a
“Doom to the end”
Leif Edling. Μία από τις πιο εμβληματικές φιγούρες του doom metal. Μαζί με το συγκρότημά του, τους θρυλικούς CANDLEMASS, επέστρεψαν δισκογραφικά, με το “Door to doom” και τον Johan Längquist, τον τραγουδιστή του “Epicus, doomicus, metallicus” πίσω από το μικρόφωνο. Αν προσθέσει κανείς και τη συμμετοχή του Tony Iommi στον δίσκο, ήδη έχουμε πάρα πολλά θέματα να αναπτύξουμε. Διαβάστε τι μας είπε ο Leif, στην κουβέντα που είχαμε…
Πιστεύετε ότι ο τίτλος του νέου σας άλμπουμ, “The door to doom”, θα μπορούσε να συμβολικής φύσης και ταυτόχρονα ένα ισχυρό κίνητρο για κάποιον που δεν έχει ασχοληθεί ξανά με την doom metal μουσική, ώστε να το κάνει;
Ίσως, ελπίζουμε. Νομίζω πως υπάρχουν πολλά στοιχεία στη μουσική μας που θα μπορούσαν να προσελκύσουν οπαδούς από όλα τα είδη της metal μουσικής. Δεν έχουμε μόνο πολύ αργούς ρυθμούς και doom στοιχεία, υπάρχουν και άλλα χρώματα στην ηχητική μας παλέτα επίσης.
Ο Johan Längquist τραγουδάει ξανά σε άλμπουμ των CANDLEMASS, για πρώτη φορά μετά από 33 χρόνια και το κλασικό σας ντεμπούτο, “Epicus doomicus metallicus”. Το γεγονός αυτό προσέλκυσε το ενδιαφέρον πολλών ανθρώπων που δεν έχουν ακούσει ακόμα το άλμπουμ. Πώς τον πείσατε να επιστρέψει ως ενεργό μέλος στην μπάντα;
Ο Mappe (Mats Björkman) τον πήρε τηλέφωνο και νομίζω ότι του πήρε μόνο ένα λεπτό, ή σχεδόν τόσο, για να λάβει την θετική απάντηση του Johan. Είμαι σίγουρος ότι ο Johan σκέφτηκε πως θα ήταν πολύ ωραίο να επιστρέψει, να τραγουδήσει και να παίξει με τους CANDLEMASS. Και είμαστε πολύ χαρούμενοι να τον έχουμε πίσω μαζί μας! Φαίνεται σαν ολόκληρος ο κόσμος της metal να χαίρεται που επέστρεψε εκεί όπου ανήκει.
Το να έχετε πίσω στο συγκρότημα τον τραγουδιστή του “Epicus doomicus metallicus”, σας επηρέασε ως ένα βαθμό στο να ακολουθήσετε μουσικά το δρόμο του ντεμπούτου σας, ή τα τραγούδια είχαν ήδη γραφτεί πριν σκεφτείτε να ζητήσετε από τον Johan Längquist να τραγουδήσει στο νέο άλμπουμ;
Το υλικό ήταν ήδη έτοιμο. Ο Johan ήρθε μια – δυο μέρες μετά το τηλεφώνημα του Mappe και άκουσε αυτά που είχαμε ηχογραφήσει. Δυο βδομάδες αργότερα, αρχίσαμε να δουλεύουμε πάνω στα καινούρια φωνητικά του Johan. Αυτό πήρε ένα μήνα, αλλά ήταν φοβερή η δουλειά του. Πραγματικά μας άφησε άφωνους! Ήταν επίσης τρομερά εύκολο να δουλέψουμε μαζί. Πολύ σεμνός και έτοιμος να δοκιμάσει το οτιδήποτε!
Ο Mats Levén αποτέλεσε συχνά μια εξαιρετική λύση για τους CANDLEMASS, όσες φορές αντιμετωπίσατε προβλήματα με τη θέση του τραγουδιστή και επίσης υπήρξε τραγουδιστής στο συγκρότημα για σχεδόν τρία χρόνια. Γιατί δεν τον επιλέξατε για το “The door to doom”; Δοκιμάσατε να δουλέψετε μαζί του σε νέα τραγούδια; Ρωτάω επειδή έχω την αίσθηση πως μπορώ να ακούσω κάποιες μελωδικές γραμμές στο στυλ του Johan’s Längquist…
Είναι τα τραγούδια μου και οι στίχοι, μαζί με τις μελωδικές γραμμές αυτού που ακούς. Ο Mats τραγούδησε τα τραγούδια πριν αποφασίσουμε ότι έπρεπε να επιστρέψουμε στο πρωταρχικό σημείο των CANDLEMASS. Στην απαρχή του doom πιο συγκεκριμένα. Ο Mats έκανε φοβερή δουλειά στο συγκρότημα, δεν υπάρχει αμφιβολία σχετικά. Η απόφαση να επιστρέψουμε στον Johan ήταν κάτι διαφορετικό. Χρειαζόμασταν να επιστρέψουμε εκεί απ’ όπου ξεκινήσαμε. Να βρούμε τις ψυχές των CANDLEMASS ξανά.
Απ’ τη στιγμή που κοιτάξατε πίσω στο παρελθόν της μπάντας για να καλύψετε το κενό του τραγουδιστή, κάποιος θα μπορούσε να αναρωτηθεί αν σκεφτήκατε ή ζητήσατε από τον Thomas Vikström ή τον Messiah Marcolin να αναπληρώσει το κενό. Είχατε κάποιο εναλλακτικό πλάνο σε περίπτωση που ο Johan Längquist αρνούνταν την πρότασή σας ή ήταν η τελευταία σας επιλογή;
Δεν είχαμε εναλλακτικό πλάνο. Θέλαμε πίσω τον Johan και τον πήραμε.
Έχουν περάσει κιόλας επτά χρόνια από την κυκλοφορία του τελευταίου σας δίσκου, στο μεταξύ όμως έχετε κυκλοφορήσει τα “Death thy lover” και “House of doom” EPs, ενώ εσύ δραστηριοποιήθηκες κυκλοφορώντας δύο δουλειές με τους AVATARIUM και τους THE DOOMSDAY KINGDOM. Υπάρχει κάτι που να διαφοροποιεί το “The door to doom” σε σχέση με οτιδήποτε έχεις δημιουργήσει την τελευταία επταετία;
Άκου απλώς το νέο άλμπουμ. Έχει έναν ήχο ακατέργαστο, σκληρό και πολύ ευθύ. Τίποτα περίπλοκο και εξεζητημένο. Λαμβάνουμε εξαιρετικές κριτικές από παντού και κανείς δεν το συγκρίνει, ούτε με τους AVATARIUM, ούτε με τους THE DOOMSDAY KINGDOM. Αυτά ήταν καλά άλμπουμ, αλλά αυτό είναι το καλύτερο CANDLEMASS άλμπουμ εδώ και πάρα πολύ καιρό και πραγματικά στέκεται από μόνο του.
Στο δελτίου τύπου αναφέρεται ότι ένα κύκλος κλείνει για τους CANDLEMASS με την κυκλοφορία του “The door to doom” και την επιστροφή του Johan Längquist στο γκρουπ. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να περιμένουμε κάτι διαφορετικό από την μπάντα στο μέλλον ή ότι το τέλος της θρυλικής σας διαδρομής φτάνει στο τέλος της; Μήπως το κλείσιμο αυτού του κύκλου αντικατοπτρίζεται κατά κάποιο τρόπο στην ομοιότητα της νεκροκεφαλής στα εξώφυλλα των “Epicus doomicus metallicus” και “The door to doom”?
Ο κύκλος έκλεισε όταν ο Johan επέστρεψε στους CANDLEMASS μετά από 32 χρόνια. Αυτό το άλμπουμ είναι πραγματικά σπουδαίο και αν στο μέλλον προκύψει άλλο ένα άλμπουμ (που το ελπίζω) θα είναι ένα μπόνους. Είμαστε εδώ για να κάνουμε αυτό που μας αρέσει, να παίξουμε ζωντανά και να περάσουμε ωραία. Αν υπάρξει συνέχεια, αυτό είναι κάτι που αφορά το μέλλον.
Σε μια συνέντευξη για την προώθηση του “The doomsday kingdom”, είχες δηλώσει απογοητευμένος υποστηρίζοντας ότι οι CANDLEMASS δεν θα δημιουργούσαν καινούρια μουσική, οπότε επέλεξες τους THE DOOMSDAY KINGDOM σαν μια διέξοδο από αυτή την κατάσταση. Τι μεσολάβησε από τότε και ήρθε το “The door to doom”;
Ήρθε σε επαφή μαζί μου ένας φίλος που ζει στη Μάλτα. Ασχολείται με τη βιομηχανία gaming και με ρώτησε αν θα ήθελα να κατέβω στη Μάλτα να συζητήσουμε μια νέα ιδέα για ένα igame. Αυτή η συνάντηση οδήγησε στο τραγούδι “House of Doom” που ακούγεται στο ομώνυμο παιχνίδι. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου μου ήρθε καινούρια έμπνευση για να κάνω νέο υλικό με τους CANDLEMASS. Μάλλον χρειαζόμουν κάτι να μου δώσει το έναυσμα. Τέλος πάντων, σε ένα meeting με την μπάντα, όλοι οι άλλοι άνθρωποι στους CANDLEMASS χάρηκαν ιδιαίτερα με την προοπτική ενός νέου δίσκου, οπότε ξεκινήσαμε και πάλι.
Θεωρείσαι ένας από τους σημαντικότερους μπασίστες, συνθέτες και ηγέτες συγκροτήματος στη metal μουσική. Εκτός των Steve Harris, Lemmy ή του Joey DeMaio, υπάρχει κάποιος άλλος που σου αρέσει; Θα ήθελα ένα σχόλιο για τους τρεις προαναφερθέντες και επίσης ένα σχόλιο για το πόσο διαφορετικά ένας μπασίστας μπορεί να προσεγγίσει συνθετικά τη μουσική συγκριτικά με έναν κιθαρίστα.
Λοιπόν… οι Geddy Lee και Phil Lynott είναι άπαιχτοι επίσης. Συμπεριλαμβάνων και αυτών, είναι όλοι τους πολύ χαρισματικοί συνθέτες και μουσικοί. Φιγούρες που βρίσκονται στο προσκήνιο πολύ περισσότερο απ’ ότι εγώ. Εγώ είμαι ομαδικός παίκτης και δε χρειάζομαι να βρίσκομαι στο προσκήνιο όλη την ώρα. Αυτό το αφήνω στους τραγουδιστές. Πιστεύω πως ένας μπασίστας μπορεί να γράψει περισσότερα για ΟΛΗ την μπάντα, χωρίς να βάζει μπροστά τόσο πολύ το εγώ του, εξασφαλίζοντας ότι όλοι παίρνουν το χώρο που τους αναλογεί για να παίξουν. Το μπάσο μου δε χρειάζεται να είναι τρομερά ψηλά στο μιξάρισμα για παράδειγμα. Αλλά ο καθένας διαφέρει.
Πλέον είσαι εντάξει με την υγεία σου; Μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα σε βλέπουμε ενεργό με το συγκρότημα επί σκηνής;
Οπωσδήποτε! Ταξιδεύουμε σε όλη την Ευρώπη με τους CANDLEMASS εδώ και μερικές εβδομάδες, ως special guests των GHOST. Είναι πραγματικά υπέροχα! Ανυπομονώ να κάνουμε τις υπόλοιπες συναυλίες φέτος. Βρισκόμαστε εν αναμονή μιας πολύ καλής χρονιάς.
Οι BLACK SABBATH, είναι ένα συγκρότημα με τεράστια επίδραση στη μουσική των CANDLEMASS. Είναι σωστή η αίσθηση μας ότι σε τραγούδια όπως το “Death’s wheel”, υπάρχει μια “Vol. 4” αισθητική;
Σίγουρα υπάρχουν κάποια SABBATH στοιχεία εκεί, αλλά δεν ξέρω αν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για “Vol. 4”. Κλέβω μόνο από τα καλύτερα! Υπάρχουν πολλές επιρροές στο “Door to doom”. Πολλά εξαιρετικά άλμπουμ που μαγειρεύω στη μουσική χύτρα των CANDLEMASS. Πιστεύω κατηγορηματικά όμως ότι έχουμε τον δικό μας ήχο. Δεν είμαστε μπάντα που αντιγράφουμε. Στεκόμαστε στα δικά μας πόδια!
Ο Tony Iommi είναι guest στο “Astorolus – The Great Octopus”. Πως λήφθηκε αυτή η απόφαση και πως ήρθατε σε επαφή με εκείνον επίσης; Έκανε κάποιο σχόλιο για το πώς ακούγονται ορισμένα πολύ SABBATH riff; Νιώσατε καθόλου αμηχανία για το πώς θα αντιδρούσε ακούγοντας τη μουσική σας; Αισθανθήκατε ποτέ κάποια ζήλια στο παρελθόν, όταν οι CATHEDRAL τον είχαν επίσης ως guest στο άλμπουμ “Carnival bizzare”, πίσω στο 1995;
Καμία ζήλια πραγματικά. Με τον Lee Dorrian είμαστε καλοί φίλοι και απλά χάρηκα γι’ αυτόν. Και αυτή τη φορά αισθάνθηκα ενθουσιασμό και μόνο στην ιδέα έστω να βρεθώ στη θέση να ΣΤΕΙΛΩ το τραγούδι μου στον Tony Iommi. Γνώριζα πως δεν υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να λάβω ένα ΝΑΙ σαν απάντηση. Ο μάνατζερ μας έστειλε στον προσωπικό του μάνατζερ ένα email με το τραγούδι και μετά από δυο βδομάδες ήρθε η θετική απάντηση! Ήμουν τόσο χαρούμενος που ήθελα να ουρλιάξω από την οροφή του σπιτιού, αλλά έπρεπε να κρατήσω το στόμα μου κλειστώ για μήνες προτού γίνει επίσημο. Το δυσκολότερο πράγμα που έχω κάνει ποτέ!
Κοιτώντας πίσω, στην εποχή που στο συγκρότημα ήταν ο Robert Lowe, βλέπουμε ότι μολονότι έκανε καλή δουλειά στα άλμπουμ που συμμετείχε και έχαιρε της εκτίμησης των οπαδών, δεν κατάφερε ποτέ να πείσει τον κόσμο κατά τη διάρκεια των ζωντανών εμφανίσεων της μπάντας. Τώρα, με τον Johan Längquist, έναν τραγουδιστή ο οποίος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το θρυλικό “Epicus doomicus metallicus” και έχει στο ενεργητικό του ορισμένες επιτυχημένες συναυλίες με το συγκρότημα, πιστεύεις ότι έχετε εξασφαλίσει ότι υπάρχει στο σχήμα ένας τραγουδιστής που θα είναι σε θέση να φέρει εις πέρας τα τραγούδια από όλες τις περιόδους των CANDLEMASS στα live σας ή σκοπεύετε να επικεντρωθείτε σε αυτά τα δύο άλμπουμ που συμμετείχε αρχικά;
Ναι, ο Johan μπορεί να τραγουδήσει οτιδήποτε του δοθεί. Ενσωματώνουμε υλικό από τα 80’s, αλλά κυρίως παίζουμε υλικό από τα “Epicus doomicus metallicus” μέχρι το “Door to doom”! Οφείλεις να κάνεις ένα είδος Best of, αλλά οι άνθρωποι θέλουν να ακούσουν το “Door to doom” τώρα και με τον Johan πίσω… Let there be EPICUS λοιπόν!!!
Στις τελευταίες δύο επισκέψεις σας στην Αθήνα, εσύ απουσίαζες και σε μία εξ αυτών η μπάντα έπαιξε ολόκληρο το “Nightfall”. Αυτό προκάλεσε μια κάποια απογοήτευση στους οπαδούς, αφού ο βασικός συνθέτης και η original φωνή του δίσκου, απουσίαζαν από τη σκηνή. Έχεις να κάνεις κάποιο σχόλιο σχετικά; Θεωρείς ότι τέτοια πράγματα μπορούν να επηρεάσουν με θετικό ή αρνητικό τρόπο το όνομα της μπάντας;
Γνωρίζω και καταλαβαίνω τους οπαδούς που διαμαρτυρήθηκαν. Όμως πολλοί φαν ήθελαν πραγματικά να ακούσουν ολόκληρο το άλμπουμ λόγω της επετείου. Οπότε το ερώτημα είναι αν θα το κάναμε ή όχι. Νομίζω πως ήταν πολλοί περισσότεροι άνθρωποι που ήθελαν να το κάνουμε χωρίς τον Messiah, περισσότεροι απ’ αυτούς που διαμαρτυρήθηκαν, οπότε το παίξαμε. Αυτά τα πράγματα είναι πάντα πολύ δύσκολα. Εφόσον όμως δεν υπάρχει Messiah στους CANDLEMASS, τι να κάνουμε; Να παραλείψουμε αυτό το μέρος από τον κατάλογο; Μπααα….
Πρόκειται να είστε special guest στην επερχόμενη περιοδεία των GHOST. Έχετε παίξει μαζί τους στην Αθήνα το 2011 και θυμάμαι από μία συζήτηση που είχαμε ότι ενθαρρύνετε τον κόσμο να παρακολουθήσει τους GHOST εκείνη την εποχή, επειδή ήταν μια μπάντα με μεγάλες δυνατότητες και είχατε προβλέψει ότι το status τους θα ήταν τεράστιο στο μέλλον, κάτι που όντως συνέβη τελικά. Ποια ήταν τα στοιχεία εκείνα που είχατε δει σε αυτούς τότε και πως σχολιάζεις την επιτυχία που απολαμβάνουν;
Παίξαμε μαζί τους πολλές φορές πριν γίνουν μεγάλο όνομα. Και ναι, είδα τεράστιες δυνατότητες σε αυτούς. Είχαν υπέροχα τραγούδια, φανταστικό concept, την απαιτούμενη ενέργεια για να βρίσκονται στο δρόμο όλη την ώρα, και επίσης είχαν το μυαλό και την καθοδήγηση του Πάπα (Tobias). Μας είπε τα μεγαλεπήβολα μελλοντικά του σχέδια και συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις δεν δίνεις και μεγάλη βάση γιατί σκέφτεσαι ότι θα είναι οι ίδιες μπούρδες που έχεις ακούσει τόσες φορές από μουσικούς. Αλλά στην περίπτωση του, με έπεισε. Σε έναν άθλιο, γεμάτο απ’ την βροχή χώρο στην ανατολική Γερμανία, πολλά χρόνια πριν (έπαιζαν στο φως της μέρας), είπε ότι θα έπαιζαν σε τεράστιες αρένες με παραγωγή ισάξια των KISS μια μέρα.. Και όντως μόλις παίξαμε στο Globen της Στοκχόλμης και σε μεγάλες αρένες στην Ευρώπη και εκείνον και τους GHOST! Υπόκλιση!
Στα βραβεία Polar Music, είχατε διασκευάσει με τους GHOST, το “Enter Sadman” των METALLICA. Πως ήταν αυτό το event; Πιστεύεις ότι υπάρχει κάποια άλλη μπάντα που θα μπορούσε να κερδίσει αυτό το βραβείο; Έτυχε να συναντήσετε τον Lars Ulrich και να συζητήσετε τίποτα;
Ήταν μια μεγαλειώδης βραδιά, με την βασιλική οικογένεια παρούσα και άλλες εξέχουσες προσωπικότητες της Σουηδίας. Οπότε ήταν ένα γεγονός στο οποίο υπήρχε αρκετή νευρικότητα. Αλλά πήγε εξαιρετικά και ο Lars ήρθε σε μας και μας είπε ότι πραγματικά το χάρηκε. Φαινόταν ευχαριστημένος οπότε πιστεύω ότι το κάναμε σωστά. Το βραβείο Polar δίνεται στους μεγαλύτερους καλλιτέχνες, οπότε γιατί όχι στους METALLICA; Έχουν υπάρξει τρομερά σημαντικοί για πάρα μα πάρα πολλούς μεταλάδες εδώ και τόσα χρόνια. Την επόμενη φορά οι BLACK SABBATH! (γέλια)
Αληθεύει ότι είχατε ζητήσει από τον Johan Längquist να επιστρέψει στους CANDLEMASS την εποχή του “Chapter VI”, πριν καταλήξετε στον Thomas Vikström;
Προσπάθησε, αλλά προχωρήσαμε με τον Thomas γιατί θεωρήσαμε ότι μπορούσε μια όμορφη metal χροιά στους CANDLEMASS. Ίσως να ήταν η σωστή απόφαση για εκείνη τη χρονική στιγμή. Αυτό σήμαινε ότι μπορούσαμε να έχουν αυτό το reunion σήμερα για το “Door to doom”. Αν ο Johan είχε ενσωματωθεί το 1992 μπορεί να γινόταν για ένα δίσκο και μετά τέλος. Κανένα “Door to doom”. Χαιρόμαστε που είναι εδώ τώρα όπως και να’χει.
Το προηγούμενο καλοκαίρι, ο Mark Shelton από τους MANILLA ROAD απεβίωσε. Ήταν μια σημαντική φιγούρα για το epic metal είδος και το ξεκίνημα των CANDLEMASS επίσης. Ποιες είναι οι αναμνήσεις σου απ’ αυτόν; Θα συμμετάσχεις και συ στην εκδήλωση για τη μνήμη του στο Keep It True φεστιβάλ όπου θα συμμετέχουν οι CANDLEMASS;
Ο Mark Shelton ήταν ένας αγαπημένος φίλος που έφυγε πάρα πολύ νωρίς. Ήταν αυτός που μίλησε στην Black Dragon για να μας κάνουν συμβόλαιο. Τα υπόλοιπα είναι απλά ιστορία… και επίσης επηρεαστήκαμε πολύ από τους MANILLA ROAD τον πρώτο καιρό που ξεκινήσαμε. Οπότε ναι, θα είμαι εκεί στο Keep It True τον Απρίλιο και θα αποδώσω φόρο τιμής στον Mark. Θα είναι τιμή. Αλλά φυσικά θα ήταν μακράν καλύτερα αν δεν υπήρχε συναυλία στη μνήμη του, αλλά ήταν ένα κανονικό τέλειο MANILLA ROAD σόου με τον Mark Shelton παρόντα.
Κώστας Αλατάς
Μετάφραση: Χαρά Νέτη
