a
“Survival guide”
Ο Ömer Akay, είναι συνιδιοκτήτης της δισκογραφικής εταιρίας, Despotz Records, που υπάρχει πλέον εδώ και 15 χρόνια και ανάμεσα στο roster της, μπορεί να βρει κανείς τους NIGHTRAGE αλλά και πολλά άλλα ενδιαφέροντα σχήματα. Ο Σάκης Φράγκος συνομίλησε μαζί του, για να μάθει τα «μυστικά» της εταιρίας αλλά και να κάνουν μία γενική συζήτηση για την πορεία που ακολουθεί η μουσική βιομηχανία στις μέρες μας.
Μέσα στα 15 χρόνια ύπαρξης της εταιρίας, έχετε βγάλει μερικές πολύ ενδιαφέρουσες κυκλοφορίες, αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ποιανού ιδέα ήταν να ξεκινήσετε την εταιρία και γιατί την ονομάσατε Despotz Records;
Πριν από 15 χρόνια, «έτρεχα» δύο δισκογραφικές εταιρίες, που ήταν προσανατολισμένες αποκλειστικά στον ακραίο ήχο, death και black metal. Όταν μετακόμισα στη Στοκχόλμη, ήθελα να ξεκινήσω μία εταιρία που να μην κάνει μόνο συμφωνίες license, με μεγαλύτερες εταιρίες όπως η Nuclear Blast ή η Metal Blade. Ήμασταν ανεξάρτητοι, αλλά είχαμε άλλο σύστημα για να κυκλοφορούμε το υλικό μας. Ήθελα να ελέγχω τα πάντα με το δικό μου δίκτυο διανομής, αλλά και να ασχοληθώ με την pop μουσική. Έτσι λοιπόν, βρήκα δύο άτομα με την ίδια περίπου ηλικία, αλλά διαφορετικά προσόντα. Ο Carl-Marcus Gidlöf, δούλευε σ’ ένα στούντιο και ήταν πωλητής για την Optimal, ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια παραγωγής βινυλίου. Γνώριζε πολύ καλά το photoshop και πώς να σχεδιάζει πράγματα για το φυσικό προϊόν, κάτι στο οποίο εγώ είμαι πολύ κακός. Υπήρχε και ο Ronnie που έκανε τα λογιστικά για εταιρίες όπως η Nuclear Blast και η Roadrunner. Αυτή ήταν η ομάδα μας. Εγώ έκανα αυτά που είχαν να κάνουν με τη δισκογραφία και το publishing, αλλά σε όλα τα υπόλοιπα ήμουν άσχετος. Στην αρχή, υπήρχε κι ένας τέταρτος, που όμως λίγο πριν ξεκινήσουμε, έκανε πίσω και αποχώρησε. Μετά από πέντε χρόνια, αγοράσαμε το ποσοστό του Ronnie και είμαστε πλέον μόνο εγώ κι ο Carl. Σε ότι αφορά στο όνομα, στη Σουηδία έχουμε έναν παλιό τύπο μουσικής που ο κόσμος χορεύει στα πάρκα και κάθε όνομα ξεκινά και τελειώνει με το γράμμα “Z”. Σκεφτήκαμε λοιπόν, να βρούμε ένα όνομα που να ενσωματώσουμε το γράμμα αυτό. Η λέξη “Despot” βγαίνει από τον δεσποτισμό και βάλαμε το “Z” στο τέλος όπως συμβαίνει σε αυτόν τον τύπο μουσικής που σου περιέγραψα. Είναι τόσο ξεχωριστό, που σου κολλάει στο μυαλό και ο κόσμος το θυμάται. Είναι πολύ σημαντικό το όνομα. Είχα μία παλιά εταιρία, που ονομαζόταν Records από λάθος, επειδή είχα συμπληρώσει λάθος κάποια χαρτιά στο Σουηδικό Επιμελητήριο. Ήθελα να ονομαστεί The Factory, αλλά τελικά έμεινε εκείνο το όνομα που δεν θα έλεγα ότι ήταν και καλό!!!
Αυτό που με εντυπωσιάζει, είναι ότι σε μία εποχή πλήρους εξειδίκευσης, επιλέγετε να κυκλοφορείτε πολλά και διαφορετικά ανάμεσά τους είδη μουσικής. Για ποιον λόγο το κάνετε αυτό;
Είχα βαρεθεί να ασχολούμαι μόνο μ’ ένα είδος μουσικής. Η δισκοθήκη μου αποτελείται από οτιδήποτε βρίσκεται ανάμεσα στον Miles Davis και τους CARCASS. Όσο μεγαλώνουμε, είναι λογικό να διευρύνονται να ακούσματά μας. Πάντα με ενθουσίαζε η pop μουσική και ο στόχος μου όταν ξεκίνησα την Despotz Records, ήταν να ασχοληθώ και με αυτό το είδος. Στην πορεία, άρχισα να βρίσκω πολλά ενδιαφέροντα metal σχήματα, ενώ έρχονταν και rock/metal γκρουπ από τη Σουηδία που ήθελαν να βγάλω τους δίσκους τους. Έτσι, μετά τα πέντε πρώτα χρόνια που βγάζαμε πιο πολύ pop υλικό, η πλειοψηφία των κυκλοφοριών μας είναι από το rock/metal. Το να δουλεύεις με pop καλλιτέχνες, είναι εντελώς διαφορετικό σε σχέση με το budget και το marketing, απ’ ότι να δουλεύεις με rock/metal καλλιτέχνες. Για παράδειγμα, έχουμε μία καλλιτέχνιδα που πιθανώς δεν την έχεις ακούσει ποτέ, τη Lisa Miskovsky, η οποία έχει πάρει Σουηδικό Grammy, έχει συμμετάσχει στο διαγωνισμό της Eurovision (στα προκριματικά) κι έχει δώσει τραγούδια στους BACKSTREET BOYS. Στη Σουηδία είναι διάσημη, εκτός χώρας όμως, δεν τη γνωρίζει κανείς. Όταν δουλεύεις όμως τρία άλμπουμ με τις THUNDERMOTHER, όλος ο κόσμος ασχολείται μαζί τους. Από τη στιγμή που τα τελευταία χρόνια δουλεύουμε πολύ με rock/metal καλλιτέχνες, επικεντρωνόμαστε εκεί, αλλά πάντα, όταν υπάρχει κάποια καλή περίπτωση, φροντίζουμε να υπογράφουμε κι 1-2 pop σχήματα/μουσικούς.
Πόσο δύσκολο είναι να τρέχεις μία metal εταιρία στη Σουηδία, από τη στιγμή που οι περισσότερες δισκογραφικές του χώρου, εδρεύουν στη Γερμανία, όπως η Nuclear Blast ή η Century Media;
Ναι, αλλά μην ξεχνάς ότι όλο το ταλέντο, βρίσκεται εδώ. Στη Σουηδία. Όλες αυτές οι εταιρίες, υπογράφουν μπάντες από τη χώρα μου. Το πρόβλημα που έχουμε εδώ στη Σουηδία, είναι ότι δεν έχουμε μεγάλες εταιρίες. Έχουμε πάρα πολλές εταιρίες που τις τρέχει ένα άτομο από ένα δωμάτιο. Εμείς, μετά από 15 χρόνια μπορούμε να πούμε ότι έχουμε έναν αξιόλογο κατάλογο και μπορούμε να χτίζουμε την καριέρα ενός μουσικού. Υπάρχουν εταιρίες που υπάρχουν γύρω στα 10 χρόνια, αλλά είναι υπερβολικά εξειδικευμένες. Στο μυαλό μου έρχεται η Black Lion που ασχολείται με το ακραίο metal, η Majestic Records που ασχολείται με psych rock. Αλλά δεν υπάρχουν εταιρίες μεσαίου βεληνεκούς όπως εμείς, που απασχολούμε πέντε άτομα κι έχουμε γραφεία στη Στοκχόλμη και στη Βαρκελώνη όπου ζω τα τελευταία χρόνια. Προσπαθώ να βρω αξιόλογα ισπανικά σχήματα, αλλά είναι δύσκολο… Δεν υπάρχουν… Το συντριπτικά μεγάλο ποσοστό των γκρουπ που έχουμε στην εταιρία, είναι σουηδικά, επειδή μιλάμε την ίδια γλώσσα και είναι εύκολο να συνεννοηθούμε. Επιστρέφοντας όμως στον ανταγωνισμό με τις Γερμανικές εταιρίες, υπάρχει μία κατάσταση όπου παίρνουν δικά μας σχήματα και παίρνουμε δικά τους. Δηλαδή, υπογράψαμε τους CIVIL WAR με τέσσερα μέλη που είχαν φύγει από τους SABATON, οι οποίοι αργότερα πήγαν στη Napalm Records, αλλά πήραμε από τη Nuclear Blast τους UNGUIDED και τους SONIC SYNDICATE, για παράδειγμα. Άρα υπάρχει ένα δούναι και λαβείν. Οι UNGUIDED πήγαν κι εκείνοι μετά στη Napalm, οπότε μάλλον μας παρακολουθούν! Χαχαχα! Έχουν πάντως περισσότερα χρήματα από εμάς, σίγουρα. Αυτό που μπορούμε να προσφέρουμε, είναι ποικιλία. Αν το rock/metal γκρουπ που υπογράφουμε είναι crossover, μπορούμε να του κάνουμε marketing σε διαφορετικά, mainstream media, επειδή δουλεύουμε και με pop καλλιτέχνες. Για εμένα, είναι καλύτερο να είσαι στο Α’ επίπεδο σε μικρότερη εταιρία, παρά σε Γ’ επίπεδο σε μεγάλη εταιρία. Υπάρχουν γκρουπ που δεν πουλάνε πολύ, πλέον, για μία μεγάλη εταιρία κι εκείνη δεν θέλει να επικεντρωθεί πάνω τους. Αντίστοιχα όμως, σε μία εταιρία σαν εμάς, οι πωλήσεις μπορεί να είναι πολύ καλές, οπότε θα επενδύσουμε περισσότερο σε χρόνο και σε χρήμα και θα είναι και προτεραιότητά μας, κάτι που συμβαίνει χοντρικά και σε όλα τα σχήματά μας. Συνολικά, πάντως, σε μία χρονιά υπογράφουμε 4-5 rock/metal σχήματα.
Θυμάμαι πάντα τον Μάριο Ηλιόπουλο, από τους NIGHTRAGE, να λέει ότι προτιμά στη Despotz που είναι σχεδόν το #1 όνομα, παρά στη Century Media που ήταν στη 2η ή 3η κατηγορία σε ότι αφορά το promotion.
Οι NIGHTRAGE ήταν ένα από τα δύο συγκροτήματα που υπογράψαμε ποτέ μέσω email. Φυσικά τους γνώριζα από την περίοδο που ήταν στη Century Media και ο Μάριος μου έστειλε ένα μέηλ αν θα ήθελα να συνεργαστούμε, επειδή είχε λήξει το συμβόλαιό του. Βρεθήκαμε στην Στοκχόλμη και υπογράψαμε και από τότε έχουμε βγάλει τέσσερις ή πέντε δίσκους μαζί. Είναι ένα από τα ελάχιστα σχήματα για τα οποία είμαι A&R ακόμα. Είναι πολύ εύκολο να συνεργαστείς μαζί τους, ο Μάριος είναι πλέον καλός μου φίλος. Οι πωλήσεις δεν είναι τεράστιες, αλλά είναι σταθερές. Ξεπέρασαν τα προβλήματα που είχαν με εταιρίες που έκλειναν συναυλίες και ανανεώσαμε το συμβόλαιό μας. Ο νέος τους δίσκος θα βγει το φθινόπωρο του 2023. Στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς και τους είδα το καλοκαίρι στον Βόλο στο φεστιβάλ που έπαιξαν.
Τι σου κάνει περισσότερο «κλικ»; Να χτίσεις από την αρχή ένα νέο όνομα ή να υπογράψεις ένα μεγαλύτερο;
Θα έλεγα και τα δύο. Υπάρχει μεγάλο ρίσκο με το να υπογράψεις ένα νέο συγκρότημα, αφού δεν ξέρεις αν θα υπάρχει τα επόμενα χρόνια. Είναι πιο εύκολο να υπογράψεις ένα νέο όνομα, γιατί τα μεγαλύτερα έχουν ένα συγκεκριμένο budget στο μυαλό τους. Από την άλλη, όμως, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις σχημάτων που υπογράψαμε και –για παράδειγμα- έφυγε ο τραγουδιστής τους και πήγε αλλού και διαλύθηκαν. Και πόσα άλλα παρόμοια… Μεγαλύτερη σημασία για εμάς, έχει να μας αρέσει η μουσική και να έχει προοπτική. Νομίζω ότι υπάρχουν τρία κλειδιά για την εταιρία μας: Πρέπει να μας αρέσει η μουσική, πρέπει να κάνουμε καλή δουλειά με το δίσκο και να βγάλουμε λεφτά. Και ο καλλιτέχνης πρέπει να βγάλει λεφτά, αλλά κι εμείς πρέπει να βγάλουμε την επένδυσή μας, μαζί με κάποιο κέρδος.
Σε μία εποχή που θεωρητικά κάθε γκρουπ μπορεί να ηχογραφήσει και να διανείμει το δίσκο του μόνο του, τι μπορεί να προσφέρει η Despotz Records;
Τον τελευταίο καιρό ακούω συνέχεια αυτό το πράγμα. Πόσα συγκροτήματα που έβγαλαν αυτοχρηματοδοτούμενες δουλειές, μπορούν να θεωρηθούν μεγάλα; Μόνο οι METALLICA κάνουν τα πάντα μόνοι τους, αλλά και πάλι, έχουν ένα deal διανομής με πολυεθνική εταιρία. Αυτό που μπορούμε να προσφέρουμε εμείς, είναι παγκόσμια διανομή, σε φυσικό και ψηφιακό προϊόν. Ξέρω ότι το φυσικό προϊόν δεν πουλάει σχεδόν καθόλου, αλλά ακόμα και το μικρότερο σχήμα να είσαι, πρέπει να έχεις φυσικό προϊόν και πίστεψέ με, δεν είναι καθόλου εύκολο να μπορεί να βρει κανείς το άλμπουμ σου σε κάθε μέρος του κόσμου. 24 ώρες την ημέρα, δεν είναι αρκετές για να κανονίσεις περιοδείες, συναυλίες, πωλήσεις και να μιλάς με τα καταστήματα να δεις αν έχουν το δίσκο σου. Πως κλείνεις τις συνεντεύξεις, πως μπαίνεις σε λίστες στο Spotify ή πως σε παίζουν στο ραδιόφωνο ή ακόμα πως κλείνεις κάποιον συγκεκριμένο άνθρωπο για remix, αν είσαι pop καλλιτέχνης. Εμείς, επίσης, μπορούμε να πουλήσουμε τη μουσική ενός καλλιτέχνη στο Netflix ή σε άλλες τηλεοπτικές σειρές, που στις μέρες μας υπάρχει πολύ καλή οικονομική ανταμοιβή. Έχουμε ανθρώπους σε κάθε χώρα του κόσμου, ακόμα και στην Αμερική έχουμε ανθρώπους που χρησιμοποιούν μουσικές των καλλιτεχνών μας σε τηλεοπτικές σειρές. Επίσης, στην Αμερική, ο διανομέας μας ανήκει στη Universal, οπότε ουσιαστικά συνεργαζόμαστε με πολυεθνική. Έχουμε δυνατό γραφείο PR, αλλά κυρίως μπορούμε να προσφέρουμε προτεραιότητα στα γκρουπ, όπως είπα και πριν. Στο hip hop είναι φυσιολογικό να τα κάνεις όλα μόνο σου, αλλά όχι στο rock/metal. Αν θέλεις να βγάλεις το δίσκο σου και να έχεις όλο το κέρδος, απλά μπορείς να φτάσεις μέχρι ένα σημείο. Αν σε ικανοποιεί αυτό, έχει καλώς. Ειδάλλως, θα πρέπει να συμβιβαστείς με το να μπορέσεις να πουλήσεις το πρώτο pressing με 500 CD και 300 βινύλια, ας πούμε. Ποτέ δεν θα μπορέσεις να πουλήσεις 10.000 κομμάτια, για παράδειγμα.
Βέβαια, δεν ξέρω ποια συγκροτήματα πουλάνε 10.000 αντίτυπα στις μέρες μας…
Θα ξαφνιαστείς με το πόσα death metal σχήματα πουλάνε αυτόν τον αριθμό!
Μιας και μιλάμε για πωλήσεις, ποια είναι τα άλμπουμ σας με τις υψηλότερες πωλήσεις;
Σίγουρα τα τρία άλμπουμ των THUNDERMOTHER, που έχουμε στον κατάλογό μας. Αυτά πουλάνε συνέχεια. Είναι πολύ ενεργό συγκρότημα και περιοδεύει συνέχεια (σ.σ. λίγο μετά τη συνέντευξη, τις ματιάσαμε γιατί έφυγαν σχεδόν όλα τα μέλη από το σχήμα!). Όταν ένα συγκρότημα γίνεται μεγαλύτερο, ο κόσμος το ανακαλύπτει και αγοράζει τα πρώτα άλμπουμ του, έτσι συνέβη και με τις THUNDERMOTHER. Ο μέσος ροκάς/μεταλλάς, θέλει να αγοράζει φυσικό προϊόν κι εμείς φροντίζουμε να μη λείπει τίποτα από κανένα συγκρότημα. Πολύ καλά, από πωλήσεις, πάνε σίγουρα και οι NIGHTRAGE. Για κάποιον λόγο, πουλάει ακόμα ο κατάλογος των CRUCIFIED BARBARA, παρότι έχουν διαλυθεί, επειδή τώρα τις ανακαλύπτει ο κόσμος, ίσως και λόγω των THUNDERMOTHER, επειδή ήταν πρωτοπόροι στο all-female rock/metal.
Πως βλέπεις το γεγονός ότι όλα πάνε προς το ψηφιακό κομμάτι. Είναι ευκολότερο για εσάς να δουλέψετε έτσι;
Σαφώς και είναι πιο εύκολο να δουλέψεις το ψηφιακό προϊόν, αφού βρίσκεις τα πάντα με ένα κλικ ενός κουμπιού, αλλά είναι πιο δύσκολο να το πουλήσεις. Κάθε μέρα, ανεβαίνουν στο Spotify, περίπου 100.000 τραγούδια σε όλα τα είδη μουσικής. Αυτός είναι ένας τρελός αριθμός. Δεν βλέπω, από την άλλη, ποιος μπορεί να πάρει τη σκυτάλη από τα πολύ μεγάλα γκρουπ, όπως METALLICA, IRON MAIDEN, AC/DC, επειδή δεν επενδύουν οι εταιρίες στα συγκροτήματα. Η πρόσβαση, λοιπόν, είναι πιο εύκολη, αλλά η διάρκεια είναι πολύ δύσκολη και πρέπει κάποιος να επενδύσει πολύ περισσότερο. Παλιότερα, το πρόβλημα ήταν η διανομή, αλλά υπήρχαν λιγότερα συγκροτήματα. Τώρα, είναι ακριβώς το αντίθετο. Νομίζω ότι έτσι είναι καλύτερα, αφού η αγορά είναι μεγαλύτερη, ο κόσμος καταναλώνει πολύ περισσότερη μουσική, αλλά ο ανταγωνισμός είναι αδυσώπητος.
Ναι, είναι πολύ δύσκολο να κάνεις ένα νέο συγκρότημα γνωστό, πλέον, επειδή υπάρχουν τόσα πολλά εκεί έξω…
Ακριβώς. Και γι’ αυτόν το λόγο, επιλέγουμε να υπογράφουμε λιγότερα σχήματα και να επενδύουμε περισσότερο.
Η Σουηδία είναι γνωστή όχι μόνο για τα power και μελωδικά hard n’ heavy σχήματά της, αλλά και γι’ αυτά του μελωδικού death metal. Δεν έχετε πολλά τέτοια όμως στο roster σας. Πως συνέβη αυτό;
Τώρα που το λες, έχουμε μόνο τους NIGHTRAGE! Θα ήθελα να υπογράψουμε τους BLOODBATH, αλλά ξέρω ότι δεν πρόκειται να συμβεί. Χαχαχα. Αν θέλει κάποιο σχήμα μελωδικού death metal να υπογράψει μαζί μας, με μεγάλη μου χαρά. Αλλά θα πρέπει να έχει νόημα και για εμάς.
Ποιο πιστεύεις ότι είναι το σημείο-κλειδί ώστε να γίνει το heavy metal πιο δημοφιλές στη νέα γενιά; Επειδή αυτό νομίζω ότι είναι μεγάλο πρόβλημα, ότι heavy metal ακούνε άτομα πάνω από 30-35 ετών κι όχι η νεολαία.
Σε προσωπικό επίπεδο, δεν ακούω πολύ heavy metal, προτιμώ την πιο ακραία μουσική. Έχουμε στον κατάλογό μας σχήματα όπως οι TAD MOROSE, για παράδειγμα και πολλά άλλα, μα έχω καταλάβει ότι αυτά τα σχήματα έκαναν αξιοσημείωτες πωλήσεις παλιότερα. Τώρα όμως, το πιο «καυτό» είδος είναι το death metal. Σε ότι αφορά το heavy/power metal, πρέπει να κάνεις κάτι διαφορετικό για να γίνεις ελκυστικός. Παρακολουθώ ένα γκρουπ, τους COBRA SPELL, που νομίζω ότι προσφέρουν κάτι αλλιώτικο κι έχουν νόημα να τους ακούς στις μέρες μας και νομίζω ότι θα φέρουν νέο κόσμο στη φάση του sleaze /hard rock/ heavy metal. Χρειάζονται πολλά τέτοια σχήματα, ώστε να αυξηθεί το fan base. Όλα κάνουν κύκλους κάθε 5-10 χρόνια και θα δυναμώσει και αυτό το είδος πάλι, αλλά θα πρέπει να υπάρξει μία ανάπτυξη, μία βελτίωση.
Πέρα από τις προφανείς απαντήσεις των METALLICA ή IRON MAIDEN, με ποιο συγκρότημα θα ήθελες να δουλέψεις στη Despotz Records;
Είμαι ρεαλιστής και ξέρω ότι δεν πρόκειται να γίνει αυτό, αλλά τα δύο αγαπημένα μου σχήματα όλων των εποχών, είναι οι BLACK SABBATH και οι KISS. Δυστυχώς όμως, είναι απίθανο να δουλέψω μαζί τους…
Πριν τελειώσουμε, μπορείς να μας πεις τα πλάνα σου για το 2023 με την εταιρία;
Πέρυσι συμπληρώσαμε 15 χρόνια που πέρασαν πάρα πολύ γρήγορα. Έχουμε κυκλοφορήσει 180 άλμπουμ από περισσότερους από 50 καλλιτέχνες. Το 2022 ήταν πολυάσχολη χρονιά για εμάς, αφού έπρεπε να βγάλουμε τα άλμπουμ που είχαν οι καλλιτέχνες μας από τα χρόνια του Covid και θα συνεχίσουμε να βγάζουμε τέτοια και φέτος. Θέλουμε να βγάζουμε κάτι κάθε μήνα, είτε video, είτε δίσκο, είτε single. Δεν μας απασχολεί το format, παρά μόνο η καλή μουσική. Θα βγάλουμε το δίσκο από το δανέζικο black metal ντουέτο των ANGSTSKRÍG, όπως και τα άλμπουμ των NIGHTRAGE, PORT NOIR (σ.σ. hellyeah!), DONNA CANONNE, SATAN TAKES A HOLIDAY, APOCALYPSE ORCHESTRA, LYKANTROPI, CORRODED. Επίσης έχουμε υπογράψει ένα μεγάλο συγκρότημα και δύο καινούργια που αναμένουμε τις δουλειές τους, πιθανώς μέσα στη χρονιά, οπότε θα έχουμε πολλές και καλές κυκλοφορίες. Μην ξεχάσω και τους CRUACHAN από την Ιρλανδία.
Θα πάνε τελικά στη Eurovision;
Όχι, δεν επιλέχθηκε το κομμάτι τους, αλλά θα το βγάλουμε ως single, την περίοδο που θα γίνεται αυτός ο διαγωνισμός τραγουδιού. Ο νέος τους δίσκος βγαίνει στο τέλος Μαρτίου και συμπληρώνουν 30 χρόνια καριέρας.
Ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σου, Omer, κι εύχομαι πολλές και καλές κυκλοφορίες για πολλά ακόμα χρόνια.
Εγώ ευχαριστώ για τη στήριξη.
Σάκης Φράγκος
