Τα έχουμε πει 100 φορές.
Δίσκος NEVERMORE ίσον δίσκος της χρονιάς. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να χαλάσει ο κανόνας με το 6ο studio άλμπουμ των ημίθεων από το Seattle. Το “This Godless Endeavor” είχε το δύσκολο έργο να διαδεχτεί τον πάταγο που είχε προκαλέσει το “Enemies Of Reality” 2 χρόνια νωρίτερα. Και φυσικά το κατάφερε. Και με εξαιρετική ευκολία μάλιστα. Και κάπως έτσι μπήκε το εντυπωσιακό κερασάκι σε μια πεντανόστιμη τούρτα που σήμανε το τέλος ενός από τα καλύτερα σερί κυκλοφοριών κορυφαίων δίσκων όλων των εποχών.
Εκείνη την περίοδο ήμουν φοιτητής στην Λάρισα, κινητά με ίντερνετ δεν είχαμε ακόμα, οπότε ό,τι νέο μαθαίναμε ήταν είτε από έντυπα είτε από στόμα σε στόμα. Και φυσικά από τα αγαπημένα μας δισκοπωλεία, τα οποία ζαλίζαμε μπάλες πηγαίνοντας καθημερινά και ρωτώντας “ήρθε;; το έφερες;; κυκλοφόρησε;;;”. Θυμάμαι λοιπόν ότι το συγκεκριμένο άλμπουμ ήταν τόσο μεγάλο αντικείμενο ανυπομονησίας που με κάποιον μαγικό τρόπο είχε φτάσει στα χέρια μου μια κόπια τυλιγμένη σε χαρτί, αντιγραφή προφανώς, ενός πρόμο που είχε βγει στη γύρα. Σε αυτό το χαρτί δεν υπήρχε καν ολόκληρο το track list, είχε μόνο 4-5 σκόρπιους τίτλους τραγουδιών, και καθ’ όλη τη διάρκεια χαμήλωνε η μουσική σε σημεία και ακούγονταν μια φωνή, ίσως να ήταν και ο ίδιος ο Warrel, που έλεγε “You’re listening to the new NEVERMORE album, This Godless Endeavor, out from Century Media”. Συνέχεια. Σε κάθε τραγούδι. Δύο και τρεις φορές. Αγαλλίασε η ψυχή μου όταν επιτέλους κυκλοφόρησε επίσημα, και το βάζω να παίξει, και δεν άκουγα τον τύπο να μου χαλάει το κομμάτι! Αλλά εξίσου ευχαριστώ το promo σιντάκι γιατί έπρεπε κάπως να κατευνάσω τη μούρλα και την ανυπομονησία μου!
Ακολουθείται η γνωστή συνταγή επιτυχίας εδώ, μιας και το πάθημα με τον προηγούμενο δίσκο να κυκλοφορεί με 2 διαφορετικά remix και master έγινε μάθημα, με τον Andy Sneap να αναλαμβάνει χρέη παραγωγού και την Century Media να ρίχνει όλο το βάρος της επάνω στους NEVERMORE.
Το κοριτσάκι στο εξώφυλλο έγινε μπλουζάκι, η περιοδεία για την προώθηση ΔΕΝ γινόταν να μην κάνει στάση σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ο session κιθαρίστας Steve Smyth που βοηθούσε στα live εμφανίζεται ως μόνιμο μέλος και μάλιστα έχει και ουσιαστική συνθετική συνεισφορά, ο Jim Sheppard είναι κλασικά στην κοσμάρα του αλλά όπως πάντα καταφέρνει να τη βγάλει καθαρή και έχει επίσης το όνομα του στο instrumental του δίσκου, ο δάσκαλος Van Williams έχει παίξει μερικά από τα καλύτερα τύμπανα της ζωής του (ορισμένοι λένε ότι εδώ ήταν η κορυφαία του στιγμή), ο εξωγήινος Jeff Loomis έχει γαζώσει όλο το άλμπουμ με απίστευτες σολάρες και μνημειώδη riffs, και ο Warrel…
Οκ.
Ο Warrel είναι εκτός συναγωνισμού εξ ορισμού… Έχουμε πει και έχουμε συμφωνήσει άπαντες ότι αυτός ο τύπος ήταν κάτι το υπερφυσικό. Στις ιδέες του, στους στίχους του (επιμένω ότι δεν παίρνει τα credits που του αξίζουν για αυτό…), στην ερμηνεία του, ήταν πάντα κορυφαίος. Έτσι κι εδώ έχει κάνει εκπληκτική δουλειά σε όλους τους τομείς. Βασικά, το μοναδικό μειονέκτημα που έχει ο δίσκος είναι ότι μετά από 57μιση περίπου λεπτά τελειώνει! Όλα αυτά βέβαια θα τα δούμε σούπερ αναλυτικά στο άτυπο ανακάτεμα που ακολουθεί, σε ένα από τα πιο δύσκολα worst to best που έχω δοκιμάσει να κάνω, λόγω του ότι όλα τα τραγούδια έχουν πολύ μικρή διαφορά ποιότητας μεταξύ τους. Το μόνο που είναι ξεκάθαρο είναι το νούμερο ένα, και πιστεύω όλοι θα συμφωνήσουν στην επιλογή του.
“This godless endeavor” countdown:
- “The holocaust of thought” (1.27)
Σε όλα τα worst to best που έχουμε κάνει, η μοίρα των instrumental είναι προδιαγεγραμμένη, να βρίσκονται στο τέλος της λίστας. Τι να κάνουμε, έτσι είναι η ζωή, άδικη γενικότερα σε πολλά πράγματα, και ειδικά για αυτό το κομμάτι που εκτός του ότι είναι μια από τις ελάχιστες στιγμές προσωπικής σύνθεσης του μπασίστα της μπάντας Jim Sheppard, έχει και guest solo στην κιθάρα από τον τεράστιο James Murphy, ναι αυτόν που έπαιξε σε DEATH, OBITUARY, TESTAMENT κτλ κτλ, και είναι κάτι το οποίο έχει κάνει σε αμέτρητα άλλα κομμάτια μεταξύ αυτών και στους προσωπικούς δίσκους του Dane και του Loomis.
- “A future uncertain” (6.07)
Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, δύσκολο αυτό το ανακάτεμα γιατί η διαφορές στην ποιότητα του track list είναι πολύ μικρές. Ήδη αδικία εδώ για αυτό, η προτελευταία θέση του ταιριάζει γιατί αυτή είναι και η φυσική του στον δίσκο, ένα βήμα πριν το τέλος. Αλήθεια δεν έχω να πω κάτι αρνητικό, μπαίνει εδώ για να μου βγει πιο εύκολα η σειρά για τα επόμενα. Θεματολογικά ο δίσκος γενικότερα κυμαίνεται σε καθημερινά ζητήματα της πραγματικής ζωής, το συγκεκριμένο είναι προφανώς η κατάθεση του Warrel για το αβέβαιο μέλλον της ανθρωπότητας. Μάλιστα συγκεκριμένα κάπου λέει “I foresee the future, I see the coming plague…” και αν σκεφτείς τι ζήσαμε πρόσφατα με το παγκόσμιο φαινόμενο του κορονοϊού, το λες και προφητικό…
- “Bittersweet feast” (5.01)
Ειλικρινά τώρα live την βγάζω τη σειρά, και με πολύ σκέψη και στεναχώρια.
“This is your final warning,
a war on freewill is coming”
Συνθετική συνεισφορά του Smyth το συγκεκριμένο, ενώ στιχουργικά ο Warrel παρομοιάζει τον κόσμο μας με την Φύση, χρησιμοποιώντας παραδείγματα από διάφορα ζώα και τον τρόπο που συμπεριφέρονται, όπως τα πρόβατα που προχωρούν τυφλά και ακολουθούν, τις σαύρες, τα σκουλήκια, τα γουρούνια κτλ. Τρομερό το break εκεί λίγο πριν το διπλό solo στις κιθάρες.
- “Medicated nation” (4.01)
Έβαλε το χεράκι του και εδώ ο Jimάκος, και παρόλο που το κομμάτι ξεκάθαρα αναφέρεται στην εξάρτηση ναρκωτικών και ψυχοφαρμάκων, θεωρώ πως ο Warrel δεν μιλάει μόνο για τους τοξικομανείς αλλά περικλείει όλους όσους είναι εξαρτημένοι από κάτι, οτιδήποτε κι αν είναι αυτό. Είναι μια γενικότερη κατάντια της κοινωνίας η οποία ό,τι αισθάνεται και ό,τι κάνει, είναι καθοδηγούμενο από το εκάστοτε “φάρμακο” του καθενός.
- “My acid words” (5.41)
Προσπαθούσε με κάθε τρόπο ο μακαρίτης να μας ανοίξει τα μάτια, έλεγε τα δικά του μέσα από τους στίχους του και σχεδόν πάντα είχε δίκιο, μέχρι και σήμερα τα λόγια του είναι επίκαιρα. Και σε αυτό το κομμάτι μπορεί να μην περιαυτολογούσε, εμένα όμως στη συνείδηση μου πάντα θα είναι οι κοφτερές, σαρκαστικές του λέξεις για να περιγράψει τις καταστάσεις.
Βέβαια εδώ λέει ξεκάθαρα,
“when I’m dead will you remember all the things I’ve tried to say” και “nothing brings peace of mind I leave nothing behind if my words are left unheard”, και εύχομαι με κάποιο τρόπο εκεί που είναι να αισθάνεται μια ανακούφιση ότι ακούστηκε, αυτά που είπε μέσα από τη μουσική του συνέβαλαν να γίνει ο κόσμος μας μισό κλικ καλύτερος. Ο δικός μου κόσμος σίγουρα πάντως…
- “The psalm of Lydia” (4.16)
Από τους 4-5 σκόρπιους τίτλους τραγουδιών σε εκείνο το promo δισκάκι, ένα ήταν αυτό. Μεγάλο σοκ στο άκουσμα του, περίεργο κομμάτι με ιδιαίτερη Νεβερμορική παράνοια, μας είχε κάνει εντύπωση όλους ο τίτλος τότε παραπέμποντας σε Ελληνικά, ο ψαλμός της Λυδίας. Βέβαια, δεν έχει καμία σχέση στην ουσία με κάτι ελληνικό. Ο μόνος παραλληλισμός που μπορώ να σκεφτώ, έχει να κάνει με ένα ποίημα του E.A.Poe (του οποίου ήταν μέγιστος θαυμαστής ο Warrel, διάολε από εκεί πήρε το όνομα του το συγκρότημα!), με τίτλο “The conqueror worm” (the all seeing worm) και την ηρωίδα Ligeia (Lydia…?). Μπορεί να κάνω και λάθος. Αλλά μπορεί και όχι.
- “Sell my heart for stones” (5.18)
Το λες και αουτσάιντερ αυτό σε αυτή τη θέση.
Αλλά τι κομματάρα είναι τούτη ρε φίλε! Ένα από τα πιο μελωδικά και πιο αγαπημένα μου ρεφρέν όλης της δισκογραφίας των NEVERMORE! Τρομερή ερμηνεία του Warrel, μουσική και solo Smyth, αν εξαιρέσεις τα τραγούδια του “Dreaming Neon Black” που ήταν ξεκάθαρα για την αγαπημένη του Dane, ίσως το μοναδικό που να μπορείς να το χαρακτηρίσεις a love song.
Αν και υπάρχει κι ένα μικρό ενδεχόμενο να αναφέρεται σε κάποια εξάρτηση, για παράδειγμα σε αλκοόλ ή ναρκωτικά, προτιμώ να κρατήσω την πρώτη περίπτωση…
- “Final product” (4.21)
Εντάξει, τι να κάνουμε τώρα. Σε κάποια λίστα αυτό θα ήταν νούμερο ένα. Στην δικιά μου σήμερα δεν παίρνει μετάλλιο. Και είναι σούπερ άδικο και στενάχωρο, διότι το κομμάτι είναι δυναμίτης, τόσο μουσικά όσο και στιχουργικά!
Ενδεικτικά αναφέρω ότι ο Warrel κάνει ακόμα μια κατά μέτωπον επίθεση σε media, θρησκείες και κυβερνήσεις, τα 3 πράγματα που σιχαίνονταν περισσότερο από οτιδήποτε δηλαδή, και το solo που έχει παίξει ο εξωγήινος Jeff Loomis εκεί στο break στη μέση διδάσκεται σε σεμινάρια και όλοι λένε “πως στο διάολο το σκέφτηκε και το έπαιξε αυτό το πράγμα ρε γαμώτο…;”. Στην πραγματικότητα είναι μια άσκηση τεχνικής για κιθάρα, αλλά την πρώτη φορά που τον είδαμε να το παίζει ζωντανά μπροστά στα μάτια μας, δεν άκουγες ούτε αναπνοή, all eyes on you! Μεγαλειώδες!
- “Born” (5.05)
Χάλκινο μετάλλιο για το “Born”, που επίσης και πρώτο να το έβαζες, δεν θα μαλώναμε! Έτσι κι αλλιώς, αυτό προορίστηκε για πολιορκητικός κριός του δίσκου, αυτό γυρίστηκε και video clip.
Ένα χτύπημα στο snare του Van δίνει το έναυσμα για αυτό που θα ακολουθήσει. Και είναι πραγματικά ένα τσουνάμι δύναμης που σε έχει αρπάξει, σε παρασέρνει και είσαι ανήμπορος να αντιδράσεις.
Η θρησκεία και οι οδηγίες που πρέπει να ακολουθούμε είναι για μια ακόμα φορά στα μανταλάκια, κι αν ανέφερα συγκεκριμένα τον τρελό παιχταρά Van Williams είναι γιατί όλο το drumming και τα γεμίσματα του εδώ είναι η προσωπική του σφραγίδα, αυτά, ΜΟΝΟ ΑΥΤΟΣ! Τέλος.
Ρεφρέν για τρελό κόλλημα, να το έχεις στο μυαλό σου ώρες και μέρες ατελείωτες, με προσωπικό highlight τον στίχο που λέει “If nothing in the world can change our children will inherit nothing” και είτε έχεις είτε δεν έχεις δικά σου παιδιά, πρέπει να συνειδητοποιήσεις ότι έχεις την υποχρέωση κάτι να αλλάξεις στον κόσμο. Και να μην ξεχνάς πως όταν γεννιόμαστε, είμαστε όλοι ίδιοι…
- “Sentient 6” (6.58)
Δεν γινόταν αλλιώς. Δεν θα μπορούσα να έχω κανένα άλλο σε αυτή τη θέση. Ο μόνος λόγος που δεν είναι στην κορυφή…εεε θα το μάθεις σε λίγο.
Τι. Έπος. Είναι. Αυτό.
Πριν λίγες μέρες μια φίλη ανέβασε την live εκτέλεση στο Facebook και της έγραψα ότι δεν μπορώ πλέον να το ακούσω αυτό το κομμάτι, γιατί βλέπω τον Warrel και συνειδητοποιώ πόσο πολύ με πονάει ακόμα ο θάνατός του…
Υπό κανονικές συνθήκες, αυτό δικαιούται ένα ολόκληρο άρθρο μόνο του για το μεγαλείο του, κι επειδή ήδη έχω ξεφύγει σε όγκο (πρώτη φορά μου ξανασυμβαίνει) θα προσπαθήσω να είμαι περιεκτικός.
Το πιάνο στο ξεκίνημα, πομπώδες και καθηλωτικό, και παίζει μόνο 2 νότες. Το ξεδίπλωμα του κομματιού είναι σεμιναριακό. Η δομή του πανέξυπνη. Οι στίχοι του Warrel και η ερμηνεία του είναι μέσα στα καλύτερα της ζωής του. Αποτελεί (έστω και άτυπα) το part II του “The learning”, που κλείνει το “Politics Of Ecstasy”.
Το ρεφρέν εξελίσσεται δύο και τρεις φορές μέχρι να ολοκληρωθεί και είναι πραγματικά ανατριχιαστικό.
Δεν μπορώ να αποφασίσω ποιο απόσπασμα να βάλω ενδεικτικά, είναι αδύνατον να ξεχωρίσεις κάποιες λέξεις από το σύνολο. Μιλάει για ένα ρομπότ, ένα ανδροειδές, το οποίο στην αρχή είναι ταγμένο στην υπηρεσία του ανθρώπου, στη συνέχεια ελπίζει να εξελιχθεί σε κάτι περισσότερο από μια μηχανή και να αποκτήσει αισθήματα, και τέλος τα παίρνει στο κρανίο και απλά φέρνει το τέλος της ανθρώπινης ύπαρξης. Ε, ναι. Αυτό είναι φινάλε! Να μην ξεχάσουμε να αναφερθούμε και στο ανάποδο μήνυμα στη μέση, εκεί λίγο πριν τα πάρει το ρομπότ δηλαδή, ένα κόλπο που κάνανε συχνά στα τραγούδια τους οι NEVERMORE, το οποίο αν το βάλεις να παίξει ίσια, θα ακούσεις τον φίλο μας να λέει “I am the bringer of the end, fear me, I am the beast that is technology.”
Και μετά, τι;
TERMINATON IMMINENT.
- “This godless endeavor” (8.55)
Αδιαμφισβήτητο φαβορί. Ξεκάθαρη επιλογή για το αποψινό νούμερο 1 μας.
Κυρίες και κύριοι,
Welcome to the end my friend,
The sky has opened!
Έτσι τελειώνει, αλλά μέχρι να φτάσει σε αυτό το σημείο, έχει γυρίσει ο κόσμος ανάποδα καμιά δεκαεφτά φορές!
Αρκετοί υποστηρίζουν ότι αυτό είναι το πιο ολοκληρωμένο κομμάτι των NEVERMORE. Και τείνω να συμφωνήσω.
Το μεγαλύτερο σε διάρκεια σε ολόκληρη τη δισκογραφία της μπάντας, αγγίζει τα 9 λεπτά, γεμάτα μουσική και εκρήξεις συναισθημάτων.
Αν μπορούσες να συμπυκνώσεις όλη την ουσία των NEVERMORE σε ένα και μόνο κομμάτι, εδώ είσαι, αυτό είναι, έτοιμο. Τα έχει όλα μέσα.
Εισαγωγή; Απίστευτη.
Ερμηνεία Warrel; Ανεπανάληπτη.
Main riff Jeff; Τοπ 10 ζωής (μου).
Μπάσο τύμπανο; Ακολουθούν πιστά και δίνουν Ζωή σε όλη την τρέλα που θέλησαν να βγάλουν κιθάρα και φωνή.
Solo κιθάρα; Θυμάστε όλους αυτούς που υποστήριζαν ότι το metal είναι κλασική μουσική με ρεύμα; Εε, ορίστε η απόδειξη! Εμείς τρελοί ΔΕΝ είμαστε!
Στίχοι;
Θα κλείσω αυτό το άρθρο παραθέτοντας μερικές από τις αγαπημένες μου λέξεις που τραγούδησε ο άνθρωπος που ακόμα με πονάει το ότι δεν είναι εδώ…
“Our organic equation has shown its flaw, can we agree to disagree on the concept of God?”
“The universe still expands
Mankind still can’t understand
How to define you
So hide your face
And watch us exterminate ourselves over you
Welcome to the end my friend
The sky has opened…”
Μίμης Καναβιτσάδος
