“Set the world on fire”
Οι Γερμανοί thrashers SODOM, κυκλοφόρησαν μέσα στο καλοκαίρι το νέο τους άλμπουμ, με τίτλο “The arsonist” και ο Σάκης Φράγκος συνομίλησε με τον ηγέτη του σχήματος, Tom Angelripper, που όπως πάντα ήταν απολαυστικός και μπορείτε να το διαπιστώσετε στις αμέσως επόμενες γραμμές…
Tom, είναι μεγάλη μας χαρά να σε ξαναέχουμε στο ROCK HARD!
Κοίτα τι έχω εδώ! (δείχνει το βινύλιο του “The arsonist”) Το πήρα χθες, τη πρώτη κόπια του δίσκου. Και ειδικά ξέρεις, όταν μετά από όλη αυτή τη σκληρή δουλειά, κρατάς το τελικό προϊόν στα χέρια σου, ειδικά σε βινύλιο.
Έχουν αλλάξει τα πράγματα όταν λαμβάνεις το δίσκο στα χέρια σου; Τι είναι διαφορετικό σε σχέση με τη δεκαετία του ‘80 και του ‘90;
Όχι, δεν υπάρχει καμία διαφορά. Θυμάμαι κάθε φορά που ηχογραφούσαμε ένα δίσκο και το ότι θα κυκλοφορούσε, ήταν πάντα ξεχωριστό. Ξέρεις τι κάνω κάθε φορά; Κάθε φορά που κυκλοφορούμε νέο δίσκο, πηγαίνω στο δισκάδικο και αγοράζω μια κόπια του. Μόλις βγει αυτό (σ.σ.: η συνέντευξη έγινε 26 Μαίου), θα πάω στο δισκάδικο και θα αγοράσω το καινούργιο SODOM. Είναι σαν τελετουργία, ξέρεις.
Το ίδιο έκανα όταν πάντα αγόραζα μια κόπια του ίδιου μου του περιοδικού από το περίπτερο. Είναι φυσικό.
Δεν είναι μόνο αυτό. Είναι τελετουργία, είμαστε ακόμα metal μουσικοί αλλά και metal οπαδοί, ξέρεις. Οπότε το να πηγαίνουμε στο δισκάδικο και να αγοράζουμε νέο δίσκο MOTORHEAD πίσω στη δεκαετία του ‘80, είναι πάντα κάτι ξεχωριστό. Και θα το ακούω στο repeat, μαθαίνοντας όλες τις λεπτομέρειες. Και είναι κρίμα, δεν υπάρχουν δισκάδικα τριγύρω μου, πρέπει να πας σε μια άλλη πόλη.
Είναι πραγματικά κρίμα. Αλλά είναι αυτό που είναι, κάποια πράγματα έχουν αλλάξει τελείως τα τελευταία 30 χρόνια. Εννοώ είμαστε σε μια νέα εποχή. Ωστόσο, επιλέξατε να ηχογραφήσετε τα τύμπανα για το “The arsonist” σε αναλογική ταινία αντί να χρησιμοποιήσετε ψηφιακά εργαλεία. Τι σας οδήγησε σε αυτή την απόφαση;
Ήταν μια μοναδική εμπειρία. Ήξερα ότι ένας φίλος του drummer μας, του Toni, έχει στούντιο με μπομπίνα. Τον επισκεφτήκαμε στο στούντιο, είδαμε τη μπομπίνα και τις αναλογικές ταινίες και τον ρώτησα “ηχογραφείς ακόμα μπάντες αναλογικά;”. Μου είπε “ναι, άμα θέλετε για το επόμενο άλμπουμ των SODOM θα σας βοηθήσω να ηχογραφήσετε αναλογικά”. Θεέ μου, πρέπει να σου πω, ότι είναι ακριβό. Είναι πολύ φθηνό να ηχογραφείς στον υπολογιστή με λογισμικό, μπορείς να ηχογραφήσεις ένα ολόκληρο άλμπουμ έτσι, δεν είναι καν πρόβλημα. Είναι σύνηθες αυτές τις μέρες, μπορεί να πληρωθεί.
Όσον αφορά το να ηχογραφήσει ο Toni τα τύμπανα αναλογικά, είπε “ναι, είναι μια πολύ καλή εμπειρία για μένα, γιατί όταν ηχογραφείς τα τύμπανα αναλογικά, έχεις μια ευκαιρία”. Η ταινία τρέχει και άμα γίνει κάποιο λάθος στην αρχή, στη μέση ή στο τέλος του κομματιού, πρέπει να το πας ξανά από την αρχή. Ο Toni κάποιες φορές, τα έπαιζε one take, οπότε ηχογραφήσαμε δύο ή τρεις διαφορετικές εκδοχές του κομματιού για να αποφασίσουμε ποια εκδοχή του θα κρατήσουμε στο τέλος. Είμαι πολύ χαρούμενος που το κάναμε έτσι. Νομίζω δεν έχει μεγάλη διαφορά ηχητικά αν ηχογραφείς αναλογικά ή ψηφιακά. H διαφορά είναι στο ότι δεν χρησιμοποιήσαμε samples.
Ούτε στο ταμπούρο, ούτε στη μπότα, ούτε plugins για τα τύμπανα…ήθελα να έχω έναν φυσικό ήχο τυμπάνων. Χωρίς άλλα εφέ. Κάνε μίξη στα τύμπανα, αλλά μην χρησιμοποιήσεις άλλα samples. Και αυτό, κατά την γνώμη μου, έκανε τη παραγωγή πιο οργανική. Έχουμε επίσης τις κιθάρες αριστερά και δεξιά. Μια “ανοιχτή” παραγωγή όπως στη δεκαετία του ‘80. Άμα ακούσεις παλιούς SLAYER, MOTLEY CRUE, KISS, VENOM…όλοι τους έχουν τύμπανα που ακούγονται μεγάλα και μεγάλες “ανοιχτές” παραγωγές. Το πρόβλημα με αυτό στο τέλος είναι ότι ο μηχανικός μου μου είπε όταν έπρεπε να το κάνουμε master, πως ο κόσμος ακούει μουσική από το smartphone στις μέρες μας. Δεν ακούω μουσική σε smartphone, έχω το στερεοφωνικό μου ηχοσύστημα.
Οπότε έπρεπε να συμπιέσουμε όλο το αρχείο, να φέρουμε τις κιθάρες πιο κοντά στα τύμπανα, γιατί, αν το ακούς από smartphone, ακούς μόνο τα τύμπανα και τα φωνητικά γιατί είναι στη μέση. Έτσι είναι στις μέρες μας. Ο κόσμος καταναλώνει μουσική από το smartphone, από το Spotify, από το YouTube, το οποίο είναι κρίμα. Γι’ αυτό κάναμε διαφορετικό mastering για το βινύλιο που είναι πιο “ανοιχτό” κατά τη γνώμη μου.
Ανέφερες τη φράση “όχι πλαστικό”. Πως ορίζεις το “πλαστικό” σε όρους μοντέρνας metal παραγωγής;
Δεν ξέρω, κάποιες φορές ακούς μπάντες και έχουν τον ίδιο ήχο τυμπάνων. Κάποιοι άνθρωποι λένε “οι ήχοι αυτοί ακούγονται σαν πλαστικό”. Νομίζω υπάρχουν μπάντες που δεν έχουν καν drummer, όταν ηχογραφούν ένα άλμπουμ, τα παίζουν μέσω υπολογιστή, μέσω AI ή κάτι τέτοιο. Όλα είναι πιθανά στις μέρες μας. Δεν το θέλω. Όλα είναι φτιαγμένα στο χέρι. Το εξώφυλλο είναι στο χέρι, θυμάμαι όταν το κοινοποιήσαμε πρώτη φορά στο Facebook και στο Instagram, υπήρχαν άνθρωποι που μας έλεγαν ότι ήταν φτιαγμένο από AI. Ένας καλλιτέχνης, δουλεύει τόσο σκληρά με αερογράφο, όλα έγιναν στο χέρι και κόσμος γυρνάει και λέει “α, το βγάλατε μέσω λογισμικού”. Είναι κρίμα.
Αλλά πως ορίζω το πλαστικό; Δεν ξέρω, κάποιες φορές το ψηφιακό ανακατεύει τον ήχο των τυμπάνων. Δεν είναι ο πραγματικός ήχος του ταμπούρου αυτός. Επίσης, ηχογραφήσαμε τις κιθάρες με μικρόφωνα στους ενισχυτές. Ξέρω ότι πολλές μπάντες χρησιμοποιούν Kemper, που είναι ένας ψηφιακός ενισχυτής, στον οποίο μπορείς να έχεις χιλιάδες κιθαριστικούς ήχους. Δεν το χρειάζομαι. Οπότε, δεν θέλουμε να γυρίσουμε πίσω, αλλά θέλουμε να παρουσιάσουμε στους οπαδούς μας ότι ακόμα δουλεύουμε με όλα τα υλικά. Όλα είναι στο χέρι.
Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο άλμπουμ ή ακόμα και κάποιο SODOM άλμπουμ, που επηρέασε την ηχητική κατεύθυνση του “The arsonist”;
Όχι, δεν υπήρξε κάποιο άλλο άλμπουμ που μας επηρέασε. Πρέπει να σου πω, ότι για πρώτη φορά, ο drummer μας, o Toni έγραψε 4 ή 5 κομμάτια. Το οποίο φέρνει τόση πολυχρωμία στο υλικό. Γιατί έχουμε το riffing του Frank Blackfire που ακούγεται σαν το “Agent orange” ή το “Persecution mania”, o Yorck έχει πιο επικά metal riffs και ο Toni έρχεται από μια black/death metal σκηνή. Έχει έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο να γράφει κομμάτια, γιατί είναι και ρυθμικός κιθαρίστας. Και του είπα κατ’ ιδίαν πως δεν έχει σημασία τι είδους κιθαριστικό riff είναι.
Οι SODOM δεν ήταν ποτέ η τυπική thrash μπάντα. Είμαστε μια metal μπάντα, ωστόσο πρέπει να κρατήσουμε τα σήματα κατατεθέντα των SODOM. Που έρχεται όταν βάζω τους στίχους μου, όταν βάζω τα φωνητικά μου, όταν βάζω τον ήχο του μπάσου μου. Αλλά δεν υπήρξε κάποια άλλη επιρροή, δεν κοιτάζουμε δεξιά – αριστερά τι κάνουν άλλες μπάντες, πιο εμπορικά επιτυχημένες.
Ναι, αλλά από τη δισκογραφία των SODOM, για παράδειγμα όταν αρχίζει το άλμπουμ, σίγουρα ακούω μια αύρα από “Agent orange” και “Better off dead”. Αυτό με γύρισε πίσω όταν ήμουν 15 χρονών, που είναι καλό για μένα (γέλια)
Όχι, γιατί το “Agent orange” και το “Better off dead” είναι δύο διαφορετικά άλμπουμ. Πριν 2 χρόνια όταν ηχογραφήσαμε το “40 years at war” επανηχογραφήσαμε όλα τα κομμάτια με το νέο μας line-up. To οποίο ήταν πολύ διασκεδαστικό, γιατί βοηθάει τα άλλα παιδιά να μάθουν περισσότερα για την ιστορία των SODOM. Ειδικά τον Toni, που είναι ο νεότερος στη μπάντα. Ακούει αυτό τον ήχο συνέχεια, αλλά το να σκάβεις βαθύτερα στο υλικό του “Obsessed by cruelty” για παράδειγμα, ήταν μια μεγάλη εμπειρία.
Αυτό βοηθάει λίγο, θεωρώ. Γιατί ο Toni μου είπε ότι του αρέσουν τα τύμπανα, ο ήχος τους, ο τρόπος που ο Chris Witchhunter έπαιζε τα τύμπανα. Ότι ήταν πολύ χαοτικός, αλλά δημιούργησε το δικό του στυλ. Οπότε ο Toni προσπάθησε να συνδυάσει αυτό το χαοτικό παίξιμο του Witchhunter, με το πιο μοντέρνο και ακριβές παίξιμο του σήμερα. Αλλά δεν θεωρώ ότι υπάρχει επιρροή από το παλαιότερο υλικό.
Μια και αναφέραμε τον Witchhunter, τι σας έκανε να γράψετε ένα κομμάτι για τον Witchhunter εν έτει 2025;
Γιατί ο Witchhunter ήταν πάντα παρών. Είτε επανηχογραφούμε παλιά κομμάτια, είτε παίζουμε live, ένα 50% των κομματιών που παίζουμε είναι με τον Witchhunter, όπως το “Agent orange”, το “Bombenhagel”. Ξέρεις, κομμάτια χωρίς τα οποία δεν μπορούμε να φύγουμε από τη σκηνή αν δεν τα παίξουμε. Και πάντα ο κόσμος με ρωτάει, ο Toni μου λέει “είναι κρίμα που δεν γνώρισα προσωπικά τον Witchhunter. Σε παρακαλώ, πες μου περισσότερα γι αυτόν τον τύπο. Ξέρω ότι ήταν μεγάλη φιγούρα για τα τύμπανα στη δεκαετία του ‘80”.
Ήταν ο καλύτερος μου φίλος στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 όταν φτιάξαμε τη μπάντα. Ήμασταν πολύ κοντά, ήταν ο στενότερος μου φίλος. Οπότε αποφάσισα να γράψω ένα κομμάτι για εκείνον. Δεν θέλω να τον περιγράψω ως έναν ήρωα. Η ζωή του τελείωσε τόσο τραγικά, με τον αλκοολισμό και όλα αυτά. Είναι κρίμα που έχασα τόσους φίλους, τόσο νωρίς. Πέθανε τόσο νέος. Οπότε σκέφτηκα να γράψω ένα κομμάτι για εκείνον. Και μου αρέσει και το κομμάτι, η μουσική ταιριάζει τέλεια στους στίχους.
Επίσης, έγραψα ένα κομμάτι για τον Algy Ward, που ήταν ο αγαπημένος μου τραγουδιστής και μπασίστας εκείνα τα χρόνια. Το κομμάτι λέγεται “A.W.T.F”, δηλαδή “Algy Ward” και το υπόλοιπο δεν μπορώ να στο πω, είναι μυστικό (γέλια). Θυμάμαι όταν ο Toni ήρθε με το εισαγωγικό riff, του είπα “αυτό ακούγεται σαν old school TANK”, συγκεκριμένα το άλμπουμ “Honour & blood”, εκεί ‘83 – ‘84. Οπότε μου ήρθε η ιδέα να γράψω ένα κομμάτι για τον Algy που ήταν ο προσωπικός μου, μεγάλος ήρωας.
Αλλά το ίδιο με τον Witchhunter, πέθανε τόσο νωρίς λόγω κατάχρησης ναρκωτικών και αλκοόλ. Ωστόσο μου αρέσει το κομμάτι. Είναι πολύ εύκολο, αλλά πιασάρικο. Δεν χρειάζεται να γράψεις ένα κομμάτι με 1000 riffs μέσα, δεν έχει σημασία. Άμα πας πίσω στους παλιούς MOTORHEAD, απλά μερικά riffs και σου γράφουν ένα καλό κομμάτι. Ένα πολύ πιασάρικο κομμάτι που δεν ξεχνάς. Και έτσι έγραψα το κομμάτι για τον Algy Ward, χρησιμοποιώντας και τίτλους από παλιά κομμάτια TANK.
Επίσης, έχετε το κομμάτι “Taphephobia”, που έχει ελληνική προέλευση, σημαίνει “φόβος των τάφων”. Είχατε επίσης, το κομμάτι “Hydrophobia” στο “Masquerade in blood”. Τι σε κάνει να γράφεις γι αυτούς τους ενδογενείς φόβους;
“Hydrophobia” είναι νομίζω ο φόβος του νερού, σωστά; Πάντα ψάχνω για τίτλους κομματιών ή τίτλους άλμπουμ, ψάχνω για λέξεις που κανένας δεν χρησιμοποίησε στο παρελθόν. To οποίο είναι σχεδόν απίθανο αυτές τις μέρες. Άμα κάνεις μια αναζήτηση στο Google, το βρήκες. Βρήκα λοιπόν ένα άρθρο για τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και εκεί βρήκα τη λέξη “taphephobia”. Και περιείχε μαρτυρίες στρατιωτών που πολεμούσαν στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο συγκεκριμένα, που πολεμούσαν στη πρώτη γραμμή, στα χαρακώματα, είχαν φόβο των χειροβομβίδων που σκάγανε δίπλα τους και θα τους έθαβαν ζωντανούς.
Είναι μερικά εκατοστά και δεν μπορείς να βγεις. Οπότε αυτοί οι στρατιώτες το φοβόντουσαν αυτό. Κάποιοι έλεγαν “πρέπει να πυροβολήσω, άμα με πυροβολήσουν, πέθανα”. Αλλά το να θάβεσαι ζωντανός, σημαίνει μισή ώρα ή λίγο παραπάνω μέχρι όντως να πεθάνεις, ξέρεις. Αυτό είναι κάτι που πάντα με ενδιέφερε. Δεν θέλω να γράψω για τον μεγάλο πόλεμο και τη πολιτική πίσω από αυτό. Θα γράψω για τον στρατιώτη που βρίσκεται στο πόλεμο. Είναι όπως όταν γράφαμε κομμάτια για τον πόλεμο στο Vietnam. Δεν έγραψα ποτέ ποιος ήταν ο καλός ή ο κακός, δεν υπήρχε πολιτική πίσω από αυτό.
Αλλά ο μικρός άνθρωπος που πολεμάει και φοβάται να πεθάνει, είναι κάτι για το οποίο θα γράψω.
Πρόσφατα ανανεώσατε το συμβόλαιο σας με την Steamhammer. Τι σημαίνει η Steamhammer για τους SODOM; Ξέρω ότι όταν άλλες εταιρείες σε καλέσανε για να υπογράψουν τους SODOM, είπες ότι “δεν υπάρχει άλλη εταιρεία για τους SODOM από την Steamhammer”, είναι αλήθεια αυτό;
Δεν ήμασταν πάντα με την Steamhammer, ξέρεις. Υπήρξε μια στιγμή στη δεκαετία του ‘90 που πήγαμε από την SPV στην Gull records και από εκεί στην Drakkar Records. Νομίζω, η Gull και η Drakkar ήταν η ίδια εταιρεία ουσιαστικά. Και μετά πήγαμε στην SPV με το “M16”. Δεν ξέρω, δουλεύουμε μαζί τόσο καλά. Ίσως να μπορούσα να πάρω καλύτερη συμφωνία με άλλη εταιρεία, αλλά ποτέ δεν το δοκίμασα. Οπότε, έχουμε άλλη μια επιλογή για το επόμενο άλμπουμ με την SPV. Αλλά λάβε υπόψιν ότι είναι μια πλήρης δισκογραφία των SODOM, που την έχει η BMG.
Γι’ αυτό κάνουμε όλες τις επανακυκλοφορίες και τα remasters και ακόμα δουλεύουμε με την SPV. Αλλά δεν είναι μόνο το επιχειρηματικό, είναι επίσης και η φιλία μεταξύ των ανθρώπων στην SPV, είναι οι ίδιοι άνθρωποι που ήταν και στη δεκαετία του ‘80. Είναι μια άλλη εταιρεία, αλλά ακόμα δουλεύω με τους ίδιους ανθρώπους που κάνουν τη προώθηση, πάντα κάνανε φοβερή δουλειά. Προσπαθούν να προωθήσουν τη μπάντα, προσπαθούν να πουλήσουν όσο το δυνατόν περισσότερο. Γιατί είναι επιχείρηση, ξέρεις.
Ναι, αλλά ήταν μαζί σας για όσο μπορώ να θυμηθώ. Ειδικά ο Olly, είναι πάνω από 20 χρόνια.
Ναι, ο Olly ήρθε στην SPV το 2000. Και ήταν ο πρώτος μας promoter για το “M16”. Και υπογράψαμε το πρώτο συμβόλαιο το 1984, με μια εταιρεία που λεγόταν Devil’s Game. Γιατί μας είπανε “η Steamhammer είναι εταιρεία για ποιοτική μουσική” που το “In the sign of evil” δεν ήταν κάτι τέτοιο. Οπότε έκαναν μια ειδική εταιρεία αποκλειστικά γι αυτή τη κυκλοφορία. Και το “In the sign of evil” είναι το μοναδικό άλμπουμ σε αυτή την εταιρεία (γέλια). Που είναι η ίδια εταιρεία, απλά άλλο λογότυπο.
Υπάρχει κάποιου άλλου είδους πίεση τώρα, το να κυκλοφορείς ένα άλμπουμ, μετά από 40+ χρόνια καριέρας;
Όχι. Η μπάντα είναι ακόμα δημιουργική, εγώ είμαι ακόμα υγιής. Θα επιβραδύνω λίγο, μετά την προώθηση του δίσκου με τις δύο επερχόμενες συναυλίες. Θα σταματήσω τα πάντα, θέλω να περάσω χρόνο με την οικογένεια μου, με τους καλούς μου φίλους. Είμαι σίγουρος ότι το έχεις ακούσει μέχρι τώρα. Αλλά το να κάνω ένα καινούργιο άλμπουμ με τους SODOM, δεν είναι πρόβλημα. Γιατί έχουμε ακόμα τόσες πολλές ιδέες. Και οι SODOM είναι μια μπάντα που ξέρει τι περιμένουν οι οπαδοί τους.
Δεν θέλουμε να τους αφήσουμε απογοητευμένους, οπότε δεν αλλάξαμε ποτέ τίποτα. Θέλουμε να κάνουμε τη μουσική μας, θέλουμε να κάνουμε τη μουσική που πραγματικά μας αρέσει να ακούμε. Και αν δεις τη δισκογραφία μας τα προηγούμενα 40 χρόνια, οι SODOM ήταν μια μπάντα που ποτέ δεν άλλαξε. Πάντα κρατάμε αυτή τη γραμμή. Που δεν είναι ακριβώς thrash metal. Άλλες μπάντες αλλάζουν, γίνονται πιο εμπορικές, αλλά δεν μας νοιάζει. Εμείς γράφουμε απλά τη μουσική μας. Και όταν αρχίζουμε να γράφουμε κομμάτια στο προβάδικο, δεν υπάρχει επιρροή απ’ έξω.
Μπορούμε να κάνουμε ό,τι θέλουμε, μπορούμε να δουλέψουμε με κάθε riff, άμα κρατάει τα σήματα κατατεθέντα του ήχου των SODOM. Αλλά για μένα, ήρθε η ώρα. Δεν έχω κάποια σχέδια για επιστροφή στις συναυλίες. Δεν θέλω να πιέσω τον εαυτό μου, λέγοντας στο κόσμο “θα γυρίσω τον Απρίλιο 2027” ή κάτι τέτοιο. Δεν ξέρω. Απλά χρειάζομαι να περάσω περισσότερο χρόνο, με άλλα πράγματα. Να περάσω χρόνο με τον εαυτό μου.
Οπότε, είναι περισσότερο μια προσωρινή αποχή από τις περιοδείες ή σχεδιάζεις να το κάνεις για τα επόμενα χρόνια;
Δεν είναι μόνο οι περιοδείες, είναι η σύνθεση κομματιών. Είμαι ακόμα απασχολημένος με τις επανακυκλοφορίες της δισκογραφίας. Το επόμενο που θα κάνουμε είναι το “Get what you deserve” και επίσης μιλούσαμε με την BMG για κάθε άλλο δίσκο: “Obsessed by cruelty”, “In the sign of evil”, “Persecution mania”…όλα αυτά. Είμαι ακόμα απασχολημένος στη μουσική σκηνή. Αλλά θα τα κάνω από το γραφείο του σπιτιού μου, αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Αλλά δεν θα περιοδεύω. Το θέμα είναι, μου αρέσει πολύ το πως περνάμε στη σκηνή. Μια ώρα ίσως και δύο ώρες. Αυτό δεν είναι πρόβλημα.
Όλα τα άλλα όμως, ο κόσμος δεν μπορεί να καταλάβει πόση ώρα περιμένεις σε αεροδρόμια, σε tour bus.
Ναι, χαραμίζεις χρόνο έτσι.
Ναι, ξοδεύεις 12 ώρες, για να παίξεις 2 ώρες και όλες τις υπόλοιπες για να κοιμηθείς.
Κάποιες φορές, πρέπει να πάμε στην Νότια Αμερική, ή τη Βόρεια Αμερική, παίζουμε δύο συναυλίες και είμαστε εκεί 10 μέρες. Όταν φτάνεις 62 χρονών όπως εγώ, δεν θες να χαραμίζεις χρόνο. Θες περισσότερο χρόνο για την οικογένεια. Θυμίσου όταν ο Tom Araya σταμάτησε με τους SLAYER το 2019. Είχε κάποια σοβαρά ζητήματα υγείας, που εγώ ευτυχώς δεν έχω. Έχω τα ίδια προβλήματα στο σβέρκο από το headbanging, νομίζω κάθε μουσικός τα έχει βέβαια. Είμαι ακόμα υγιής, αλλά ξέρεις, καταλαβαίνω τι σημαίνει περιοδεία. Όταν κυκλοφορούν άλμπουμ, περιοδεύουν και παίζουν festival σε όλο το κόσμο. Δεν είναι ποτέ σπίτι και δεν βλέπει ποτέ το παιδί του να μεγαλώνει.
Υπάρχουν πολλοί μουσικοί που δεν έχουν οικογένεια, δεν έχουν τέτοια προβλήματα. Μπορούν να πάνε για περιοδεία όποτε θέλουν. Κανείς δεν τους περιμένει στο σπίτι. Κλείνουν τη πόρτα και πάνε για περιοδεία. Κατά τη γνώμη μου, στη ζωή μου, είναι εντελώς διαφορετικά. Έχω πολλούς φίλους, εκτός μουσικής, από το σχολείο, από τη δουλειά, θέλω να βρεθώ μαζί τους, να τους μιλήσω. Και δεν βρίσκω ποτέ χρόνο για το οτιδήποτε γιατί, μετά τον κορωνοιό, ήμουν απασχολημένος κάθε μέρα. Περιόδευα διαρκώς, τόσες συναυλίες…τώρα για μένα, ήρθε η ώρα.
Ναι, ναι, απόλυτα κατανοητό.
Όχι για πάντα. Αλλά δεν ξέρω, δεν έχω σχέδια γι’ αυτό.
Ναι αυτό είναι το καλύτερο που μπορείς να κάνεις.
Η μπάντα μου το αποδέχθηκε, μίλησα στη μπάντα μου πριν ένα χρόνο. Και μου είπαν “ό,τι αποφασίσεις, πρέπει να το αποδεχθούμε”. Και ο Toni ο drummer δουλεύει σε άλλες 4-5 διαφορετικές μπάντες τώρα. Γιατί είναι περιζήτητος drummer. Είναι ο καλύτερος drummer στη Γερμανία κατά τη γνώμη μου. Ο Frank δουλεύει πάνω στον solo δίσκο του ως Blackfire, άνοιξε σχολή για μαθήματα κιθάρας. Ο Yorck δουλεύει σε δισκάδικο. Νομίζω είναι ασφαλείς. Αλλά σκέφτομαι τους ανθρώπους μου στη μπάντα, το crew, αν είναι καλά, ξέρεις. Το ξέρω, αλλά αποφάσισα για εμένα.
Ναι και πρέπει να το κάνεις, ακόμα κι αν είσαι 62 χρονών. Δεν είναι ποτέ αργά να ασχοληθείς με τον εαυτό σου.
Ακριβώς και ο κόσμος το αποδέχεται. Η εταιρεία μου λέει βέβαια “έβγαλες ένα δίσκο και δεν θα τον περιοδεύσεις. Στη Γερμανία έχουμε πολύ καλά festival”. Θα μπορούσαμε να παίξουμε κάθε festival. Το ξέρω ότι το να το αποφασίζω αυτό ήταν πάντα άβολο, για όλους στη σκηνή. Αλλά είναι έτσι όπως είναι στις μέρες μας.
Δεν ξέρω αν έχεις κατά νου, να κάνεις κάποιες άλλες συναυλίες με τους λοιπούς Big 4 του Τευτονικού thrash, τους KREATOR, τους DESTRUCTION και τους TANKARD.
Όχι.
Είναι γιατί αποφασίσατε πως σταματάτε τις περιοδείες ή γιατί δεν περάσατε καλά;
Είναι πάντα μια φοβερή ιδέα το να κάνεις αυτές τις συναυλίες, με το Big 4 πακέτο. Παίξαμε μια συναυλία στη πόλη μου με τίτλο “the Klash of Ruhrport”, ήταν φοβερό. Αλλά κατά την γνώμη μου, χρειαζόμαστε μεγαλύτερη στήριξη. Χρειάζεται να το κάνουμε με άλλο τρόπο. Βλέπω ότι οι KREATOR είναι μεγαλύτεροι σε δημοτικότητα από τους DESTRUCTION και τους SODOM και το αποδέχομαι. Αλλά οι SODOΜ είναι μια μπάντα που επίσης ο κόσμος θέλει να δει, ειδικά στην Αμερική. Ξέρω ότι οι KREATOR και οι DESTRUCTION περιοδεύουν κάθε χρόνο και οι SODOM είναι πάντα σπάνιοι στην Αμερική. Κάθε φορά που παίζουμε στην Αμερική, η συναυλία γίνεται sold out. Μπορούμε να μιλήσουμε για τα πάντα, όταν επιστρέψω. Αλλά όχι τώρα.
Τι σε οδηγεί ακόμα στο να γράφεις επιθετική και ακραία μουσική μετά από τέσσερις δεκαετίες;
Αυτός είναι ο τρόπος που θέλω να παίζω τη μουσική μου. Μου αρέσει η επιθετική μουσική. Έρχομαι από τη δεκαετία του ‘80 και όλες οι αγαπημένες μου μπάντες ήταν ακραίες, όπως το πρώτο άλμπουμ των VENOM για παράδειγμα. Μου αρέσει η ακραία μουσική. Κάποιες φορές ακούω και πιο μελωδικό metal, αλλά είμαι μεγάλος οπαδός των VENOM είναι πολύ old school metal οπαδός. Έρχομαι από αυτές τις εποχές.
Και είναι κάτι που δεν μπορούσαμε να αλλάξουμε. Όταν ηχογραφώ τους στίχους μου στο στούντιο, είναι πολύ δύσκολο. Κάποιες φορές ουρλιάζω, κάποιες φορές φωνάζω σαν τον Cronos, κάποιες φορές γρυλλίζω σαν death metal τραγουδιστής. Μπορώ να τα κάνω όλα αυτά. Έτσι είναι και αυτή είναι η μουσική που γουστάρω τόσο πολύ. Όσο το βαρύτερο, τόσο το καλύτερο κατά τη γνώμη μου. (γέλια)
Τι συμβουλή θα έδινες στον 18χρονο εαυτό σου, με την εμπειρία που έχεις τώρα;
Το θέμα είναι πως όταν ήμουν 18 χρονών, ήταν η εποχή που δεν είχα πολλά προβλήματα. Ήθελα να γίνω μουσικός, το αποφάσισα όταν ήμουν 16 χρονών. Είχα προβλήματα στο σχολείο, λόγω της μουσικής, προβλήματα με τους γονείς μου. Ειδικά όταν παράτησα τη δουλειά μου στο ανθρακωρυχείο το ‘89 και ήμουν άνω των 18. Είχα πολλά προβλήματα στο σπίτι με τον πατέρα μου. Δεν ήθελε να παρατήσω τη δουλειά στο ανθρακωρυχείο, γιατί έπαιρνες τα λεφτά σου κάθε μήνα, ήταν ασφαλής δουλειά. Και του έλεγα “πατέρα, θέλω να κάνω μουσική, να περάσω περισσότερο χρόνο με τη μπάντα μου”. Αλλά ήταν διαφορετικές εποχές, ξέρεις. Είχαμε την ευκαιρία μας. Ήταν μόνο μια χούφτα μπάντες που παίζανε αυτή τη μουσική.
Και κάποιες φορές, μιλάω με νέους μουσικούς και με ρωτάνε τι να κάνουν, για να γίνουν μέρος της σκηνής, να γίνουν επαγγελματίες μουσικοί, να γίνουν rockstars ή οτιδήποτε τέτοιο. Και τους λέω “μην παραιτηθείς από καμία δουλειά, μη παρατήσεις το σχολείο”. Γιατί τώρα κάθε μήνα βγαίνουν τόσες πολλές μπάντες. Είσαι μια μπάντα στις χίλιες. Όταν ήμουν 18 έλεγα “άντε γαμ**ου, θέλω να κάνω τη μουσική μου. Είναι η ζωή μου.”. Δεν με ένοιαζε τι μου έλεγε ο δάσκαλος μου, ο πατέρας μου ή οι γονείς μου γενικά. Ήθελα απλά να κάνω αυτό. Και είμαι χαρούμενος που ακόμα είμαστε ζωντανοί και δουλεύει ακόμα. Για να γίνεις επαγγελματίας μουσικός, δουλεύεις κάθε μέρα. Πολλοί το ξεχνάνε αυτό. Το αποτέλεσμα σκληρά εργαζόμενων ανθρώπων.
Δεν είναι απλά να παίζεις συναυλίες, να γράφεις κομμάτια, να προβάρεις. Είναι όλα αυτά, μαζί. Αλλά αυτή είναι η δουλειά μου, ξέρεις.
Σάκης Φράγκος
Απομαγνητοφώνηση: Γιάννης Σαββίδης
