a
Για δεκατρία χρόνια οι PORCUPINE TREE ήταν ξεχασμένοι, καταχωρημένοι στα πιο πολύτιμα αρχεία της σύγχρονης rock και heavy metal μουσικής. Μετά το τελευταίο τους άλμπουμ, το καλό αλλά άνισο “The incident”, το συγκρότημα θα έλεγα πως εξανεμίστηκε χωρίς καμία επίσημη ανακοίνωση διάλυσης ή συνέχειας, ενώ παράλληλα ο Steven Wilson εκτοξεύτηκε στα charts ως σόλο καλλιτέχνης. Ο εκκεντρικός Βρετανός σε κάποια φάση έβαλε το τελευταίο καρφί στη ταφόπλακα των PORCUPINE TREE επιμένοντας πως δεν έχει καμία διάθεση να αναστήσει το συγκρότημα… μέχρι τον Νοέμβριο του 2021 που πραγματικά σαν κεραυνός εν αιθρία κυκλοφόρησε ένα νέο single και η είδηση επανένωσης, νέου δίσκου και περιοδείας! ΣΟΚ. Να ‘ναι η πανδημία; Να ‘ναι που η περιοδεία του Wilson για το “The future bites” ακυρώθηκε; Μην είναι καμιά αρπαχτή και πιαστούμε κορόιδα σκέφτηκα. Με το που άκουσα όμως το εν λόγω single, “Harridan”, η όποια αμφιβολία εξαφανίστηκε και αναφώνησα με περίσσιο ενθουσιασμό «ναι, οι PORCUPINE TREE όπως τους ήξερα και αγάπησα έχουν επιστρέψει» (τελικά μάθαμε πως οι Wilson και Gavin Harrison τα τελευταία δέκα χρόνια βρισκόντουσαν περιστασιακά για «τσάι»). Και από τότε αυτό το κλασσικό PT κομμάτι, σκοτεινό, τραχύ, τέρμα prog αλλά παράλληλα με ευθύτητα και στακάτα ριφ, δεν έχει βγει από τα playlist μου. Δεκατρία χρόνια μετά, ο ήχος και αυτό το καινοτόμο ύφος που άρχισε να εξελίσσεται από το θρυλικό “In absentia”, όπου οι PINK FLOYD συναντούν τους SOUNDGARDEN, KING CRIMSON και OPETH ήταν ακόμα ζωντανό χάρη στην ιδιοφυία και αδιαμφισβήτητη χημεία των Wilson, Richard Barbieri (πλήκτρα) και του καλύτερου εν ζωή ντράμερ Gavin Harrison. Αυτό το line up ήταν πάντοτε ο πυρήνας της μπάντας, αλλά παρόλα αυτά λείπει ο Colin Edwin στο μπάσο που αποτέλεσε καίριο κομμάτι της χρυσής εποχής των PT. Οι εξηγήσεις που έχουν δοθεί για την απουσία του δεν επαρκούν αλλά μάλλον με την απορία θα μείνουμε.
Ο νέος δίσκος των PORCUPINE TREE λοιπόν (το γράφω και ακόμα να το πιστέψω) έχει τον υπαινικτικό τίτλο “Closure/continuation”, σαν να μας λέει αυτό που ξέρουμε σίγουρα (;;;) αυτή τη φορά, πως συνεχίζει από εκεί που μας άφησε το συγκρότημα, αλλά είναι και η κατακλείδα, ένας τελευταίος δίσκος για να μας πουν επισήμως αντίο. Οι προσδοκίες πολλές. Οι ανησυχίες επίσης ειδικά μετά το “The incident” που όπως είπα είναι πολύ άνισος δίσκος. Το άγχος πολλών μετά τα τελευταία άλμπουμ του Wilson ομολογώ δικαιολογημένο, ειδικά μετά το ηλεκτρονικό/pop “The future bites”. Ξεχάστε τα όλα αυτά. Το “Closure/continuation” θα μπορούσε άνετα να είχε βγει μετά το “In absentia” ή το “Lightbulb sun”. Αποτελείται από εφτά κομμάτια μέσης διάρκειας εφτά λεπτά που φανερώνουν την ιδιοφυία των τριών μουσικών ξεχωριστά και την μοναδική χημεία τους όταν συναντιόνται. Όπως μας έχουν μάθει, το progressive rock των PT είναι πολύπλοκο, πολυεπίπεδο, ταξιδιάρικο, σε φάσεις μαύρο πίσσα, μελαγχολικό αλλά και τρομερά πιασάρικο κλείνοντας το μάτι εξίσου στους OPETH ή το project STORM CORROSSION, αλλά και στους BEATLES και PINK FLOYD εποχής “Meddle”. Επιπλέον, όπως συμβαίνει με κάθε δίσκο της μπάντας (και του Wilson εν γένει), το “Closure/continuation” είναι διαφορετικό, πειραματικό με γνώριμα χαρακτηριστικά αλλά και πολλές διαφορές και εκπλήξεις που σε αναγκάζουν να ακούσεις προσεχτικά και να μείνει μέχρι το τέλος. Η πεμπτουσία της προοδευτικής μουσικής.
Κάποια κομμάτια, όπως το τραχύ και σκοτεινό “Rats return” έχουν γραφτεί με βάση ένα κιθαριστικό ριφ σε μια παλιά Telecaster έτσι για το 70s vibe, με τον Harrison να προσφέρει αυτό που κάνει καλύτερα απ’ όλους: μια πιο groovy εκδοχή ενός odd time signature που είναι μεν στα 11/8 αλλά ακούγεται σαν ένα κλασσικό 4/4. Εδώ επιβεβαιώνεται και αυτό που πίστευα και για τους DREAM THEATER κάποτε, πως τα καλύτερα συγκροτήματα είναι αυτά που γράφουν με γνώμονα τα τύμπανα, διότι όχι μόνο είναι η καρδιά κάθε μπάντας αλλά, επιπλέον, ο ρυθμός είναι αυτό που κερδίζει τον ακροατή. Και σε κάθε κομμάτι, σε κάθε ριφ και ρεφραίν είναι ο Gavin Harrison που κερδίζει το παιχνίδι των εντυπώσεων. Είναι επίσης ένα τυπικό χαρακτηριστικό της μπάντας, ότι σέβεται την εκάστοτε σύνθεση χωρίς να την φορτώνει με σόλο και υπερδιογκωμένα instrumental σκέλη. Είναι απ’ τις prog μπάντες που ορίζει τη φιλοσοφία του less is more.
Το επίσης τραχύ “Herd culling” έχει βασιστεί σ’ ένα ριφ του Harrison που είναι όσο groovy και μονολιθικό όσο και prog, πράγμα που υπενθυμίζει γιατί οι οπαδοί των PT δεν είναι μόνο σκληροπυρηνικοί prog ελιτιστές, αλλά από ένα ευρύτερο μουσικό φάσμα. Τα πλήκτρα του Barbieri προσφέρουν το ambient στοιχείο, με πολύ όμορφες πινελιές αλλά ποτέ υπερβολική βιρτουοζιτέ. Λειτουργούν σαν ένα ηχητικό χαλί πάνω στο οποίο στέκονται η vintage κιθάρα και φωνή του Wilson που τραγουδάει για την φιλαυτία των πολιτικών και τη μοναξιά του παρία. Στο ίσως αγαπημένο μου κομμάτι του δίσκου, το “Dignity”, που είναι και η μοναδική λυρική μελαγχολική μπαλάντα, ξεχωρίζει το ταλέντο των τριών αυτών γιγάντων στο να συνθέτουν κομμάτια πολύπλοκα μεν αλλά με μελωδίες, ρεφραίν και απαλά instrumental περάσματα που σε γαντζώνουν και ταξιδεύουν. Ενίοτε, βρίσκω πως τέτοια κομμάτια όπως τα “My ashes”, “Lazarus”, “Trains” είναι τα καλύτερα δείγματα της συνθετικής ιδιοφυίας των PT. Μερικές φορές, τα καλύτερα συγκροτήματα είναι αυτά που γράφουν ολοκληρωμένα τραγούδια με σταθερή δομή που μένουν στο κεφάλι σου και σε συνοδεύουν σε κάθε στιγμή. Ο δίσκος κλείνει με το καταιγιστικό “Chimera’s wreck”, κομμάτι με περισσότερες εναλλαγές, απαλά μέρη που διαρκούν μέχρι το εκρηκτικό κρεσέντο και ένα instrumental σκέλος που κλείνει το μάτι στο “Tom Sawyer” των RUSH. Απ’ αυτά τα κομμάτια που στέκονται πλάι στα “Arriving somewhere but not here” και “Anesthetize”. Τα τρία bonus tracks είναι επίσης ενδεικτικά του κλασσικού ύφους και των διαφόρων τάσεων που χαρακτήριζαν ιστορικά τους PT.
Λόγω χρονικής συγκυρίας ή επειδή το πέρασμα του χρόνου έχει αφήσει ένα ιστορικό στίγμα, δυσκολεύομαι να τοποθετήσω αμέσως το αποχαιρετιστήριο άλμπουμ των PORCUPINE TREE δίπλα στα αριστουργήματα του παρελθόντος. Στη τελική όμως δεν τίθεται ζήτημα σύγκρισης και να το ψειρίζουμε. Το “Closure/continuation” είναι ένας πρώτης τάξεως δείγμα του τι εστί PORCUPINE TREE και τι συμβαίνει όταν οι Wilson, Barbieri, Harrison συναντιούνται. Μιλάμε για έναν εντυπωσιακό δίσκο όχι γιατί είναι τέρμα prog αλλά γιατί δοκιμάζει και επαναπροσδιορίζει με επιτυχία τα όρια της μπάντας, προκαλεί, πειραματίζεται και επανασυστήνει τους PT στο παρόν.
8,5 / 10
Φίλιππος Φίλης
