“Darker thoughts for your ending days”
Ήταν Μεγάλη Πέμπτη και το ιδανικό soundtrack για τέτοιες ημέρες, ανέκαθεν υπήρξαν οι PARADISE LOST. Πόσο μάλλον όταν σε καλεί ο Nick Holmes, τραγουδιστής του σχήματος, που βγάζει το “Obsidian”, έναν δίσκο που μου άρεσε πολύ, ύστερα από αρκετά χρόνια που δεν μου κινούσαν ιδιαίτερα το ενδιαφέρον και κάναμε ομαδική κριτική όπως μπορείτε να διαβάσετε. Ο Holmes, σε τρομαχτικά καλή διάθεση, με πολύ γέλιο και χιούμορ, μίλησε για όλους και για όλα, εν μέσω lockdown, κορονοϊού, αβεβαιότητας και όλων αυτών που περνά ο πλανήτης, σε μία συνέντευξη που διαβάζεται μονορούφι.
Πως τα περνάς στην καραντίνα, Nick;
Κοίτα, εγώ δεν συνήθιζα να βγαίνω πολύ από το σπίτι, οπότε δεν βλέπω κάποια σημαντική διαφορά. Πολύς κόσμος όμως, έχει φρικάρει κι όταν γύρω σου έχεις να κάνεις με φρικαρισμένους, αυτό κάνει την καθημερινότητα πιο δύσκολη. Να δούμε πως θα πάει, έχουμε αρκετό χρόνο μπροστά μας, πιστεύω. Όλος ο κόσμος ψάχνεται για καυγά, είναι πολύ περίεργη η φάση που ζούμε.
Ναι, αλλά η δουλειά σου –κυρίως- και η δουλειά μου, έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα. Πριν λίγες ώρες, ανακοινώθηκε ότι αναβλήθηκε το Wacken Open Air (σ.σ. η συνέντευξη έγινε στις 16 Απριλίου) και όλα τα μεγάλα φεστιβάλ είτε έκαναν κάτι παρόμοιο ήδη, είτε θα το κάνουν τις επόμενες ημέρες.
Ξεκίνησα να δίνω συνεντεύξεις πριν από τρεις εβδομάδες και τρέφαμε ελπίδες ότι θα γίνουν κάποιες συναυλίες τον Αύγουστο. Τώρα που μιλάμε, έχουμε ελπίδες για τον Σεπτέμβριο, αλλά βλέπω ότι τα πράγματα πάνε ολοένα και πιο αργά. Προσπαθώ να μην αγχώνομαι γι’ αυτές τις καταστάσεις, αλλά δεν μπορώ να το αποφύγω και απλά σπρώχνω τις έγνοιες στο πίσω μέρος του μυαλού μου. Αυτούς που σκέφτομαι πιο πολύ απ’ όλους, είναι πολλοί φίλοι μου που είναι τεχνικοί οργάνων ή ασχολούνται με το backline, που τους έχει χτυπήσει αυτή η επιδημία με τον χειρότερο τρόπο. Ζουν μέρα με τη μέρα και τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα γι’ αυτούς. Την έχουμε γαμ**ει όλοι, όπως φαίνεται, σε όλον τον κόσμο.
Το άλμπουμ σας θα κυκλοφορήσει μέσα στο lockdown, όπως όλα δείχνουν. Πιστεύεις ότι αυτό δεν θα επηρεάσει τις πωλήσεις, την επιρροή που μπορεί να έχει κτλ;
Ειλικρινά, δεν ξέρω να σου πω, Σάκη. Πάμε σε αχαρτογράφητα μέρη και κανείς δεν ξέρει που οδηγούν. Μέχρι τώρα, το πιο σοβαρό που μας απασχολούσε ήταν αυτό το γαμ**ένο το Brexit, εδώ στην Αγγλία. Όλοι μιλούσαν γι’ αυτό και πλέον είναι ένα εντελώς ασήμαντο ζήτημα, συγκρινόμενο με αυτό που ζούμε. Κανείς δεν ασχολείται με το Brexit πια. Δεν βρίσκω λόγο να κυκλοφορήσουμε το άλμπουμ αργότερα. Από τη στιγμή που ο κόσμος έχει ηλεκτρισμό και αυτιά, μπορεί να ακούσει το δίσκο. Προσπαθώ να είμαι αισιόδοξος και να αποφεύγω τις συναναστροφές με κόσμο που βγάζει αρνητισμό. Ο αρνητισμός είναι από μόνος του ένας ιός. Ας προσπαθήσουμε να κάνουμε σχέδια, ακόμα κι αν δεν πραγματοποιηθούν τελικά.
Ιδιαίτερα στα social media, αυτές τις ημέρες όταν μπαίνεις να δεις τι γίνεται, υπάρχει ένας απίστευτος αρνητισμός.
Όλοι έχουμε τις καλές και τις κακές μας μέρες. Δεν έχουμε πάντα την ίδια καλή διάθεση συνεχώς. Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι, που όταν δεν περνάνε καλά, θεωρούν ότι το σωστό είναι να βγουν και να το μοιραστούν με τους υπόλοιπους. Ξέρεις κάτι φίλε μου, όμως; Άντε γαμ**ου!!! Όλοι περνάμε δύσκολα!
Προσεγγίζετε τον gothic ήχο με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι στο παρελθόν σε όλους τους τομείς και η αντίθεσή του με ένα ευθύ και πιο μονοδιάστατο doom metal άλμπουμ όπως ήταν το “Medusa” ενισχύει ακόμα περισσότερο τον πολυποίκιλο χαρακτήρα του “Obsidian”. Έχουμε την κλασική περίπτωση που το καινούριο άλμπουμ λειτουργεί ως αντίδραση στο προηγούμενο;
Στο “Medusa”, κάναμε αυτό ακριβώς που θέλαμε, ένα doom/death άλμπουμ. Σχεδόν σε όλους μας τους δίσκους, έχουμε αρκετά μεγάλη ποικιλία, πιστεύω σε γενικές γραμμές, πάντως. Προφανώς έχουμε εξελιχθεί αρκετά σαν συνθέτες κάτω από την ομπρέλα των PARADISE LOST, οπότε μπορούμε να προσαρμόζουμε πιο εύκολα τα φωνητικά, τα πιο αργά ή τα πιο γρήγορα κομμάτια. Το πρώτο τραγούδι που γράψαμε, ήταν το “Fall from grace”, που έμοιαζε με το ύφος του “Medusa”, αλλά δεν υπάρχει κάποιο μεγάλο σχέδιο που ακολουθούμε πριν βγάλουμε έναν δίσκο. Γράφουμε τα τραγούδια και όπου μας οδηγήσει.
Δεν είναι λίγες οι φορές που υπήρχαν τραγούδια στα άλμπουμ σας τα οποία κατά κάποιο τρόπο προμήνυαν το επόμενό σας βήμα και συνήθως ήταν από τα τελευταία που συνθέτατε για τον εκάστοτε δίσκο, όπως πχ το “As I Die” ή πιο πρόσφατα το “Beneath broken Earth”. Συνέβη κάτι αντίστοιχο αυτή τη φορά σε ότι έχει να κάνει με την όλη μετάβαση από το “Medusa” στο “Obsidian”; Από την αντίθετη πλευρά, μόλις μου είπες πως το single σας “Fall from grace” ήταν το πρώτο τραγούδι που γράψατε για το “Obsidian” το οποίο διατηρεί αρκετά από την αύρα του “Medusa”.
Χμμμ… Δεν θα το έλεγα ακριβώς… Το “Beneath broken earth” που αναφέρεις, γράφτηκε πολύ γρήγορα και δούλεψε πάρα πολύ καλά, αυτό όμως δεν μπορεί να συμβαίνει κάθε φορά. Μπορείς να έχεις κάποια τραγούδια στο μυαλό σου, που να μην σου βγαίνουν όμως όπως θέλεις και να μην έχουν και το ίδιο αποτέλεσμα. Δεν έχουμε κάποιο πλάνο, όταν όμως κάτι που επιχειρείς, σου «βγαίνει», τουλάχιστον προσπαθείς να κάνεις κάτι που να μοιάζει με αυτό, κάτι που συνέβη με τον προηγούμενο δίσκο. Δουλεύουμε με λευκό καμβά παρότι κάθε δίσκος οδηγεί στον επόμενο. Ποτέ δεν σχεδιάζουμε τον επόμενο δίσκο, απλά γράφουμε και βλέπουμε τι γίνεται.
Θα έλεγες πως με το “Medusa” έκλεισε ένας τεράστιος κύκλος για τους PARADISE LOST σε ότι αφορά τον επαναπατρισμό σας στο πιο riff oriented doom/death ύφος σας; Νομίζω ότι φτάνοντας εκεί που ξεκινήσατε, μπορεί να σας οδηγήσει να κάνετε κάτι διαφορετικό…
Πιθανώς. Πάντα μπορείς να ομαδοποιήσεις κάποιους δίσκους που ακούγονται πιο κοντά ο ένας με τον άλλο. Για παράδειγμα το “Icon” με το “Draconian times”, που είναι σίγουρα παρόμοιοι δίσκοι. Δεν καθόμαστε όμως να πολυσκεφτούμε τέτοια πράγματα, ίσως να είναι και μία διαδικασία που συμβαίνει στο ασυνείδητο.
Το “Ghosts” είναι το τραγούδι που βγάζει περισσότερο αυτή την goth πλευρά που αναφέραμε προηγουμένως. Ξεκάθαρη αρχή με τη μπότα που φέρνει στο μυαλό κατευθείαν το “Alice” των THE SISTERS OF MERCY, επιρροές από THE SOUTHERN DEATH CULT κλπ. Θα έλεγες πως λειτουργεί ως ένα άτυπο tribute σε μια σκηνή που σήμερα δεν είναι τόσο ενεργή; Επίσης θα υπάρχει ως b-side στο single του “Fall from grace” το οποίο θα προηγηθεί της επίσημης κυκλοφορίας του “Obsidian”.
Αυτό που είπες, ότι η σκηνή αυτή δεν είναι ενεργή, είναι ακόμα πιο τρομαχτικό στα μάτια μας. Τέτοια μουσική δεν την ακούς πλέον, σίγουρα όχι από καινούργια συγκροτήματα. Η gothic σκηνή υπάρχει, αλλά τα νέα συγκροτήματα δεν κάνουν κάτι καινούργιο, παρά μένουν κολλημένοι στα 80s. Αυτό μου αρέσει, αλλά και με φοβίζει ταυτόχρονα, γιατί το καθιστά cult. Υπάρχουν τέτοιου είδους τραγούδια στο άλμπουμ, γιατί μας αρέσει αυτή η μουσική και την ακούγαμε πολύ όταν ήμασταν παιδιά. Δεν ήμασταν μέσα στη σκηνή, αφού ήμασταν μάλλον πιο thrash metal guys, αλλά ακούγαμε και γνωρίζαμε όλα τα gothic τραγούδια, οπότε αυτή η μουσική, είχε πολύ μεγάλη επιρροή πάνω μας.
Μιλώντας για τη gothic σκηνή, δεν ξέρω αν θυμάσαι την εμφάνισή σας σε ένα φεστιβάλ εδώ στην Ελλάδα το 1996, το Rock OF Gods, όπου σας είχαν βάλει να παίξετε με συγκροτήματα όπως οι VIOLENT FEMMES, JESUS AND THE MARY CHAIN, BAD RELIGION και DEATH MOON αντί της προηγούμενης metal μέρας που ήταν headliners οι SLAYER. Θυμάμαι πολύ έντονα όταν ξεκινήσατε με το “Shadowkings” να νιώθω σαν να παίζετε αποκλειστικά για τους λίγους πιστούς οπαδούς σας που είχαμε μαζευτεί από κάτω ενώ κατά τη διάρκεια της εμφάνισής σας όλο και περισσότερος κόσμος άρχιζε να παρατηρεί το τι συνέβαινε πάνω στην σκηνή με αποκορύφωμα όταν παίξατε τη διασκευή σας στο “Walk away” των THE SISTERS OF MERCY, μία επιλογή που εξέπληξε θετικά τους περισσότερους και αποτέλεσε αφορμή για αρκετούς μη metalheads να ασχοληθούν με τους PARADISE LOST . Ήταν στοχευμένη η επιλογή να παίξετε την εν λόγω διασκευή εκείνη τη μέρα;
Δεν ήταν αυτό το φεστιβάλ που είχαμε παίξει με τους TYPE O NEGATIVE, έτσι;
Όχι, ήταν αυτό που είχατε παίξει στο λιμάνι.
Ναι, τώρα το θυμήθηκα. Περίεργη διαδρομή για να φτάσουμε με το λεωφορείο… Δεν θυμάμαι ακριβώς το σκηνικό που μου περιγράφεις, αλλά το συγκεκριμένο τραγούδι πρέπει να ήταν μέρος του setlist μας εκείνη την περίοδο. Δεν συνηθίζουμε να παίζουμε διαφορετικά τραγούδια μέσα στην περιοδεία για κάποιον λόγο, ιδιαίτερα τραγούδια που έχουμε να τα παίξουμε πολλά χρόνια. Δεν μας είναι και πολύ εύκολο (γέλια).
Συνήθως οι διασκευές που επιλέγατε αποτελούνταν από συγκροτήματα εκτός metal πλαισίου και μάλιστα παρατήρησα πρόσφατα πως η διασκευή σας στο “Small town boy” είναι ένα από τα δημοφιλέστερα τραγούδια σας στο Spotify. Θα κάνατε κάποια αντίστοιχη απόπειρα αν παίρνατε την απόφαση να κάνετε κάποια διασκευή ή μήπως αυτή τη φορά θα επιλέγατε κάτι πιο κοντά στις επιρροές σας όπως οι TROUBLE, CANDLEMASS και CELTIC FROST πχ;
Νομίζω ότι έχει πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν κάνεις μια διασκευή από άλλο είδος μουσικής και καταφέρεις να βάλεις την προσωπική σου σφραγίδα σ’ αυτό. Ναι, το “Small town boy”, είναι πολύ δημοφιλές τραγούδι, αλλά είναι και πολύ ωραίο. Θυμάμαι πάντως τη φάτσα του Greg Mackintosh, όταν πρότεινα να το διασκευάσουμε. Χαχαχαχα! Όταν του το τραγούδησα όπως φανταζόμουν, όμως, άλλαξε τη γνώμη του. Πολλά από τα pop τραγούδια της δεκαετίας του ’80, είναι μινόρε και αυτό μας αρέσει πάρα πολύ. Να σου πω την αλήθεια, πάνω σ’ αυτό που με ρώτησες, δεν ψήνομαι να κάνουμε κάτι τέτοιο, δεν βρίσκω το νόημα. Είναι πολύ ωραία τα τραγούδια κι έτσι όπως είναι.
Έχεις ακούσει τη διασκευή των DEPRESSIVE AGE στο “Small town boy”;
Όχι, είναι καλή;
Τσέκαρέ τη. Μου αρέσει πάρα πολύ. Βγήκε στα μέσα των 90s.
Βεβαίως. Θα το σημειώσω. Δεν το είχα υπόψη μου.
Τα φωνητικά σου, μου ακούγονται να έχουν δουλευτεί με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορούν να αποδοθούν όσο πιο πιστά γίνεται σε ζωντανό περιβάλλον. Χωρίς να θεωρώ πως κινήθηκες safe, έχω την εντύπωση πως σε ακούω να τραγουδάς αβίαστα και ελαφρώς διαφορετικά στα πιο καθαρά σημεία και με περισσότερο βάθος. Σε συνδυασμό με τα death metal φωνητικά στα “Plague within” και “Medusa” που τα έχεις προσεγγίσει επίσης με διαφορετικό τρόπο απ’ ότι στο παρελθόν κι έχοντας παρευρεθεί σε πραγματικά αρκετές συναυλίες σας, έχω παρατηρήσει πως είναι αρκετά πιο εύκολο να αποδώσει αυτά τα φωνητικά ζωντανά πλέον. Είναι εντύπωση μου ή είχε κάτι τέτοιο στο νου του όταν ηχογραφούσε στο στούντιο;
Ναι, δεν υπάρχει νόημα να γράφουμε τραγούδια που δεν μπορώ να τραγουδήσω. Χθες προσπαθούσα να τραγουδήσω κάποια πιο παλιά τραγούδια που ήταν πολύ ψιλά και δεν μπορούσα να τα ερμηνεύσω με τίποτα. Δεν έχει νόημα να γράφεις τραγούδια που να μπορεί να τα τραγουδήσει μόνο ο Geoff Tate. Είναι πολύ ωραίο στη θεωρία, αλλά ούτε εκείνος δεν μπορεί να τα τραγουδήσει τώρα (γέλια). Όλα έχουν να κάνουμε με τις συναυλίες, οπότε πρέπει να τραγουδήσω σ’ ένα πλαίσιο που να μπορώ να ανταπεξέρχομαι με άνεση. Δεν έχω καμία διάθεση να φοβάμαι κάποια μέρη τραγουδιών. Να ξεκινά το τραγούδι και να σκέφτομαι το τρίτο λεπτό που έχει ένα τρομερό ανέβασμα (γέλια). Άκουγα τις προάλλες το “The sufferer” και απορούσα με το πόσο ψιλά είχε φτάσει η φωνή μου. Εννοώ, μπορώ να φτάσω και τώρα εκεί, είναι αδιανόητο όμως να το κάνω κάθε βράδυ, έχοντας να πω και τραγούδια όπου κάνω και ακραία φωνητικά. Η φωνή μου έχει αλλάξει και ακόμα και τα ακραία φωνητικά, τα κάνω διαφορετικά. Όταν ακούω τα παλιά μας άλμπουμ, ακούγομαι σαν ένας έφηβος που βγάζει τα growls. Τώρα ακούγομαι σαν ένας γερο-μπάσταρδος που κάνει τα growls (γέλια).
Σκέψου το όμως από τη θετική πλευρά. Ότι 30 χρόνια αργότερα, ακόμα μπορείς και κάνεις growls!!!
Ναι, ούτε που μου πέρναγε από το μυαλό! Πολλά πράγματα έχουν συμβεί που δεν πίστευα ότι μπορούν να γίνουν.
Ας πούμε, δεν πιστεύω να περίμενες να βγάζατε δίσκους σαν το “Host” όταν ήσασταν έφηβοι.
Αυτό λες; Εδώ δεν πίστευα ότι θα άφηνα ξανά μακριά τα μαλλιά μου! (γέλια) Και τα άφησα και πλέον δεν έχω καμία άλλη επιλογή από το να τα κουρέψω γουλί!
Τρίτη συνεχόμενη δουλειά με τον Jaime Gomez Arellano στη θέση του παραγωγού κάτι που είχε να συμβεί από την εποχή που συνεργαζόσασταν με τον Simon Efemey. Πόσο σημαντική είναι η συνεισφορά ενός παραγωγού σε ένα συγκρότημα όπως οι PARADISE LOST με πλέον δεκαέξι άλμπουμ στην πλάτη;
Εδώ και πολλά χρόνια, μπαίνουμε στο στούντιο και ξέρουμε ακριβώς πως θέλουμε να ακούγονται τα τραγούδια μας, χωρίς να χρειαζόμαστε κάποια έξωθεν παρέμβαση. Από την άλλη όμως, το να βγάλεις έναν πολύ καλό ήχο στα τύμπανα, για παράδειγμα, είναι τέχνη από μόνο του. Ο Jaime, έχει εξαιρετικό ταλέντο στη μίξη και στο engineering και είναι πολύ σημαντικό να έχεις ένα τρίτο μάτι που να έχει τόσο μεγάλες δυνατότητες.
Σε ένα παλαιότερο άρθρο του αμερικάνικου περιοδικού Decibel, ζητήθηκε από τον Greg Mackintosh να διαλέξει ένα άλμπουμ εκτός PARADISE LOST που έχει κάποια σχέση με τους προηγούμενους δίσκους του σχήματος. Για παράδειγμα, το “Lost paradise”, το έβαλε δίπλα με το “Morbid tales” των CELTIC FROST. Το “Gothic”, με το “First and last and always” των SISTERS OF MERCY. Το “Shades of God”, με το “Master of reality” των BLACK SABBATH κ.ο.κ. Υπήρξε κάποιο αντίστοιχο άλμπουμ που επηρέασε με τον τρόπο του τη δημιουργία του “Obsidian”;
Όχι, όχι για μένα. Δεν ξέρω αν έχει ακούσει ο Greg αυτούς τους δίσκους, χαχαχαχα! Ξέρεις, ο Greg παθαίνει εμμονές με συγκεκριμένα άλμπουμ ανά καιρούς, κάποιους ήχους στις κιθάρες κτλ. Εγώ ακούω μουσική μόνο όταν θέλω να ξεφύγω κι όταν έχω πάρα πολύ καλή διάθεση. Ούτε στο αυτοκίνητο δεν ακούω μουσική πλέον, παρά μόνο ειδήσεις, σε σημείο που νομίζω ότι σε ένα-δυο χρόνια θα γυρίσω στον Μεσαίωνα!!! Το να γράφεις και να δουλεύεις πάνω στη μουσική, είναι τελείως διαφορετικό από το να την ακούς κι εγώ δεν ακούω μουσική, παρά μόνο ελάχιστες φορές.
Έχω μιλήσει με πολλούς μουσικούς και οι απαντήσεις που παίρνω πάνω σ’ αυτό, είναι διχασμένες. Άλλοι ακούν πολλή μουσική που τους βοηθάει να γράφουν, άλλοι δεν ακούν καθόλου για να γράφουν ότι τους έρχεται στο μυαλό κατευθείαν, ανεπηρέαστοι.
Έτσι ακριβώς είμαι κι εγώ. Σαν τους τελευταίους. Παλιότερα, άκουγα μουσική σαν μανιακός, τώρα, μόνο πίνοντας ποτό με φίλους.
Που θα τοποθετούσες το “Obsidian” σε ότι αφορά το μουσικό ύφος του άλμπουμ ανάμεσα στην πλούσια δισκογραφία σας;
Χμμμ… Μάλλον θα το έβαζα μετά το “The plague within”. Να σου πω την αλήθεια, από τα άλμπουμ που έχουμε βγάλει τα δέκα τελευταία χρόνια, το “The plague within”, είναι μάλλον το αγαπημένο μου. Μάλλον θα το έβαζα ανάμεσα στο “…Plague…” και στο “Tragic idol”. Αυτή είναι όμως απλά η γνώμη μου, αφού είμαι προκατειλημμένος (γέλια).
Παρατηρώντας την καριέρα σας θα μπορούσαμε να πούμε πως είστε ένα συγκρότημα όπου από τα πρώτα σας βήματα δείχνατε να αποστασιοποιείστε από τα όποια κλισέ. Αρχή γενομένης από την επιλογή του ονόματός σας, την κυκλοφορία ριζοσπαστικών άλμπουμ και το θάρρος ή θράσος να ξεφύγετε εντελώς από τις metal νόρμες μετέπειτα, θα έλεγες πως κάποια στιγμή αυτό έγινε βαρύ φορτίο για σας και ίσως κάποιες στιγμές να σας έβγαλε εκτός προσανατολισμού; Για παράδειγμα πάντα πίστευα ως οπαδός πως όσο φοβερός δίσκος κι αν ήταν το “One second” ίσως δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή να κυκλοφορήσει ένα τόσο πειραματικό άλμπουμ μετά το “Draconian times” σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα.
Όχι, δεν ήταν η κατάλληλη περίοδος… Μαθαίναμε συνεχώς εκείνη την περίοδο. Μάλλον είχαμε βαρεθεί το heavy metal, όπως ήταν τότε. Σαν να «καήκαμε» και το “One second” να ήταν το αποτέλεσμα. Οι άνθρωποι ταυτίζονται μ’ έναν ήχο. Μπορείς να κάνεις τις βόλτες σου, αλλά να μην απομακρυνθείς πολύ. Νομίζω ότι εμείς κάναμε αυτό το πράγμα με το “One second” και προφανώς με το “Host”, πήγαμε ακόμα πιο μακριά. Πολύς κόσμος μπορεί να μην το καταλαβαίνει, αλλά αν περιοδεύσεις 18 μήνες, δεν είναι παράλογο να σε κουράσει ακόμα κι αυτό που αγαπάς πολύ. Θα ήταν, για παράδειγμα, όλα πιο εύκολα, αν το “Host” το είχαμε βγάλει ως side project. Ακόμα δεν μπορώ να καταλάβω για ποιον λόγο δεν το κάναμε έτσι!!! Θα υπήρχε τόσο λιγότερη ταλαιπωρία! Μην με παρεξηγήσεις, μου αρέσει πολύ ο δίσκος αυτός, αλλά θα έπρεπε να το κάναμε με άλλο τρόπο. Για φαντάσου να άλλαζε η Heinz τη συνταγή του κέτσαπ. Θα είχε φρικάρει ο κόσμος εντελώς!!! Αυτό κάναμε κι εμείς με το “Host” (γέλια). Πρέπει να κρατάς κάποια στοιχεία τα οποία σ’ έχουν κάνει γνωστό.
Να σου πω την αλήθεια, όταν θέλω να ακούσω πιο παλιούς PARADISE LOST, δεν είναι λίγες οι φορές που βάζω το “Host”.
Να ξέρεις ότι θεωρώ το “Harbour”, ένα από τα καλύτερα τραγούδια που έχουμε γράψει. Είναι διαφορετικό, δεν είναι metal, αλλά μου αρέσει.
Οι PARADISE LOST είναι ένα συγκρότημα που μέσα από δηλώσεις σας όλα αυτά τα χρόνια και την όλη στάση σας δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να σας χαρακτηρίσει nostalgia band. Παρόλα αυτά περιοδεύσατε παίζοντας ολόκληρο το “Draconian times” το 2011 όπως και το “Gothic” στο Roadburn το 2016 πριν την κυκλοφορία του “Medusa” ή ακόμα και η ζωντανή σας εμφάνιση στο Plovdiv με συνοδεία ορχήστρας, εγχειρήματα που δύσκολα θα φανταζόταν κανείς πως θα υλοποιούσατε παλαιότερα. Ειδικά το “Gothic” με εξέπληξε θετικά, φανερώνοντας έτσι τα σημεία τομής των δύο αυτών περιόδων του συγκροτήματος. Μεγαλώνοντας νιώθετε πιο απενοχοποιημένοι να επισκέπτεστε το παρελθόν σας. Θα μπορούσατε να περιμένουμε κάτι αντίστοιχο στο μέλλον;
Εξαρτάται αν μας το ζητήσει ο manager μας (γέλια). Κάθε φορά που μας προτείνουν να παίξουμε ολόκληρο ένα άλμπουμ μας, λέμε κατευθείαν όχι, αλλά όσο το σκεφτόμαστε, μας αρέσει αυτή η ιδέα. Περάσαμε υπέροχα παίζοντας το “Draconian times” αλλά και στο Roadburn. Βλέπαμε τον κόσμο που είχε ξετρελαθεί και παίρναμε απίστευτη ενέργεια. Δεν βλέπω κάτι κακό στο να κοιτάζεις το παρελθόν σου. Άλλωστε, για να είμαστε ειλικρινείς εδώ που είμαστε, έχουμε πιο πολύ παρελθόν απ’ ότι μέλλον (γέλια). Δεν μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου στα 70 να τραγουδά το “Enchantment”. Χαχαχα.
Σιγά το δύσκολο. Playback!!!
Χαχαχαχα! Θυμάμαι κάποια στιγμή που είχαμε πετύχει στο αεροδρόμιο το συγκρότημα των MAGNUM και αναρωτιόμασταν «γιατί παίζουν αυτοί σε τόσο μεγάλη ηλικία»; Και τώρα, εμείς είμαστε μεγαλύτεροι απ’ ότι εκείνοι, τότε!!! (γέλια) Και οι άνθρωποι ήταν 40 – 40+ ενώ εμείς είμαστε τώρα στα 50 μας!!! Κάποτε παίζαμε σε φεστιβάλ και ήμαστε οι νεαροί και τώρα είμαστε οι παππούδες! Είμαστε μεγαλύτεροι και από τον οδηγό του λεωφορείου, οι γηραιότεροι σε ολόκληρη την περιοχή! Μας κοιτάνε κάποια νεότερα συγκροτήματα μ’ ένα ύφος «τι νομίζετε ότι κάνετε»; Τι στο διάολο πιστεύεις ότι κάνουμε;
Την ίδια σχεδόν περίοδο επανακυκλοφορήσατε το “Believe in nothing” με νέα μίξη δίνοντας του μία διαφορετική και πιο heavy διάσταση όπως και το “Host” ή το “One second”. Με την πάροδο του χρόνου και με τον κόσμο να είναι πιο δεκτικός απέναντι σε αυτά τα άλμπουμ, πιστεύετε ότι αυτές οι κινήσεις βοηθούν το κοινό να οικειοποιηθεί με την πιο πειραματική σας περίοδο;
Να σου πω κάτι να γελάσεις; Έγινε remix στο δίσκο και ο κόσμος δεν το γούσταρε, επειδή είχε συνηθίσει στο παλιό!!! (γέλια) Κοίτα να δεις, το “Morbid tales” των CELTIC FROST, δεν ακούγεται τόσο καλό όσο το “To Megatherion”, αν του κάνουν remix όμως, δεν νομίζω ότι θα μου αρέσει, επειδή το έχω συνηθίσει. Τότε, με το “Believe in nothing”, δεν ήμασταν σε καλή φάση. Δεν θα πω ότι δεν μου αρέσει ο δίσκος, αλλά είχαμε πολύ αρνητισμό στις προσωπικές μας ζωές, θα το έλεγα «ένα κακό κεφάλαιο» της ζωής μας και ο δίσκος αυτός, μα το θυμίζει. Κοιτάζοντας τα τραγούδια, υπάρχουν κάποια που τα θεωρώ πραγματικά πολύ καλά, είχαμε όμως την υποχρέωση να βγάλουμε δίσκο και δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι άλλο. Μάλλον θα έπρεπε να παίρναμε άδεια για δύο χρόνια, έτσι όπως το βλέπω τώρα. Δεν μετανιώνω για τίποτε απ’ όσα έχουμε κάνει, επειδή το κάθε άλμπουμ μας, δείχνει που βρισκόμασταν σε μία συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Τα τελευταία χρόνια, έχετε παίξει σε συναυλίες σας, κάποια τραγούδια από παλαιότερα άλμπουμ, όπως το “Painless” ή το “Mortal watch the day”. Θα έχετε κάποιες παρόμοιες εκπλήξεις στην επερχόμενη περιοδεία; Υπάρχει περίπτωση να ακούσουμε τραγούδια που δεν έχετε παίξει ποτέ ζωντανά, όπως το “Forging sympathy” ή το “Christendom”; Ή τραγούδια όπως το “Lydia”, “Nothing sacred” ή “World pretending”;
Πριν ξεκινήσει κάποια περιοδεία, μαζεύω γύρω στα 30 τραγούδια. Το “Nothing sacred” για παράδειγμα, είναι πολύ αγαπημένο μου τραγούδι. Άκου να σου πω όμως τι γίνεται. Θυμάμαι για παράδειγμα, όταν είχαμε βάλει τρεις φορές σε περιοδείες το “Colossal rains”, που μου αρέσει πάρα πολύ και δεν θυμάμαι να έχω δει ποτέ ξανά σε συναυλιακό κοινό τέτοια απάθεια! Χαχαχαχα! Κάποια τραγούδια είναι καθαρά για να βρίσκονται μέσα σε δίσκο και δεν λειτουργούν καλά σε συναυλιακό περιβάλλον, επειδή μπορεί να χρειάζονται πολλά φώτα, ένα δραματικό σκηνικό, ή απλά μπορεί να μην γίνεται να αποδοθούν όπως πρέπει. Όταν προτείνω, λοιπόν, τραγούδια, μετά από τόσες περιοδείες, γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ποια είναι αυτά που αρέσουν πραγματικά στον κόσμο. Δεν θέλω να μπούμε σε μία διαδικασία να παίξουμε κάποιο τραγούδι που να αρέσει σε 3 άτομα, αλλά να αρέσουν σε όλους. Δεν έχει να κάνει με το να αισθανόμαστε εμείς ασφαλείς, αλλά με το να διασκεδάζουν όσο το δυνατό περισσότερο αυτοί που πλήρωσαν να μας δουν. Δεν μπαίνουμε στη διαδικασία να παίξουμε κάτι που να φωνάξουν τρία άτομα, στο πίσω μέρος του venue, ότι γουστάρουν και όλος ο υπόλοιπος κόσμος να λέει «τι στα γαμ@@δια είναι αυτό το τραγούδι; Ούτε που το έχω ακούσει».
Αυτό είναι κάτι που οι φανατικοί οπαδοί δεν μπορούν ή δεν θέλουν να καταλάβουν. Όταν έχετε παίξει τόσες πολλές συναυλίες, όντας απέναντι από τον κόσμο, βλέπετε ξεκάθαρα τις αντιδράσεις του σε κάθε τραγούδι. Βλέπετε ποια τραγούδια αρέσουν και ποια όχι…
Έτσι ΑΚΡΙΒΩΣ. Δεν είναι ανάγκη να σχηματίζονται Moshpit ή να χτυπιέται ο κόσμος. Όταν κάποιος γουστάρει ένα τραγούδι, το καταλαβαίνεις αν τον δεις. Φυσικά, μπορείς να αφαιρείς κάποια τυχαία τραγούδια και να βάζεις κάτι λίγο πιο obscure, αλλά αν το κάνεις συνέχεια και σε μεγάλο βαθμό, το μόνο που καταφέρνεις, είναι να έχεις πολλά νεκρά διαστήματα στο set σου. Δεν θέλω να έχω νεκρά διαστήματα στις συναυλίες μας. Εκεί που πέφτει λίγο ο κόσμος, πετάς ένα “No hope in sight”, που όπως φαίνεται είναι το αγαπημένο συναυλιακό κομμάτι των οπαδών μας κι επανέρχονται όλοι!!! Με το που ξεκινά ο Greg να παίζει το riff στην κιθάρα, γίνεται χαμός. Δεν θέλω να είμαι ξεροκέφαλος. Δεν με νοιάζει πόσο μπορεί να μου αρέσει κάποιο τραγούδι. Αν δεν διασκεδάζει ο κόσμος, δεν θα το παίζουμε live.
Πολλές φορές, σε τέτοιου είδους συζητήσεις, φέρνω ως παράδειγμα το “Fear of the dark” των IRON MAIDEN, όπου πολύς κόσμος λέει: «Για ποιον λόγο παίζουν κάθε φορά στις συναυλίες τους ένα τραγούδι που δεν το λες από τα καλύτερά τους;» Και η απάντηση είναι «μα δεν βλέπεις τόσες χιλιάδες κόσμου να το τραγουδούν και να χοροπηδούν σαν τρελοί; Αυτό δεν είναι το νόημα μιας συναυλίας;»
Έχεις δίκιο. Όσοι δεν το βλέπουν αυτό, μάλλον είναι εκείνοι που θέλουν να ακούσουν μόνο τραγούδια της εποχής του Blaze Bayley (γέλια).
Μπορείς να μας δώσεις πληροφορίες σχετικά με το “Hear the night” και το “Defiler”, τα δύο bonus tracks που θα υπάρχουν στην ειδική έκδοση του δίσκου;
Όταν γράφουμε δίσκο, συνθέτουμε πολλά τραγούδια, με την προοπτική όλα να μπουν στον δίσκο. Δεν γράφουμε b’ sides ή bonus tracks ξεχωριστά. Όταν το κάνεις αυτό, πνευματικά προετοιμάζεις τον εαυτό σου για κάτι που να αξίζει λιγότερο από αυτά που έχεις στον δίσκο και σίγουρα θα σου βγει σκατά. Γράφουμε 12-14 τραγούδια, διαλέγουμε με τον δικό μας τρόπο ποια θα μπουν στον δίσκο για συγκεκριμένους λόγους και αυτά που μένουν για b’ sides, δεν είναι απαραίτητα τα χειρότερα, απλά μπορεί να μην ταίριαζαν με τα υπόλοιπα. Το “Hear the night”, για παράδειγμα, θα έλεγα ότι είναι από τα αγαπημένα μου κομμάτια στο άλμπουμ, αλλά το ύφος του, θυμίζει άλλα δύο τραγούδια που υπάρχουν και είπαμε να το βάλουμε ως bonus. Το “Defiler”, είναι αρκετά περίεργο τραγούδι. Έχει αρκετά hard rock στοιχεία, αλλά το ρεφρέν είναι εντελώς PARADISE LOST. Ο Greg πειραματίστηκε αρκετά σ’ αυτό το τραγούδι. Εκτιμούσα πάρα πολύ, για παράδειγμα, τα b’ sides των NIRVANA ή των SOUNDGARDEN, που είχαν πολύ ωραία κομμάτια. Κι εμείς, θέλουμε να δίνουμε στον κόσμο κάτι που να αξίζει. Άλλωστε, στην εποχή μας, όλα είναι ψηφιακά και μπορεί να βρει κανείς οπουδήποτε αυτά τα κομμάτια κι όχι να αγοράσει την σπάνια, περιορισμένη έκδοση, αποκλειστικά. Και ο Ozzy Osbourne είχε πολύ ωραία b’ sides, τώρα που το θυμήθηκα. Ένα από τα αγαπημένα μου, είναι το “One up the b’ side” που πάντα αναρωτιόμουν για τι δεν μπήκε στο “Bark at the moon”. Αλλά πώς να μπει, όταν ονομάζεται “b’ side”; (γέλια)
Το Δεκέμβριο, ελπίζουμε να σας δούμε τελικά μία ακόμα φορά για συναυλία. Επισκέπτεστε την Ελλάδα από το 1993, σχεδόν σε όλες τις περιοδείες σας, εκτός από εκείνες για το “Host” και το “Believe in nothing”. Ποιος πιστεύεις ότι είναι ο σύνδεσμος που ενώνει μία μπάντα από το Halifax με μία μεσογειακή χώρα, όλα αυτά τα χρόνια;
Οι Έλληνες αγαπούν τόσο πολύ το heavy metal… Συγκροτήματα όπως οι MANOWAR, για παράδειγμα, έχουν τόσους πολλούς πιστούς οπαδούς στην Ελλάδα, όσο σε λίγες άλλες χώρες στον κόσμο. Εκτός αυτού, το κοινό είναι πολύ πιστό. Τις πρώτες φορές που ερχόμασταν να παίξουμε, κάναμε σαν παιδιά, επειδή το κοινό ήταν τόσο φανατικό. Όλα αυτά τα χρόνια απολαμβάνουμε να ερχόμαστε και να παίζουμε εκεί. Και η τελευταία φορά, ήταν πραγματικά φανταστική. Μου θύμισε τις εποχές στο «Ρόδον». Ήμασταν μάλλον τυχεροί, γιατί βρεθήκαμε στο σωστό μέρος τον σωστό χρόνο και σε συνδυασμό με την πολύ μεγάλη αγάπη του ελληνικού κοινού για το heavy metal, απολαμβάνουμε την κάθε στιγμή που βρισκόμαστε στη χώρα σας.
Ευχαριστώ πολύ για την συζήτηση αυτή κι ελπίζω να σε δω από κοντά στην Αθήνα το Δεκέμβριο, ελπίζοντας να έχουμε αφήσει πίσω όλο αυτό που ζούμε.
Κι εγώ το ελπίζω, γιατί κοντεύω να γίνω η γραμματέας των παιδιών μου στο σπίτι, παρόλο που είναι ενήλικες και δουλεύουν, αφού όσο μεγάλα και να είναι, δεν θα πάψεις ποτέ ως γονιός να θέλεις να τα φροντίζεις (γέλια).
Σάκης Φράγκος
Ερωτήσεις: Κώστας Αλατάς
Photo credit: Anne C. Swallow
