Είναι και στον τίτλο… όχι το “Worst to Best”, αυτή η βασανιστική δοκιμασία που φτάνει τα εσωτερικά μας καλώδια στα όρια της αντοχής τους. Είναι το “madman”. Γιατί αυτό πρέπει να είσαι για να προχωρήσεις σε αξιολογική κατάταξη των οκτώ τραγουδιών αυτής της δισκάρας. Βρίσκω τοίχο από πολύ νωρίς. Δεν το έκρυψα ποτέ ότι το “Diary of a madman” του σωτήριου έτους 1981 είναι το αγαπημένο μου άλμπουμ από την προσωπική καριέρα του Ozzy και αυτή ακριβώς ήταν η ζαριά που με όρισε να γράψω τούτο εδώ το “Worst to Best”!
The “Diary of a madman” countdown:
- “Tonight” (5.50)
Πρόκειται για μία συμπαθητική μπαλάντα, στο στυλ των μεγάλων AOR power ballads της εποχής. Μία απλοϊκή σύνθεση που δεν προσφέρει κάποια ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση, ακούγεται χαλαρά αλλά μέχρι εκεί. Όλα αυτά βέβαια, μέχρι να αρχίσει να κεντάει ο Randy Rhoads στο κλείσιμο, που μοιραία μεταθέτει το κέντρο βάρος του “Tonight” στα τελευταία δευτερόλεπτα του, στο κιθαριστικό outro. Όνειρο άπιαστο για τους περισσότερους, με τον Rhoads να απογειώνει έστω και στο τέλος ένα κατά τ’ άλλα αδιάφορο τραγούδι.
- “Little dolls” (5.39)
Λίγο με ιδέες από τους παλιούς SABBATH, λίγο στο στυλ του “Suicide solution”, στο ρυθμικό κομμάτι τουλάχιστον, το “Little dolls” δεν διεκδικεί τις πρώτες θέσεις στον κατάλογο του Ozzy, ούτε καν στο “Diary of a madman”. Πιο πολύ σαν συρραφή διαφόρων ιδεών από προηγούμενες απόπειρες, το “Little dolls” ακούγεται πραγματικά ενδιαφέρον μόνο όταν (και πάλι) ο Rhoads αρχίζει να παίρνει πρωτοβουλία και να ζωγραφίζει με την κιθάρα του.
- “Flying high again” (4.44)
OK, σταυρώστε με που έβαλα το πιο πετυχημένο τραγούδι του άλμπουμ στο νο. 6. Το “Flying high again” κυκλοφόρησε σαν single από το άλμπουμ και διέγραψε μια πολύ επιτυχημένη πορεία, φτάνοντας μέχρι το νο. 2 των rock singles charts στις ΗΠΑ. Παρόλο που αυτό το τραγούδι για την χρήση ναρκωτικών μένει στο μυαλό (φαίνεται και από τον τίτλο άλλωστε, ο Ozzy δεν παριστάνει τον πιλότο όταν λέει “Flying high again”, πιστέψτε με), δεν το λέω και μνημειώδες. Το κομμάτι είναι μια ασύστολη ομολογία, καθώς ο Ozzy ενθάρρυνε το κοινό να «πετάξει» μαζί του στις συναυλίες, φωνάζοντας «συνεχίστε να καπνίζετε αυτά τα τσιγάρα»!
Αναγνωρίζω πάντως την πιασάρικη αισθητική του εν λόγω τραγουδιού, το υπέροχο σόλο του Rhoads και τους ειλικρινείς στίχους (π.χ. “No use saying sorry, it’s something that I enjoy … Flying high again”) τους οποίους διεκδικούν τόσο ο Ozzy όσο και ο μπασίστας Bob Daisley (το πιθανότερο να τους έχει γράψει ο δεύτερος).
- “S.A.T.O.” (4.07)
Αν φτάνω από τώρα στο σημείο να «καίω» τραγούδια σαν το “S.A.T.O.”, καταλαβαίνετε πόσο διαβολική είναι η στήλη “Worst to Best” στην σύλληψή της. Το τραγούδι με τον αινιγματικό τίτλο είτε μιλάει για τον υπαρξιακό ταξίδι εμπνευσμένο από έναν βουδιστή μοναχό, είτε σχετίζεται με κάποιο τρόπο με τα αρχικά των δύο γυναικών που μοιραζόντουσαν, τρόπο τινά, τον Ozzy εκείνη την εποχή (Sharon Arden, τότε «νυν» και Thelma Osbourne, τότε «πρώην»). Τα φωνητικά του Ozzy ταιριάζουν απόλυτα στο πρώτο σενάριο, όπου φαίνεται να τραγουδάει εν μέσω μίας καταιγίδας που στήνει η υπόλοιπη μπάντα από γύρω του, με τον Randy Rhoads να παίζει ένα ακόμα εξωπραγματικό σόλο. Ένας heavy metal ύμνος, απλά.
- “You can’t kill rock n’ roll” (6.59)
Γενικά είμαι λίγο σκεπτικός όταν χρησιμοποιούνται σλόγκαν για τίτλους τραγουδιών, όμως αυτή εδώ είναι μία περίπτωση όπου πρέπει να ληφθούν υπόψη οι συγκυρίες της εποχής. O Ozzy δεχόταν επίθεση από τον Τύπο και πάσης φύσεως κοινωνικές οργανώσεις/ομάδες, ήδη από τότε που τραγουδούσε στους BLACK SABBATH. Όντας ο πρώτος που εκτέθηκε μαζικά και ανοιχτά στο πουριτανικό αμερικάνικο κοινό, την εποχή που το heavy metal θεωρούνταν υποκουλτούρα και καθώς ο ίδιος δεν ήταν συμβατός με τα κοινωνικά πρότυπα της περιόδου, άρχισε να αμύνεται από πολύ νωρίς απέναντι στους επικριτές του. Έτσι, σε κάποια από τα τραγούδια του ανέλαβε τον ρόλο του σημαιοφόρου της σκληρής μουσικής και το “You can’t kill rock n’ roll” είναι ένα από αυτά.
Εκφράζοντας ένα παράπονο, ο Ozzy προσπαθεί να καταδείξει την υποκρισία και το ψέμα που διέπει την κριτική που του ασκούσαν, από πρόσωπα και ομάδες που κάθε άλλο παρά υγιή κίνητρα είχαν. Ένα πολύ όμορφο κομμάτι, με φιλικό στο αυτί κουπλέ και φορτισμένο, δυναμικό ρεφρέν, γραμμένο για τα αμερικάνικα ακροατήρια, αποτελεί μία ακόμη εξαιρετική σύμπραξη μεταξύ του τραγουδιστή και του κιθαρίστα του. Κάτι που μας φέρνει στην προσωπική μου πρώτη τριάδα του “Diary of a madman”.
- “Believer” (5.16)
“I’m a believer, I ain’t no deceiver, mountains move before my eyes”. Μόνο και μόνο για αυτούς τους στίχους, το “Believer” θα έπρεπε να είναι σε κάθε metal playlist στον πλανήτη, όμως αυτό που γαντζώνει κάποιον στο συγκεκριμένο τραγούδι είναι η σκοτεινή ατμόσφαιρα και ο βαρύς ρυθμός του που σε κάνει να νιώθεις ότι γιγαντώνεσαι απέναντι στις προκλήσεις της ζωής. Το μπάσο του Daisley (που αποτελούσε το rhythm section της μπάντας, με τον Lee Kerslake στα ντραμς) δίνει την βάση, πάνω στην οποία ρίχνει κάποιες εισαγωγικές πινελιές ο Rhoads, που κάνει όλο το τραγούδι δικό του πριν ακόμα μπει στο βασικό riff. Το σόλο του είναι ένα master class του κιθαρίστα, που χρησιμοποιεί πολύ γρήγορες επαναλαμβανόμενες φράσεις, τρίλιες και εκπληκτικά γρήγορα ανεβοκατεβάσματα στην ταστιέρα, για να δώσει την εντύπωση πως σχεδόν εκτροχιάζεται, αλλά στη συνέχεια πέφτει εντελώς φυσικά στο κύριο riff. Και αν είστε λάτρης των κιθαριστικών σόλο, σας προκαλώ να βρείτε ένα καλύτερο από αυτό του “Believer”.
Ο Ozzy μιλάει για τον καθένα μας μέσα από τους στίχους του τραγουδιού. Για μένα ένα από τα πιο ανεβαστικά τραγούδια όλων των εποχών, που σε εμψυχώνει αποκαλύπτοντας την (όχι και τόσο) προφανή αλήθεια: “You’ve got to believe in yourself or no one will believe in you”. Έπος.
- “Over the mountain” (4.31)
Frankie Banali ή Lee Kerslake; Ποιος πραγματικά πρωτοέπαιξε αυτό το intro για τον Ozzy; Δεν έχει και πολλή σημασία τελικά, σωστά;
Άλλωστε ο Tommy Aldridge ήταν αυτός που το έπαιζε live μετά και από τους δύο. Πρόκειται για το τραγούδι που ανοίγει το “Diary of a madman” και σε στέλνει αδιάβαστο για headbanging από το πρώτο δευτερόλεπτο. Αν δεν συμβεί κάτι τέτοιο, κάτι δεν πάει καλά με εσένα ή το ηχοσύστημα σου! Ιδανικό ξεκίνημα, που σου δείχνει επίσης πόσο σημαντική είναι και η παραγωγή του άλμπουμ, πως δεν αρκούν μόνο οι μουσικές ιδέες, όσο φανταστικές και να είναι. Πόσες φορές έχω φανταστεί το “Blizzard of Ozz” να είχε τον Max Norman πίσω από την κονσόλα, όπως το “Diary of a madman”!
Το “Over the mountain” αποτελεί την ιδανική πλατφόρμα για τον Randy Rhoads προκειμένου να ξεδιπλώσει το ασύλληπτο ταλέντο του. Τι να πρωτοπιάσουμε εδώ; Το riff με τον επιθετικό συνδυασμένο ρυθμό ντραμς και κιθάρας; Τα σόλο, που αντλούν λίγο από κλασική μουσική και λίγο από τα ακροβατικά τύπου Eddie Van Halen; Ασταμάτητη έκλυση ενέργειας μέσα από τα ηχεία, που μαστιγώνει τα αυτιά του ανυποψίαστου ακροατή (ως πρώτο τραγούδι του άλμπουμ) και σε κάνει να νιώθεις αιώνιος. Σαν τα ψηλά βουνά!
Πραγματικά, δεν υπάρχει αρκετή ένταση για να παίξεις το “Over the mountain”. Σου προτείνω να το ακούσεις τώρα που διαβάζεις αυτές τις γραμμές και να απαντήσεις στο ψευτοδίλημμα … “Paranoid”, “Crazy train” ή … “Over the mountain”;
- “Diary of a madman” (6.16)
Οι πρώτες νότες της κιθάρας αντηχούν και η αρχική αίσθηση είναι ανάλαφρη, αυτή η ανεμελιά, ελαφρώς νοσταλγική. Είναι όμως; Να, τώρα γίνεται λίγο πιο μελαγχολική η μελωδία, αλλά σύντομα πάλι γυρνάει, σε κάνει να σκέφτεσαι που θα πάει. Θα τελειώσει καλά αυτό ή όχι;
Περίπου μία δεκαετία μετά το “Paranoid” και κάμποσα χρόνια μετά το “Welcome to my nightmare” του Alice Cooper, η κάθοδος στην τρέλα ήρθε πάλι σε μορφή βινυλίου για να στοιχειώσει το μυαλό των heavy metal fans. Ακόμα κι αν δεν είσαι επαγγελματίας μουσικός, ξεκάθαρα μπορείς να δεις ότι το “Diary of a madman” έχει κάτι το ιδιαίτερο, κάτι το μαγικό.
Σε έναν αυτοσχεδιασμό πάνω στο μουσικό κομμάτι “Etude 6” του Κουβανού συνθέτη Leo Brouwer, της Carmina Burana του Karl Orff και του μουσικού θέματος του “World at war” που έπαιζε στο BBC εκείνη την εποχή, ο Randy Rhoads ξεκινάει να πλέκει την εισαγωγή του ομώνυμου τραγουδιού του άλμπουμ, αυτού του πολυεπίπεδου έπους που καταλήγει σε ένα ανηλεές riff. Ένα τραγούδι το οποίο δεν μπόρεσε να βγάλει ο Ozzy ποτέ ξανά. Η ευφυία του Rhoads στο συνθετικό κομμάτι είναι απαράμιλλη, ενώ η ενορχήστρωση του “Diary of a madman”, με τα χορωδιακά μέρη και τα έγχορδα, το ανυψώνουν σε άλλες διαστάσεις. Διαστάσεις που τις αντιλαμβάνεται μόνο ο τρελός που γράφει στο ημερολόγιο του, σαν άλλος Aksenty Poprishchin (ο ήρωας του Nikolai Gogol στο ομώνυμο θεατρικό του, “Diary of a madman”), αυτά που εμείς δεν τολμάμε να ξεστομίσουμε στον εσωτερικό μας διάλογο. Η αίσθηση της τρέλας ξεκινά από την πρώτη νότα και τελειώνει με την τελευταία. Όλη η εμπειρία της πάλης λογικής και παράνοιας σε αυτό το τραγούδι είναι πραγματική. Μιλάμε για την τέλεια καταιγίδα. Στίχοι που σε κάνουν να ιδρώνεις πνευματικά (“A sickened mind and spirit, the mirror tells me lies”) και μουσική που θα προέκυπτε σε ένα κοινό session των BLACK SABBATH, QUEEN και ALICE COOPER, αυτή η μίνι rock opera είναι όλα όσα θες να ακούσεις σε ένα κλασικό heavy metal τραγούδι. Ειδικά με αυτό το σόλο του Rhoads, μια κάπως παράφωνη και ατονική μουσική άσκηση, η οποία ωθεί το αυτί του μέσου μεταλλά σε περιοχές, όπου συνήθως περιπλανώνται πιο πειραματικές κυκλοφορίες, όχι άλμπουμ που προορίζονται να πουλήσουν εκατομμύρια.
Μερικά τραγούδια απλώς αρνούνται να πεθάνουν. Το “Diary of a madman” εξακολουθεί να είναι το καλύτερο κλείσιμο, όχι μόνο σε οποιοδήποτε άλμπουμ του Ozzy αλλά και υποψήφιο για το καλύτερο τέλος σε οποιοδήποτε κλασικό metal άλμπουμ στην ιστορία. Όσο υποκειμενικός και να είσαι με την μουσική που ακούς, αν δεν εκτιμάς το μεγαλείο του “Diary of a madman”, μάλλον κάπου έχεις χαθεί. Ίσως στον λαβύρινθο της δικής σου τρέλας!
Κώστας Τσιρανίδης
