PROG METAL: The roots (αφιέρωμα)

    Το αφιέρωμα στις ρίζες του prog metal γίνεται με αφορμή την αναφορά των Watchtower ως μπάντα της εβδομάδας, αλλά και λόγω την περιοδεία των Dream Theater που θα παρουσιάσουν ολόκληρο το πιο κομβικό album στο χώρο του progressive metal, το “Images and words” 25 χρόνια μετά.

Μιλάμε για τα early 90s, που ο,τιδήποτε βιρτουόζικο και πέραν του δέοντως τεχνικό όχι απαξιωνόταν απλώς, αλλά θεωρούνταν και δεινοσαυρικό έως και παρακμιακό! Στο βωμό αυτό εξυψώθηκε το grunge, ενώ τα πιο σκληροπυρηνικά hard rock συγκροτήματα όπως οι Skid Row και οι Motley Crue και όλα τα glam/sleaze σχήματα που μεσουρανούσαν στα 80s έχασαν το κοινό τους! Ακόμη και οι παντοδύναμοι και «άτρωτοι» Metallica, όταν τελείωσαν με την περιοδεία του “Black album” και προσγειώθηκαν στη νέα πραγματικότητα, εξωθήθηκαν σε ακραίες αλλαγές τόσο στο μουσικό τους ύφος όσο και στο image τους. Και μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση, που ευνοούσε το πιο βρώμικο straight forward rock n roll, ξεπήδησαν από το πουθενά οι Dream Theater. Πέντε μαλλιάδες, κοκαλιάρηδες νεαροί από την ανατολική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών ….

«Είμασταν η απάντηση σε όλα τα ερωτήματα που έθετε η μουσική βιομηχανία, όταν εμφανιστήκαμε», είχε δηλώσει ετεροχρονισμένα ο Slash για τους Guns n’Roses του “Appetite for destruction”(1987). Αντίστοιχη δήλωση θα μπορούσαν κάλλιστα να κάνουν και οι Dream Theater για το δικό τους breakthrough με το “Images and words”, μιας και ήταν η μοναδική metal μπάντα που στα early 90s έκανε ΜΠΑΜ! Κι όταν λέμε για ΜΠΑΜ, κυριολεκτούμε! Και για να γίνω πιο ακραίος θα πω πως ήταν το τελευταίο ΜΠΑΜ metal μπάντας από το heavy/power/progressive χώρο! Γιατί όμως;

Καταρχήν η metal βιομηχανία έψαχνε εναγωνίως το «next big thing» μετά τα 80s στο χώρο του γενικότερου «παραδοσιακού» ήχου. Οι Helloween είχαν χάσει τον προσανατολισμό τους πλήρως, χάνοντας την ευκαιρία να γιγαντωθούν μετά τα υπερεπιτυχημένα “Keeper of the seven keys I & II” και σχεδόν όλα τα 80s μεγάλα σχήματα έχαναν την αίγλη τους για διάφορους λόγους. Εκείνη την περίοδο, όμως, υπήρχαν κάποια σχήματα που έδιναν υπέρμετρη σημασία στο τεχνικό ζήτημα της απόδοσης κάποιων συνθέσεων, έχοντας καταρχήν ως εικόνισμα τους Τεξανούς Watchtower. Αυτοί οι θεότρελοι Αμερικάνοι είχαν εισάγει μια τεχνοκρατική αντίληψη στη σύνθεση των κομματιών τους, που ταμπελοποιήθηκε ως «technothrash». Ουσιαστικά, όμως, είχαν εισάγει μια καθαρά jazz/fusion αντίληψη σύνθεσης, που διαιρούσε όλα τα κομμάτια σε πάρα πολλά μέρη, έχοντας διαιρέτες τις παύσεις. Πάνω σε αυτό το μοντέλο άρχισαν να αποδομούν την ομαλή ροή μιας σύνθεσης, κάτι που ήταν το standard της εποχής εκείνης για τη σκληρή ροκ μουσική γενικότερα. Και το ενσωμάτωσαν στον ήχο τους, γιατί την εποχή εκείνη στην Αμερική η acid jazz και κυρίως το fusion, με τις “περίεργες” αντιλήψεις της για τις δομές ενός κομματιού, είχε δημιουργήσει ένα νέο ρηξικέλευθο τρόπο δόμησης μιας σύνθεσης. Οι συνθέσεις αποτελούνταν από πολλαπλά μέρη, που διαχωρίζονταν με παύσεις, είχαν αρχή και τέλος χωρίς μέση και γέφυρες και απαιτούσαν από το σχήμα να έχει πλήρη συγχρονισμό στην εκτέλεση τους μόνο σε χρονικό επίπεδο! Έτσι ό,τι αυτοσχεδιασμός γινόταν κατέληγε σε περιορισμένο χρόνο, οδηγώντας ένα κομμάτι σε “πόλεμο” μεταξύ των οργάνων! Και ακούγοντας τα demos και το ντεμπούτο των Watchtower πραγματικά νιώθεις να αγχώνεσαι, την καρδιά σου να ανεβάζει ρυθμούς και στο τέλος να νιώθεις σύγχυση και τρέλα ταυτόχρονα!

Αυτό το στοιχείο “πολέμου” μεταξύ των μουσικών σε μια μπάντα έκανε διάσημους τους Dream Theater και έγινε συνώνυμο με την ταμπέλα progressive metal στα 90s. Αν δεν το είχες, αυτόματα ήσουν εκτός!

Το “Energetic dissasembly” (1985) τους έδωσε το δικαίωμα να παίξουν ακόμα και μαζί με τους Slayer, αλλά σίγουρα ελάχιστοι thrash fans ασχολήθηκαν μαζί τους, ακόμα κι όταν το 1989 πήραν τα μυαλά όλων με το “Control and resistance”. Ήταν και ο δίσκος που τους έκανε πασίγνωστους μιας και κυκλοφόρησε από τη Noise και φυσικά γιατί αυτό που έκαναν ήταν μοναδικά περίεργο, τραβώντας την προσοχή με τον ίδιο τρόπο που είχε κάνει το grind στον extreme ήχο! Αυτός ο δίσκος μαζί με το “Nothingface” των Voivod, που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά, ήταν οι πρώτοι progressive metal δίσκοι με την κυριολεκτική έννοια του όρου, δηλαδή “πολύ μπροστά από την εποχή τους”! Γι’αυτό και επηρρέασαν – για να μην πω ότι ακόμα το κάνουν – για πολλά χρόνια το σύνολο των σχημάτων που θέλανε να παίξουν πιο “περίεργα” και όχι μόνο τεχνικά! Βέβαια ο όρος progressive metal ελάχιστα είχε ποτέ σχέση με την έννοια που κρύβει πίσω του, αλλά όσοι πιστεύουν ότι είναι ακροατές του θα πρέπει να αποζητούν την εξέλιξη και την αλλαγή, που είναι προϋποθέσεις ενός προοδευτικού ανθρώπου σε ό,τι κι αν κάνει…

Πέρα από τους Watchtower υπήρχαν και άλλες thrash μπάντες που ξεκίνησαν με “τυπικό” ήχο, αλλά άρχισαν στην πορεία να τον κάνουν πιο «περίεργο»! Πρώτοι και καλύτεροι όλων οι Ελβετοί Coroner και οι Καναδοί Voivod, που έφτασαν στο σημείο να κυκλοφορήσουν albums τέτοιας σύλληψης, που ακόμα και σήμερα ακροατές που έχουν “συνηθίσει” σε πιο πολύπλοκα θέματα από εκείνους, δεν μπορούν να τους αντιληφθούν! Τυχαία νομίζετε πως αμφότεροι δεν είναι σαν ονόματα μεγάλοι, αλλά σαν μουσικές οντότητες άκρως αξιοσέβαστοι;

Αυτό συνέβαινε κυρίως γιατί οι ρίζες τους ήταν στον ακραίο ήχο. Αυτό το γεγονός δημιουργούσε σύγχυση στους οπαδούς του extreme metal, μιας και αρέσκονταν σε πιο “στρωτή” συνθετική αντίληψη! Σκεφτείτε τους οπαδούς που ακούγαν φανατικά το “Reign in blood” των Slayer, το “Master of puppets” των Metallica και το “Peace Sells…but who’s buying” των Megadeth να τους βάλεις να ακούσουν τις δυστροπίες του “Dimension Hartross” και τις αλλόκοτες και συνάμα απλές εναλλαγές ρυθμών που σε τρέλαιναν στο “Mental vortex”! Αυτό λοιπόν ήταν σαν προοδευτική αντίληψη στα 80: Music that twists your mind!

Kαι σαν τη μύγα μέσα στο γερμανικό thrash ήταν οι Deathrow που έγραψαν ιστορία με το “Deception ignored”, ένα album που το 1988 όρισε μια δική του σχολή στο techno thrash, που κανείς δεν ακολούθησε και κανείς δε δίνει σημασία τόσο από τα media όταν αναφέρονται σε εκείνη την εποχή όσο και από τους οπαδούς! Πολύπλευρα φωνητικά που δεν είχαν ξανακουστεί από thrash μπάντα και δεν ακολουθούσαν τη λογική του refrain, ρυθμοί απλοί και περίπλοκοι ταυτόχρονα με ένα σαφές thrash προσανατολισμό και φυσικά συνθέσεις που σε κρατάνε διαρκή εγρήγορση! Τί παραπάνω να ζητήσεις από μια μπάντα που σίγουρα ξεχώριζε από τις χιλιάδες φωτοτυπίες της τριπλέτας των μεγάλων Sodom/Kreator/Destruction. Σίγουρα οι Deathrow είναι το πιο αδικημένο group όλων αυτών από πλευράς υστεροφημίας…

Κι αν θέλετε έναν δίσκο που σαν όρος είναι ο ορισμός του προοδευτικού και “πάρα πολύ μπροστά από την εποχή του”, τότε η θέση ανήκει ΜΟΝΟ στο “Into the pandemonium” των Celtic Frost!

Η ιστορία διαμόρφωσης του αποδεικνύει του λόγου το αληθές! Η εταιρία τους έβαλε τρικλοποδιές απίστευτες, αλλάζοντας συνεχώς παραγωγούς για να τους πείσουν να κάνουν τον ήχο τους πιο κοντά στο παραδοσιακό thrash των Exodus! Οι υπεύθυνοι της Noise τους έλεγαν πως με αυτή την κίνηση δε θα πουλήσουν ούτε ένα δίσκο και δεν είναι διατεθειμένοι να το κυκλοφορήσουν! Και μιλάμε για το δίσκο που έβαλε τις κλασικές ενορχηστρώσεις, τον πειραματισμό με τα γυναικεία φωνητικά και την πιο “εκλεπτυσμένη” αισθητική σε όλα τα επίπεδα”! Το 1987 το progressive metal σαν αντίληψη θα έφτανε στην κορύφωση του και κανείς ακόμα και από αυτούς που τους αποθέωναν δε θα το έπαιρνε χαμπάρι! Γιατί οι ταμπέλες δεν μπαίνουν ποτέ για να υπηρετήσουν την τέχνη, αλλά τη μουσική βιομηχανία! Και δε θα μπορούσε να γίνει αλλιώς, γιατί δε θα λεγόταν βιομηχανία, αλλά κολλεκτίβα, όπως αυτές οι μπάντες που δεν είχαν καμμία ουσιαστική επαφή μεταξύ τους σαν επικοινωνία, αλλά οι οπαδοί τους από τότε μέχρι και σήμερα τις διατηρούν συνεχώς στις προτιμήσεις τους ως συγκοινωνούντα δοχεία: Είναι 99,9% σίγουρο ο fan των Psychotic Waltz να ακούει Mekong Delta, Atheist, Cynic και όλα τα παρεμφερή «περίεργα»!

Εκείνη την εποχή αντίστοιχα στον πιο «παραδοσιακό» ήχο είχαμε τους Sieges Even να ξεπατικώνουν τους Watchtower στο ντεμπούτο τους σε τέτοιο βαθμό, που οι Τεξανοί να τους κοιτάνε με μισό μάτι και να ξεκινήσει μέχρι και λεκτικός διαξιφισμός μέσω των συνεντεύξεων που δίνονταν! Όμως οι Watchtower δεν ήταν απλά ένας οδηγός, αλλά το σημείο εκκίνησης για την ροπή προς την τεχνοκρατική αντίληψη σύνθεσης στο μεταλλικό κόσμο. Το progressive metal όπως ταμπελοποιήθηκε στον ήχο του “Images and words” το 1992, έχει τις ρίζες του ωστόσο αλλού….

Το 1986 οι Queensryche κυκλοφορούν το “Rage for order” και ο κόσμος μένει με την απορία του τί ακούει….Το “Screaming in digital” θα ξεχαστεί στα 80s και θα μνημονεύεται από την επιτυχία των Dream Theater και μετά ως ένα κομμάτι πρώιμου progressive metal. Σαν αντίληψη όμως το πρώτο prog metal album είναι σίγουρα το “Operation mindcrime”, που έβγαλε αυτό το σχήμα το 1988. Ένα concept album με τρομακτικά ευφυές θέμα και απόδοση που το χαρακτήριζε η σαφήνεια και η θεατρική του ατμόσφαιρα. Μέχρι και ο Bruce Dickinson την περίοδο εκείνη που οι Iron Maiden κυκλοφορούσαν το δικό τους concept αριστούργημα, “Seventh son of a seventh son”, έλεγε: «Ζηλεύω τους Queensryche γιατί το δικό τους concept είναι σαφές, ενώ το δικό μας είναι δυσνόητο»!

Η χρονιά που ο όρος progressive κόλλησε για πρώτη φορά σε ένα συγκρότημα ήταν το 1989 για τους Dream Theater και το ντεμπούτο τους. To “When dream and day unite” ήταν μια ωδή στους Rush μέσα από ένα μεταλλικό πρίσμα ήχου, δομής και σύνθεσης κομματιών. Το αποτέλεσμα έκανε μια αίσθηση στο χώρο, αλλά οι συνθέσεις δεν ήταν ικανές να κάνουν το σχήμα τόσο μεγάλο, όσο έγινε τρία χρόνια μετά….

Οι Νεοϋορκέζοι έδιναν το στίγμα τους, ειδικά όσον αφορά τις συνθέσεις και το τεχνικό κομμάτι. Νεαροί σε ηλικία, αρκετά άπειροι, ορεξάτοι μα ολίγον δειλοί ταυτόχρονα, με έναν μεγάλο σε ηλικία και ίσως αταίριαστο με τους υπόλοιπους τραγουδιστή, κατάφεραν να κερδίσουν τις εντυπώσεις, να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, να στρέψουν τα βλέμματα κατά επάνω τους, τίποτα παραπάνω όμως.

Εκείνη τη χρονιά οι συμπατριώτες τους Fates Warning θα παρουσίαζαν τον πρώτο ολοκληρωμένο progressive metal album, ένα χρόνο μετά το ασύλληπτο κομμάτι “Ivory gates of dream” που κλείνει με τα 21 λεπτά του, χωρισμένο σε 8 μέρη, το υποτιμημένο “No exit” album! To “Perfect symmetry” θεωρείται από πολλούς – βάλτε μέσα κι εμένα – ως το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα αυτού του παρακλαδιού του μεταλλικού κόσμου, συνδυάζοντας εξωπραγματικά πολύπλοκες σε σύλληψη και συνάμα απλές στην απόδοση, συνθέσεις. Κατάφεραν να είναι πολύπλοκοι και απλοί ταυτόχρονα, κάτι που διατήρησαν σε όλη την πορεία τους έκτοτε ως μέγιστη αρχή στη συνθετική τους αντίληψη, χαρίζοντας μας το 1997 το δικό τους αριστούργημα “A pleasant shade of grey” – ίσως ο μόνος δίσκος που μπορεί σαν έργο συνολικά να μπορεί να συγκριθεί με το “Operation mindcrime”!

Όμως τα media στο “Parallels” (1991) δε θα τους κάνουν τη χάρη, κρατώντας τη θέση των «βασιλιάδων» του progressive metal κενή! Για να το θέσω καλύτερα, δεν υπήρχε καν αυτή η θέση, μιας και σε mainstream επίπεδο ο ήχος αυτός ήταν παραγνωρισμένος και σχεδόν κανείς δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να έχει ευρύτερη αποδοχή! Έτσι οι Queensryche αναγκάστηκαν να κυκλοφορήσουν ένα πιο «βατό» δίσκο (“Empire”) για να μπορέσουν να παρουσιάσουν με τα χρήματα που θα είχαν διαθέσιμα ολόκληρο το προηγούμενο album τους, το “Operation mindcrime”! Για τους Voivod και τους Coroner δεν τέθηκε ποτέ το ζήτημα περί prog metal, μιας και ο ήχος τους ήταν τόσο περίεργος και στριφνός που είχαν ήδη αρχίσει να δημιουργούν δική τους σχολή, η οποία δεν μπορούσε να μπει σε καμία άλλη ταμπέλα πέρα από το art thrash. Και ποιοι έμειναν; Οι Watchtower που από το 1992 μας έχουν τάξει το δικό τους “Chinese democracy”, το οποίο όμως κυκλοφόρησαν μόνο σε μπλουζάκι το 2010 – το πήρε ο Αλατάς στο Keep it True festival το 2010! Τελικά δεν κυκλοφόρησαν full length album, αλλά ένα 29λεπτο EP υπό τον τίτλο “Math book one” με το οποίο απλώς επιβεβαίωσαν τη φήμη τους σαν σεσημασμένοι technofreaks!

Φυσικά για τους Psychotic Waltz τα λόγια είναι περιττά μιας και πάντα κινούνταν σε underground επίπεδο, αλλά το “A social grace” (1990) ήταν από τα πιο πρωτοποριακά δείγματα του πώς να παίξεις τεχνικά χωρίς να ακούγεσαι σπαστικός σαν τους Watchtower, θεατρικός και αμιγώς heavy metal σαν τους Queensryche, φοιτητής σε διδακτορικό πάνω στους Rush σαν τους Theater και απλός σαν τους Fates Warning. Φυσικά ούτε λόγος για τη βιομηχανία να ασχοληθεί με αυτό το μουρλοκομείο, που μας χάρισε ύστατους δίσκους με το “Into the everflow” να είναι το άπιαστο όνειρο σύλληψης δομών και συνθέσεων όλων μα όλων των σχημάτων που θέλουν να λένε ότι παίζουν progressive metal.

Οι πιο στριφνοί, δύσπεπτοι και δυσνόητοι όλων είναι σίγουρα οι Mekong Delta! Τί να πεις πραγματικά γι’αυτό το σχήμα; Οι κιθάρες του σε εξοντώνουν με τους ανεξάντλητους και συνεχείς συνδυασμούς riff, ρυθμών, γέφυρων και κλίμακων που εναλλάσσονται σε ένα αέναο rollercoaster διαθέσεων στην ίδια σύνθεση! Κι όλα αυτά με πεντακάθαρη κλασικότροπη κατεύθυνση, μιας και ο ηγέτης τους Ralph Hubert είναι ταγμένος στην συνθετική αντίληψη των μεγάλων της κλασικής μουσικής. Ίσως το σχήμα που ακόμα και σήμερα αποφεύγουν οι περισσότεροι fan του είδους να ασχοληθούν. Ένα συγκρότημα κυριολεκτικά μύθος για τη μεταλλική σκηνή.

Οι Dream Theater είχαν όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να είναι αξιοποιήσιμα για περαιτέρω προβολή. Καταρχήν είχαν ένα δίσκο-δυναμίτη στα χέρια τους, που πέρα από φοβερές εκτελέσεις είχε και κάτι που μάλλον δεν είχε κανένας από τους προαναφερθέντες δίσκους: κομμάτια που μπορούσαν να γίνουν singles και να κάνουν επιτυχία! Οχι κομμάτι! Κομμάτια! Πολλά! Το “Take the time” και το “Another day” έφτιαξαν μια απίστευτη τριπλέτα με το πρώτο single του δίσκου, βάζοντας σε χρόνο dt τους Theater στην κορυφή του νεοσύστατου ιδιώματος και το “Pull me under” σε θέση ανάλογη με τα πιο διάσημα κομμάτια όλων των εποχών. Για τί να πρωτομιλήσει όμως κανείς … μιλάμε για ολόκληρο το δίσκο και όχι για 1-2 τρομερά κομμάτια.

Κι επειδή το mainstream έχει πάντα άγνοια για το τι υπάρχει στο underground ή υπήρξε στο παρελθόν, έθεσε ως progressive metal την ηχητική και συνθετική αντίληψη του “Images and words”. Δηλαδή ρυθμικές στακάτες κιθάρες με καθαρά αμερικάνικη «cut and continue» φιλοσοφία – παύσεις συνεχόμενες που διαχωρίζουν το ένα μέρος του riff από το άλλο. Μετά τα drums είναι βιρτουόζικα και διαρκώς «διαφωνούν» με το μπάσο, δημιουργώντας ένα rhythm section πολύ κοντά στο fusion, που εκείνη την περίοδο έκανε θραύση στο jazz σύμπαν! Αυτά τα δύο στοιχεία κανένα μα κανένα από τα σχήματα του ευρύτερου rock ήχου δεν είχε καν όχι εισάγει, αλλά ούτε καν σκεφτεί! Ήταν όμως τα δύο στοιχεία που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο για να γίνει ο ήχος των Dream Theater συνυφασμένος με το τι θα λογίζεται έκτοτε ως progressive metal και τί όχι! Κι αυτό γιατί το στυλ παιξίματος στις κιθάρες παρέπεμπε στο μεγαθήριο της εποχής που λεγόταν Metallica και είχε «εκπαιδεύσει» τους fan του σκληρού ήχου να «καταλαβαίνουν» αυτές τις κιθάρες. Οι πιο «απαιτητικοί» και «ψείρες» του jazz μικρόκοσμου να βλέπουν κάποιους απόφοιτους του Berklee να παρουσιάζουν κάτι με φοβερή ένταση και δύναμη, που μπορούσαν κι εκείνοι να καταλάβουν! Και ναι, ουσιαστικά αυτό το άτυπο crossover ήταν που τους έκανε τόσο ιδιότυπους, που ακόμα και ο Barney των Napalm Death δήλωνε fan τους και εμφανιζόταν σε φωτογραφίσεις της μπάντας του με μπλουζάκι τους, εκθειάζοντας τους συνεχώς! Και εκείνη την εποχή το χάσμα του extreme και του heavy/power/progressive ήταν τεράστιο…κανείς «παραδοσιακός» δεν είχε στα ακούσματα από death/black σχήματα πέρα από ελάχιστα thrash που είχαν heavy στοιχεία και κανείς οπαδός της ακραίας μουσικής δεν «πήγαινε», ακόμα κι αν του άρεσαν στα κρυφά κανένα σχήμα του progressive rock/metal.

Οι ορδές των οπαδών των Dream Theater άρχισαν να αυξάνονται γεωμετρικά και όσο μεγάλωνε η φήμη τους, τόσο μεγάλωνε και ο όγκος των συγκροτημάτων που θα έμπαιναν στο progressive metal, είτε γιατί είχε «ψωμί» στην τσέπη ή ενδιαφέρον στο πλαίσιο που θέλανε να κινηθούνε. Και αυτά τα σχήματα ανέδειξαν αυτό που ανέκαθεν ήταν στοιχείο του progressive rock και απέφευγαν να χρησιμοποιούν εκτεταμένα στο μεταλλικό στερέωμα: τα πλήκτρα!

Η θέση του πληκτρά σε ένα σχήμα θα ήταν εξίσου σημαντική με αυτήν ενός κιθαρίστα, drummer ή τραγουδιστή! Αυτό και μόνο αποδεικνύει τι έφερε ο Kevin Moore και οι Dream Theater με τα “Images and words” και “Awake” στα early/mid 90s: ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ! Πλέον τα πλήκτρα δε θα ακούγονται στα progressive σχήματα απλώς να κάνουν «πλάτες» ή να παίζουν ένα συγκεκριμένο θέμα παράλληλα με τα υπόλοιπα όργανα! Πλέον θα έπαιζαν πρωταγωνιστικό ρόλο, παίζοντας αυτόνομα θέματα που ο Kevin Moore τα έκανε με ένα μαγικό τρόπο να υποκαθιστούν τις κιθάρες – σε πάρα πολλά σημεία που παίζει εκείνος, δεν ακούγονται κιθάρες! Ο Moore είναι σίγουρα ο πιο επιδραστικός πληκτράς στην ιστορία της σκληρής μουσικής! Είναι εκείνος που έβγαλε από τους πληκτράδες την τάση του αυτοσχεδιασμού μακριά από τις αντιλήψεις που υπήρχαν στα 70s prog rock σχήματα, που πλέον ακούγονταν μετά από αυτόν πρωτόλεια και δεινοσαυρικά!

Πλέον σήμερα ο όρος του progressive metal λειτουργεί σαν ομπρέλα κάτω από την οποία μπαίνουν μπάντες που απλώς έχουν prog ηχητική – η αντίληψη πλέον ελάχιστα παίζει ρόλο! Έτσι ετεροχρονισμένα οι Νοcturnus απέκτησαν φήμη και οι Atheist θεωρούνται progressive death metal σχήμα με τον ίδιο τρόπο που έβαλαν τους Death του Chuck Schuldiner στο ίδιο καζάνι από το αξεπέραστο “Individual thought patterns” (1993) και μετά. Όλα αυτά έγιναν πεντακάθαρα για να μπορούν όλα αυτά τα σχήματα του extreme ήχου να έχουν πρόσβαση σε ένα κοινό που θα μπορούσε να τους «καταλάβει» πιο εύκολα, από ό,τι η μάζα του ακραίου ήχου που αγόραζε μαζικά το “Covenant” των Morbid Angel! Το ίδιο δεν έγινε από τη thrash κοινότητα στα στα 80s όπως αναφέραμε πριν; Έτσι ο όρος progressive metal σήμερα ελάχιστα προσομοιάζει με το πως ορίστηκε εκείνη την εποχή και ουσιαστικά τετραγωνοποίησε τον ήχο και την κατεύθυνση που είχαν όλα τα νέα σχήματα που ξεπηδούσαν εκείνη την εποχή μετά την τεράστια επιτυχία των Dream Theater.

Και σε αυτόν τον τετραγωνισμένο κόσμο δεν είχαν καμμία θέση μπάντες σαν τους θεοπάλαβους Αυστριακούς Disharmonic Orchestra που έβαλαν ακόμα και hip hop σε κομμάτια όπως το “The return of the living beat” το 1992! Και μιλάμε για μια μπάντα που ανήκει στο death metal σύμπαν και ελάχιστα δείγματα πειραματισμού είχε να επιδείξει μέχρι τότε! Σίγουρα η δεύτερη πιο παραγνωρισμένη μπάντα μετά τους Deathrow και ένα από τα καλύτερα δείγματα πετυχημένου πειραματισμού στον ακραίο ήχο, έχοντας αμιγώς progressive στοιχεία.

Έτσι οι Symphony X θα κινούνταν σε αυτό το πλαίσιο και δίσκο με δίσκο θα κατάφερναν να αποκτήσουν τη «δική τους φωνή», για να φτάσουν σήμερα να είναι από τα μεγαλύτερα σχήματα παγκοσμίως! Εδώ ακόμα και σχήματα σαν τους Tool και τους Muse τους δίνουν τον όρο progressive…τί παραπάνω να πει κανείς;

Γι’αυτό όταν κάποιος σας ρωτήσει αν αυτό είναι progressive metal ή όχι μην μπείτε στη διαδικασία να σκεφτείτε αν “κολλάει” ή να του εξηγήσετε τον όρο. Πολύ απλά γιατί σήμερα η ομπρέλα αυτή έχει διαμορφώσει μια ευρύτατη γκάμα συγκροτημάτων που περιλαμβάνει και τους Cynic και τους Eldritch, δημιουργώντας ένα σύνολο ακροατών που αρέσκονται να ακούν το σύνολο αυτών των σχημάτων! Τυχαία νομίζετε πως σε όλες μα όλες τις συναυλίες που έχουν γίνει στη χώρα μας με τέτοια σχήματα το κοινό ήταν πάνω κάτω 200-250 άτομα που είναι οι ίδιες φάτσες; Φυσικά δε μιλάω για τους Dream Theater, αλλά για τους Mekong Delta για παράδειγμα!

Πάντως προσωπικά με τους οπαδούς αυτών των “περίεργων” σχημάτων νιώθω προσωπικά την μεγαλύτερη “άνεση” να μιλάω ατελείωτα για μουσική! Κι αυτό γιατί ξέρουν σχεδόν όλα τα “περίεργα” σχήματα, τα σέβονται εξίσου χωρίς να τους βάζουν επίπεδα και οι συζητήσεις δεν αναλώνονται σχεδόν ποτέ στο “ποιος είναι καλύτερος από τον άλλο”! Ίσως γιατί δεν έγιναν ποτέ πετυχημένα εμπορικά αυτά τα σχήματα, για να παρασύρουν και τις συζητήσεις σε αυτό το πλαίσιο! Θαρρώ, όμως, πως οι άνθρωποι που επιλέγουν να ακούσουν αυτά τα σχήματα, πραγματικά το κάνουν επειδή το θέλουν, χωρίς κάποιος να τους το υπαγορεύει! Και σε μια δική τους υπόγεια διαδρομή ανακαλύψαν όλα όσα σχήματα έγραψαν έστω κι ένα demo, αφήνοντας το όνομα τους δίπλα σε εκείνα που κατάφεραν δια πυρός και σιδήρου να δισκογραφήσουν τις ιδέες τους! Ρωτήστε τους Atheist για το τί πέρασαν στα late 80s! Εχουν πολλά να σας πουν… Το σημαντικότερο όλων είναι το γεγονός πως σε αυτόν τον μικρόκοσμο υπάρχουν αναλογικά οι καλύτεροι μουσικοί και συνθέτες τόσο σαν αυτόνομες μονάδες, όσο και σαν σύνολο ως group!

Νέες μπάντες υπάρχουν πολλές. Για εμένα οι καλύτερες είναι οι Vector και οι δικοί μας Cerebrum, που έλαβαν τα εύσημα από αυτούς τους “δασκάλους” τους Atheist. Ανακαλύψτε τους και περιμένω με αγωνία να μου προταθούν και άλλες μπάντες που δεν αναφέρθηκαν σε αυτό το αφιέρωμα!

Λευτέρης Τσουρέας