μουσική που έρχεται μέσα από τη καρδιά, όχι που βασίζεται σε χρηματική επιτυχία. Γιατί πρέπει να διαχωρίσουμε την επιτυχία από την επιτυχία. Άνθρωποι με ρωτάνε “ήσουν καθόλου επιτυχημένος;” και τους απαντάω “τι θεωρείτε επιτυχημένο;”. Υπάρχουν μπάντες που βγάζουν λεφτά, αλλά κάνουν αυτό που ζητάει η σκηνή. Είναι σκλάβοι του συστήματος. Κάνουν κάτι, για να βγάλουν περισσότερα λεφτά από αυτό.
Για μένα πραγματική ελευθερία και πραγματική επιτυχία σημαίνει ότι κανένας δεν μας λέει τι να κάνουμε. Ό,τι κάνουμε είναι βασισμένο στα δικά μας συναισθήματα, τη μουσική μας και τις ιδέες μας. Κάθε εξώφυλλο, κάθε γραμμή, κάθε νότα μουσικής, βασισμένο στα συναισθήματα μας και τις σκέψεις μας, όχι σε κάτι που η δισκογραφική σου λέει να κάνεις γιατί τώρα, αυτό το είδος μουσικής είναι πιο δημοφιλές. Πολλές φορές επίσης, έχω το συναίσθημα, ότι ήμασταν χρόνια μπροστά από το κοινό. Διότι μετά από χρόνια, πράγματα τα οποία κάναμε εμείς, αρχίσανε να γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή. Γι’ αυτό νομίζω πως κάθε φορά που ακούω κάτι από αυτό το γκρουπ, σκέφτομαι ότι θα μπορούσε να είχε βγει τώρα.
Οι δίσκοι μας δεν ακούγονται σαν μουσική της δεκαετίας του ‘80 ή του ‘90. Ακόμα και σε 10 χρόνια μπορείς να το ακούσεις, ηχητικά και συνθετικά δεν ακούγεται σε φάση “α, είναι ένας τυπικός δίσκος δεκαετίας ‘80”.
Πόσο περίεργο είναι, να έχεις μια μπάντα, με έναν Αμερικανο-Κουβανό drummer, έναν Γερμανό κιθαρίστα, με έναν Βρετανό τραγουδιστή και έναν Αμερικάνο μπασίστα; Δύσκολο, διαφορετικές κουλτούρες, διαφορετικά υπόβαθρα…
Κι έναν ακόμα, από τον Καναδά, ο Stuart ήταν από τον Καναδά. Αυτό είναι το θέμα, όταν δεις πόσες παραγωγές έχω κάνει, με πόσες διαφορετικές μπάντες από πόσες διαφορετικές χώρες, σε εκείνο το σημείο βλέπεις πόσο διεθνής είναι η μουσική. Ότι η μουσική είναι η γλώσσα μας. Δεν έχει σημασία αν είσαι στην Ιαπωνία, αν είσαι στον Καναδά, αν είσαι στην Λατινική Αμερική ή οπουδήποτε. Όταν άνθρωποι του metal βρίσκονται, αυτή είναι η γλώσσα που μιλάνε. Συμπεριφέρονται και αγαπάνε τη μουσική, γιατί το metal είναι από τα πολύ λίγα μουσικά είδη που από την αρχή μέχρι σήμερα, έχει μια συγκεκριμένη υπερηφάνεια. Οι άνθρωποι κάνουν οτιδήποτε γι’ αυτή τη μουσική και την ζουν.
Δεν αλλάζουν μπάντες που ακούνε κάθε λίγο χρόνια. Αυτό συμβαίνει, σε διάφορα άλλα είδη υπάρχει το “ΟΚ, ακούω αυτό τώρα που είναι “in” και τον επόμενο μήνα, ακούω κάτι άλλο”. Στο metal οι άνθρωποι από όλο το κόσμο είναι πολύ πιστοί στις μπάντες και στο κάθε τι που ακούνε. Έχω γυρίσει το κόσμο με περιοδείες, ο κόσμος είναι πιστός στη μουσική και χτίζουν μια οικογένεια.
Η metal μουσική είναι σε όλο το κόσμο, σαν μια οικογένεια. Γι’ αυτό δεν είχαμε και κανένα πρόβλημα. Για την ακρίβεια, αυτή ήταν και η μαγεία αυτού του συγκροτήματος, ήρθαμε από τόσο διαφορετικά υπόβαθρα, που από τη στιγμή που βρεθήκαμε, δημιουργήσαμε κάτι τελείως διαφορετικό από οποιονδήποτε άλλο.
Αλλά όλο αυτό ήταν 100% εμείς. Γι αυτό διαλέξαμε αυτά τα κομμάτια που και οι 3 μας ήμασταν σίγουροι γι’ αυτά. Και αυτή ήταν η μαγεία των GRIP INC, ότι μέχρι σήμερα, δούλεψε.
Πως ο Manfred Schütz από την Steamhammer, αποφάσισε να σε προσεγγίσει και να σας υπογράψει με μια εταιρεία, που εκείνα τα χρόνια δεν ήταν όσο δημοφιλής ήταν η Noise για παράδειγμα. Τι έκανε κλικ με τον Manfred;
ΟΚ, έλεγε Steamhammer, αλλά είχαμε το συμβόλαιο απευθείας με την SPV. H SPV αυτή τη περίοδο, ήταν ο μεγαλύτερος διανομέας. Η δισκογραφική ήταν η Steamhammer, αλλά η SPV ήταν ο διανομέας. Διένειμαν δίσκους από Nuclear Blast, από Century Media, από κάθε άλλη εταιρεία. Οπότε, σε αυτό το σημείο, ήταν νομίζω μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στην Ευρώπη και έχουμε απευθείας συμφωνία μαζί τους. Οπότε οι GRIP INC ήταν στην ουσία εταιρεία του εαυτού τους, που υπέγραψε μια άδεια με την SPV να μας προωθήσει στην Ευρώπη και στην Αφρική νομίζω. Είχαμε για Βόρεια Αμερική με την Metal Blade και για την Ιαπωνία με την JVC. Οπότε είχαμε τρεις συμφωνίες, για τρεις διαφορετικές περιοχές στο κόσμο. Ήταν μια έξυπνη συμφωνία από τη πλευρά του management μας εκείνη τη περίοδο. Πάντα υπήρχαμε με το σκεπτικό ότι οι GRIP INC είναι η δισκογραφική λίγο πολύ και διανέμουμε τους δίσκους μέσω άλλων εταιρειών και το κάνουν για εμάς.
Όταν πρωτοδείξαμε το video clip για το “Ostracized”, ήταν πολύ παράξενο να βλέπουμε τον drummer ως frontman και τον Gus στο βάθος. Πως το σκεφτήκατε αυτό; Θέλατε να δείξετε ότι αυτή είναι η μπάντα του Dave Lombardo;
Όχι, όχι, δεν ήταν βασικά η κύρια ιδέα. Ήταν κάτι για να το κάνουμε διαφορετικό. Αυτό που πρέπει να ξέρεις είναι ότι κάναμε το video σε ένα studio και αυτή η εταιρεία είχε ένα εντελώς διαφορετικό όραμα γι’ αυτό από αυτό που είχαμε εμείς. Το κομμάτι μιλάει για τους άστεγους, όχι για τους στρατιώτες. Υπάρχει ένας στίχος που αναφέρει τη λέξη “veteran” (σ.σ.: “veteran defender of nations”) αλλά είναι ένας στίχος. Οπότε όταν φτάσαμε στο Texas, δύο μέρες με το αμάξι από την California και βρεθήκαμε στο studio, γιατί έπρεπε να το δω, είχα σοκαριστεί. Έπρεπε να πάρω τηλέφωνο το management και να τους πω “δεν θα το κάνω έτσι”. Ήταν μια μεγάλη Αμερικάνικη σημαία πίσω μου και γύριζαν σκηνές με στρατιώτες. Αυτό το κομμάτι δεν είναι για το πόλεμο, αυτό το κομμάτι δεν είναι για τους στρατιώτες, είναι για τους άστεγους.
Και δεν βλέπω το λόγο για τον οποίο θα πρέπει να παίξω μπροστά από την Αμερικάνικη σημαία. Είμαι Γερμανός, έχουμε Άγγλο τραγουδιστή, γιατί να τραγουδήσει μπροστά από μια Αμερικάνικη σημαία; Πέρα από τον Jason, ΟΚ και τον Dave που είναι φυσικά Αμερικάνος, αλλά έχει ρίζες από τη Κούβα. Αυτό δεν ανήκει σε μας, θέλω να το βγάλετε αυτό. Όχι από ασέβεια, αλλά “αυτό το κομμάτι και εμείς δεν έχουμε καμία σχέση με αυτή τη σημαία”. Το έβγαλαν και ξόδεψαν τόσο χρόνο κόβοντας τις συγκεκριμένες σκηνές που δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου στο τέλος. Μόνο αυτές που είχαν να κάνουν με άστεγους. Που και πάλι δεν καταλαβαίνω γιατί οι άστεγοι είναι πάντα στρατιώτες, γιατί όπως είπα, το κομμάτι δεν είναι γι’ αυτούς. Υπάρχει ένας στίχος γι’ αυτούς, αλλά το κομμάτι είναι για εκείνους που το σύστημα δεν αποδέχεται πια στην καθημερινή ζωή τους.
Δεν έχει σημασία το τι έκαναν, μπορούσαν να είναι γιατροί, δάσκαλοι, στρατιώτες και μόλις καταρρεύσουν, μπορείς να τους πατήσεις και η κοινωνία τους παραγκωνίζει. Οπότε αυτό υποτίθεται πως πραγματεύεται το video clip και όχι Αμερικάνους στρατιώτες. Ακόμα και το εξώφυλλο του single από την Metal Blade ήταν με Αμερικάνικη σημαία και στρατιώτες. Και έχασαν τελείως το point. Επίσης, δεν θέλω να μιλάω άσχημα, αλλά είναι δείγμα της Αμερικάνικης αλαζονείας. Προβάλλουν μόνο τους εαυτούς τους “εμείς αυτό, εμείς το κάνουμε καλύτερα”. Ήμαστε ένας κόσμος, κάποια μέρα πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί, όχι ο ένας ενάντια στον άλλον. Βγάλαμε ένα μπλουζάκι κάποτε, είχαμε ένα κομμάτι στο “Solidify”, που και πάλι είναι το point των διαφορετικών εθνών. Το “Human?” με τον στίχο “am I human? Answer me”.
Είχα κάνει το σχέδιο, μπροστά ήταν κάτι άλλο, πίσω ήταν οι ημερομηνίες της περιοδείας, με τις τέσσερις σημαίες. Αμερική, Γερμανία, Αγγλία, Καναδάς. Και έγραφε από κάτω “World Human?”. Γιατί ήταν σημαντικό να δεις το ότι παρά τη χώρα προέλευσης σου, ακόμα είσαι άνθρωπος.
Πόσο δύσκολο ήταν για όλους σας και ειδικά για τον Dave, να συγκρίνεται πάντα με τους SLAYER όταν πρωτοξεκινήσατε;
Να σου είμαι ειλικρινής, είναι όπως με το ποδόσφαιρο. Πάντα θα συγκρίνεσαι σαν ομάδα με όταν είσαι σε καλή μέρα και κερδίζεις, αλλά θα έχεις και κακές μέρες επίσης. Οπότε, δεν το πολυπροσέξαμε αυτό. Δεν μας ενόχλησε. Νομίζω ότι οι SLAYER πέρασαν περισσότερο καιρό να σκέφτονται εμάς από ότι εμείς τους SLAYER. Γιατί θυμάμαι, ήταν σαν τιμή για μένα ότι ο Kerry King μιλούσε σε συνεντεύξεις μετά την ερώτηση “άκουσες τη καινούργια μπάντα του Dave Lombardo, GRIP INC;”. Και μιλούσε άσχημα για μένα, σε μια συνέντευξη έλεγε “ναι, μπορεί να παίξει κιθάρα αυτός ο τύπος, αλλά θα δεν έχει συναίσθημα για metal”. Και ξέρεις πως έμαθα να παίζω κιθάρα; Έπαιζα κομμάτια των METALLICA και των SLAYER κάθε μέρα.
Ξεκίνησα στη μουσική πολύ νωρίς όταν ήμουν 6 χρονών, αλλά με ακορντεόν και πιάνο. Στα 12 σταμάτησα γιατί είχα ήδη αρχίσει να ακούω metal. Και μετά, άρχισα να παίζω κιθάρα στα 14-15 και πήγαινα στο ωδείο μόνο για να πάρω τα πρώτα μαθήματα, πως να κρατάω το χέρι και τα λοιπά. Και από τότε, έπαιζα όλα τα κομμάτια. Γι’ αυτό μπορώ και να βγάλω ένα πολύ καλό jam session, να αυτοσχεδιάσω. Και έπαιζα πάνω από κομμάτια των SLAYER. Οπότε όταν λες ότι δεν έχω συναίσθημα γι’ αυτή τη μουσική, αυτό είναι τιμή μου γιατί παίζω πάνω από κομμάτια των SLAYER. Και μπορώ να παίξω όλα τα κομμάτια των SLAYER αμέσως, θεωρώ τιμή μια μπάντα που ήταν η αγαπημένη μου, σπατάλησε χρόνο να μιλήσει άσχημα για μένα. (γέλια)
Δεν είπα ποτέ κάτι άσχημο για εκείνον, γιατί να το κάνω; Κάνει το κομμάτι του και κάνω το δικό μου.
Ο Kerry King λέει άσχημα πράγματα γενικά, δεν έχει σημασία ποιος είναι, γι’ αυτό και ο κόσμος τον αγαπάει τόσο πολύ (γέλια). Το τελευταίο κομμάτι του δίσκου, “Longest hate”, πιστεύω ταιριάζει σαν γέφυρα για το “Nemesis”. Άμα τα ακούσεις δίπλα – δίπλα, ακούγεται σαν γέφυρα.
Θα σου πω το εξής που ξεκίνησε με εμένα πριν πολύ καιρό. Όταν ακούς το δεύτερο άλμπουμ των DESPAIR, “Decay of humanity”, ακούσεις το τελευταίο κομμάτι και έπειτα ακούσεις το πρώτο κομμάτι του “Beyond all reason”, αρχίζει με το ίδιο riff με το οποίο τελειώνει το άλλο κομμάτι. Οπότε ήθελα κάτι παρόμοιο. Όταν κοιτάζεις την ιστορία των GRIP INC, βλέπεις ότι το τελευταίο κομμάτι του κάθε δίσκου είναι κάτι πολύ ξεχωριστό και συνήθως το μεγαλύτερο κομμάτι του δίσκου. Και με κάποιο τρόπο, σου δείχνει ότι αυτό είναι το τέλος του δίσκου. Και το “Longest hate” είναι βασισμένο στο μίσος των ανθρώπων. Είτε είναι θρησκεία, είτε είναι πολιτική, είτε είναι το χρώμα του δέρματος, οτιδήποτε, άνθρωποι μισούν ο ένας τον άλλο.
Οπότε πήραμε ανθρώπους από τη περιοχή γύρω από το studio: Ιάπωνες, κάποιον Άραβα. Ακόμα δεν ξέρουμε τι είπε (γέλια), τον μάθαμε ότι αυτή είναι η λέξη, γιατί παραγγέλναμε συνέχεια πίτσα από εκεί, οπότε ελπίζαμε ότι είπε το σωστό πράγμα. Οπότε μιλήσαμε σε διαφορετικές γλώσσες στην αρχή, όλοι μιλάνε στην αρχή. Πάντα για την ειρήνη, γιατί χρειάζεται να παλέψετε ο ένας με τον άλλο; Απλά χαλαρώστε και βρείτε τα. Και αυτό είναι το κύριο θέμα του κομματιού. Και όταν έρχεται το πιο βίαιο μέρος όπου ο Gus τραγουδάει για όλη αυτή τη παράνοια, οι στίχοι είναι υπέροχοι. Όλοι οι στίχοι του Gus είναι υπέροχοι. Αλλά ειδικά άμα ακούσεις τώρα το κομμάτι αυτό και ανοίξεις τις ειδήσεις, το κομμάτι είναι εντελώς επίκαιρο, κάθε φορά. Γιατί εμείς οι άνθρωποι δεν αλλάζουμε, είναι ηλίθιο! Κάνουμε τα ίδια λάθη, βλέπεις τι συμβαίνει…διαβάστε βιβλία!
Μάθετε από τα βιβλία που λένε τι έγινε στη Γερμανία το 1933. Ζούμε σε μια εποχή που τα πράγματα επαναλαμβάνονται. Δεν θέλω να πω ονόματα, αλλά νομίζω όλοι καταλαβαίνουν για τι πράγμα μιλάω. Και αυτό είναι απλά τρομακτικό. Δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας και όχι μόνο αυτό, προσηλωνόμαστε στο να κάνουμε τα ίδια λάθη, ελπίζοντας ότι αυτή τη φορά θα τα πάμε καλύτερα. Όχι, δεν θα τα πάμε καλύτερα, θα καταλήξει όπως η Γερμανία το 1945. Οπότε, είναι ένα φοβερό κομμάτι, αλλά όπως είπα, κάθε δίσκος έχει ένα πολύ ξεχωριστό κομμάτι για το τέλος. Πάντα κάτι ξεχωριστό σε σχέση με τον υπόλοιπο δίσκο. Και αυτό είναι κάτι που το κρατήσαμε, σε κάθε άλμπουμ.
Μπορείς να μοιραστείς μαζί μας κάποιες αστείες ιστορίες από το studio;
Α, νομίζω ότι οι περισσότερες από αυτές δεν είναι για να βγουν προς τα έξω! (γέλια) Γιατί είχαμε πολλές αστείες στιγμές. Ειδικά στη πρώτη περιοδεία που κάναμε με τους MOTORHEAD, περάσαμε πάρα πολύ καλά. Αλλά από το studio, θυμάμαι να λέω στον Gus να μην πιεί αλκοόλ κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων του δίσκου, γιατί χρειάζεται να συγκεντρωθούμε και δεν το τήρησε. Τον θυμάμαι να ανοίγει μπύρα και να του λέω “Gus, δεν πίνουμε στο studio”. Αλλά ξέρεις, άμα πιείς μια ή δύο μπύρες για να χαλαρώσεις τη φωνή σου, δεν είναι πρόβλημα. Αλλά μια από τις αστείες ατάκες και αυτό είναι σε συνέντευξη που κάναμε, είπε “τα βρίσκουμε στο studio, μιλάμε για τα πάντα. Όχι απλά μιλάμε, αλλά μιλάμε σοβαρά και δεν τσιτώνουμε ο ένας τον άλλον. Αυτό το κάνουμε μετά το studio!”. (γέλια)
Και όταν πραγματικά συνέβη, ο Gus ήταν πολύ τσαντισμένος γιατί τον πίεσα. “Δεν είναι αρκετά καλό, έχεις παραπάνω δύναμη μέσα σου”. Ήθελα να τον κάνω θυμωμένο, για να τραγουδήσει θυμωμένα. Κάποιες φορές, ξέρεις, οι άνθρωποι δεν με γουστάρουν γι’ αυτό, αλλά όταν ο δίσκος ολοκληρώνεται, βλέπουν τι πραγματικά εννοούσα. Και ο Gus είχε θυμώσει τόσο πολύ μαζί μου, οπότε του είπα “ας κάνουμε ένα διάλειμμα, πάμε για βραδινό”. Και περάσαμε μπροστά από ένα μαγαζί που πουλούσε παπούτσια και ο Gus ήταν τόσο τσαντισμένος που πήρε ένα παπούτσι και μου το πέταξε! (γέλια) Οι άνθρωποι από το μαγαζί βγήκαν σε φάση “τι διάολο;!”. Αλλά όλα ήταν καλά, αγαπούσαμε ο ένας τον άλλον. Ήμασταν πραγματικά σαν οικογένεια. Και δεν το ωραιοποιώ, ο Gus ήταν πάντα σαν αδελφός μου. Διαφέραμε σε συγκεκριμένα πράγματα, αλλά σε άλλα, ταιριάζαμε ακριβώς.
Λάτρευα αυτή τη μπάντα, λάτρευα τον Dave και τον Gus γιατί ήμασταν τόσο διαφορετικοί αλλά όσον αφορά τη μουσική, αυτό έβγαζε αυτόν τον διαφορετικό, αυθεντικό ήχο. Και αυτό ήταν το πιο ξεχωριστό κομμάτι
Οπότε νομίζεις ότι το να είσαι τόσο διαφορετικός, να έχει διαφορετικά υπόβαθρα ο καθένας, είναι αυτό που έκανε τόσο ξεχωριστούς τους GRIP INC; Είχες αντιληφθεί πόσο ξεχωριστοί θα ήταν οι GRIP INC μετά από πολλά χρόνια, όταν έκανες τους δίσκους;
Θα είναι πάντα. Ξέρω τι κάνω, πως να γράφω κομμάτια. Ποτέ δεν κοιτάζω πίσω, να αντιγράψω κάτι που έκανα στο παρελθόν. Γιατί η μουσική για μένα δεν είναι να ακούς ένα άλμπουμ και να θες μετά να κάνεις ακριβώς το ίδιο. Η μουσική για μένα είναι μια ιστορία που βιώνεις, που βάζεις συναισθήματα, οραματίζεσαι τι είχες χθες για παράδειγμα και το αποτυπώνεις σε μουσική. Πολλές φορές, ακούω τα κομμάτια μου που έκανα 30 χρόνια πριν και ακόμα νιώθω τι έγινε μια μέρα πριν, τι ρούχα φορούσα, αν έβρεχε ή αν είχε ήλιο. Το ακούω στη μουσική και αυτό είναι κάτι που μπορείς να κάνεις μόνο αν το κάνεις με αγάπη και αν το κάνεις το πάθος σου, όχι απλά σαν μια δουλειά.
Ήσουν σε επαφή με τον Gus, μετά τη διάλυση των GRIP INC;
Ναι και μάλιστα προσέξαμε το λυπηρό κομμάτι. Είχα κάποτε μια μπάντα με το όνομα ENEMY OF THE SUN, επίσης είχαμε θέσεις σε μεγάλα festival. Ήμασταν επίσης και σε καλό σημείο, δίσκος του μήνα σε πολλά περιοδικά. Νομίζω ότι ακόμα και στο Rock Hard ήμασταν δίσκος του μήνα. Όπου κοίταζες, άνθρωποι γούσταραν τους ENEMY OF THE SUN. Και ρώτησα τον Gus αν θα ήθελε να κάνουμε ένα ξεχωριστό show όπου οι ENEMY OF THE SUN θα παίζαμε μόνο κομμάτια GRIP INC. Ήρθε στο μέρος μας, πρόβαρε για μερικές μέρες, σε ένα festival παίξαμε δύο κομμάτια σε μεγάλη σκηνή πάλι. Μετά παίξαμε σε ένα μικρό open air, ένα show που το αποκαλέσαμε “ENEMY OF THE SUN plays GRIP INC set”. Και το ένιωσα σαν GRIP INC, δεν ήταν ο Dave αλλά ευτυχώς είχα έναν πολύ καλό drummer.
Οπότε πρέπει να ήταν καταστροφικό να ακούς τα νέα για το θάνατο του
Ναι. Μέχρι σήμερα λέω “πρέπει να μάθω να ζω με αυτό”, αλλά ποτέ δεν θα συμφωνήσω με την επιλογή του. Ωστόσο, δεν μπορώ να γυρίσω πίσω το χρόνο. Ήταν αυτό που ήταν και πρέπει όλοι να ζήσουμε με αυτό.
Πριν το τέλος, ήσουν από τους πιο διάσημους παραγωγούς. Υπήρχε ο “ήχος του Waldemar Sorychta” στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 με αρχές της δεκαετίας του ‘00, με την Century Media, με άλμπουμ σαν το “Mandylion” (THE GATHERING), σαν το “Wildhoney” (TIAMAT), σαν τα άλμπουμ των LACUNA COIL, το “Karmacode” για παράδειγμα, το “Ceremony of opposites” των SAMAEL, SENTENCED….τόσες πολλές δουλειές. Ήταν ο trademark ήχος των Woodhouse studios, όπως και των Fredman studios.
Οι παραγωγές μου δεν ακούγονται ποτέ σαν τον τυπικό ultra ήχο. Ο ήχος που έκανα ήταν εστιασμένος στην μπάντα. Είμαι ένας πολύ μουσικός παραγωγός. Πρέπει να γουστάρω τη μπάντα στην οποία κάνω παραγωγή, να γουστάρω τη μουσική, αλλά επίσης και τη προσωπικότητά της. Μπορεί να είναι οι καλύτεροι μουσικοί και η καλύτερη μουσική, αλλά αν είναι μαλάκες, δεν θα μπορούσα να δουλέψω μαζί τους. Οπότε όλα πρέπει να δουλεύουν σωστά, να σεβόμαστε ο ένας τον άλλον. Επιπλέον, αυτή τη περίοδο, γίνομαι μέρος της μπάντας. Οπότε η οπτική μου είναι να εστιάσω σε αυτή την ιδέα της μπάντας. Γι’ αυτό κάθε μπάντα έχει έναν διαφορετικό ήχο, έχει ένα διαφορετικό υπόβαθρο και διαφορετική νοοτροπία.
Πάντα προσπαθούμε για τον καλύτερο δυνατό ήχο προκειμένου να το αναδείξουμε. Και πάντα λέω, “από εδώ και στο εξής, δεν είσαι ο κιθαρίστας, δεν είσαι ο drummer. Από εδώ και στο εξής, πρέπει να εξυπηρετείς το κομμάτι, όχι τον εαυτό σου”. Και αυτό είναι το μυστικό του πως να δημιουργείς μουσική. Ότι εσύ βάζεις τη μπάντα πρώτη στο τραγούδι, όχι τον εαυτό σου. Επίσης, πάντα λέω “δες όλα τα κουμπιά, χιλιάδες κουμπιά. Μπορείς πάντα να πεις ‘αλλάξανε πράγματα’, όχι, αλλάξανε εισόδους, αλλάξανε το εύρος του ηλεκτρισμού ή κάτι τέτοιο. Αλλά η μουσική, δεν αρχίζει από ένα κουμπί. Η μουσική αρχίζει εδώ. Όταν αγγίζεις μια χορδή, αυτό είναι η μουσική. Αυτό είναι κάτι που άμα δεν δουλεύει, δεν μπορείς καν να το αλλάξεις στη μίξη, πρέπει να το κάνεις τώρα. Και η πρώτη κίνηση είναι να παίξεις το κομμάτι, έτσι δημιουργείς το κομμάτι”.
Αυτό είναι κάτι που είναι η φιλοσοφία μου που πάντα δίνω στις μπάντες. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν θα βρεις δύο παραγωγές μου, με τον ίδιο ήχο. Όλες έχουν το δικό τους γνώρισμα σε σχέση με τη μπάντα.
Οπότε πιστεύεις ότι αυτό είναι το μυστικό σε σχέση με την επιτυχία που έχεις ως παραγωγός.
Όχι, δεν είναι μυστικό, αλλά ναι, αγαπάω τη μουσική και δεν τη βλέπω σαν προϊόν. Τη βλέπω σαν κάτι που έρχεται από μέσα μας, από τα συναισθήματα μας, σαν κομμάτι της ζωής μας.
Σάκης Φράγκος
(απομαγνητοφώνηση: Γιάννης Σαββίδης)
