Τον Σεπτέμβριο έχουμε το πρώτο Rock Hard Festival στην Ελλάδα και σε αυτό θα συμμετάσχουν οι δύο πυλώνες των αγαπημένων στην Ελλάδα PAIN OF SALVATION, Daniel Gildenlöw και Johan Hallgren σε ένα ιδιαίτερο ακουστικό σετ. Όσοι είστε μυημένοι, θα ξέρετε τότε πως το συγκρότημα έχει κάνει αρκετές ακουστικές συναυλίες στο παρελθόν όπως και ακουστικές επανεκτελέσεις κομματιών με εξαιρετικά αποτελέσματα. Και μάλιστα, η επιλογή των κομματιών πάντοτε εκπλήσσει μιας και δεν είναι απλή υπόθεση η επανεκτέλεση μιας μουσικής τόσο ιδιαίτερης και πολύπλοκης όπως των PAIN OF SALVATION. Το ντουέτο των κολλητών αυτών φίλων, χωρίς τη συνοδεία του υπόλοιπου γκρουπ πάντοτε βγάζει εις πέρας αυτή την αποστολή δημιουργώντας παράλληλα μια όμορφη ατμόσφαιρα με το κοινό, ειδικά όταν το σκηνικό είναι απλό και μινιμαλιστικό βοηθώντας τους να έρθουν πιο κοντά στους παρευρισκόμενους. Όλη η δισκογραφία των PAIN OF SALVATION προσφέρεται για ένα ακουστικό show επομένως θα έχει περιέργεια να δούμε το σετ που θα επιλέξουν ο Daniel και ο Johan. Μέχρι τότε, πάμε να δούμε την αξιολογική σειρά στην οποία, εγώ τουλάχιστον, βάζω τη δισκογραφία των PAIN OF SALVATION. Ως είθισται, οι πρώτες και τελευταίες θέσεις είναι ευκολάκια. Το τι γίνεται στη μέση είναι ένα άλλο θέμα.
Να υπενθυμίσουμε, ότι οι Gildenlow και Hallgren, έρχονται για τα VIP ακουστικά show, που θα γίνουν στις 13 Σεπτεμβρίου, στον χώρο της Τεχνόπολης και πιο συγκεκριμένα στο Αμφιθέατρο Μιλτιάδης Έβερτ. Όσοι αγοράσουν VIP εισιτήριο, έχουν πρόσβαση στις δύο ακουστικές συναυλίες, φυσικά σε όλες τις συναυλίες του διημέρου, έχουν πρόσβαση στο VIP bar/VIP area, παίρνουν ένα VIP μπλουζάκι στο μέγεθός τους αλλά κι ένα goodie bag με πολλά και ωραία δώρα από τα συγκροτήματα που συμμετέχουν.
The PAIN OF SALVATION discography countdown:
- “Road salt one” (2010)
Θα είμαι ξεκάθαρος από την αρχή: οι PAIN OF SALVATION δεν έχουν ούτε έναν κακό δίσκο. Ούτε μέτριο. Έχουν ωστόσο κάποιους πολύ πειραματικούς δίσκους που θέλουν το χρόνο τους ή που τέλος πάντων αποκλίνουν αρκετά από το prog στυλ με το οποίο βρήκαν μια θέση στη ψυχή μας στις μεγάλες τους στιγμές. Το “Road salt one”, όπως και το δεύτερο μέρος, είναι μια από κείνες τις στιγμές που λες ότι το γκρουπ βίωνε μια κρίση ταυτότητας ενώ στην πραγματικότητα έκανε ότι έκανε από την αρχή – να ψάχνεται, να πειραματίζεται και να μην παίζει συνέχεια με την ίδια συνταγή. Παράλληλα, το πρώτο μέρος των “Road salt” δίσκων είναι και το πρώτο άλμπουμ με τον ντράμερ Leo Margarit που ήρθε στη θέση του Johan Langell του οποίου η θέση δύσκολα καλύπτεται. Επιπλέον, το 2010 ήταν η χρονιά που ο Daniel Gildenlöw εκπροσώπησε τη Σουηδία με την μπαλάντα “Road salt”, κίνηση που φυσικά δεν έκατσε καλά με σχεδόν κανέναν. Ο δίσκος εν γένει δεν έκατσε καλά με τους περισσότερους μιας και εδώ ακούμε μια σαφώς πιο απλή και απογυμνωμένη εκδοχή του πολυποίκιλου και πλούσιου μουσικού κόσμου των PAIN OF SALVATION, με πολλά ρετρό στοιχεία, blues, μινιμαλισμό και πιο ξερές κιθάρες, χωρίς ιδιαίτερο όγκο. Το μόνο σοβαρό πρόβλημα που παρατηρώ είναι η ξερή και σχετικά επίπεδη παραγωγή που στερεί όγκο και ας προσδίδει μια πιο live αίσθηση στον ήχο. Ωστόσο, κομμάτια όπως το heavy αλλά όχι τραχύ “Linoleum” είναι κλασσικά και άλλα, όπως το πιο-progressive-απ ό,τι φαίνεται “No way”, ζωντανά είναι χείμαρροι και έχουν ξεσηκώσει πολύ κόσμο.
Highlight του δίσκου: “No way”
- “Road salt two” (2011)
Όσα είπα παραπάνω ισχύουν λίγο-πολύ και στο δεύτερο μέρος, αλλά εδώ βρίσκουμε και συνθέσεις που μας πάνω κάπως πίσω στο “Remedy lane” με εκείνον τον trademark λυρισμό, βλέπε “To the shoreline” και “1979”. Μου αρέσουν πάρα πολύ επίσης τα πιο βαριά κομμάτια με τα απρόσμενα breakdown, “Softly she cries” και “Mortar grind”. Κάπου εδώ ακούμε και τις πρώτες αναφορές στους MESHUGGAH προτού οι τελευταίοι κάνουν κατάληψη στη σχολή των PAIN OF SALVATION.
Highlight του δίσκου: “To the shoreline”
- “Panther” (2020)
Ο μόνος λόγος που το τελευταίο στούντιο άλμπουμ του γκρουπ μπαίνει τόσο χαμηλά είναι γιατί υπάρχουν πολύ πιο σπουδαία άλμπουμ. Φανταστείτε δηλαδή πως ένα συγκρότημα μπορεί να γράψει τουλάχιστον εφτά δίσκους με καλύτερη μουσική από έναν ήδη τόσο δυνατό όπως το “Panther”. Και το τονίζω πως τα εννιά κομμάτια του δίσκου είναι εξαιρετικά διότι μετά από τόσες αλλαγές στο line-up δεν θα έπρεπε να ισχύει αυτό. Όντως, μετά τη κυκλοφορία του “In the passing light of day” το 2017 είδαμε την αποχώρηση του εξαιρετικού Ragnar Zolberg (κιθάρα, φωνητικά), την αποχώρηση του Daniel Karlsson (πλήκτρα), καθώς και την επιστροφή του Hallgren με το γκρουπ να συνεχίζει ως τρίο… Και πάλι να γράφει μουσική που αντιπροσωπεύει επάξια την ιστορία του γκρουπ, χωρίς να διστάζει να πειραματιστεί και να ξεφύγει από την πεπατημένη.
Highlight του δίσκου: “Wait”
- “Scarsick” (2007)
Εδώ πάλι βρισκόμουν σε δίλημμα αφού δεν ήμουν σίγουρος αν έπρεπε να τοποθετήσω τον έκτο στούντιο δίσκο των PAIN OF SALVATION πιο χαμηλά ή όχι. Αυτός εδώ ήταν ο τελευταίος με τον Langell στα τύμπανα, ένας ντράμερ που ευθύνεται κατά πολύ για τον μοναδικό χαρακτήρα της μουσικής των Σουηδών. Το “Scarsick” είναι επίσης και από τους πρώτους δίσκους τους στον οποίο συναντάμε αρκετά τολμηρά πειράματα και συνθέσεις που σε κάνουν να ανασηκώνεις το φρύδι. Στο υπέροχο “Spitfall” ακούμε μπόλικη ραπ που αρχικά σε κάνει να ξινίζεις έως ότου καταλάβεις πως είναι ένα στυλ ερμηνείας που ταιριάζει γάντι στον θυμωμένο και σκεπτόμενο Gildenlöw. Το “Disco queen”, που με αυτό το τίτλο θα μπορούσε να είναι τραγούδι των συμπατριωτών του Gildenlöw, ABBA, είναι θεοσκότεινο, απλώς έχει και πολλά σημεία που είναι πράγματι… ντίσκο. Το “America” είναι ένα σκερτσόζικο σχεδόν χαρούμενο κομμάτι που μιλάει για τους αέναους πολέμους των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή αλλά, μιας και έχει πολλή χιούμορ και σαρκασμό, το λες και έξυπνο που είναι τόσο ματζόρε (εδώ φαίνονται οι διάσπαρτες επιρροές από τον FRANK ZAPPA). Κατά τα άλλα, ο δίσκος ισορροπεί όμορφα το σκοτάδι και την τραχύτητα με τον λυρισμό και την μελωδία όπως οι PAIN OF SALVATION πάντοτε έκαναν. Απλώς τούτος εδώ είναι σίγουρα ο πιο σκοτεινός και τραχύς, αλλά και παράξενος, μέχρι που βγήκε φυσικά το “In the passing light of day” που τα άλλαξε όλα άρδην με τους MESHUGGAH.
Highlight του δίσκου: “Flame to the moth”
- “One hour by the concrete lake” (1998)
Μη με βλαστημάτε, αφού οι PAIN OF SALVATION είναι που με βάζουν σε δίλημμα με την τρομερή τους δισκογραφία. Αύριο ίσως να έχω διαφορετική άποψη. Το δεύτερο άλμπουμ των PAIN OF SALVATION γενικά δεν έχει λάβει τόση μνεία όσο τα υπόλοιπα, με μόνο το κομμάτι “New year’s eve” ναι βρίσκει μια θέση στα live setlist για ένα σύντομο διάστημα. Αν το “One hour by the concrete lake” δεν έχει ιδιαίτερη υστεροφημία ίσως να είναι επειδή ο ίδιος ο Gildenlöw έχει δηλώσει πως είναι το λιγότερο αγαπημένο του. Ίσως γιατί είναι θεοσκότεινο, με έναν τραχύ ήχο που ταιριάζει στο concept που μιλά για τη βιομηχανία όπλων και την πτώση του δυτικού πολιτισμού. Το μπάσο και οι χαμηλές συχνότητες είναι μπροστά και ο Gildenlöw πρωταγωνιστεί με την κυκλοθυμική του ερμηνεία στο μικρόφωνο. Ίσως ο δίσκος να μπέρδεψε μετά το “Entropia” που χαρακτηρίζεται από μια αχαλίνωτη μουσικότητα και ενέργεια σε αντίθεση με το “One hour” που είναι πιο βαρύ και ασήκωτο ειδικά στο κομμάτι της παραγωγής. Και πάλι όμως, τι να λέμε αφού εδώ έχουμε κομμάτια όπως “New year’s eve”, “Home”, “Inside”, “Handful of nothing”. Με άλλα λόγια, άλλος ένας σπουδαίος δίσκος υπό την επωνυμία των PAIN OF SALVATION.
Highlight του δίσκου: “Home”
- “In the passing light of day” (2017)
Ο ένατος δίσκος των PAIN OF SALVATION αποτελεί τον απόλυτο ορισμό του comeback. Δίνει μορφή στην ιδέα πως ότι δεν σε σκοτώνει σε κάνει δυνατότερο. Όντως, ύστερα από την πολύμηνη περιπέτεια υγείας του Gildenlöw, που παραλίγο να του στοιχίσει τη ζωή του, και με αρωγό τον εξαιρετικά ταλαντούχο Ragnar Zolberg στις κιθάρες, τη φωνή και τη σύνθεση (έγραψε το έπος “Meaningless), οι PAIN OF SALVATION επέστρεψαν όχι απλά δριμύτεροι αλλά μ’ έναν οδοστρωτήρα. Και αφού ότι δε σε σκοτώνει σε κάνει δυνατότερο, ο Gildenlöw έκανε την περιπέτεια του στο νοσοκομείο concept, τόσο στους στίχους όσο και στην σκοτεινή, επώδυνα μελαγχολική αλλά και οργισμένη μουσική στην οποία οι επιρροές από τους MESHUGGAH έχουν αποκρυσταλλωθεί. Ο ίδιος έχει πει πως ο δίσκος είναι κάτι σαν η συνέχεια του “Remedy lane” μιας και γίνεται αναφορά σε πολλές προσωπικές περιπέτειες της συντρόφου του, Johanna, που έδωσαν πνοή στο concept του “Remedy lane”.
Highlight του δίσκου: “Full throttle tribe”
- “Be” (2004)
Αυτή εδώ η επιλογή μου μπορεί να είναι και η πιο δύσκολη αφού το “Be” ήταν το πρώτο άλμπουμ που δίχασε αρκετά τους οπαδούς παρόλο που ο τύπος το ασπάστηκε. Για μεγάλη μερίδα οπαδών, το τέταρτο άλμπουμ των PAIN OF SALVATION, ύστερα από ένα ανεπανάληπτο σερί που τους έμπασε στα μεγάλα σαλόνια, ήταν περισσότερο σαν ένας σόλο δίσκος του Daniel Gildenlöw. Είναι όντως ένας πιο πειραματικός δίσκος με τη πλάστιγγα να γέρνει περισσότερο προς το concept παρά τη σύνθεση. Τα πολύπλοκα και φιλοσοφικά ωστόσο concept είναι εχέγγυα του prog rock/metal και κανονικά δεν θα έπρεπε να προκαλεί έκπληξη ειδικά αφού ήταν ήδη ξεκάθαρο το 2004 πως ο Gildenlöw είναι ένας διανοούμενους της metal κοινότητας. Για πολλούς από μας πάντως, το “Be” είναι γεμάτο από μουσική και, για πρώτη φορά μέχρι τότε, από πολλά ετερόκλητα είδη τα οποία το γκρουπ ισορροπεί με μαεστρία – gospel, blues, baroque, και φυσικά το μοναδικό μουσικό κράμα των PAIN OF SALVATION που όμοιο του δεν είχε υπάρξει.
Highlight του δίσκου: “Nihil morari”
- “Entropia” (1997)
Πείτε μου με το χέρι στη καρδιά πόσα prog metal συγκροτήματα γνωρίζετε που πήραν μπρος στα 90s και που να δημιούργησαν σχολή με το καλημέρα. Στο ερώτημα τούτο, η απάντηση μου θα ήταν αυτόματα PAIN OF SALVATION και “Entropia”. Μα αφού μιλάμε για ένα άλμπουμ που αρχίζει με τα “!(foreword)”, “Winning a war” και “People passing by”, κομμάτια που κάποιοι είχαμε τη τύχη να ακούσουμε και ζωντανά και που φανέρωναν μια μπάντα έτοιμη να κατακτήσει το σύμπαν. Παράλληλα, ακούγαμε ένα συγκρότημα που κουβαλούσε τον Frank Zappa, τους PINK FLOYD και ειδικά τον Roger Waters στις αποσκευές του αλλά που δεν ακολουθούσε τη μόδα στα 90s που ήταν φυσικά η μίμηση του “Images & words”. Με το “Entropia”, το συγκρότημα του Daniel Gildenlöw έκανε κάτι καινούργιο, ξένο και σχεδόν απόκοσμο. Οι ακουστικές επανεκτελέσεις στο live άλμπουμ “12:5” είναι ενδεικτικές του τι μπορεί να καταφέρει το συγκρότημα όταν του αφαιρέσεις το ηλεκτρικό ρεύμα. Εξαιτίας καθυστερήσεων όμως στην κυκλοφορία του, το ντεμπούτο των PAIN OF SALVATION βγήκε στην Ευρώπη μετά από το “One hour by the concrete lake”.
Highlight του δίσκου: “Winning a war”
- “Remedy lane” (2002)
Το τέταρτο άλμπουμ των PAIN OF SALVATION ήταν αναμφίβολα και το πιο λυρικό και συναισθηματικά φορτισμένο μέχρι τότε καθώς το concept του δίσκου βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αποβολή που βίωσε η σύντροφος του Daniel Gildenlöw, ιστορία την οποία έχει διηγηθεί εκτενώς ο ίδιος στο Rock hard. Κατά τα άλλα, το άλμπουμ συνεχίζει από εκεί που η μπάντα άφησε το νήμα της ιστορίας με το “The perfect element part 1” καθώς η γενικότερη θεματική της τραυματικής παιδικής ηλικίας και αθωότητας υπάρχουν και δω. Μουσικά το “Remedy lane” εξελίσσει το prog rock των PAIN OF SALVATION με την ανάμιξη λυρισμού, θυμού, μελωδίας, τραχύτητας με έναν frontman που ερμηνεύει με πάθος και γνησιότητα κάθε στίχο, κάθε μελωδία και κάνει το προσωπικό βίωμα ένα μοναδικό μουσικό συνονθύλευμα που μας έκανε τότε να μιλάμε για μια από τις πιο καινοτόμες και ενδιαφέρουσες μπάντες στον prog rock/metal χώρο.
Highlight του δίσκου: “Beyond the pale”
- “The perfect element Pt.1” (2000)
Τα ίδια λίγο-πολύ που ανέφερα παραπάνω ισχύουν και στο άλμπουμ με το οποίο οι PAIN OF SALVATION έγιναν πρωτοσέλιδο, το άλμπουμ που συνοψίζει όλα όσα έκαναν και κάνουν τους Σουηδούς ένα ξεχωριστό κεφάλαιο στην ιστορία τους prog ιδιώματος στα τέλη των 90s και στα 00s. Ειλικρινά, κανένα άλλο γκρουπ δεν κατάφερε να αναμείξει το συναίσθημα και τον λυρισμό με θυμό διατηρώντας παράλληλα πολυπλοκότητα στο παίξιμο και περιπετειώδης συνθέσεις. Από το εναρκτήριο “Used”, τη ναυαρχίδα του γκρουπ στα 00s, ένα εντελώς κυκλοθυμικό κομμάτι, μέχρι το ομώνυμο έπος, το άλμπουμ αυτό βρίθει από πόνο, μελαγχολία, οργή και ένα συναίσθημα που εδώ βρήκε την απόλυτη μετουσίωση του. Να πω επίσης πως είναι και το πρώτο άλμπουμ του γκρουπ που έμαθα σε πραγματικό χρόνο, ένα γεγονός που πάντοτε παίζει ρόλο στις προτιμήσεις μας; Ήταν βλέπετε και η εποχή που ακόμα ανακαλύπταμε καινούργια μουσική χάρη σε παρουσιάσεις των κριτικών στα περιοδικά και, έχοντας διαβάσει διθυραμβικές κριτικές σε διάφορα έντυπα, το αγόρασα και εγώ και φυσικά δεν σταμάτησε να παίζει στο φορητό μου CD player και στο disc man. Βασικά, ακόμα παίζει και κάτι μου λέει θα μνημονεύεται κάποτε όπως το “Dark side of the moon”, γιατί όχι;
Highlight του δίσκου: “King of loss”
Φίλιππος Φίλης
