Τι βραδιά, τι συγκίνηση, τι συγκλονιστική εμπειρία.
Άμα έπρεπε να συνοψίσω με κάποιον τρόπο το τι ζήσαμε το βράδυ της 3ης Φεβρουαρίου, αυτό θα έλεγα. Τι περιείχε αυτή η βραδιά; Μα φυσικά, οι TRIUMPH OF DEATH του ακραίου πατέρα Thomas Gabriel Fischer, αποτίνοντας φόρο τιμής στους HELLHAMMER, τα περήφανα τέκνα της Ιρλανδίας PRIMORDIAL και τα δικά μας παιδιά TRIUMPHER και CURSED BLOOD. Μια ιδιάζουσας φύσεως σύμπραξη, με κοινό γνώμονα το μουσικό σκότος και την αγνή προσέγγιση. Ας τα πάρουμε όμως ένα-ένα από την αρχή, διότι έχουμε πράγματα να πούμε για όσα ζήσαμε.
Πρώτοι στη σκηνή, με μια απόκλιση δεκαλέπτου από το πρόγραμμα, οι λατρεμένοι μου CURSED BLOOD με το δολοφονικό crust death metal τους. Με υλικό από το μοσχοπουλημένο “Taker of life” demo (“The world of madness”, “Backlash rampage”) και κυρίως από το επερχόμενο ντεμπούτο full-length (“Flaying tyrants”, “Sodomic damnation”, “Cold conqueror”, “Triumphant doom”), πραγματικά ανέβηκαν στη σκηνή του Gagarin με σκοπό να πάρουν κεφάλια και να ισοπεδώσουν ό,τι υπήρχε όρθιο.
MASTER, ENTOMBED, AUTOPSY, OBITUARY και TERRORIZER συναντιούνται στο ηχητικό μείγμα των CURSED BLOOD, καθιστώντας τους, τουλάχιστον επικίνδυνους για συναυλιακές συνθήκες (υπό τη καλύτερη των εννοιών)! Μισή ώρα ήταν αρκετή για τους Αθηναίους μακελάρηδες προκειμένου να κερδίσουν το θερμό χειροκρότημα ενός σχεδόν γεμάτου Gagarin. To άλμπουμ άμα είναι όπως τα καινούργια κομμάτια, θα κλάψουν μανούλες! Προσωπικά το περιμένω με ανυπομονησία. Άξιοι λεβέντες μου, άξιοι!
Γιάννης Σαββίδης
Οι TRIUMPHER, ζουν ήδη την αρχή της ακμής τους. Ο αχός και η αντάρα του εντυπωσιακού “Storming the walls”, του καλύτερου album για το 2023, σύμφωνα με τους αναγνώστες μας, ακόμη δε λένε να κοπάσουν και η μπάντα συνεχίζει να δρέπει τους καρπούς της έμπνευσής της. Σ’ ένα συναυλιακό event λοιπόν όπου το μαύρο μέταλλο αποκτά επικό χαρακτήρα λόγω της συνύπαρξης των «μεγάλων» TRIUMPH OF DEATH και PRIMORDIAL, οι Αθηναίοι epic extreme metallers ήταν ίσως το πιο ταιριαστό εγχώριο σχήμα που θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Ξεκίνησαν όπως αναμενόταν με το “Europa victrix”, για να έρθει το επίσημο εναρκτήριο λάκτισμα με το ΕΠΟΣ “I wake the dragon (Promachos)” και το υμνικό “Storming the walls”.
H προηγούμενη φορά που τους είχα δει, ήταν στο περσινό Up the Hammers festival, μιας και στο ενδιάμεσο η μπάντα έδωσε συναυλίες στο εξωτερικό και στην επαρχία. Καθώς λοιπόν η σύγκριση του «πέρυσι» με το «φέτος» μπαίνει μοιραία στο τραπέζι, έχω να ομολογήσω πως αν η πρώτη εκείνη εμφάνιση των TRIUMPHER, με όλες τις δυσκολίες που κουβαλά η παρθενική φορά, ήταν παραπάνω από «καλή», τότε αυτή εδώ μόνο ως «εντυπωσιακή» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Η μπάντα ήταν τόσο καλά προβαρισμένη και τόσο καλά «δεμένη», που μόνο περιπτώσεις συγκροτημάτων με πολυετή τριβή στην σκηνή, θα μπορούσαν να παρουσιάσουν κάτι αντίστοιχο!
Με μια κιθάρα να αξίζει για δυο και με το μπάσο να καλύπτει όλα τα κενά, οι TRIUMPHER ως κουαρτέτο έβγαλαν, παρόλη την αναγκαστική χρήση λίγων, επιλεκτικών προηχογραφημένων σημείων, μια φυσικότατη live εικόνα, που δεν αφαίρεσε το παραμικρό από την πλούσια μουσικότητά τους. Επίσης, καθώς όλα μετράνε όταν έχουμε να κάνουμε με ένα οπτικοακουστικό show, να πω ότι το total black look, με το πολεμικό βάψιμο που υιοθέτησαν, τους πηγαίνει «γάντι». Η μεγάλη έκπληξη στην τρομερή τους εμφάνιση, βέβαια, ήρθε με τις πρώτες νότες του “Blood of my enemies”, όπου κατάλαβε και ο πλέον άσχετος ή κακεντρεχής τα εξής δύο πράγματα…
Το πρώτο, έχει να κάνει με το ότι οι TRIUMPHER μπαίνουν στο πολύ μικρό, «κλειστό» club των συγκροτημάτων που μπορούν να καταπιάνονται με το υλικό των MANOWAR, χωρίς να ρεζιλεύονται. Το δεύτερο, αφορά τον τραγουδιστή του group, για τον οποίο επίσης πρέπει να ειπωθεί ακριβώς το ίδιο πράγμα. Είναι ο μόνος που καταφέρνει να θυμίζει τόσο τον Eric Adams, ΧΩΡΙΣ να είναι κλώνος και έχοντας τη δική του προσωπικότητα. Ο τρόπος με τον οποίο ανεβαίνει ψηλά και παραμένει «γρεζαριστός» (ή «γρέζος», ανάθεμα κι αν έχω μάθει ποιο επίθετο είναι το σωστό) είναι μοναδικός και ξεφεύγει από τα εγχώρια πλαίσια. Αν κοντρολάρει λίγο τον ενθουσιασμό του και την κινησιολογία του, θα εξελιχθεί σε frontman ολκής.
Για την ιστορία, το set περιείχε ακόμη τα “Esoteric church of Dagon”, “Mediterranean wrath”, “The Thunderer” και “The blazing circle”. Το σημαντικό θέμα όμως εδώ είναι άλλο… αν έτσι ακούγεται και δείχνει επί σκηνής ένα συγκρότημα που δεν έχει κλείσει καλά-καλά έναν χρόνο ζωής και έχει να επιδείξει μονάχα έναν δίσκο (αλλά τι δίσκο, ε!), τότε, από την επόμενη δισκογραφική του δουλειά, τι πρέπει να περιμένουμε; Θεωρητικοί προβληματισμοί, γιατί ξέρουμε πολύ καλά την απάντηση: Σπουδαία πράγματα! Και κάπως έτσι, οι μυσταγωγικοί ήχοι του “Salve Regina” των ENSEMBLE ORGANUM που ακούγονταν από τα ηχεία του Gagarin205, αντί να μας ταξιδέψουν στην Ιερουσαλήμ των Ναΐτών ιπποτών, μας πήγαν βόρεια, στο Σμαραγδένιο Νησί, για να γίνουμε κοινωνοί όλων όσων οι τεράστιοι καλλιτέχνες που ονομάζονται PRIMORDIAL, πρεσβεύουν…
Δημήτρης Τσέλλος
Η ώρα πλησιάζει τις 8:30. Κατά το πρόγραμμα τα περήφανα τέκνα της Ιρλανδίας, PRIMORDIAL, βρέθηκαν στο σανίδι. Η πρώτη φορά που ο γράφων βλέπει τους Ιρλανδούς. Μια μπάντα που ανέκαθεν σεβόταν/εκτιμούσε για το ακέραιο του χαρακτήρα της μα και για την παθολογική αγάπη τους για τους θρυλικούς BATHORY. “As rome burns” (SING TO THE SLAVES!) για ξεκίνημα, με τους PRIMORDIAL να δείχνουν για μια ακόμη φορά, τη σχέση τους με το ελληνικό κοινό.
Ο Alan Averill, λιτός, απέριττος μα και πληθωρικός σαν frontman, μαγεύει το κοινό, είτε τους είχε δει N αριθμό φορών είτε πρώτη όπως ο υποφαινόμενος. “Κρατήστε κοντά τους αγαπημένους σας, ποτέ δεν ξέρετε πότε είναι η τελευταία φορά που θα τους δείτε”, ο πρόλογος για το “How it ends” από τον τελευταίο δίσκο των PRIMORDIAL. Δίσκος που τιμήθηκε από τα “We shall not serve” (πόσο πιο πολύ το εννοεί ένας Ιρλανδός άραγε, με όση ιστορία κουβαλάει πίσω του;) και “Victory has 1000 fathers, defeat ιs an orphan”, με το κοινό να το αγκαλιάζει θερμά.
Σημαντικό να έχεις το σεβασμό του κοινού, μετά από πόσο καιρό στη δισκογραφία. Μια δισκογραφία που τιμήθηκε σχεδόν στο ακέραιο: “Exile amongst the ruins” (“To hell or the hangman”), “Where greater men have fallen” (“Wield lightning to split the sun” – αφιερωμένο στον Quorthon και τους BATHORY), “Redemption at the puritan’s hand” (“No grave deep enough” – αφιερωμένο στον Νίκο Ζαγγογιάννη), “To the nameless dead” (“As rome burns”, “Empires fall” – you would trade every truth for hollow victories…τι στίχος!), “The gathering wilderness” (“The coffin ships”), “Storm before calm” (“Sons of the morrigan”), “Spirit the earth aflame” (“Gods to the godless”) ενώ το παλαιότερο κομμάτι της βραδιάς ήταν το “Autumn’s ablaze” από το “Journey’s end”. Τώρα, εάν περίμενες να ακούσεις και από το “Imrama” έστω ένα κομμάτι, ατύχησες! Οι PRIMORDIAL, με το σθένος και την αυταπάρνηση των προγόνων τους κατάφεραν μέσα σε μιάμιση ώρα και κάτι να καλύψουν μια πολυετή διαδρομή γεμάτη συγκίνηση και σπουδαίες στιγμές.
Δεν ξέρω, αν θα δουν αυτό το κείμενο οι ίδιοι οι PRIMORDIAL (δεν τρέφω τέτοιου τύπου αυταπάτες, μην ανησυχείτε!), ωστόσο από αυτό το βήμα έχω να πω, ότι κέρδισαν έναν οπαδό ακόμα, απλά παίζοντας ζωντανά μπροστά του. Και αυτό τους τοποθετεί τρομερά ψηλά στα μάτια μου. Τα σέβη μου κύριοι!
Γιάννης Σαββίδης
Μετά την καθηλωτική και τουλάχιστον πειστική για άλλη μια φορά εμφάνιση των PRIMORDIAL ήταν δεδομένο πως το κοινό περίμενε με ανυπομονησία να ανέβουν στην σκηνή του Gagarin οι TRIUMPH OF DEATH. Το πρόσφατο “Resurrection of the flesh” live album τους λειτούργησε ευεργετικά σε όλους μας για το τι να περιμένουμε από την μπάντα που φόρμαρε ο ηγέτης τους, Thomas Gabriel “Warrior” Fischer. Μαζί με τους 3 μουσικούς που τον συνοδεύουν επανασυστήνει το υλικό από τα 3 demos τους του 1983 και ολόκληρο το ιστορικό “Apocalyptic raids” του 1984 των HELLHAMMER με έναν τρόπο που ούτε θα μπορούσε κανείς να φανταστεί ειδικά την εποχή που ηχογραφήθηκαν εκείνα τα τραγούδια. Η επιλογή τους να μην επαναηχογραφήσουν τα κομμάτια στο studio και να προτιμήσουν την κυκλοφορία ενός live album ήταν στρατηγική κίνηση που ήθελε να δείξει την σημερινή μεταμόρφωση εκείνων των, προ 40 ετών, πρωτόλειων κομματιών. Και ναι, η εμφάνισή τους εκείνο το βράδυ, δεν μπορεί να περιγραφεί με λέξεις παρά μόνο να βιωθεί, κάτι που ήταν εμφανές στα βλέμματα όλων μετά το τέλος του, σχεδόν, ωριαίου set τους.
Βασικό ρόλο στο να θεωρηθεί η εμφάνισή τους ως ιστορική ήταν ο ήχος που ήταν ογκώδης, πεντακάθαρος και σύγχρονος χωρίς καμία πρόθεση να ρετρολαγνήσουν αναβιώνοντας τον ηχητικό σχεδιασμό των αρχικών ηχογραφήσεων. Ακόμα και οι κιθάρες που έχουν είναι οι αντίστοιχες Flying V που είχαν τότε, δίνοντας και με αυτές την vintage αισθητική πέρα από τον ηχητικό τους σχεδιασμό. Μετά από μεγάλη σειρά εμφανίσεων πλέον οι TRIUMPH OF DEATH ξέρουν πολύ καλά πώς να παρουσιάσουν και τα 11 κομμάτια των HELLHAMMER και το “Visions of mortality”, που ήταν το καθοριστικό κομμάτι με το οποίο εκκίνησε το σχήμα των CELTIC FROST ακριβώς μετά. Οι αυξομειώσεις στις ταχύτητες έδιναν ένταση σε κομμάτια όπως το “Aggressor” κάνοντας τα ανέλπιστα καταιγιστικά.
Το στήσιμο τους και η ατμόσφαιρα που έβγαινε από τη σκηνή με την ταιριαστή χρήση των φωτισμών – Ελληνίδα η υπεύθυνη φωτισμού τους παρακαλώ – κατάφερε να αποτυπώσει και οπτικά το σύμπαν των HELLHAMMER με μια vintage προσέγγιση που τιμά την βραχύβια και επιδραστική ιστορία τους.
Ο Warrior ήταν το λιγότερο συγκινημένος με τις αντιδράσεις του κοινού που γέμισε το Gagarin. Θυμήθηκε τον συνοδοιπόρο του Steve Warrior πριν το “Blood insanity” στο οποίο έκανε φωνητικά με τον δικό το τρόπο μόνο ο έτερος κιθαρίστας, Andre Mathieu. Είχε διάθεση να μιλήσει, κάτι που δεν έχει ξανακάνει όσες φορές έχει έρθει στη χώρα μας από την μυθική πρώτη του εμφάνιση με τους CELTIC FROST στο Rockwave festival του 2006. Θυμήθηκε ότι στο Gagarin είχε παίξει το 2007 με τους CELTIC FROST όταν και έσβησαν από τη μνήμη μας τους headliners KREATOR. Αναφέρθηκε και στον συνοδοιπόρο και μεγάλο εκλιπόντα, Martin Eric Ain, με τον οποίο έγραψε ιστορία και μετέπειτα στους CELTIC FROST, ευχαριστώντας έναν προς έναν τους τρεις μουσικούς του με τους οποίους συνεχίζει την κληρονομιά των HELLHAMMER.
Αναμφίβολα η απόδοση των φωνητικών του ήταν αποστομωτική και κατάφερε να αναμορφώσει κιθαριστικά με τον Mathieu κομμάτια που προσωπικά δεν πίστευα ποτέ ότι θα μπορούσαν να αποδοθούν τόσο πειστικά. Η Jamie Lee Cussigh χτυπιόταν ανελέητα και είχε αυτόν τον χαρακτηριστικό ακατέργαστο ήχο στο μπάσο που έδινε τον απαραίτητο όγκο στον ήχο τους. Ο Tim Iso Wey κατάφερε με το σταθερό και δυνατό παίξιμο του να μην είναι φλύαρος αποδίδοντας τα μέρη του όπως ακριβώς άρμοζε με μοναδική – φυσικά – εξαίρεση το “Visions of mortality”, στο οποίο έδειξε πόσο ικανός drummer είναι.
Το κοινό που γέμισε το Gagarin δεν έχανε ευκαιρία να επιδοθεί σε mosh pits με αποκορύφωμα στο “Messiah” που με την αναγγελία του από τον Warrior άνοιξε ένα τεράστιο mosh pit και έγινε κυριολεκτικά χαμός! Αυτό ακριβώς το γεγονός έκανε και τον Warrior να συγκινηθεί όταν ένας του φώναξε «σε αγαπάμε» για να απαντήσει μακροσκελώς πόσο πολύ μας αγαπάει κι εκείνος, θεωρώντας απίστευτο ότι 40 χρόνια μετά παίζει αυτά τα κομμάτια για τα οποία λοιδορήθηκε, σε τόσο κόσμο. Πραγματικά πλέον με τους TRIUMPH OF DEATH o Warrior παίρνει κατά κάποιο τρόπο δικαιώνεται απέναντι σε όσους τον μείωσαν και τον απαξίωσαν τότε. Η αυθεντικότητα και η ειλικρίνεια που είχαν οι έφηβοι Ελβετοί επηρέασαν σε τεράστιο βαθμό σειρά νεαρών μουσικών στα mid/late 80s, κάτι που φαινόταν συνθετικά και όχι τόσο ηχητικά.
Πλέον με τον τρόπο που αποδίδονται αυτά τα κομμάτια από τους TRIUMPH OF DEATH εξηγείται γιατί θεωρούνται οι HELLHAMMER τόσο επιδραστικοί. Αρκεί να αναλογιστείτε πως οι μεταγενέστεροι – όπως οι OBITUARY – αποδίδανε με καλύτερο ήχο και καλύτερα προσόντα ως μουσικοί την primitive αντίληψή τους. Και ναι το “Triumph of death” με το οποίο έκλεισε η εμφάνιση τους είναι η πραγματική απαρχή του death metal. Στα δέκα και πλέον λεπτά του αποκαλύφθηκε με μαγικό τρόπο πως ξεκίνησαν όλα με αυτό το κομμάτι, με τα φωνητικά του Warrior να στοιχειώνουν τη μνήμη μας για πάντα.
Προσωπικά θα έχω να θυμάμαι πολλά από εκείνη την ημέρα, μιας και συνάντησα τον Warrior πρώτη φορά μετά από δύο τηλεφωνικές συνεντεύξεις που είχαμε κάνει για λογαριασμό του περιοδικού μας. Πέρα από όσα είπε στην πρόσφατη συζήτηση του με τον Σάκη Φράγκο, σας μεταφέρω ότι δεν αποκλείει το ενδεχόμενο να γράψει καινούρια κομμάτια με τους TRIUMPH OF DEATH, αν και τους θεωρεί σαν side project και όχι την κύρια μπάντα του που είναι οι TRIPTYKON. Θα θυμάμαι για πάντα το σοκ και το δέος κάθε στιγμής της εμφάνισης αυτής και τυχερός που βίωσα με ανάλογο τρόπο το περασμένο καλοκαίρι την εμφάνιση με τους TRYPTIKON στο Release festival. Αν αυτή η μακροσκελής ανταπόκριση δεν σας έπεισε, σας προτρέπω να ακούσετε το live album και να κλείσετε σίγουρα θέση σε μια μελλοντική τους εμφάνιση για να βιώσετε μια από τις απαρχές του extreme metal ήχου. Μέχρι την επόμενη φορά…..UGH!
Λευτέρης Τσουρέας
Φωτογραφίες: Έλενα Βασιλάκη
