Το έλεγξα, και το έκανα και δεύτερη, και τρίτη φορά. Ναι, είναι αλήθεια, είναι γεγονός: το 2020 επιτέλους μας αφήνει! Και το «επιτέλους» έχει να κάνει με οτιδήποτε άλλο, εκτός της μουσικής. Γιατί, μουσικά και μόνο αν το δει κανείς, η χρονιά αυτή μακάρι να κρατούσε 500 μέρες. Δεν θυμάμαι τα τελευταία δέκα (10) χρόνια άλλο έτος να ήταν τόσο πλούσιο, όσον αφορά δισκογραφικές κυκλοφορίες, που να ήταν ταυτόχρονα και τόσο ποιοτικές. Αν υπήρχαν και συναυλίες, θα μιλούσαμε για μια τέλεια μουσική πραγματικότητα. Από την άλλην όμως, σκέφτομαι πως ακριβώς αυτές οι τόσο δύσκολες περιστάσεις που περάσαμε και περνάμε, ήταν υπεύθυνες για τούτο το δισκογραφικό… «ξέσπασμα»!
Όλα τα είδη τα πήγαν περίφημα σε αυτή την ιδιότυπη «κούρσα». Από το κλασσικό hard rock (με κύριο εκφραστή του το “vintage”, πράγμα διόλου τυχαίο) ως και το black metal, κάθε πτυχή του «σκληρού ήχου» εκπροσωπήθηκε εξαιρετικά και το κυριότερο, με παραπάνω από μια κυκλοφορίες. Άκουσα λοιπόν πολλούς δίσκους, πάρα πολλούς, και αρκετούς τους πέρασα στην επόμενη φάση, ώστε να παρουσιαστούν από την στήλη. Κάθε νόμισμα έχει όμως δύο όψεις. Όταν υπάρχει τέτοια πληθώρα κυκλοφοριών, μοιραία θα ακούσει κανείς από μικρά αριστουργήματα, μέχρι «σκουπίδια». Αρκετούς λοιπόν τους έκοψα στα πρώτα λεπτά, απορώντας κάποιες φορές με την αντίληψη των δημιουργών τους (Σκουφά 42). Και ακόμη, όπως συμβαίνει πάντοτε, στον κυκεώνα αυτόν, πιθανότατα να βρίσκεται κάπου ο «δίσκος της χρονιάς» και να μην τον ακούσαμε ποτέ, τόσον εγώ, όσο και συ.
Έτσι, από την «δεξαμενή» όλων όσων δεν «κόπηκαν» (σίγουρα πάνω από 100 albums και eps), κατέληξα στα 25 που μου έκαναν την μεγαλύτερη εντύπωση. Κάποια ξεχώρισαν από νωρίς, κάποια άλλα «μεγάλωσαν» μέσα μου με τον καιρό, όλα τους όμως αξίζουν την θέση τους και με το παραπάνω. Σε αυτά, πρόσθεσα και τρία ως “honorable mentions”, καθένα από αυτά και για διαφορετικό λόγο: το πρώτο επειδή δεν έχει καμία σχέση με τον rock ή/και metal ήχο, κι όμως συνδέεται γερά με αυτόν λόγω ατμόσφαιρας, και τα επόμενα δύο διότι είναι ανακάλυψη/αποκάλυψη (για μένα πάντα) πραγματικά της τελευταίας στιγμής. Σε αλφαβητική σειρά λοιπόν, έχουμε και λέμε:
BRITON RITES – “Occulte fantastique”
«Είναι σίγουρο πως κάθε οπαδός του doom αλλά και γενικότερα του vintage ήχου, θα βρει στο “Occulte fantastique” τραγούδια τα οποία όχι απλά θα τον «κρατήσουν», αλλά αμέσως θα τον οδηγήσουν στο συμπέρασμα πως έχει μπροστά του μια από τις top φετινές κυκλοφορίες για τον ευρύτερο doom ήχο.» (Underground Scans Vol.49)
BUTCHER – “666 goats carry my chariot”
«Ό,τι και να κυκλοφορήσει στην πορεία, τούτο δω το ανοσιούργημα θα είναι ένας από τους καλύτερους black/thrash δίσκους της χρονιάς. “Iron bitch”, “Metallström/Face the butcher”, “Brazen serpent” και το ομότιτλο 9λεπτο έπος, θα σας πείσουν περί του τελευταίου ισχυρισμού…Το speed/thrash ήταν κάποτε και μπορεί να ξαναγίνει απόλυτα «σατανικό», ποιος ο λόγος που έχουμε black metal τελικά;» (Underground Scans Vol.27)
BUTTERFLY – “Doorways of Time”
«Αγνό, «πηγαίο» 70s συναίσθημα, με λίγα prog rock στοιχεία, όμορφα φωνητικά χωρίς εξάρσεις (αυτά τα «βαθιά», σαν του Lynott), ουσιαστικές κιθάρες χωρίς αχρείαστους εντυπωσιασμούς. Δεν θέλουμε κάτι άλλο για να εκτιμήσουμε αυτόν τον δίσκο.» (Underground Scans Vol.37)
ECCLESIA – “De Ecclesiæ Universalis”
«Doom metal υψηλότατων προδιαγραφών από την Γαλλία, με καταπληκτική ατμόσφαιρα και ύφος, επικό συναίσθημα, ΚΙΘΑΡΕΣ, φωνητικά με υπέροχο γρέζι, λες και ακούς τον τιτάνα Mats Leven…πολύ ωραία χρήση του εκκλησιαστικού οργάνου και των χορωδιών…εξαιρετικές συνθέσεις. Στα top albums της χρονιάς» (Underground Scans Vol.45)
FER DE LANCE – “Colossus” EP
«…στα χνάρια των BATHORY, BATTLEROAR και DOOMSWORD…αν η παραγωγή παραμείνει «αγυάλιστη» και απλά βελτιωθεί σε όγκο και τα επόμενα κομμάτια τους είναι ανάλογου ειδικού βάρους, τότε θα πρέπει σιγά σιγά να ετοιμαζόμαστε για ένα θεϊκό πρώτο, πλήρες άλμπουμ.» (Underground Scans Vol.29)
FREEWAYS – “True bearings”
«Οι επιρροές τους, ξεκάθαρες. Η δεκαετία 1970-1980 είναι αυτή που κυριαρχεί, μέσα από την κληρονομιά των THIN LIZZY, BLUE OYSTER CULT, JUDAS PRIEST, WISHBONE ASH, U.F.O και του πρώτου μισού του N.W.O.B.H.M. Σε αυτά, πρόσθεσε και «λευκό» blues rock (κυρίως σαν αυτό που δίδαξε ο Rory) και έχεις πλήρη εικόνα. Heavy rock το αιώνιο, heavy rock το απέθαντο, heavy rock το κλασσικό, με την αμεσότητα και την «ζεστασιά» που το χαρακτηρίζει σε υπερθετικό βαθμό. Υπέροχο άλμπουμ.» (Underground Scans Vol.37)
GRAYCEON – “Mothers – weavers – vultures”
«Στεγανά» δεν υπάρχουν, ο ήχος «ταξιδεύει» από το metal στο rock με χαρακτηριστική άνεση, η jazz κάνει και αυτή την εμφάνισή της, το folk το ίδιο, και εν τέλει το progressive αποθεώνεται γιατί πολύ απλά βρίσκει τη πραγματική του ταυτότητα…» (Underground Scans Vol.49)
GRAMBLEWOOD – “Stories of strangers”
«Οι GRUMBLEWOOD στο ντεμπούτο τους “Stories of strangers” ταξιδεύουν τους μεγαλύτερους σε ηλικία πίσω στον χρόνο, και φέρνουν τα 70s στο «σήμερα» για εμάς που είμαστε νεότεροι. Rock, folklore, jazz και baroque ήχοι, σε καλούν σε ένα πανηγύρι νοτών το οποίο θαρρείς πως έχουν στήσει οι JETHRO TULL, GENESIS, FAIRPORT CONVESION και TEMPEST…» (Underground Scans Vol.47)
HAVUKRUUNU – “Uinuos syömein sota”
«Οι έτσι κι αλλιώς λάτρεις των BATHORY, MOONSORROW, προσλαμβάνουν ως κιθαρίστες τους Demonaz και Ice Dale (Arve Isdal) και κάνουν περισσότερο heavy τον ήχο τους». Περιττό να πω πως όλοι οι θιασώτες του επικού metal, οποιασδήποτε υποκατηγορίας, θα (πρέπει λογικά να) λατρέψουν τούτο το βορειομεταλλικό μανιφέστο ηρωισμού. Αν έπρεπε λοιπόν να προτείνω έναν (1) black metal δίσκο για το 2020, θα ήταν αυτός.» (Underground Scans Vol.40)
KING WITCH – “Body of light”
«Ο πρωτόλειος ήχος των BLACK SABBATH, το απόλυτο doom των CANDLEMASS, το βαρβάτο heavy rock των HIGH ON FIRE και των KHEMMIS, lead και ρυθμικές κιθάρες για σεμινάριο και μια τεράστια ΦΩΝΑΡΑ, όλα σε ένα, νοικοκυρεμένα.» (Underground Scans Vol.32)
LIGHTBRINGER OF SWEDEN – ”Rise of the Beast”
«…πάρε τους σύγχρονους BONFIRE, οι οποίοι είναι περισσότερο heavy metal από hard rock, ένωσέ τους με την προσωπική μπάντα του Herman Frank και τους ACCEPT της Tornillo περιόδου και έχεις το μουσικό προφίλ των LIGHTBRINGER OF SWEDEN. Αψεγάδιαστο hard ‘n’ heavy…Δηλώνω εντυπωσιασμένος από αυτό το πρώτο βήμα» (Underground Scans Vol.38)
MINDLESS SINNER – “Poltergeist”
«Αυτό είναι το κλασσικό heavy metal. Αυτό είναι το heavy metal που μας έκανε να αγαπήσουμε αυτήν τη μουσική… από τώρα στις καλύτερες κυκλοφορίες της χρονιάς για το παραδοσιακό metal. “Rewind the future”, όπως προστάζουν και οι ίδιοι!» (Underground Scans Vol.27)
NIGHT – “High tides, distand skies”
«Όταν το ταλέντο στην σύνθεση είναι αναμφισβήτητο και υπάρχουν οι σωστές επιρροές από πίσω, τότε το αποτέλεσμα είναι σίγουρα καλό. Ο δίσκος λοιπόν ακούγεται «νεράκι», δεν οδηγεί ποτέ το χέρι να πατήσει το “skip”. Να το εύκολο, αβίαστο 4/4 για τους Σουηδούς, οι οποίοι δεν ξέρω αν κάνουν το παραπάνω (mainstream) βήμα, αλλά ανήκουν ήδη στους σημαντικότερους καλλιτέχνες μιας ολόκληρης γενιάς.» (Underground Scans Vol.39)
NIVIANE – “The ruthless divine”
«…προσωπικά, θεωρώ πως οι ICED EARTH έχουν να βγάλουν δίσκο που να λες πως ναι, πραγματικά αξίζει, από το “The glorious burden”. Αν είσαι και συ σαν κι εμένα και πραγματικά σου λείπουν οι καλές μέρες των Φλοριδιανών power metallers, τότε το “The ruthless divine” των NIVIANE από το Sacramento είναι ό,τι πρέπει για σένα (και για μένα)!» (Underground Scans Vol.44)
POSSESSED STEEL – “Aedris”
«Δυναμικά φωνητικά, καλπάζοντες ρυθμοί, στιβαρό rhythm section, ηρωική θεματολογία…Το κέλτικο στοιχείο είναι έντονο και ο δίσκος γενικά «ευωδιάζει μυρωδιές» από την Γηραιά Αλβιώνα, ενώ δεν χρειάζεται πιστεύω να πω πως οι metalheads οπαδοί των THIN LIZZY αλλά και αυτοί των πρώιμων (ως το 1995) SKYCLAD θα τον εκτιμήσουν ιδιαίτερα.» (Underground Scans Vol.45)
SHADOW WRAITH – “Leap castle”
«Είναι από μόνο του καταπληκτικό το γεγονός πως ξεκινούν από τους IRON MAIDEN και SAVATAGE, περνούν στους cult ήρωες CAULDRON BORN και DAYS OF YORE (λυπηθείτε με), έχουν αρκετή από την neoclassical «αύρα» των RHAPSODY OF FIRE και SYMPHONY X και καταλήγουν στους Βρετανούς θεούς SHADOW KEEP (δείξτε έλεος επιτέλους)! Πολλώ δε μάλλον, όταν αυτή η καλλιτεχνική άποψη συνδυάζεται και με ποιότητα συνθετική!» (Underground Scans Vol.46)
SOLICITOR – “Spectral devastation”
«Πραγματικά, μιλάμε για μια από τις καλύτερες εκπλήξεις των τελευταίων ετών για το είδος αυτό. Οι λάτρεις της ταχύτητας και των «οργισμένων» riffs με σφραγίδα Priest-Maiden, να τσεκάρουν άμεσα!» (Underground Scans Vol.31)
SPELLMASTER – “Unearthed arcana”
«Ιδιάζουσα περίπτωση μουσικά οι SPELLMASTER. Κατά βάση πρόκειται για μια US power metal μπάντα, ωστόσο δίνουν βάση πολύ περισσότερο στα πλήκτρα και στην ατμόσφαιρα, παρά στα riffs, όπως μας έχουν συνηθίσει τα συγκροτήματα της σκηνής αυτής. Θα μπορούσα να πω πως έχουν λίγη από την μαγεία των CRIMSON GLORY και των JACOBS DREAM, αλλά και πάλι, δεν σου δίνουν σε καμία περίπτωση «πάτημα» να μιλήσεις για κάτι περισσότερο πέραν των απλών αναφορών. Πολύ ιδιαίτερο άλμπουμ, ξεχωριστό θα έλεγα!» (Underground Scans Vol.46)
STORMKEEP – “Galdrum” ΕP
«Επικότατη ατμόσφαιρα, φανταστικές για το είδος κιθάρες, τα φωνητικά και το rhythm section λίγο πιο πίσω όπως επιτάσσει ο ήχος… Αν ήταν ολοκληρωμένος δίσκος, θα μιλούσαμε για την καλύτερη black metal κυκλοφορία της χρονιάς. Τόσο απλά.» (Underground Scans Vol.46)
THE SPIRIT – “Cosmic terror”
«Οι μελωδίες στήνουν έναν λυσσασμένα μοχθηρό χορό, τα φωνητικά είναι ανάλογης «κοπής», η δίκαση κόβει λαρύγγια. Πραγματικά πολύ σημαντική κυκλοφορία, η οποία απευθύνεται όχι μόνο στους οπαδούς των DISSECTION, αλλά είναι μια πρώτης τάξεως επιλογή για όλους τους φίλους του μελωδικού black metal.» (Underground Scans Vol.28)
THE WIZAR’D – “Subterranean exile”
«PAGAN ALTAR λοιπόν, καρμπόν, ίδιος και απαράλλαχτος ήχος, και εξαιρετικά τραγούδια που θα ωθήσουν τον ακροατή σε «απνευστί» ακρόαση και πάτημα του repeat. Παραμυθένια ατμόσφαιρα, μεσαιωνική, όπως ακριβώς και στους δίσκους του θρυλικού συγκροτήματος από το Brockley του Λονδίνου.» (Underground Scans Vol.32)
TYRANT – “Hereafter”
«Με ανανεωμένη κατά το ήμισυ σύνθεση και τον Robert Lowe πια στην φωνή, οι TYRANT φιλοδοξούν να ανακάμψουν και να καλύψουν τουλάχιστον το χαμένο έδαφος…ο σκοτεινός, μοχθηρός ήχος του “Too late to pray” έρχεται να ενωθεί με τον φρέσκο αέρα ανανέωσης που έφερε η παρουσία του Lowe και να εξελιχθεί σε ένα εξυψωτικό power/doom manifesto!» (Underground Scans Vol.33)
WAYFARER – “A romance with violence”
«…ένα εντελώς δυστοπικό μουσικό περιβάλλον, που θα μπορούσε να αποτελέσει soundtrack μιας ταινίας a la “Mad Max” με western concept, ή ενός σκοτεινού, καταθλιπτικού “Westworld”, πάνω στο οποίο καθρεπτίζεται ο τόσο ταιριαστός τίτλος. Απλά, βάλε ακουστικά, χαμήλωσε τα φώτα, και έχε τις αισθήσεις σου σε εγρήγορση. Αξίζει να τις τεστάρεις, μόνο και μόνο για τραγούδια σαν το “Vaudeville”» (Underground Scans Vol.47)
WHITE CRONE – “The poisoner”
«Μου άρεσε ιδιαίτερα τούτος ο δίσκος. Παραδοσιακό heavy metal, με κάποια (αρκετά σε στιγμές) doom στοιχεία και με έναν σοβαρό και όχι απατεωνίστικο occult χαρακτήρα…Με μία σταθερή σύνθεση, θα μπορέσουμε να δούμε και άλλα ωραία πράγματα από αυτήν τη μπάντα.» (Underground Scans Vol.33)
WITCHWOOD – “Before the winter”
«Όπως σε κάθε δίσκο των Ιταλών, έτσι κι εδώ το Hammond Β3, η κιθάρα και το φλάουτο στήνουν έναν μαγευτικό χορό, θα πρέπει όμως να τονιστεί πως, σε σχέση με το “Litanies from the woods”, το “Before the winter” είναι λιγότερο folklore και περισσότερο hard rock…Πάρα πολύ καλός δίσκος, από τους καλούς των τελευταίων δύο-τρίων ετών, για ένα ιδίωμα που αν και έχει «κόψει» κάπως την ξέφρενη πορεία του, δεν σταματά πουθενά.» (Underground Scans Vol.46)
Honourable mentions
HAGATHORN – “Hartworld”
«Η μουσική του δίσκου παράγεται καθ’ ολοκληρίαν από τη χρήση μεσαιωνικών/παραδοσιακών σκανδιναβικών οργάνων, ενώ υπάρχουν και samples από την ίδια τη φύση, που καθιστούν το άλμπουμ ένα μελοποιημένο ταξίδι σε αρχαία δάση και τοπία…Περιττό να πω πως οι οπαδοί των BATHORY πρέπει να το ακούσουν ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ» (Underground Scans Vol.43)
MALOKARPATAN – “Krupinské Ohne”
«Οι φωτιές της Krupina (“Krupinské Ohne”) καίνε, και οι «γλώσσες» τους υψώνονται ψηλά, πολύ ψηλά. Γύρω τους, οι MASTER’S HAMMER, BATHORY, TORMENTOR και CELTIC FROST τραγουδούν τους κατάμαυρους παιάνες τους, τους οποίους επιβάλλεται να ακούσεις στην καρδιά του χειμώνα. Τρίτος δίσκος για τους Σλοβάκους με το περίεργο όνομα και τους στίχους στην μητρική τους Γλώσσα, που πιστοποιεί πως η άλλοτε ενιαία και πλέον διαιρεμένη τσεχοσλοβάκικη σκηνή εξακολουθεί να «γεννά» ιδιαίτερους καλλιτέχνες.»
MOONTOWERS – “Crimson harvest”
«Σε ένα μονοπάτι που στην μία του πλευρά υπάρχουν οι βασικές αρχές του παραδοσιακού heavy metal και στην άλλην αυτές των σύγχρονων εκφραστών του, βαδίζουν οι Γερμανοί MOONTOWERS. Στιβαροί, αγέρωχοι, σχεδόν μονολιθικοί, εμπνέονται από σχήματα όπως οι VISIGOTH και οι δικοί μας WRATHBLADE, συνθέτουν παιάνες σαν το “Into the Otherworld” και το “Mountains rise again” και σε τούτο το ντεμπούτο, αφήνουν όχι μόνο τις καλύτερες των εντυπώσεων, αλλά δημιουργούν υψηλές προσδοκίες για το μέλλον. Τελικά, αυτός που είπε πως το καλύτερο heavy metal παίζεται από μουσικούς με «ακραίο» alter ego (DESASTER, SECUTOR), έναν δίσκο σαν το “Crimson harvest” είχε στο νου του.»
Τελειώνοντας, θα ήθελα να πω κάτι προσωπικό: η στήλη αυτή ξεκίνησε δειλά-δειλά πριν δύο χρόνια, ως μια ενότητα αφιερωμένη στις κυκλοφορίες εκείνες που προέρχονται είτε από αυτοχρηματοδοτούμενες προσπάθειες, είτε από πολύ μικρές εταιρείες. «Πάμε και βλέπουμε», ήταν η άποψη τόσο η δική μου, όσο και του αρχισυντάκτη μου, αν και μέσα μας ξέραμε πως θα πετύχει. Παρουσιάστηκαν demos, EPs και full length δίσκοι, που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο έκαναν την δική τους «αίσθηση» στον χώρο του underground. Με τον καιρό η στήλη μεγάλωνε, άλλαζε, απέκτησε αδερφάκι (το “Beyond the pale” του Γιώργου Κόη), βελτιωνόταν συνεχώς, αναφερόταν από καλλιτέχνες με τα θετικότερα των σχολίων και αυτό θα κάνει και στο μέλλον. Αυτά όμως δεν θα είχαν συμβεί, αν οι αναγνώστες του περιοδικού δεν την «αγκάλιαζαν», σε σημείο να συνεισφέρουν με τις δικές τους γνώσεις και προτάσεις. Και αυτή η διαδραστική σχέση μεταξύ περιοδικού/συντάκτη – αναγνώστη είναι το σημαντικότερο στοιχείο της. Όχι αν ο τάδε δίσκος που παρουσιάστηκε, αξίζει το 8/10 που έλαβε. Ένα «ευχαριστώ» λοιπόν σε σένα που από την αρχή είσαι εδώ, αλλά και σε σένα που την έμαθες στην πορεία. Τα καλύτερα έρχονται. Καλή χρονιά να έχουμε, με υγεία σωματική και ισορροπία ψυχική!
Δημήτρης Τσέλλος
