Αυτή την εβδομάδα έπρεπε να ασχοληθώ με την υπέρτατη αμαρτία, αυτή που δεν βρίσκει συγχώρεση ενώπιον Θεού και ανθρώπων. Στην εν λόγω περίπτωση, βέβαια, δεν θα ασχοληθούμε τόσο βαριά με το ζήτημα, αλλά θα αποπειραθούμε (διαπράττοντας ενδεχομένως ένα μικρό αμάρτημα οι ίδιοι) να βάλουμε σε μία σειρά “Worst To Best” τα τραγούδια του “The ultimate sin”, του τέταρτου προσωπικού άλμπουμ από τον Ozzy Osbourne. Ενός άλμπουμ που δεν πήρε την αγάπη που του άξιζε από τον ίδιο τον δημιουργό του, θεωρώ, μιας και παρά την μεγάλη επιτυχία του και όντας πλήρως εναρμονισμένο με τις τάσεις που τότε επικρατούσαν στον χώρο του heavy metal, o Ozzy το χαρακτήρισε ως το λιγότερο αγαπημένο του, προφασιζόμενος «κακή παραγωγή» και μη εκπλήρωση των στάνταρ που περίμενε από τον υπεύθυνο για αυτή, Ron Nevison.
Επιτρέψτε μου να διαφωνήσω. Τόσο το πρώτο “Blizzard of Ozz” όσο και το προηγούμενο “Bark at the moon” έπασχαν από θέμα παραγωγής, όμως αυτό δεν τα καθιστά «κακά» με κανένα τρόπο. Ίσως η αλήθεια κρύβεται αλλού. Πιστεύω ότι τόσο η πίεση να ξεκινήσει δουλειά ο Ozzy αμέσως μετά την έξοδο του από την κλινική απεξάρτησης Betty Ford, το εμπορικό glam στοιχείο που χαρακτήριζε αυτή την κυκλοφορία, όσο και φημολογούμενες διαρκείς νομικές διαμάχες με τον μπασίστα που συμμετείχε στο άλμπουμ, τον Phil Soussan, για δικαιώματα πάνω στο μεγαλύτερο hit του άλμπουμ, “Shot in the dark”, είναι οι πραγματικοί λόγοι που ο Πρίγκηπας του Σκότους δεν θέλει να ασχοληθεί με το “Ultimate Sin”, σε βαθμό που ούτε τραγούδια παίζει από εκεί στα live του (πλην του προαναφερθέντος) ούτε φρόντισε να το επανακυκλοφορήσει μετά το 1995.
Όπως και να έχει, πρόκειται για αγαπημένο άλμπουμ πολλών fans και σε τούτη την στήλη θα πάμε με αυτό το αίσθημα, προσπαθώντας να βάλουμε σε αξιολογική σειρά τα εννιά τραγούδια του.
“The Ultimate Sin” Countdown
- “Thank God for the Bomb” (3.52)
Ενδιαφέρον στιχουργικά αλλά απλοϊκό συνθετικά, το “Thank God for the bomb” είναι το πιο «μονότονο» τραγούδι του άλμπουμ. Ο Ozzy επιστρέφει στο αντιπολεμικό θέμα που χαρακτήρισε και τους BLACK SABBATH στα 70s, όμως ανατρέπει λίγο τα δεδομένα, περιγράφοντας τα πυρηνικά όπλα ως «αποτρεπτικά» παρά να τα αναθεματίσει ως «καταστροφικά». Παρά το σκανδαλιστικό “Nuke ya, nuke ya” στο ρεφραίν και την κιθαριστική έμπνευση που ο Jake E. Lee δανείζεται από την φαρέτρα του Eddie Van Halen, το “Thank God for the bomb” μόλις ξεπερνάει τον μέτριο πήχη συγκριτικά με την συνολική δυναμική του “The ultimate sin”.
- “Fool Like You” (5.19)
Αξιοπρεπής προσθήκη στο άλμπουμ αλλά λίγο ανέμπνευστο σε σημεία, ειδικά στο ρεφραίν. Στο “Fool like you” είναι προφανής η ξεχωριστή και ασταμάτητη ενέργεια του Ozzy, καθώς ξεκινάει τολμηρά με δυνατά riff και καταιγιστικά ντραμς. Λείπει όμως η πρωτοτυπία και εδώ. Υπάρχει απτό το glam metal στοιχείο, αλλά ως εκτέλεση περισσότερο μιμείται παρά ανοίγει δρόμους στο περιβάλλον του εν έτει 1986, με στόχο απλά να συμπληρώσει το άλμπουμ με ένα ακόμα τραγούδι. Εντάξει, δεν είναι όλα άσχημα: χτίζεται για να αναδείξει τις τεράστιες κιθαριστικές δυνατότητες του Lee και την δύναμη του ντράμερ Randy Castillo, που καθιστούν το “Fool like you” ευχάριστο κι ας μην γυρνάει κεφάλια με την μοναδικότητά του.
- “Never Know Why” (4.26)
Το τραγούδι έχει μία εξαιρετική εισαγωγή, με το flanger εφέ στην κιθάρα από τον Jake E. Lee να προσδίδει μία αμαρτωλή χροιά, για να εξελιχθεί σε ένα αρκετά εύηχο και διασκεδαστικό τραγούδι. Τα riff κρατάνε το ενδιαφέρον του ακροατή αμείωτο και ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο εξόδιο σόλο, που είναι ένα από τα κιθαριστικά highlight του δίσκου. Αρκετά ενεργητικό και πιασάρικο, ίσως κουράζει κάπου με τον (επιτρέψτε μου τον χαρακτηρισμό) γραφικό σλόγκαν “We rock, rock, rock” στο ρεφραίν. Λες και δεν ήξεραν τι να τραγουδήσουν σε εκείνο το σημείο, απλά σκέφτηκαν ένα πρόχειρο moto για να κρατούν τα πλήθη όρθια στις μεγάλες αρένες που η μπάντα έπαιζε εκείνη την εποχή. Αυτό που εγώ κρατάω είναι η φοβερή κιθάρα του Lee και τα χαρακτηριστικά φωνητικά του Ozzy, συνταγή που δούλεψε εξαιρετικά για τα δύο άλμπουμ που ο κιθαρίστας ήταν στην μπάντα.
- “Lightning Strikes” (5.13)
Εδώ αρχίζουμε να μπαίνουμε στα αγαπημένα χωράφια πολλών fans του “Ultimate sin”. Το πρώτο τραγούδι της δεύτερης πλευράς του δίσκου ξεκινάει με ένα βροντερό riff, που ένα κομματάκι του ίσως και να είναι δανεισμένο από την αρχή του “Crazy train” από το “Blizzard of Ozz”. Με πονηρές διαθέσεις, ο Ozzy εξυμνεί το “rock-and-roll” lifestyle, την επαναστατικότητα, την αντίδραση και την απώλεια αναστολών που εμπεριέχονται σε αυτό και που τον έστειλαν στο χείλος του γκρεμού πολλές φορές, χωρίς όμως να τον τελειώσουν. Το “Lightning strikes” είναι ένα καλό παράδειγμα της φοβερής χημείας μεταξύ του κιθαρίστα και του τραγουδιστή, καθώς τα riff και τα σόλο του Lee είναι η πλατφόρμα του Ozzy για να τραγουδήσει ένα ακόμα glam metal διαμαντάκι, σε ένα στυλ που κάποιος θα μπορούσε να βρει και στους KISS των 80s. Το τραγούδι έχει attitude, έχει ισχύ, έχει κιθαριστική δεξιοτεχνία και παρόλο που δεν το λες ό,τι πιο πρωτότυπο, έχει μία προεξέχουσα θέση στο “The ultimate sin”, κάτι που αποδείχτηκε από την επιλογή της μπάντας να το στηρίξει και να γυρίσει και σχετικό video clip.
- “Never” (4.18)
Εδώ επιτρέψτε μου να αφήσω λίγο την ενσυναίσθηση μου στην άκρη και να προκρίνω κάπου στο μέσο της κατάταξης το “Never” που βρίσκω πολύ γοητευτικό λόγω των στίχων του. Στίχων που επιμελήθηκε ο (πρώην) μπασίστας του Ozzy (και των RAINBOW), Bob Daisley, με τον οποίο όπως (ίσως έχετε διαβάσει στα αφιερώματα που κάναμε στα δύο πρώτα άλμπουμ του Ozzy), ο οργανισμός Ozzy διατηρεί μία μακρόχρονη κόντρα, παρά τις πολλές περιστάσεις κατά τις οποίες συνεργάστηκαν, από την εποχή του “Blizzard of Ozz”. Το εισαγωγικό riff είναι πολύ δυνατό, το δεύτερο, δε που ακολουθεί, είναι σαν ένα crossover των riffs των “I Don’t Know” και “Suicide Solution” από το παρθενικό άλμπουμ του Ozzy. Τα φωνητικά του Ozzy είναι υποβλητικά με τον τρόπο τους, ανεβάζοντας το τραγούδι λίγο παραπάνω από το party feeling των 80s, σε μία πιο εσωτερική κατάσταση όπου ο Πρίγκηπας του Σκότους μας μιλάει για τα βάρη και ειρωνείες της ζωής, αγγίζοντας τον ακροατή σε ευαίσθητες πτυχές του χαρακτήρα, την επιθυμία, την μετάνοια και το άγχος της καθημερινότητας. Το “Never” είναι ένα ικανοποιητικότατο τραγούδι στο άλμπουμ, ένα υποτιμημένο διαμαντάκι, που συνδυάζει τον ήχο της εποχής του με κάτι από τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Ozzy, που φαίνεται να τραγουδάει και για τον εαυτό του.
- “Secret Loser” (4.08)
Το “Secret loser” είναι ίσως ένα από τα πιο υποτιμημένα τραγούδια στην δισκογραφία του Ozzy. Ξεχωρίζει ως ένα από τα δυνατότερα κομμάτια του άλμπουμ. Γρήγορος ρυθμός, καλογραμμένο, ιδανικό για το ραδιόφωνο, πετυχαίνοντας μία ισορροπία στο glam metal του “The ultimate sin” με την ιδιαίτερη ατμοσφαιρικότητα που βγάζει η φωνή του Ozzy στα τραγούδια του. Εδώ λάμπει για μία ακόμη φορά ο Jake E. Lee με την φανταστική του δουλειά στην κιθάρα, που χαρακτηρίζεται από τεχνική δεξιοτεχνία και μουσικότητα. Το “Secret loser”, στιχουργικά, ασχολείται με την εσωτερική πάλη, την αμφισβήτηση του εαυτού και την καταστροφική περσόνα που ο ίδιος ο Ozzy αντιμάχεται μέσα του. O στίχος “Could it be that I’m obsessed with feeding my disease” λέει πολλά επ’ αυτού. Ένα αξιομνημόνευτο ρεφραίν, μία δυναμική ενορχήστρωση και η ενδοσκοπική αναζήτηση συντείνουν σε ένα ενιαίο κομμάτι, που σίγουρα κατατάσσει το “Secret loser” στα καλύτερα τραγούδια του άλμπουμ, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον του ακροατή ως το δεύτερο τραγούδι του “The ultimate sin”.
- “The ultimate sin” (3.43)
To ομότιτλο τραγούδι, από το οποίο βαπτίστηκε και το άλμπουμ, είναι ένα groovy, σκοτεινό κομμάτι που δίνει μία εξαιρετική πρόγευση για το τι θα επακολουθήσει στην συνέχεια. Μιλάει για την καταστροφική επιθυμία για εξουσία και την απληστία που την συνοδεύει. O Randy Castillo ανοίγει εμφατικά το “The ultimate sin” με τα ντραμς του, κάπως σαν το Clive Burr στο “Run to the hills” των IRON MAIDEN. Με το που μπαίνει η κιθάρα του Jake E. Lee γίνεται αντιληπτό ότι αυτό το άλμπουμ του Ozzy δεν μοιάζει ηχητικά με οτιδήποτε κυκλοφόρησε ο καλλιτέχνης τα προηγούμενα έξι χρόνια. Στην ουσία, έστω και με μικρή καθυστέρηση δύο-τριών χρόνων, εδώ είναι που μπαίνει στο πνεύμα των αμερικάνικων 80s, με την Charvel του Lee να βρυχάται, ξεχειλίζοντας από ηλεκτρισμό και ένταση. Ο κιθαρίστας κάνει μία επίδειξη δύναμης, έχοντας περισσότερη φωτιά στην διάθεση του χάρη στον Ron Nevison, σε σχέση με το “Bark at the moon”, όπου ο παραγωγός Max Norman τον «βούβανε» λίγο. Από την αρχή μέχρι το τέλος, όπου πάλι ο Castillo κλείνει με διπλομποτιές το τραγούδι, το “Ultimate sin” αποτελεί την ιδανική εισαγωγή στο ομώνυμο άλμπουμ και το video clip του έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα πιο χαρακτηριστικά του Ozzy Osbourne. Κλασικό!
- “Killer of Giants” (5.41)
Ένα βήμα πριν την κορυφή, έχουμε το πιο ατμοσφαιρικό τραγούδι του “The ultimate sin”. Το “Killer of giants” είναι ένα από τα πιο μελαγχολικά και δυσοίωνα τραγούδια του Ozzy, ο οποίος βγάζει ένα ιδιαίτερο παράπονο με αυτή την τόσο εκφραστική φωνή. Η γλυκόπικρη ακουστική εισαγωγή του Lee ίσως να θυμίζει λίγο αυτή του “Diary of a madman” την οποία είχε εμπνευστεί ο αδικοχαμένος του προκάτοχος, ο τεράστιος Randy Rhoads. Και όσο ήρεμα ξεκινάει, η μπάντα αρχίζει να το χτίζει ομαλά για να το κορυφώσει προς ένα ακόμη εκπληκτικό σόλο στην κιθάρα. Το μήνυμα του “Killer of giants” είναι απλό και ευθύ. Με στίχους όπως “If none of us believe in war, then can you tell me what the weapon’s for?” ο Ozzy παίρνει μια αυστηρή αντιπολεμική στάση, σκεπτόμενος τις συνέπειες του πυρηνικού πολέμου και την καταστροφική δύναμη που κατέχουν οι παγκόσμιοι ηγέτες – οι «γίγαντες» που ελέγχουν τη μοίρα της ανθρωπότητας, κάτι που επίσης έρχεται σε αντίθεση με το στιχουργικό νόημα του “Thank God for the bomb” για το οποίο μιλήσαμε στην αρχή του countdown.
Η ανατριχιαστική αλλά δυναμική φύση του τραγουδιού ενισχύεται από τα στοιχειωμένα συναισθηματικά φωνητικά του Ozzy, τα οποία μεταφέρουν μια αίσθηση βαθιάς θλίψης και επείγουσας ανάγκης. Το σόλο του Lee είναι μια άλλη ξεχωριστή στιγμή, ταιριάζοντας απόλυτα στο πλαίσιο του τραγουδιού. Αντί να βασίζεται στην επίδειξη, ο Lee αναδεικνύει το συναισθηματικό βάθος του κομματιού με ένα ψυχωμένο, bluesy σόλο που συμπληρώνει τέλεια το μήνυμα του τραγουδιού. Το outro, με τον εσωστρεφή τόνο του, φέρνει το τραγούδι σε ένα δραματικό κλείσιμο, αφήνοντας τον ακροατή να αναλογιστεί τα θέματα του πολέμου και της εξουσίας που έχουν εξερευνηθεί καθ’ όλη τη διάρκεια του. Εδώ λοιπόν έχουμε ένα από τα πιο στοχαστικά και ώριμα έργα του Ozzy, και αν και μπορεί να μην ήταν το πιο επιτυχημένο εμπορικά κομμάτι, παραμένει ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια στον κατάλογό του. Είναι μια αντανάκλαση του φόβου και της ελπίδας που χαρακτήριζε την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, και το συναισθηματικό βάθος, το στιχουργικό περιεχόμενο και η μουσικότητά του το καθιστούν έναν διαχρονικό αντιπολεμικό ύμνο. Και θα ονοματoδοτούσε και το άλμπουμ αν ο Ozzy δεν αποφάσιζε τελευταία στιγμή να το αλλάξει.
- “Shot in the Dark” (4.16)
Νομίζω λίγο-πολύ όλοι το περιμένατε. Δεν χρειαζόταν δεύτερη σκέψη για να ανακηρυχθεί το “Shot in the dark” το νο. 1 αυτού του άλμπουμ και φυσικά, υπάρχουν λόγοι. Μελωδικό, ρυθμικότατο, με pop γοητεία, με ερωτική διάθεση και ένα αξέχαστο ρεφραίν. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα hits του Ozzy, πρακτικά το μεγαλύτερο του hit μέχρι εκείνη την στιγμή που κυκλοφόρησε το άλμπουμ. Ως ένα από τα τρία singles του “The ultimate sin”, φτάνοντας στο νο. 10 του Mainstream Rock Charts του Billboard και εκτοξεύοντας το άλμπουμ στο νο. 6 των αμερικάνικων charts και στο top-10 του Ηνωμένου Βασιλείου, της Σουηδίας, της Νορβηγίας και της Φινλανδίας, χαρίζοντας του παράλληλα και το spot του headliner στο θρυλικό φεστιβάλ Monsters of Rock στο Donington της Αγγλίας, το 1986, πάνω από τους SCORPIONS, τους DEF LEPPARD και τους MOTORHEAD.
To “Shot in the dark” γράφτηκε από τον Ozzy και τον μπασίστα του, Phil Soussan, με τον δεύτερο να το φέρνει ως προσχέδιο από το προηγούμενο συγκρότημα του, τους WILDLIFE. To γεγονός ότι υπήρχε και ο μπασίστας στα credits του τραγουδιού ίσως συνετέλεσε και στην σχεδόν καθολική απόρριψη ολόκληρου του άλμπουμ από τον Ozzy τα επόμενα χρόνια, σύμφωνα με φήμες.
Στιχουργικά, το τραγούδι περιγράφει μία διακριτική καταδίωξη, στο πλαίσιο της οποίας εξελίσσεται ερωτική χημεία μεταξύ του κυνηγού και του θηράματος, εμποτισμένη με μία αίσθηση κρυφής απειλής, καθώς τα φωνητικά του Ozzy προσθέτουν μια νότα απόκοσμου μυστηρίου. Ο τίτλος προέρχεται από την πρώτη έκδοση του Soussan, ο οποίος, όντας Βρετανός και ο ίδιος, άντλησε έμπνευση από μία αγαπημένη του ταινία, αυτή του «Ροζ Πάνθηρα» (1964) με τον Peter Sellers στον ρόλο του ντετέκτιβ Κλουζώ, περιγράφοντας τις περιπέτειες του γκαφατζή Γάλλου αστυνομικού. H συνεισφορά του Ozzy άλλαξε τον πρωταγωνιστή του “Shot in the dark” σε κάτι πιο σκοτεινό. Σε αυτό συνετέλεσε η έναρξη του τραγουδιού όπου ο Castillo με τον Soussan να δημιουργούν την βάση πάνω στην οποία ο Lee κεντάει το πιασαρικο, βασικό riff, για να φτάσουν στο σημείο να δημιουργούν ένα κομμάτι που φέρνει σε απόλυτη σύμπνοια των πιο «αμαρτωλών» στοιχείων του Ozzy, διατηρώντας μία σαγήνη χωρίς να χάνει την αιχμηρότητα του.
Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι το “Shot in the dark” είναι ένα τραγούδι που αντιπροσωπεύει τα καλύτερα του Ozzy εκείνης της περιόδου – ένα τέλειο μείγμα προσιτού hard rock με τη σκοτεινή ενέργεια που απέπνεε και που τον έκανε γνωστό. Παρά τις προσωπικές επιφυλάξεις του τραγουδιστή, το “Shot in the Dark” είναι, αναμφίβολα, η κορυφή του “The ultimate sin” και παραμένει highlight των ζωντανών εμφανίσεων του Ozzy, ενσωματώνοντας τόσο τα ψηλά όσο και τις αντιφάσεις της καριέρας του.
Κώστας Τσιρανίδης
