Μπορεί να πέρασε χθες, η επέτειος κυκλοφορίας του “Dead winter dead”, αυτού του μαγικού δίσκου των SAVATAGE, πίσω στο 1995, ωστόσο ακούγοντάς το για μία ακόμη φορά, μου ήρθαν στο νου πάρα πολλές ιστορίες, που παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, οπότε αποφάσισα να κάτσω και να τις καταγράψω με όσο μεγαλύτερη λεπτομέρεια μπορούσα. Ούτως ή άλλως, κανέναν δεν έβλαψε να ακούσει έναν τόσο ωραίο δίσκο ξανά και ξανά…

• Από μουσικής άποψης, το “Dead winter dead” ήταν η λογική συνέχεια του “Chance” και του instrumental, “Visions”, μέσα από το “Handful of rain”. Από στιχουργικής άποψης, όμως, στο “Handful…” υπάρχει το “Watching you fall”, ένα τραγούδι εμπνευσμένο και αυτό από τον εμφύλιο πόλεμο στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Οι στίχοι του τραγουδιού εκείνου, είχαν γραφτεί όταν ο Paul O’ Neill είδε την εικόνα μία νεαρής Γιουγκοσλάβας που κείτονταν σκοτωμένη από όλμο στη μέση ενός εμπορικού κέντρου και ο κόσμος έδειχνε εντελώς αδιάφορος, προσπερνώντας την, να πάει στις δουλειές του. Ήταν ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος, διότι είχε επισκεφτεί την πόλη του Σαράγεβο το 1984 για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες, εκτός των άλλων και του άρεσε ιδιαίτερα η πόλη. Έγραψε τους στίχους για το “Watching you fall”, έχοντας υπόψη του αυτό το γεγονός και μετά, όταν διάβασε σ’ ένα περιοδικό για την ιστορία του έρωτα ανάμεσα στο αγόρι από τη Σερβία και το κορίτσι που ήταν μουσουλμάνα, αποφάσισε να γράψει μία ολόκληρη rock opera, βασισμένη στον εμφύλιο που γινόταν στις αρχές των 90s στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

• Για νομικούς λόγους, ο Jon Oliva δεν μπορούσε όχι απλά να βρίσκεται στην επίσημη σύνθεση του συγκροτήματος, αλλά ούτε καν να εμφανίζεται στις φωτογραφίες. Αυτό –σε αντίθεση με ότι ήταν γνωστό- δεν ίσχυε μόνο για την Αμερική, αλλά και για την Ευρώπη. Ο Mountain King, είχε ταλαιπωρήσει τόσο τη φωνή του, από τις καταχρήσεις και τις συνεχόμενες περιοδείες, που στο “Edge of thorns” αλλά και στο “Handful of rain”, ήταν εντελώς αδύνατο να τραγουδήσει έστω κι ελάχιστα. Πριν το “Dead winter dead”, όμως, είχε τραγουδήσει στο άλμπουμ των DOCTOR BUTCHER, του Chris Caffery. Στο στούντιο, μπορούσε να ηχογραφήσει, αφού δεν χρειαζόταν να τραγουδά το κάθε κομμάτι σερί. Έκανε διαλείμματα σε κάθε κουπλέ, σε κάθε ρεφρέν, έπινε λίγο ζεστό τσάι και συνέχιζε. Γνώριζε ότι το μάξιμουμ που θα μπορούσε να τραγουδήσει συνεχόμενα, ήταν 10-15 λεπτά, Έχοντας δει αυτό, ο Paul O’ Neill, έγραψε τα “I am” και “Doesn’t matter anyway”, ειδικά για τη φωνή του Oliva, αφού ο ρόλος του «κακού», ήταν ένα από τα ελάχιστα πράγματα που δεν μπορούσε να κάνει με τη φωνή του ο Zak Stevens.

• Ένα από τα δύσκολα κομμάτια της δημιουργίας του “Dead winter dead”, ήταν ότι μετά το “Handful of rain”, ουσιαστικά δεν υπήρχε συγκρότημα!!! Ο Jon Oliva, δεν μπορούσε να εμφανίζεται στη σύνθεση λόγω των νομικών προβλημάτων που αναφέραμε προηγουμένως, ενώ να θυμίσουμε ότι είχε αποχωρήσει μετά την περιοδεία για το “Streets” κι επανεμφανίστηκε ως πληκτράς και ρυθμικός κιθαρίστας στην περιοδεία για το “Handful of rain”. Ο Alex Skolnick που τα είχε πάει θαυμάσια ως αντικαταστάτης του Criss Oliva, είχε αποφασίσει να συνεχίσει τις σπουδές του στην μουσική και να ασχοληθεί με το σόλο σχήμα του. Ο αυθεντικός ντράμερ των SAVATAGE, Steve Wachholz, που είχε φωτογραφηθεί για τις ανάγκες του “Handful of rain”, έστω και αν δεν είχε παίξει παρότι είχε φωτογραφηθεί και είχε αναγραφεί στα credits του δίσκου ότι είχε γίνει κάτι τέτοιο, αποφάσισε να τα παρατήσει πριν την περιοδεία του άλμπουμ εκείνου και ο αντικαταστάτης του, Jeff Plate (που έπαιζε σε κάποιο σχήμα μαζί με τον Zak Stevens παλαιότερα), δεν γνώριζε κανείς αν ήταν στις προθέσεις του να παραμείνει. Οπότε, όταν ξεκίνησαν ο Oliva με τον O’ Neill να γράφουν στίχους και μουσική, στο συγκρότημα υπήρχε μόνο ο Zak Stevens με τον μπασίστα Johnny Lee Middleton, δύο μέλη μόνο δηλαδή, τα οποία δεν ήταν και αυθεντικά!

• Η λύση, δόθηκε εκ των έσω. Ο –πανταχού παρών- Chris Caffery, που είχε περιοδεύσει μαζί τους για το “Hall of the mountain king” και το “Gutter ballet”, ενώ λίγο καιρό πριν είχε ηχογραφήσει το ομώνυμο άλμπουμ των DOCTOR BUTCHER με τον Jon Oliva, όπως και μερικά σημεία από ρυθμικές κιθάρες στο “Japan live ’94” (γκουχ, γκουχ), ήταν η προφανής λύση για τη μία θέση του κιθαρίστα. Στα ντραμς, όλοι είχαν μείνει απόλυτα ικανοποιημένοι από την απόδοση και τη συμπεριφορά του Jeff Plate τον προηγούμενο καιρό, ώστε αποφάσισαν να του προτείνουν να ξαναπαίξει μαζί τους και φυσικά εκείνος δέχτηκε. Όπως θυμάται από την εμπειρία του στις ηχογραφήσεις του “Dead winter dead”, ο O’ Neill τον έβαζε να παίζει σε ηλεκτρονικά drum pads, που τον ενοχλούσε πάρα πολύ, επειδή ήθελε το δικό του σετ, αλλά και μετά από κάποια ώρα τον πονούσαν πολύ τα χέρια του και ο Oliva του έκανε πλάκα, φωνάζοντάς τον “Pad boy”, για να τον πειράξει ακόμα περισσότερο.

• Το μεγάλο πρόβλημα όμως, ήταν η θέση του lead κιθαρίστα. Η επιθυμία των SAVATAGE ήταν να βρουν έναν πεπειραμένο σόλο καλλιτέχνη, αλλά ενώ δοκίμασαν/άκουσαν σχεδόν 100 κιθαρίστες, κανείς δεν μπορούσε να αποδώσει το υλικό όπως εκείνοι ήθελαν, παρά τα πολύ εντυπωσιακά βιογραφικά που είχαν μερικοί από αυτούς. Μετά από προτροπή ενός φίλου του O’ Neill, φώναξαν τον Al Pitrelli, που τότε έπαιζε με την pop καλλιτέχνιδα, Taylor Dayne (σ.σ. ναι, αυτή που έλεγε το “Tell it to my heart”!!!). Είχε παίξει με τον Alice Cooper, τους WIDOWMAKER και ήταν καλλιτέχνης με τον οποίο –αν και δεν το θυμόταν- είχε συνεργαστεί ο Paul O’ Neill στο παρελθόν, όταν δούλευε σε γραφείο manager που εκπροσωπούσε τον Michael Bolton, όπου έπαιζε κιθάρα ο Pitrelli. Ο Oliva, εντυπωσιάστηκε όταν τον είδε, επειδή δεν προσπαθούσε να παίξει σαν τον Criss. Έπαιζε τη Les Paul του με το τσιγάρο στο στόμα και μπορούσε να παίξει άνετα, οτιδήποτε κι αν του έδιναν. Από τη στιγμή που ήταν γνωστός κιόλας, τον ήθελαν στο γκρουπ, αλλά το κασέ του ήταν απαγορευτικό. Τη λύση έδωσε ο ίδιος ο Pitrelli, που τους είπε ότι γούσταρε πολύ το υλικό που είχαν και θα έπαιζε για όσα χρήματα μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά!

• Το instrumental “Christmas eve (Sarajevo 12/24)”, είναι σαφώς το τραγούδι με το μεγαλύτερο παρασκήνιο στο άλμπουμ. Γράφτηκε εμπνευσμένο από την ιστορία του Vedran Smailovic, που ήταν τσελίστας στην Όπερα του Σαράγεβο και όταν έσκασε ένας όλμος σ’ ένα φούρνο γεμάτο κόσμο, δίπλα στο διαμέρισμά του, αποφάσισε να πάρει θέση ενάντια στη βία και την καταστροφή της πατρίδας του και κάθε μέρα, στις 4 το απόγευμα, για τις επόμενες 22 μέρες, φορούσε το επίσημο κοστούμι που φορούσε στις συναυλίες, έβαζε μία πλαστική καρέκλα έξω από τον κατεστραμμένο φούρνο και για να τιμήσει τις ψυχές των ανθρώπων που χάθηκαν, έπαιζε κλασική μουσική στο τσέλο του. Μάλιστα, παρότι έπεφταν συνεχώς πυροβολισμοί, ποτέ δεν τραυματίστηκε…

• Ο Jon Oliva, είχε πολύ σοβαρές ενστάσεις με το συγκεκριμένο κομμάτι, καθώς ήδη υπήρχαν αρκετά instrumental στον δίσκο και δεν ήθελε να μπει ένα κομμάτι που ήταν ένας συνδυασμός των “God rest ye merry gentlemen” και “Carol of the bells”, εις βάρος κάποιου πιο heavy τραγουδιού. Ο O’ Neill, του εξήγησε ακριβώς την ιστορία με τον τσελίστα και πόσο σημαντική ήταν για την ιστορία του concept, αλλά τελικά ο Mountain King πείστηκε, όπως φαίνεται, μετά από «δωροδοκία» με 500 δολάρια, για να εγκρίνει το “Christmas eve”!!!

• Το “Christmas eve” ή “12/24” όπως τους αρέσει να το αναφέρουν, ήταν μία ιδέα του Paul O’ Neill που την είχε πάνω από δέκα χρόνια, αφού έβλεπε την προφανή σχέση που είχαν τα δύο Χριστουγεννιάτικα τραγούδια που το συνθέτουν. Στο hard rock συγκρότημα που είχε, τους HEAVEN, ήθελε να το βάλει στον δίσκο, με τον τίτλο “Knockin’ on heaven’s door”, απλά αντί για τσέλο, είχε κιθάρα. Ο νέος A&R της εταιρίας τους, που ήθελε να τους κάνει να ακούγονται όπως το disco γκρουπ, ANIMOTION (!!!), αποφάσισε ότι δεν είχε καμία δυναμική να γίνει hit single και δεν τους άφησε να το συμπεριλάβουν. Από τότε, ο O’ Neill, δεν θα κυκλοφορούσε οποιοδήποτε άλμπουμ στο οποίο δεν θα είχε τον πλήρη έλεγχο. Ήταν ένα σκληρό, αλλά χρήσιμο μάθημα.

Αργότερα, όταν ήταν manager του μακαρίτη Ray Gillen την περίοδο που ήταν στους BLACK SABBATH. Πρότεινε λοιπόν στον Iommi, να το χρησιμοποιήσουν μόνο σε περίπτωση που έκανε εκείνος την παραγωγή και ο ηγέτης των SABBATH δέχτηκε. Τα σχέδια του χάλασε ο Gillen, ο οποίος παραιτήθηκε από το γκρουπ και τα σχέδια ναυάγησαν. Έβγαλε όμως το καπέλο στον Tony Iommi, ο οποίος, φέρθηκε ο άντρας που κρατά τον λόγο του και δεν χρησιμοποίησε το τραγούδι και πάντα το τόνιζε αυτό, σε όλες τις συνεντεύξεις του. Στη συνέχεια, το 1988, το πρότεινε στους BADLANDS (πάλι με τον Ray Gillen στα φωνητικά και τον Jake E. Lee στην κιθάρα), αλλά ούτε εκείνοι πίστευαν ότι θα μπορούσε να γίνει hit. To “12/24” έμεινε στο ράφι, παρά το γεγονός ότι το “Gutter ballet” κυκλοφορούσε κοντά στα Χριστούγεννα και δεν μπήκε ούτε στο “Streets”, επειδή η ιστορία του δίσκου διαδραματίζονταν ξεκάθαρα τον μήνα Αύγουστο, οπότε δεν θα κόλλαγε με τίποτα. Με την ιστορία πλέον στο μυαλό του, η ορχήστρα παίζει το “God rest ye merry gentlemen” και αντιπροσωπεύει τους μουσουλμάνους, το rock συγκρότημα αντιπροσωπεύει τους Σέρβους και το τσέλο, συμβολίζει τον άνθρωπο που αντιπροσωπεύει την ελπίδα ανάμεσα σε όλη την τρέλα. Για την ιστορία, ήθελαν να φέρουν τον ίδιο τον Les Paul να ηχογραφήσει το τσέλο, αλλά αυτό τελικά ήταν αδύνατο.

• Είναι ειρωνεία, ότι το “Christmas eve” ή “12/24” είναι το πιο επιτυχημένο τραγούδι των SAVATAGE, παρότι δεν έχει στίχους. Είναι όμως των SAVATAGE η επιτυχία; Όλοι γνωρίζουμε ότι οι δίσκοι των SAVATAGE είχαν πολύ χαμηλές πωλήσεις και κυρίως απευθύνονταν στην Ευρώπη και την Ιαπωνία. Η ίδια ακριβώς εκτέλεση, μπήκε στο ντεμπούτο των TRANS-SIBERIAN ORCHESTRA, “Christmas eve and other stories”. Θέλετε να ξέρετε πόσο πούλησε; Πάνω από 3.500.000 αντίτυπα, φέρνοντάς το άνετα μέσα στη δεκάδα των Χριστουγεννιάτικων άλμπουμ όλων των εποχών, από πλευράς πωλήσεων. Και από ψηφιακά downloads; Δεν το λες άσχημα. 1.300.000 πληρωμένα downloads, το φέρνουν στην τρίτη θέση όλων των εποχών, σε ότι έχει να κάνει με Χριστουγεννιάτικα τραγούδια… Ας περιμένουμε εμείς νέο άλμπουμ SAVATAGE. Με τις υγείες μας!

• Το συγκεκριμένο τραγούδι, παραδόξως, βρήκε χώρο στο airplay μερικών ραδιοφώνων στην Florida και τη Νέα Υόρκη, κάνοντάς το μία σχετική επιτυχία. Πολλά ραδιόφωνα όμως, αρνήθηκαν να το παίξουν λόγω ονόματος και των προηγούμενων τραγουδιών τους από τους πρώτους δίσκους τους. Την περίοδο των Χριστουγέννων, δημιουργήθηκε μία φοβερή ζήτηση για το “Dead winter dead”, λοιπόν, και η εταιρία τους, η Atlantic, δεν το είχε προβλέψει, βασιζόμενη στις προηγούμενες πωλήσεις των SAVATAGE, με αποτέλεσμα να εξαφανιστεί αμέσως από τα ράφια εκείνη την περίοδο και όταν μπόρεσαν να το ξαναβάλουν, είχε τελειώσει η χριστουγεννιάτικη περίοδος και πλέον δεν υπήρχε ζήτηση!!! Επειδή η «εκδίκηση», είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο, τα ακριβώς επόμενα Χριστούγεννα, το ίδιο τραγούδι, κυκλοφόρησε από τους TRANS-SIBERIAN ORCHESTRA, το έπαιξαν όλα τα ραδιόφωνα και οι πωλήσεις πήγαν τρένο. Στον δίσκο των TSO, έπαιξαν όλα τα μέλη των SAVATAGE. Δυστυχώς όμως, εξαιτίας νομικών κωλυμάτων, δεν μπορούσαν να έχουν ένα συγκρότημα να παίζει με δύο διαφορετικά ονόματα, οπότε ο Zak Stevens, παρότι έχει credit για δεύτερα φωνητικά και παρουσιάστηκε ως βοηθός παραγωγού σ’ ένα τραγούδι, δεν μπορούσε να συμμετέχει ενεργά στους TSO. Το ίδιο και ο Chris Caffery, όπου εμφανίζεται μόνο στο “12/24”. Αυτή η επιτυχία των TSO, δημιούργησε ένα γλυκόπικρο συναίσθημα στον Jon Oliva, ο οποίος έβλεπε ότι έστω και εμμέσως οι SAVATAGE γνώριζαν κάποια επιτυχία και μπορούσε να τιμήσει την μνήμη του αδερφού του, Criss, αλλά αν το credit πήγαινε αλλού, η επιτυχία αυτή ήταν συζητήσιμη. Όπως έλεγε όμως: «Αυτό με εκνεύρισε πολύ, αλλά όσο και να φωνάξεις και να διαμαρτυρηθείς δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα. Αυτό που πρέπει να μάθεις να κάνεις, είναι να κάνεις το παιχνίδι να λειτουργήσει προς όφελός σου. Αν ένας τρόπος δεν λειτουργεί, δοκίμασε μία άλλη οπτική γωνία».

• Ο Jon Oliva, αντιμετώπιζε ιδιαίτερες δυσκολίες στο να ερμηνεύει το “Doesn’t matter anyway” live, που ήταν ιδιαίτερα απαιτητικό και αποφάσισε να σταματήσει να το παίζει, όταν στις συναυλίες την ώρα που έπαιζε το τραγούδι, ο O’ Neill, από το πλάι της σκηνής, φώναζε να ρίχνουν συνεχώς καπνό, κάτι που έκανε ακόμα πιο δύσκολο το έργο του Oliva, που ζήτησε να σταματήσουν να το παίζουν μετά από μερικές εμφανίσεις. Γενικότερα, στην περιοδεία που ακολούθησε, η φωνή του Oliva, «έσπαγε» ακόμη κι αν έκανε μόνο δεύτερα φωνητικά και μετά από μία εβδομάδα, ίσα που μπορούσε να μιλήσει. Χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια για να επανέλθει.

• Η Ευρωπαϊκή περιοδεία, ήταν να ξεκινήσει την παραμονή των Χριστουγέννων στο Σαράγεβο, αλλά τελικά δεν μπόρεσαν να το καταφέρουν. Πάντως, μόλις βγήκε ο δίσκος, τους πήραν τηλέφωνο από την Πρεσβεία της Βοσνίας, που είχαν ακούσει τον δίσκο και ήθελαν να τους ευχαριστήσουν! Επειδή στην Ευρώπη, δεν είχαν κάνει κάποια επιτυχία με τον δίσκο, υπήρχαν πολύ χαμηλές προσδοκίες. Παρόλα αυτά, η περιοδεία πήγε καταπληκτικά, παίζοντας σε sold out χώρους κάθε βράδυ. Ο λόγος ήταν ότι εξαιτίας των χαμηλών προσδοκιών, οι τιμές των εισιτηρίων ήταν πολύ χαμηλές, ενώ είχε δημιουργηθεί η εντύπωση πως επρόκειτο και για αποχαιρετιστήρια περιοδεία. Προστίθεται και το γεγονός ότι δεν είχαν περιοδεύσει στην ήπειρο για το “Handful of rain” και ότι ο Jon Oliva ήταν και πάλι μαζί τους κι έχουμε μερικούς πολύ καλούς λόγους για την ανέλπιστη επιτυχία της Dead winter dead Tour.

Σάκης Φράγκος
Φωτογραφία Savatage με την Ελληνική σημαία: Jeff Plate
Φωτογραφία από το “One child”: Chris Lepurage