Πριν 10 χρόνια το περιοδικό μας στην έντυπη μορφή του έκανε το μεγαλύτερο αφιέρωμα του για ένα δίσκο, φιλοξενώντας σε τέσσερα τεύχη όλη την ιστορία και τα παραλειπόμενα από την κυκλοφορία του “Into the pandemonium”. Ηρθαμε σε επαφή μέσω τηλεφώνου με τον Thomas Fischer και τον Martin Ain (R.I.P.) με τους οποίους μιλήσαμε σε αυτές τις συζητήσεις αποκλειστικά και μόνο για το δίσκο αυτό. Θα έχετε την τύχη να διαβάσετε για πρώτη φορά από το προσωπικό μας αρχείο την περίφημη δισκοκριτική του Metal Forces – το μοναδικό 0/100 στην ιστορία της μουσικής για έναν τόσο σημαντικό δίσκο! Μιλήσαμε και με τον αρχισυντάκτη του θρυλικού αυτού περιοδικού, που μας έδωσε και την άδεια να τη δημοσιεύσουμε και δεν υπάρχει πουθενά διαθέσιμη στον κυβερνοχώρο! Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε φωτογραφίες που απορρίφθηκαν από την εταιρία τους! Και τέλος θα έχετε τη δυνατότητα να διαβάσετε το πέμπτο μέρος του αφιερώματος που δεν φιλοξενήθηκε από την έντυπη μορφή του περιοδικού και αναφέρεται ενδεικτικά σε δίσκους που επηρρεάστηκαν από το δίσκο αυτό, καθώς και για πιθανά αντίστοιχα “Into the pandemonium” των επόμενων δεκαετιών από τα 80s που κυκλοφόρησε.
Πάρτε μια βαθιά ανάσα και μπείτε στον κόσμο του πιο κομβικού δίσκου στην ιστορία της σκληρής μουσικής…
Το Νοέμβριο του 1987 η μεταλλική κοινότητα βρέθηκε ενώπιον ενός δίσκου που έμελλε να αλλάξει σε τεράστιο βαθμό την πορεία της μεταλλικής σκηνής και του σκληρού ήχου γενικότερα. H πρόσφατη συζήτηση με τους δύο ηγέτες των CELTIC FROST καθώς και η παρουσίαση όσων προηγήθηκαν των ηχογραφήσεων του, δίνουν το στίγμα της δημιουργίας ενός πρωτοποριακού δίσκου.
Έχοντας ξεκινήσει μια πορεία με μόνη πυξίδα τη συνεχή αναζήτηση καινούριων μέσων έκφρασης ο 18χρονος Thomas Gabriel “Warrior” Fischer και ο 16χρονος Martin Eric Ain μετά από ολονύχτια συζήτηση αποφασίζουν να επαναπροσδιοριστούν. Οι HELLHAMMER και τυπικά εκείνο το βράδυ ήταν παρελθόν. Με όραμα πολύ σαφές εξαρχής και στόχο να φτάσουν στα άκρα κάθε όριο που υπήρχε και τους περιόριζε με την προηγούμενη μπάντα τους, οι εκκολαπτόμενοι CELTIC FROST έδωσαν όνομα σε κάθε τους κίνηση. Οι τίτλοι των τριών επόμενων βημάτων του νεοσύστατου σχήματος έδειχναν πως στο τρίτο τους βήμα το θάρρος και η τόλμη θα περίσσευε. Η 1η Ιουνίου 1984 έδωσε στο τρίτο τους εγχείρημα τον τίτλο που έμελλε να ωθήσει μια ολόκληρη σκηνή στα άκρα ακυρώνοντας δια παντός επιχειρήματα όπως «αυτό δεν είναι metal» ή «αυτό δεν κολλάει με το metal».
«Υπήρχε η ιδέα ενός τελικού δίσκου με τίτλο “Necronomicon”. Τον τίτλο τον εμπνεύστηκα αφού αποφασίσαμε τους τίτλους για τα δύο πρώτα. Σκέφτηκα πως μετά από αυτά θα υπήρχε ένα χαοτικό πράγμα και θα ήταν σαν το μυαλό μας που είναι σε πανδαιμόνιο (Ain)» .
«Όταν μου είπε τον τίτλο ο Martin κατάλαβα κατευθείαν τι ήθελε να πει και μου άρεσε πάρα πολύ. Είναι το μονοπάτι προς την εσωτερική αποκάλυψη, προς το ανθρώπινο πανδαιμόνιο. Αυτός ο δίσκος θα προσπαθούσε να εξομοιώσει συνθετικά, ηχητικά και στιχουργικά ακριβώς αυτό! Και έδενε άψογα σαν μετάβαση με τους τίτλους των δυο πρώτων δίσκων που ήδη είχαμε αποφασίσει! (Warrior)»
O δίσκος προετοιμαζόταν για περίπου δύο χρόνια, όμως δεν ήταν εξαρχής σχεδιασμένο πως θα ήταν. «Δεν είχαμε κατά νου να κυκλοφορήσουμε ένα δίσκο αντισυμβατικό ή πειραματικό. Ήταν δεδομένο για εμάς ότι θα σπρώχνουμε τα όρια μας ολοένα και περισσότερο και στην πορεία φάνηκε κάτι τέτοιο ότι θα έβγαινε. Σε καμία περίπτωση όμως δεν ήταν προσχεδιασμένο. Βγήκε αυθόρμητα! (Warrior)».
Οι πονηροί είχαν αντιληφθεί τι προσπαθούσαν να εισάγουν στον ήχο τους οι FROSTIES από το πρώτο τους κιόλας εγχείρημα λίγους μήνες μετά υπό τον τίτλο “Morbid tales”. Τo εφιαλτικό “Danse macabre” έδειχνε το όραμα για ένα άλμπουμ που θα αντικατοπτρίζει πλήρως το εφιαλτικό τους προσωπείο έχοντας μια πιο ελευθεριακή αντίληψη για τη μουσική που θα παρουσίαζαν. «Είμασταν λάτρεις των ταινιών τρόμου και φυσικά των soundtracks που τα έντυνε μουσικά! Έτσι θελήσαμε να βάλουμε στο άλμπουμ ένα τέτοιο κομμάτι. Ήδη ακούγαμε πολλά πράγματα εκτός metal εκείνη την περίοδο όπως CHRISTIAN DEATH και DEAD CAN DANCE και σκεφτόμασταν πως θα καταφέρουμε να εισάγουμε όλες αυτές τις επιρροές στον ήχο μας (Warrior)».
Το “Necromantical screams” στο “To Megatherion” του 1985 έδειξε περίτρανα την ικανότητα τους να δίνουν χρώμα στον ήχο τους με κάθε τρόπο διαμορφώνοντας το πλαίσιο για την εισαγωγή των γυναικείων φωνητικών και των πλήκτρων στον ακραίο metal ήχο.
Ιδιαίτερη σημασία έχει ό,τι έγινε το 1986 με το γκρουπ να προσπαθεί να επαναηχογραφήσει το “To Megatherion” – ίσως η πρώτη απόπειρα επαναηχογράφησης ολόκληρου άλμπουμ ελάχιστο χρόνο μετά την κυκλοφορία του και όχι για επετειακούς λόγους. Το “Tragic serenades” EP τους εμφανίζει τόσο ηχητικά όσο και εμφανισιακά μακριά από τα στερεότυπα που και οι ίδιοι είχαν θέσει στον εαυτό τους μέχρι εκείνη τη στιγμή! Εκεί για πρώτη φορά συναντάμε και το σχόλιο «party mix» να συνοδεύει το “Return to the eve” που τότε ήταν αιτία για κράξιμο εναντίον τους, ενώ στην επόμενη δεκαετία θα θεωρείται κάθε ανάλογη κίνηση «πρωτοποριακή και ανοιχτόμυαλη» (μέγιστο παράδειγμα οι DARK TRANQUILLITY στο “Archetype” του “Enter suicidal angels” EP του 1996 ).
«Το EP αυτό ήταν μια προσπάθεια να διορθώσουμε ό,τι ήταν στραβό στο “To Megatherion”. Με το “Morbid tales” πήγαν όλα περίφημα με τον ήχο. Όμως ένα χρόνο μετά, με αυτό το άλμπουμ ήμασταν πολύ δυσαρεστημένοι με τον ήχο του. Ζητήσαμε να επαναηχογραφήσουμε μέρη του δίσκου και να ρεμιξάρουμε το άλμπουμ για να επανακυκλοφορήσει. Όμως δεν ήθελαν στη Noise να δώσουν χρήματα και ευτυχώς καταφέραμε και ηχογραφήσαμε αυτά τα τρία κομμάτια. Το party mix ήταν ουσιαστικά ένα αστείο ηχογραφώντας το “Return to the eve” σαν «bonus track live in the studio». O Reed St. Mark έκανε lead φωνητικά μαζί μου και αυτό είχε πολύ πλάκα. Ουσιαστικά αυτό το comment μπήκε γιατί καθ’ όλη τη διάρκεια της ηχογράφησης του γελούσαμε και κάναμε πλάκα και η φάση θύμιζε party! Δεν έχει να κάνει με κάτι βαθύτερο και φυσικά δεν είναι party mix με τη σημερινή έννοια (Warrior)»!
Η χρονιά αυτή τους φέρνει και σε αποφάσεις που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην πορεία του δίσκου.
- Αποφασίζουν να αλλάξουν εξοπλισμό δίνοντας έμφαση στον ήχο τους που πρέπει να είναι πιο «επαγγελματικός»
- Δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στη μελωδία και όχι στο «wall of noise». Για να το πετύχουν αυτό αποφασίζουν να απαιτήσουν από την εταιρία μεγαλύτερο budget και φυσικά επαγγελματία παραγωγό σε studio ανάλογων προδιαγραφών.
- Ο Warrior και ο Reed St Mark που είναι ο μουσικός πυρήνας του γκρουπ εκείνη την εποχή επηρεάζονται από πιο μελωδική και εμπορική μουσική κατά τη διάρκεια της πρώτης αμερικάνικης περιοδείας των CELTIC FROST.
- Μετά από μια συναυλία με τους GRAVE DIGGER και τους HELLOWEEN την 4η Φεβρουαρίου o Reed St Mark φεύγει με την πανέμορφη γραμματέα της SPV, Isa. Έτσι ξεκινά μια σχέση που θα φέρει κλυδωνισμούς την επόμενη, απαιτητική, χρονιά
- Αποφασίζουν να απευθυνθούν στο ευρύ κοινό έχοντας όμως όλα τα κύρια στοιχεία της μπάντας εμφανή. Οι ίδιοι θεωρούν πως το εγχείρημα έγινε συνειδητά πριν ακόμα το σκεφτούν μπάντες όπως οι METALLICA. Οι υπεύθυνοι της Noise βέβαια ούτε που καταλαβαίνουν τι πάνε να κάνουν…
- Θέτουν το εγχείρημα τους ως crossover ανάμεσα στο new wave, την ατμοσφαιρική και ηλεκτρονική μουσική συνολικά με το heavy metal. Το εγχείρημα αυτό ήταν ανάλογο με το αντίστοιχο που είχε ξεκινήσει στην Αμερική από μπάντες που μπόλιαζαν στοιχεία από το hip hop και το hardcore δημιουργώντας τους πρώτους crossover δίσκους σύμφωνα με την εκεί κουλτούρα τους για τη μουσική. Εκείνοι είχαν κεντροευρωπαϊκή αντίληψη για το δικό τους crossover εισάγοντας στοιχεία από όλα σχεδόν τα κύρια ρεύματα που τους ενδιέφεραν και πίστευαν πως μπορούν να προσδιοριστούν μέσα από το δικό τους πρίσμα!
Έχοντας πάρει τις αποφάσεις τους, δανείζονται από τους, φίλους και συμπατριώτες τους, Coroner ένα τετρακάναλο για να δώσουν μια κασέτα στον παραγωγό Michael Wagener που θέλουν διακαώς να αναλάβει την ηχογράφηση του άλμπουμ. Ο ιδιοκτήτης της Noise όμως είχε άλλη γνώμη…και έπρεπε να του την αλλάξουν πάσει θυσία! Μετά από αλλεπάλληλες διχογνωμίες και απαιτήσεις από τη Noise αναγκάζονται να μπουν παραμονή των Χριστουγέννων του 1986 στο προβάδικό τους και να δώσουν μια πρώτη γεύση του δίσκου. Το αποτέλεσμα ήταν και πάλι απογοητευτικό για τους ίδιους, με τα πιο rock n’ roll κομμάτια να σώζονται (“Babylon fell”, “Mexican radio”). H εταιρία τους κλείνει studio στο Ανόβερο με έμπειρο και ικανό παραγωγό πίσω από την κονσόλα…που ίσως να είναι παρών και μόνο για τη μίξη του δίσκου!
Eκεί ακριβώς άρχισαν και οι πιο χοντροκομμένες προστριβές με την εταιρία τους – Noise – που εν συνεχεία είχε αναλάβει να φέρει στο φως το όραμα των δυο ενήλικων, πλέον, επίδοξων μουσικών. Έχοντας προσδιορίσει το ηχητικό πλαίσιο σχεδόν όλων των κομματιών του πιο πρωτοποριακού τους άλμπουμ προβάροντας τα επί έξι μήνες αδιάλειπτα, τα τρία μέλη των CELTIC FROST ξεκινούν την περιπέτεια τους την 14η Ιανουαρίου του 1987…
A quest into the pandemonium
ΠΡΩΤΕΣ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΕΙΣ
Ιανουάριος
Όντας ενθουσιασμένοι αλλά και σαστισμένοι από το γεγονός ότι θα ηχογραφήσουν το πιο μεγαλεπήβολο σχέδιό τους γνωρίζοντας εξαρχής πως οι δυσκολίες θα ήταν πολλές….όχι όμως τόσο μεγάλες για να τους κάμψουν το ηθικό και την πίστη σε αυτό που ήθελαν.
Φτάνοντας στο Ανόβερο οδηγώντας επί ώρες στη χιονισμένη Γερμανία ένα νοικιασμένο van με οδηγό κάποιο φίλο του Ain, φτάνουν αισίως στο studio βλέποντας το τρίτο τους άλμπουμ να παίρνει υπόσταση πίσω από ένα εντυπωσιακό control room ενός μεγάλου studio. «Επιτέλους! Είχαμε προβάρει τόσο πολύ όλα τα κομμάτια που είχαμε φτάσει στο σημείο να τα έχουμε σιχαθεί (Warrior)». Όμως τα μέρη των φωνητικών δεν είχαν δουλευτεί όσο θα έπρεπε λόγω των πολλών μεγαλεπήβολων σχεδίων για την κυκλοφορία του δίσκου. Τα σχέδια περιλάμβαναν τον σχεδιασμό του ήχου, το concept που θα έχουν ομάδες κομματιών και το σημαντικότερο: ένα booklet αρκετών σελίδων γεμάτο με πληροφορίες και φωτογραφίες και των τριών μελών του γκρουπ, με ξεχωριστή αναφορά στον καθένα.
Από τις πρώτες πρόβες το αποτέλεσμα τους βρίσκει απογοητευμένους και απελπισμένους…. Όμως εκείνο που τους κάνει να πεισμώνουν περισσότερο είναι η ευκαιρία να δουλέψουν επιτέλους σε ένα επαγγελματικό studio με παραγωγό σαν τον Jan Nemec (Michael Schenker, David Bowie)! Ή μήπως δεν είναι από την ίδια πάστα και τελικώς θα έπαιζε ακριβώς το παιχνίδι της εταιρίας; Χωρίς να έχουν υποπτευθεί το ρόλο του ούτε στο ελάχιστο οι CELTIC FROST ζητούν αλλαγή παραγωγού! Χωρίς να τους ενημερώσει ο Karl Walterbach (αφεντικό της Noise) είχε στείλει τις κασέτες στον Μichael Wagener και εκείνος φυσικά τους είχε απορρίψει, γεγονός που τους απογοητεύει. Στο έλεος των επιλογών τoυ Karl, το όνομα του διάσημου Rick Rubin πέφτει στο τραπέζι για τη μίξη του δίσκου. Η προϋπηρεσία του σε hardcore και πιο thrashy σχήματα της εποχής τον θέτουν αυτόματα εκτός διαπραγματεύσεων μιας και ο κύριος στόχος της μπάντας είναι να απομακρυνθεί από όλα αυτά.
Συνεχίζοντας με τον Τσεχοσλοβάκο πίσω από την κονσόλα οι τρεις αδαείς ενήλικοι, πλέον, FROSTIES κάνουν το ένα λάθος πίσω από το άλλο αν και αυτό είναι το τρίτο τους άλμπουμ. Τα δυο προηγούμενα ηχογραφήθηκαν σε ελάχιστο χρόνο σε studio χωρίς ιδιαίτερο εξοπλισμό και οι απαιτήσεις του Jan Nemec ήταν μεγαλύτερες. Εξαρχής όμως ήταν σαφές ποια θα ήταν κατεύθυνση του υλικού αν και η 70’s φιγούρα του μάλλον δε κατάφερε να το αντιληφθεί ποτέ….
Όπως και το γεγονός ότι η πανέμορφη Isa μένει μόλις 20 λεπτά με τα πόδια από το studio, γεγονός που κάνει τον ικανότατο Αμερικανό ντράμερ να χάσει την επαφή με τους υπόλοιπους δύο. Στα συνεχή 13ωρα του δίδυμου Ain/Warrior ο Reed εμφανίζεται σαν guest προκαλώντας εντάσεις στο τρίο που θεωρούσε εξαρχής αυτό το εγχείρημα πάρα πολύ σημαντικό! Λεπτομέρειες για τη σχέση τους μπαίνουν σε συζητήσεις αντί για τη μουσική και η προσωπική σχέση του Warrior με τον Reed ενδυναμώνεται προκαλώντας την αμηχανία του Martin. Κλασικά ξενύχτια νεαρών μέχρι πρωίας συζητώντας περί ανέμων και υδάτων μέχρι τα βλέφαρα να υποχρεώσουν τη διακοπή τους… Girls, girls, girls για το νεαρό ντράμερ!
Ευτυχώς εκτροχιασμός απ’ όλα αυτά δεν ήρθε… Οι βδομάδες περνούν, οι φίλοι από το ελληνικό εστιατόριο απέναντι από το studio τους κάνουν παρέα στο μεσημβρινό τους διάλειμμα. Για τον Martin είναι μόλις ο δεύτερος δίσκος που ηχογραφεί με το σχήμα αν και ήταν κινητήριος δύναμη και εμπνευστής τους. Το γεγονός αυτό μαζί με την έλλειψη αυτοπεποίθησης τον γεμίζει με ανασφάλεια κάθε που αναλάμβανε να ολοκληρώσει την ηχογράφηση ενός κομματιού εισάγοντας τα μέρη του μπάσου του.
«Δυστυχώς δεν είχε τόση αυτοπεποίθηση με αποτέλεσμα να έχει γράψει μόλις δύο κομμάτια για τη μπάντα από τότε που ξεκινήσαμε. Κι αυτό είναι κρίμα, γιατί και το “Mesmerised” και το “Tristesses de la lune” είναι από τα πιο αγαπημένα μου Δεν πιστεύω πως θα έπρεπε να γράφω έναν ολόκληρο δίσκο μόνος μου (WARRIOR)».
Οι ηχογραφήσεις περνούν από τον σκόπελο της αδυναμίας του Martin Eric Ain να ακολουθήσει τους άλλους δύο FROSTIES. Έπειτα από μακροσκελείς συζητήσεις ανακοινώνει πως θέλει να αποχωρήσει από την μπάντα δίνοντας δύο το πολύ ευκαιρίες στον εαυτό του να συνεχίσει… Κι όλο αυτό συμβαίνει αν και είναι η πρώτη φορά που έχει εμπλακεί σε τόσο μεγάλο βαθμό στα σημεία – κλειδιά του άλμπουμ, κάτι που δεν είχε γίνει στο παρελθόν! Τελικά καταφέρνει ο Warrior να τον κάνει να συνεχίσει τις προσπάθειες να τους ακολουθήσει και τα αποτελέσματα τον χαροποιούν! Ξεκινά και η διαδικασία αναζήτησης lead κιθαρίστα λόγω της εκτελεστικής αδυναμίας του Warrior στα solos, κάτι που υπήρχε από το 1984 ως συζήτηση στη μπάντα.
Οι CELTIC FROST από την αρχή της καριέρας τους είχαν να κάνουν με μηχανικούς ήχου που δεν πίστευαν στα ηχητικά στοιχήματα που έθεταν σε κάθε τους νέα κυκλοφορία. Ο Jan Nemec δεν είναι απλώς εξαίρεση, αλλά είναι κι εκείνος που παίζει και το ρόλο της Noise στις ηχογραφήσεις χωρίς να το αντιληφθούν οι ίδιοι στιγμή. Έρχονται σε επαφή με τον ιδιοκτήτη του studio, Frank Bornemann (ηγέτη των ELOY), που ενστερνίζεται τις ανησυχίες τους, θέτοντας εαυτόν ενδιάμεσο κρίκο στην επαφή των CELTIC FROST με τον Jan Nemec και τη Noise. Προτείνει τον Tommy Hansen (HELLOWEEN), κάτι που απορρίπτεται μαζί με την αίτηση της μπάντας για παύση των ηχογραφήσεων. Κι όλα αυτά για λόγους χρονοδιαγράμματος και κόστους… Πλέον ελπίζουν ακόμα και στο Rick Rubin (SLAYER) που πριν δεν ήθελαν καν να ακούσουν…
Ξεκινούν οι ηχογραφήσεις των πλήκτρων με τον Hannes Folberth που αναλαμβάνει να μεταφέρει όλα τα μέρη σε κλασικές φόρμες, με τον Warrior να τον καθοδηγεί με την κιθάρα ή τη φωνή του. Έπειτα αυτές οι μελωδίες αποτυπωμένες σε κασέτα αποδίδονται στο διευθυντή ορχήστρας Lothar Krist που τα μεταφέρει σε παρτιτούρες έτοιμες για να εκτελεστούν από την ορχήστρα. Το αποτέλεσμα ενθουσιάζει την μπάντα, όχι όμως και τον ιδιοκτήτη της Noise που επανέρχεται στην πρόταση του να παίξουν κάτι πιο straight στο στυλ των EXODUS ή SLAYER. Η «όλα ή τίποτα» νοοτροπία των FROST συγκρούεται πλέον μετωπικά για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων, και μάλιστα σε πολύ μεγάλο σημείο, με τη Noise. Η πρόταση αυτή θεωρείται από τη μπάντα ως εύκολος τρόπος για να ηχογραφήσουν καινούριο δίσκο, κάτι που τους εξοργίζει μιας και πιστεύουν πως θα μείνουν έτσι πάλι σε στενό κύκλο ακροατών. «Αυτές οι μπάντες ήταν φανταστικές τότε αλλά εμείς θέλαμε να κάνουμε αυτό που πιστεύαμε καλύτερο. Δε θέλαμε απλώς να αντιγράψουμε κάποιες μπάντες για να πουλήσει η εταιρία αντίτυπα των προσπαθειών μας. Βέβαια η εταιρία δεν έβλεπε μακροπρόθεσμα και τότε προσπαθούσε με κάθε τρόπο να μας αποτρέψει από το εγχείρημα μας. (Warrior)».
Φεβρουάριος
Μέσα σε όλη αυτό το χάος ο Jan Nemec χωρίς καμία επαφή με υπολογιστές δεν μπορεί να τους βοηθήσει στο μεγαλεπήβολο σχέδιο τους να ηχογραφήσουν samples και πιο ηλεκτρονικά μέρη. Η μπάντα αναγκάζεται να προχωρήσει μόνη της στη διαμόρφωση του “One in their pride”, αν και ξέρει ότι θα τα βρει μπαστούνια κόβοντας και ενώνοντας αναλογικές ταινίες από τις αναλογικές μπομπίνες. «Θέλαμε να έχουμε έναν Atari υπολογιστή για να επιμεληθούμε το κομμάτι αυτό αλλά η εταιρία δεν ήθελε να μας δώσει λεφτά γι’ αυτό, αλλά και ο Jan Nemec δεν ήξερε τίποτα από υπολογιστές! (Ain)». Κι όλα ήταν σχέδια που είχαν από το 1985…. Είπατε τίποτα για έναν δίσκο που προετοιμαζόταν συνεχώς για δύο χρόνια και κανείς δεν πίστευε σε αυτόν; «Αναγκαστήκαμε να προχωρήσουμε στην αναλογική ηχογράφηση του κομματιού με τον ίδιο τρόπο που έγινε το “Danse macabre”. O οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει sample κομμάτι, όμως είναι πολύ δύσκολο αναλογικά. Ήμουν επηρεασμένος από την ηλεκτρονική μουσική από τα τέλη της δεκαετίας του ‘70 με μπάντες σαν τους KRAFTWERK. Για εμένα ήταν εντελώς φυσιολογικό να αναζητήσουμε και αυτή την κατεύθυνση πέρα από το να φέρουμε το new wave στον ήχο μας (Warrior)».
Και γίνεται το πιο παρανοϊκό που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς: Η Noise τους προτείνει στις να σταματήσουν τις ηχογραφήσεις για να βγουν σε ευρωπαϊκή περιοδεία 5 σταθμών με τους ANTHRAX! Το όχι είναι μονόδρομος μιας και έπρεπε να προετοιμαστούν σε λίγες μέρες… Οι υπεύθυνοι της Noise ξαναχτυπούν πιέζοντας ασφυκτικά το γκρουπ βάζοντας οικονομικής φύσεως θέματα στο προσκήνιο και κυρίως λόγους προώθησης της μπάντας! Το όχι και πάλι μονόδρομος, σκεπτόμενοι πως δεν υπάρχει μόνιμο crew για να τους ακολουθήσει σε αυτό το mini tour. To τρίτο τηλεφώνημα όμως ήρθε απλώς για να τους ανακοινώσει πως έκλεισαν για την περιοδεία και ήδη υπάρχουν διαφημιστικά και ανακοινώσεις που τους συμπεριλαμβάνουν… Είναι 3 Φεβρουαρίου και έχουν μόλις 6 μέρες να προετοιμαστούν! Οποιοδήποτε όχι, μεταφράζεται σε ναι στα αυτιά των στελεχών της Noise και η κατάσταση πλέον είναι εκτός ελέγχου! Είτε πάνε να παίξουν στην περιοδεία, είτε επιστρέφουν πίσω στην πατρίδα τους κατευθείαν!
Μπαίνουν στη διαδικασία να πάρουν νομική συμβουλή μπροστά στο ενδεχόμενο να μην ολοκληρωθούν οι ηχογραφήσεις και τιναχτεί το όλο εγχείρημα στον αέρα! Δυστυχώς οικονομικά και νομικά βρίσκονται σε δεινή θέση απέναντι στην εταιρία τους, μην έχοντας το νόμιμο δικαίωμα να απεργήσουν. Ανασυντάσσονται και περιμένουν στο τέλος του έτους για να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους σύμφωνα με το συμβόλαιο. Η Noise τους προσφέρει για έξι μέρες ένα προβάδικο που έχει την επωνυμία «Michael Schenker´s practice studio» μαζί με κάποιον πολύ καλό παραγωγό. Πολύ καλό για να είναι αληθινό όμως… Από έξι γίνονται δύο οι μέρες για πρόβες για τις επικείμενες συναυλίες σε έναν απαράδεκτο χώρο που στάζει νερό όποτε βρέχει και είναι παγωμένα όσο κι έξω! Δεν το βάζουν κάτω και συνεχίζουν τις ηχογραφήσεις του δίσκου πηγαίνοντας το βράδυ στο προβάδικο να προετοιμαστούν για τις υποχρεώσεις τους….
MINI ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ
Πρώτος σταθμός το φεστιβάλ Aardschockdag στην Ολλανδία με headliners τους METALLICA μπροστά σε 10.000 οπαδούς την 9η Φεβρουαρίου! Το attitude που τους περνάνε είναι «go there and kill», κάτι που δεν τους βγαίνει εύκολα λόγω του άθλιου ήχου. Αν και άκρως επαγγελματικό το festival, ο εξοπλισμός που τους δόθηκε από τη Noise τους έκοψε τα πόδια μιας και δεν είχαν χρησιμοποιήσει ανάλογα όργανα και μηχανήματα στο παρελθόν. Όλα πάνε στραβά και για 30 λεπτά ψάχνονται επί σκηνής πίσω από ένα βουητό που προσπαθεί να συμμαζέψει ο τεχνικός ήχου τους που είχε συνηθίσει από τους SCORPIONS σε άλλες καταστάσεις! Όμως χωρίς να το περιμένουν γίνεται το απρόσμενο… Το κοινό είναι εκστασιασμένο ουρλιάζοντας σε κάθε κομμάτι του σετ. Οι συντάκτες του Kerrang!, Xavier Russel και Malcolm Dome, παρουσιάζουν για πρώτη φορά τους CELTIC FROST της νέας εποχής δίνοντας έμφαση στο, τότε, ακυκλοφόρητο “BabylonfFell” αποθεώνοντας το.
Η συνέχεια της περιοδείας τους βρίσκει χωρίς δικό τους μηχανικό ήχου και βρίσκονται στο έλεος του ηχολήπτη των ANTHRAX. Οι υπόλοιπες συναυλίες περιλαμβάνουν τους ANTHRAX ως headliners, τους CELTIC FROST ως special guests και τους CRIMSON GLORY ως opening act. Τελευταία μέρα της περιοδείας οι ANTHRAX αναγκάζονται να ακυρώσουν την εμφάνιση τους λόγω προβλήματος υγείας του ντράμερ τους, Charlie Bennante. H μεγάλη τους ευκαιρία να δείξουν ποιοι είναι δόθηκε στις 13 Φεβρουαρίου στο Dusseldorf. «Η χημεία που ενώνει κοινό και μουσικούς μεταφέρει κάτι σαν κι αυτό σε άλλη διάσταση… Κι αυτό ονομάζεται μουσική» θυμάται ο Warrior από εκείνη τη βραδιά! Αποθέωση, κάλοι και αίμα στα χέρια του Reed St Mark που έχει ξεσυνηθίσει από τις περιοδείες, χαμόγελα ικανοποίησης από όλους και αίσθηση δικαίωσης για τους κόπους όλων αυτών των εβδομάδων! Είναι πλέον σίγουρο πως είναι σε καλό δρόμο…
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΕΛΒΕΤΙΑ
Στις 14 Φεβρουαρίου οι CELTIC FROST αναγκάζονται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους με πάρα πολλά προβλήματα να τους περιμένουν χωρίς λύσεις στον ορίζοντα… Οι επιταγές της Noise έρχονται πάντα με καθυστέρηση και αναγράφοντας πάντα ποσό μικρότερο από αυτό που έχει συμφωνηθεί ωθώντας το γκρουπ σε ένα ατέρμονο γύρο απειλών και κόντρας μέσω τηλεφώνου. Αναγκάζονται να πιάσουν κανονικές δουλείες για να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους, με το Warrior να βάφει εξωτερικές και εσωτερικές επιφάνεις σπιτιών μέσα στο κρύο! Ο Martin βρίσκει δουλειά σε ένα δισκάδικο αφού πέρασε αρκετό καιρό σε ένα εργοστάσιο τυποποίησης κρέατος. «Το να είμαι επαγγελματίας ακόμα και σε αυτό με κάνει περήφανο προσωπικά». Δε δικαιολογεί σε καμία περίπτωση όμως το μαρτύριο που περνάνε και τους φτάνει στο σημείο να πεισμώσουν και να μην παρατήσουν το όραμα του δίσκου ό,τι και να γίνει! Αν και κουρασμένοι τα απογεύματα ολοκληρώνουν τις ημιτελείς τους ιδέες σε μουσική και στίχους περιμένοντας τη στιγμή να επιστρέψουν στο Ανόβερο.
ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ STUDIO
Μάρτιος
Όντας δυσαρεστημένοι από τα φωνητικά επιστρέφουν στο studio με τον Jan να τους περιμένει στην κονσόλα, έτοιμος να μιξάρει το άλμπουμ για να ολοκληρωθεί το άλμπουμ τις επόμενες βδομάδες. Τηλεφωνήματα, αντεγκλήσεις και η επιλογή είναι μονόδρομος: η μπάντα αναλαμβάνει την παραγωγή του όλου εγχειρήματος για τις επόμενες τρεις βδομάδες γιατί μετά είναι κλεισμένο για άλλο γκρουπ! Μπροστά σε αυτή την κατάσταση θέτουν το ερώτημα: Να σταματήσουν και να παγώσουν τα πάντα; Αυτό θα σημαίνει πραγματική καταστροφή και τεράστιο ρίσκο! Η Noise σίγουρα δε θα τους άφηνε σε καμία περίπτωση να επιστρέψουν μετά από καιρό για να ολοκληρώσουν το άλμπουμ! Και αυτό θα σήμαινε και το τέλος της καριέρας τους!
Το σενάριο της Noise να αφήσει απ´ έξω την μπάντα από τη διαδικασία της μίξης και να πάρει στην κατοχή της τις ηχογραφήσεις για μελλοντική χρήση, τους κάνει ακόμα περισσότερο νευρικούς καθώς παίρνουν την κατάσταση στα άπειρα χέρια τους. Έτσι από εδώ και πέρα εκείνοι είναι οι παραγωγοί και ο Jan απλώς μηχανικός ήχου… Ιδανική κατάσταση για πόλεμο! Κάθε μέρα τηλεφωνήματα με τα κεντρικά της Noise στο Βερολίνο και τον manager του γκρουπ, Andy Siegrist, να μην μπορεί να ελέγξει την κατάσταση ούτε στο ελάχιστο!
Επικεντρώνονται στα φωνητικά με τον Warrior να προσπαθεί να πιάσει τους στόχους του ακούγοντας πάντα SLAYER στα ακουστικά του πριν ξεκινήσει να γράφει τα φωνητικά του. Το αποτέλεσμα πλησιάζει στις προσδοκίες τους και ηχογραφείται η διασκευή των WALL OF VOODOO (“Mexican radio”).
Στόχος των CELTIC FROST ήταν να κάνουν τους guest τους να νιώθουν πως δεν είναι υπό πλήρη καθοδήγηση. Μάλιστα ήταν όλοι τους εντυπωσιασμένοι που κλήθηκαν να συμμετάσχουν απλώς για μερικά δευτερόλεπτα ενός τελικού αποτελέσματος ηχογραφήσεων. Ο Michael Flexig (ΖΕΝΟ) αναλαμβάνει να εμπλουτίσει πολλά κομμάτια με τα φωνητικά του που συναντώνται σε σημεία με τα αντίστοιχα του Reed St Mark. Και οι δύο μένουν στην αφάνεια με τη χρήση ψευδώνυμων στα credits του δίσκου! Η υψίφωνος Claudia-Maria Mokri ξανασυνεργάζεται με το γκρουπ αλλά αυτή τη φορά τους αφήνει με ανάμικτα συναισθήματα μετά από πολύωρες προσπάθειες να εμβαθύνει στα “Mesmerised” και “Tristesses De La Lune”. O Martin παίρνει την πρωτοβουλία να καλέσει τη Manu Moan των THE VILLIES βάζοντας τις άκρες που είχε στο γαλλικό τμήμα της Ελβετίας να τους προσεγγίσει. Το αποτέλεσμα είναι πέρα από κάθε προσδοκία δίνοντας στο γαλλικό ποίημα την υπόσταση που επιθυμούσαν διακαώς!
ΜΙΞΗ ΤΟΥ ΔΙΣΚΟΥ
Απρίλιος
O Jan κρίνεται από την μπάντα ανεπαρκής να δώσει την ενέργεια και τον ήχο που θέλει το γκρουπ σαν τελικό αποτέλεσμα! Τα προβλήματα έρχονται ακόμα και από την Ελβετία: η εταιρία που παρέχει τον εξοπλισμό τους ξεκινά αγωγές εναντίον τους για χρέη! Η απογοήτευση οδηγεί στην απόγνωση και στο συμπέρασμα πως ο Jan Nemec δε θα έπρεπε να είναι μηχανικός ήχου αυτού του project από την πρώτη μέρα! Ο Frank Bornermann δεν μπορεί να βοηθήσει στο ελάχιστο και ο Karl της Noise ξεκαθαρίζει για πρώτη φορά τη θέση της εταιρίας: «Κανείς δε θα αγοράσει το δίσκο γιατί αποτυγχάνει να χτυπήσει συγκεκριμένη αγορά!».
«Η Noise ήθελε ουσιαστικά ένα “Το Megatherion part 2” μιας και είχε τόσο μεγάλη επιτυχία αυτό το άλμπουμ. Οι εταιρίες δε βλέπουν τη μουσική ως τέχνη αλλά ως προϊόν που απλώς επενδύουν λεφτά. Είναι όπως για έναν αρτοποιό ένα είδος ψωμίου: Αν δεν πουλάει σταματάμε να το παράγουμε! (Ain)».
«Η Noise έφτασε στο σημείο να δώσει λεφτά πίσω από την πλάτη μας στον Jan Nemec ώστε να αλλάξει τις τελικές μίξεις του δίσκου για να ηχεί όπως ήθελε εκείνη (Warrior)».
Η πικρία και η απογοήτευση στις τάξεις του γκρουπ, είναι πλέον στο απόγειο τους… Όμως το βράδυ εκείνο θα έφταναν και στο ζενίθ και η δημιουργική ευφυΐα τους: Ο Lothar Krist ετοιμάζει την ορχήστρα στο studio που προσπαθεί να εναρμονιστεί με το υλικό που «χάνει σε ρυθμό και λογική». Πόσο διαφορετικό τους φάνταζε από το υλικό που ήταν συνηθισμένοι να εκτελούν! Όσο περνά η ώρα η χημεία του γκρουπ με την ορχήστρα φέρνει τον Jan να ηχογραφεί ακόμα και την προετοιμασία των μουσικών. Μέρη από αυτά τα warm ups χρησιμοποιήθηκαν στο “On in their pride” και στις ηχογραφήσεις του “Vanity/Nemesis” τρία χρόνια μετά! Ο Lothar Krist ευτυχώς ακολουθεί πιστά τις επιταγές των κομματιών εξαντλώντας τα χρονικά περιθώρια που του δίνονται αποδίδοντας τελευταίες παρτιτούρες το πρωινό πριν από την ηχογράφηση με την ορχήστρα! Κι όλα αυτά σε εποχή που άλλες μπάντες προτιμούσαν να χρησιμοποιήσουν synthesizers αντί για ορχήστρα κλασικής μουσικής!
«Μετά από χρόνια μπορούσες να συναντήσεις μουσικούς με κλασική παιδεία να έχουν εμπειρία σε ηχογραφήσεις με heavy rock μπάντες. Όμως τότε ήταν πρωτόγνωρο για αυτούς να έρθουν σε επαφή με το heavy metal και κυρίως με τέτοιου είδους υλικό. Μισούσαν το heavy metal και ήταν εντελώς ασυνήθιστο για αυτούς να κάνουν κάτι τέτοιο. Όμως για εμάς ήταν ένα στοίχημα και αν και δύσκολο καταφέραμε να τους δώσουμε να καταλάβουν τι θέλαμε ώστε να ολοκληρωθεί το εγχείρημα μας (Warrior)».
Το αποτέλεσμα φαντάζει εξωτικό με τις αντιθέσεις να δίνουν πρωτόγονη αίσθηση στη βαρύτητα των riff που σπάει με τη χρήση πολλών μελωδικών σημείων δοσμένα με πολλούς και διαφορετικούς ήχους. Μόνο το γκρουπ σε αυτή την εξάμηνη περιπλάνηση στην κεντρική Ευρώπη είχε αντιληφθεί τι είχε κάνει… Ή μήπως όχι;
Το τέλος της πρώτης ακρόασης βρίσκει στον καναπέ τον Warrior και τον Ain να κοιτάζονται τρομαγμένοι… «Τι είναι αυτό το τέρας που δημιουργήσαμε;» Τίποτα μετά από τη δημιουργία θα ήταν όπως πριν, τόσο για τους ίδιους όσο και για ολόκληρο τον μεταλλικό κόσμο – και όχι μόνο!
AFTER THE PANDEMONIUM
Οι μετασεισμοί των ηχογραφήσεων του δίσκου συνεχίζονται οδηγώντας το γκρουπ στο τραγικό συμπέρασμα ότι δεν πρόκειται να ξανασυνεργαστούν με καμία εταιρία στο μέλλον, πόσο μάλλον με τη Noise. Όντας απογοητευμένοι, κυρίως λόγω του νεαρού της ηλικίας τους, αποφασίζουν να αποσυρθούν ολοκληρωτικά από όλη τη φάση της μουσικής βιομηχανίας τινάζοντας την καριέρα τους στον αέρα. Λογάριαζαν όμως χωρίς τον Christopher Bruckner! Έχοντας attitude που δεν τους άφησε κανένα περιθώριο αντίδρασης, διαλύει τις αμφιβολίες τους κάνοντας τους να νιώθουν χαζοί που θέλουν να τα παρατήσουν. Η αισιοδοξία ξαναέρχεται στο στρατόπεδο των Ελβετών απορρίπτοντας οποιαδήποτε σκέψη για να τα παρατήσουν!
Ο «σωτήρας τους» – όπως αποκαλούν τον manager τους – κανονίζει και την επερχόμενη περιοδεία που θα τους καθιέρωνε και ως μεγάλη live μπάντα! Η περιοδεία θα ήταν ανεξάρτητη από τη Noise, γεγονός που τους έθετε εκτός Ευρώπης. Όλα αυτά γίνονταν ώστε να βρεθεί τρόπος να αποδεσμευτούν από τη Noise χωρίς περαιτέρω προστριβές και μηνύσεις που θα τους δημιουργούσαν προβλήματα. Αυτό θα σήμαινε πέρα από οικονομική καταστροφή και κακή φήμη στη μουσική βιομηχανία κάνοντας τις υπόλοιπες εταιρίες να τους αποφεύγουν!
ΟΝΕ ΙΝ ΤΗΕIR PRIDE TOUR – ΑΓΓΛΙΑ
Η ICM στη Νέα Υόρκη αναλαμβάνει να τους οργανώσει το αμερικάνικο σκέλος της δεύτερης αμερικάνικης περιοδείας της καριέρας τους. Όλα ξεκινούν τον Οκτώβριο με τους Concert Lighting από το Birmingham να τους υποστηρίζουν και το γκρουπ έχει τον πλήρη έλεγχο του merchandise! Έτσι είχαν και πολύ καλή ποιότητα στα προϊόντα τους και τα πρώτα χρήματα μετά από πολύ καιρό που τα είχαν ανάγκη! Η Noise κυκλοφορεί εσπευσμένα το “I won´t dance” EP χωρίς να δίνει σημασία στο απαραίτητο videoclip που θα τους συνόδευε σε αυτήν την περιοδεία. To κομμάτι αποκτά μεγάλο airplay στην Αμερική και γίνεται το πιο γνωστό κομμάτι της καριέρας τους. Αν είχε βγει στον αέρα και το video clip τα πράγματα θα ήταν σίγουρα ακόμα καλύτερα γι’ αυτούς!
Ο “Big” Mick Hughes αναλαμβάνει το ρόλο του μηχανικού ήχου δίνοντας τους εξωπραγματικά καλό ήχο στις συναυλίες τους. Η τεχνογνωσία και η εμπειρία του με μπάντες όπως οι BLACK SABBATH, JUDAS PRIEST, METALLICA ήταν εγγύηση για την περιοδεία που περιελάμβανε μικρά clubs, αλλά και ιστορικά venues όπως το Hammersmith! O ήχος τους αγγίζει το «larger than life» απόλυτο ιδεώδες των 80’s και ο Bruckner εισάγει στην καθημερινότητα τους τις μετακινήσεις με δικό τους λεωφορείο και ξεχωριστό φορτηγό για τον εξοπλισμό τους! Οι special guests KREATOR είναι κι αυτοί στη Noise και έχουν να αντιμετωπίσουν κι εκείνοι τα ίδια: καθόλου λεφτά να φάνε, αλλά ακόμα και να αγοράσουν χορδές για τις κιθάρες τους! Και με την ανεπάρκεια crew να τους βοηθάει ακούγονται εντελώς χάλια σε όλες τις εμφανίσεις αν και αποδίδουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους επί σκηνής.
“Μας φαντάζονταν σαν τους μουσικούς που συνεργάζονται με μεγάλους μουσικούς από κλασικές ορχήστρες, ενώ δεν είχαμε λεφτά να πάρουμε χορδές ή drum sticks!” (Warrior)
Η παρουσία του δεύτερου κιθαρίστα, Ron Marks, δίνει έναν πρωτόγνωρα ώριμο ήχο στην μπάντα που πλέον παρουσιάζεται καλύτερη από ποτέ. Στο τέλος της περιοδείας. όμως, διαφαίνεται ο συμβιβασμός που έχει κάνει μπαίνοντας στους CELTIC FROST μιας και εξ αρχής δεν κολλούσε με τη φάση των υπόλοιπων.
“Δε θέλαμε να βγούμε επί σκηνής με 10 κλασικούς μουσικούς, τουλάχιστον θέλαμε έναν καλό κιθαρίστα να «γεμίζει» τον ήχο μας που είχε γίνει πολύπλοκος στα καινούρια κομμάτια. Όλοι ξέραμε πως ο Ron δεν ταίριαζε με την μπάντα και κάποια στιγμή θα έφευγε, γεγονός που έγινε ακόμα πιο προφανές όταν έγιναν κάποιες συζητήσεις για κάποιον νέο δίσκο μελλοντικά. Έτσι με το τέλος της περιοδείας απλώς έφυγε από την μπάντα χωρίς να συζητήσει μαζί μας τίποτα.”
Ο ντράμερ, Reed St Mark, αποκτά και επίσημα σε αυτήν την περιοδεία συλλογή από γόβες που του δίνουν οι γυναίκες που έρχονται να τους δουν στις συναυλίες. Τα γοβάκια τοποθετούνται επιμελώς από το crew πάνω στο drumkit και κάνουν το Reed περήφανο για τις κατακτήσεις του στο ασθενές φύλο γι’ άλλη μια φορά!
31 Οκτωβρίου οι CELTIC FROST δίνουν την ιστορική συναυλία στο Hammersmith Odeon του Λονδίνου. Οι κριτικές από τον τύπο αποθεωτικές και το κοινό είναι κάτι παραπάνω από εκδηλωτικό φέρνοντας ευφορία τόσο στους ίδιους επί σκηνής όσο και στο crew. Ο “Big” Mick γνωστός χωρατατζής παρασέρνει και το υπόλοιπο crew στο δεύτερο μισό της συναυλίας να μιμηθούν τα φωνητικά του Warrior από την ενδοεπικοινωνία, σκορπώντας γέλια πάνω και κάτω από τη σκηνή. Ιδανικό τέλος στη βρετανική επέλαση των Ελβετών χωρίς να έχει κυκλοφορήσει ακόμα το άλμπουμ!
Επιστροφή στην Ελβετία για τον Warrior και τον Ain που προσπαθούσαν να αποδεσμευθούν από τη Noise. Ο ντράμερ, Reed St Mark, πήρε τον εξοπλισμό του και πήγε στη Νέα Υόρκη περιμένοντας τους για το αμερικάνικο σκέλος της περιοδείας – κίνηση που δεν πέρασε απαρατήρητη.
“Ο Reed απλώς έπαιζε drums στην μπάντα. Κατ’ ουσίαν δε συνέβαλε μουσικά στη δημιουργία του δίσκου. Όμως εκτελεστικά η παρουσία του αποδείχτηκε κρίσιμη στο τελικό αποτέλεσμα.” (Warrior)
ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΣΚΟΥ
Στις 2 Νοεμβρίου το άλμπουμ κυκλοφορεί προκαλώντας τρόμο στους ορκισμένους οπαδούς τους και οργή στους παραδοσιακούς thrashers. Προκάλεσαν όμως και την περιέργεια στο κοινό που καλούσαν εμμέσως να τους προσεγγίσουν με καταχωρήσεις σε εφημερίδες και περιοδικά που είχαν μηδενική επαφή με το metal. Το αποτέλεσμα τους έφερε ενώπιον πολλών εκπλήξεων φέρνοντάς τους με το “Into the pandemonium” στην εμπορική επιτυχία και στην αναγνώριση που δε φανταζόντουσαν ποτέ ότι θα έφταναν, μετά από αυτήν την οδύσσεια!
“Μας εκβίαζαν για τέσσερις μήνες και δεν πέρασε ούτε μια μέρα χωρίς να τσακωθούμε με την εταιρία. Δεν ήθελαν να ηχογραφήσουμε έναν πειραματικό δίσκο, αλλά ένα ευθύ thrash δίσκο. Με το πέρας των ηχογραφήσεων μας είπαν στα μούτρα πως ο δίσκος είναι καταστροφή, όμως έγινε η αιτία να θεωρούμαστε μια ασυνήθιστη μπάντα και όρισε τους CELTIC FROST. Υποτίθεται πως σε μια εταιρία θα έπρεπε να είναι ειδικοί στη μουσική. Στη δική μας περίπτωση ήταν εντελώς αδαείς μιας και δεν είχαν διορατικότητα να καταλάβουν πως αυτή ήταν μια πρωτοποριακή δουλειά. Και φυσικά ούτε λόγος για το αν άλλες μπάντες θα ακολουθούσαν αυτήν την κατεύθυνση.” (Warrior)
Οι αντιδράσεις από τον τύπο ήταν διφορούμενες προκαλώντας σύγχυση τόσο στο κοινό τους όσο και στους ίδιους που ξεκινούσαν την πιο πετυχημένη παγκόσμια περιοδεία της καριέρας τους. Το 0/100 από το διάσημο Metal Forces έχει μείνει στην ιστορία και το κείμενο αντικατοπτρίζει την νοοτροπία και τις αντιλήψεις των μεταλλάδων των 80’s διά στόματος Bernand Doe στο τεύχος.
“Οσο κι αν ακούγεται οξύμωρο η κριτική αυτή ήταν κάτι σαν είδος ριζοσπαστικού promotion για εμάς! Σχεδόν όλοι είχαν την περιέργεια να ακούσουν τι ήταν αυτό που παρουσιαζόταν ως κακό άλμπουμ.” (Warrior)
Οι σχέσεις του περιοδικού αυτού με την μπάντα ήταν κακές από την εποχή των HELLHAMMER αποκαλώντας τους ως «τη χειρότερη μπάντα στο σύμπαν», κάτι που συνεχίστηκε και με τους CELTIC FROST τα επόμενα χρόνια.
“Το Metal Forces ήταν το σημαντικότερο περιοδικό εκείνης της εποχής. Αυτόν καιρό ετοιμάζω το βιβλίο για τους HELLHAMMER και με την ευκαιρία μίλησα μαζί του για εκείνα τα κείμενα. Έχει βέβαια αλλάξει γνώμη έχοντας ωριμάσει και δει τα πάντα με άλλη οπτική γωνία.” (Warrior)
H αξία αυτής της δισκοκριτικής είναι μεγάλη καθώς δεν έχει ξαναμηδενιστεί άλμπουμ, ήδη, πετυχημένου συγκροτήματος με μεγάλη βάση οπαδών από μεγάλο περιοδικό και μάλιστα από τον αρχισυντάκτη του! Κι όλα αυτά ενώ η μπάντα κάνει την πιο πετυχημένη περιοδεία της καριέρας του και ανήκει σε μεγάλη ανεξάρτητη εταιρία. Έκτοτε κανείς δεν ξανατόλμησε να αφορίσει κάποιο ανάλογο εγχείρημα metal μπάντας. Έτσι έφτασε ο μεταλλικός κόσμος πολλές φορές στο άλλο άκρο αποθεώνοντας άκριτα οποιασδήποτε σύγκλιση του metal με «παράξενα» στοιχεία στο βωμό του πειραματισμού και της αναζήτησης! Ποιος θα τολμούσε άλλωστε να την πατήσει όπως εκείνος και να γίνει κείμενο του αντικείμενο χλευασμού;
“Εκείνη την εποχή το metal έπρεπε να ηχεί με πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Αν ακουγόσουν διαφορετικά δεν ήσουν αποδεκτός, όπως κι αν είχες keyboards. Δεν ενδιαφερόμασταν όμως για όλα αυτά ούτε για το τι πίστευε ο κόσμος. Για εμάς δεν ήταν κάτι αφύσικο να έχεις τέτοιου είδους κομμάτια σε έναν δίσκο. Ο Martin κι εγώ ακούγαμε και άλλα στυλ μουσικής όπως κλασική, jazz, new wave και συγκεκριμένες φόρμες της pop μουσικής. Γενικώς ο,τιδήποτε άγγιζε τα συναισθήματα μας το προσεγγίζαμε. Και δεν μπορούσαμε με τίποτα να καταλάβουμε γιατί δεν μπορούσε κάποιος να ενσωματώσει αυτούς τους ήχους στο heavy metal.” (Warrior)
Όλες οι συμφωνίες έμειναν στα χαρτιά οδηγώντας τους σε αλλεπάλληλα αδιέξοδα
“Και όχι μόνο αυτό, αλλά και δεν χρηματοδότησαν το video clip για το “I won´t dance”, αλλά ούτε και για το “Mexican radio” όπως είχαμε συμφωνήσει. Και για τα δυο video clip είχε ήδη σχεδιαστεί το concept με το οποίο θα γυρίζονταν! Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μην έχουμε την παραμικρή προώθηση για το άλμπουμ! Παρόλα αυτά κατάφερε και έγινε το πιο πετυχημένο άλμπουμ της καριέρας μας.” (Warrior)
Και τα κατάφεραν γιατί ο κόσμος είχε αρχίσει να αντιδρά θετικά σε αυτό που πήγαιναν να κάνουν. Το παράξενο θα ήταν να είχαν κι από εκείνους αρνητικές αντιδράσεις.
“Δεν ξεκινήσαμε αυτό το άλμπουμ με σκοπό να είναι αντικομφορμιστικό ή να έχει κάτι νεωτεριστικό. Εκείνο που είχε για εμάς σημασία είναι να εκφράσουμε την αγάπη μας και για άλλα είδη μουσικής που θεωρούσαμε πως μπορούσαν να εμπλουτίσουν τον ήχο μας.” (Warrior)
Το metal εξέφραζε δειλά-δειλά και άλλες πλευρές της μουσικής προκαλώντας συναισθηματική φόρτιση με την προσθήκη στοιχείων που πριν φάνταζαν ασύνδετα μεταξύ τους!
“Λατρεύω τα γυναικεία φωνητικά και στην κλασική μουσική, αλλά και στο gothic όπως στους SIOUXSIE AND THE BANSHEES και τους DEAD CAN DANCE. Ήμασταν πεπεισμένοι πως θα μπορούσαμε να δείξουμε και άλλα συναισθήματα κάνοντας τον ήχο μας πολυδιάστατο. Από το 1982 η μουσική που επιλέγαμε να παίξουμε ήταν «παράξενη» και είχαμε πάντα εχθρούς γύρω μας. Ακόμα και σήμερα δεν είμαστε κοινώς αποδεκτή μπάντα, γεγονός που με χαροποιεί!” (Warrior)
Επί σκηνής τα φωνητικά αυτά δεν αποδόθηκαν πότε μέχρι σήμερα! Όμως δεν κατάφεραν απλώς να τα εισάγουν, αλλά να δώσουν και το αρχέτυπο της ένωσης τους με το metal δίνοντας άλλη διάσταση στο τι είναι ακραίο στη metal μουσική. To ίδιο ακριβώς ισχύει και για την παρουσία των συμφωνικών μερών και την προσθήκη ορχήστρας στις ενορχηστρώσεις των «πειραματικών» metal δίσκων.
“Υπήρχαν μπάντες από τη δεκαετία του ‘70 που είχαν συνεργαστεί με ορχήστρες. Οι δουλειές των EMERSON LAKE AND PALMER, ROXY MUSIC και DEEP PURPLE με τις κλασικές ορχήστρες ήταν πολύ συναρπαστικές για εμένα. Όταν άρχισα να παίζω μουσική ήθελα να κάνω κι εγώ κάτι ανάλογο με το thrash metal. Μπορεί να θεωρούμαστε οι πρώτοι που το κάναμε στο metal, αλλά υπήρχαν μουσικοί που το είχαν ήδη κάνει πρώτοι σε άλλα στυλ μουσικής.”
Τα φωνητικά κάνουν εξ αρχής αίσθηση με τη new wave προσέγγιση τους που οφείλει πολλά στον frontman των CHRISTIAN DEATH. Κι αυτή η αλλαγή έδωσε και μια διαφορετική δομή σχεδόν σε όλα τα κομμάτια του δίσκου παρουσιάζοντας τους πιο απρόβλεπτους από τα μονοκόματα thrash μέρη του παρελθόντος. Εδώ οι μελωδίες εναλλάσσονται με μελωδικά ρεφρέν που δημιουργούν ένα ολόκληρο σύμπαν πρωτόγνωρο για τη σκηνή της εποχής εκείνης.
“Από την αρχή της γνωριμίας μου με τον Martin, ο Rozz Williams ήταν από τους αγαπημένους μας μουσικούς. Στα φωνητικά με επηρέασε σε μεγάλο βαθμό κάτι είναι εμφανές στο new wave στυλ των φωνητικών που έκανα γι’ αυτό το άλμπουμ, όπως και τα αντίστοιχα φωνητικά που έκανα και για το “Monotheist” πρόσφατα”. (Warrior)
Το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα τα χρησιμοποιεί αποδεικνύει ότι το εγχείρημα δεν είχε απλώς πειραματική διάσταση, αλλά ήξεραν πολύ καλά τι ήθελαν να κάνουν και που να καταλήξουν.
ONE IN THEIR PRIDE TOUR – ΑΜΕΡΙΚΗ
Η επιστροφή στην Ελβετία τους φέρνει ενώπιον ευχάριστων νέων από τον τραπεζικό τους λογαριασμό και δυσάρεστων εξελίξεων για το σπάσιμο του συμβολαίου με τη Noise. Σε αυτό το κλίμα ξεκινά η αμερικάνικη περιοδεία που στο πρώτο της σκέλος ήταν co-headliners με τους EXODUS. Τα δύο γκρουπ δεν κολλάνε μεταξύ τους, κάτι που είναι εμφανές στο κοινό. Στις αρχές του Δεκέμβρη ξεκινούν και τα δύο γκρουπ ως support των ANTHRAX που είχαν τεράστια δημοτικότητα, κυρίως, λόγω του single “I am the man”! Τους δόθηκε έτσι η δυνατότητα να παίξουν σε αρένες με πάρα πολύ κόσμο και σε κοινό που δεν είχε ξαναέρθει σε επαφή με τη μουσική τους. Όμως οι headliners είχαν και τον εξοπλισμό και το crew για να τους υποστηρίξει, κάτι που οι CELTIC FROST δεν είχαν. Το τέλος της περιοδείας θα είναι οδυνηρό για την πορεία τους.
Η 8η Δεκεμβρίου θα είναι η αρχή του τέλους στην πορεία τους σαν γκρουπ. Ο Bob Donelly θα τους συναντήσει αυτοπροσώπως για να τους ενημερώσει ότι η Noise δεν αποδέχεται τη διακοπή του συμβολαίου ούτε, έστω, την αναπροσαρμογή του. Τα γεγονότα αποκαρδιώνουν το manager τους που αποφασίζει τη διακοπή χρηματοδότησης των προσπαθειών τους και όλα τινάζονται στον αέρα!
“Είχαμε πρόταση να κάνουμε περιοδεία με τους BLACK SABBATH/ ANTHRAX στην Αμερική, Ασία και Αλάσκα. Όμως πως θα γινόταν αυτό χωρίς χρήματα; Έπρεπε να δώσουμε ως εγγύηση τον εξοπλισμό μας στο crew γιατί τις τελευταίες δύο βδομάδες της περιοδείας δεν είχαν πληρωθεί! Αναγκαστήκαμε να ζητήσουμε από φίλο μας στην Ελβετία να μας πληρώσει τα αεροπορικά εισιτήρια για να επιστρέψουμε στην πατρίδα μας!” (Ain)
“14 μήνες αφού παλέψαμε με την εταιρία η μπάντα ήταν κατεστραμμένη. Ήταν πολύ δύσκολο να επιβιώσει η μπάντα μετά από όλα αυτά! Οι πραγματικοί CELTIC FROST πέθαναν εκείνες τις μέρες και ήταν ολέθριο λάθος μου που προσπάθησα να τους ξαναφτιάξω! Όμως δεν είχα τίποτε άλλο στη ζωή μου. Οι CELTIC FROST ήταν όλη μου η ζωή! Με όρισαν σαν άνθρωπο και δεν μπορούσα να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς αυτούς! Όμως το έκανα με καινούριους μουσικούς και αυτό ήταν μεγάλο λάθος που μετανιώνω πικρά!” (Warrior)
“Επιστρέφοντας έπρεπε να βρούμε κανονικές δουλειές για να μπορέσουμε να πληρώσουμε το ενοίκιο και τους λογαριασμούς μας. Κι όλα αυτά την εποχή που πουλούσαμε τους περισσότερους δίσκους και κάναμε sold out συναυλίες στο Hammersmith φτάνοντας έτσι στην κορυφή της καριέρας μας! Η δικαστική διαμάχη με τη Noise μας κατέστρεψε οικονομικά και οι διαφορές με τον Martin ήταν μεγάλες. Εκείνος ήθελε να συνεχίσει την μπάντα σε πιο μελωδικές heavy rock φόρμες, ενώ εγώ ήθελα να συνεχίσουμε στο στυλ των κομματιών που είχα γράψει (“Mesmerised”,“Sorrows of the moon”).” (Ain)
“Ο Reed είναι εξαιρετικός ντράμερ και καλός φίλος, αλλά έφυγε στα δύσκολα. Δεν είχε υπογράψει κανένα συμβόλαιο με την μπάντα και μπορούσε να το κάνει όποτε ήθελε! Θέλαμε όμως η μπάντα να είναι ενωμένη και πιστή σε αυτά που ήθελε να κάνει! Στο τέλος συζητούσαμε μόνο για λεφτά, ενώ εμένα πάντα με ενδιαφέρει πρώτιστα η μουσική.” (Warrior)
“Διαλύσαμε γιατί ο Ron έφυγε απλώς, ο Reed δεν ενδιαφέρθηκε για την μπάντα και μείναμε μόνοι μας. Όμως δεν είχε να κάνει με διαφορές που είχαμε μεταξύ μας ή υπήρχε κάποιος που έλεγε σε κάποιον να κάνει κάτι και δεν το έκανε!” (Ain)
“Ο ιδιοκτήτης της Noise τώρα είναι χρεωμένος στις τράπεζες με πολλά εκατομμύρια ευρώ. Για ακόμη μια φορά αποδόθηκε δικαιοσύνη στην πορεία του χρόνου και είμαι πολύ ικανοποιημένος γι’ αυτό!” (Warrior)
“Τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη μας επαφή με τη μουσική βιομηχανία και μετά από τρεις πετυχημένους δίσκους ήμασταν αναγκασμένοι να δουλεύουμε για να αυτοσυντηρούμαστε και να αγοράζουμε χορδές για τις κιθάρες μας. Αυτό ήταν ταπεινωτικό! Η βιομηχανία είναι γεμάτη καρχαρίες! Ακόμα και σήμερα είναι έτσι και δεν έχει αλλάξει κάτι! Απλώς εμείς είχαμε την ατυχία να πέσουμε στους μεγαλύτερους! Κανείς δε μου έμαθε πώς να επιβιώσω σαν επαγγελματίας στη μουσική βιομηχανία γιατί ήμουν μόλις 16 όταν ξεκινήσαμε!” (Ain)
INTO THE PANDEMONIUM part II
Τα επόμενα βήματα δεν ικανοποιούν το Warrior που φτάνει στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ‘90 στην απόφαση να ξαναπλησιάσει τον ήχο του “Into the pandemonium”, κάνοντας την προσπάθεια για ένα part II πολλά χρόνια πριν τα sequels που έγιναν «μόδα» στο metal!
“Με το “Under the Apollyon Sun” θέλαμε το 1992 να επαναφέρουμε τους παλιούς CELTIC FROST και να παίξουμε στο ίδιο μήκος κύματος με το “Into the pandemonium”. Γράψαμε πολλά demos και πολλούς στίχους για εκείνο το άλμπουμ, όμως, δεν καταφέραμε να το ολοκληρώσουμε ποτέ. ” (Warrior)
Κάποιες ηχογραφήσεις αυτής της προσπάθειας υπάρχουν στη συλλογή “Parched with thirst am I and dying” που σήμανε και το τέλος τους… ή μήπως όχι;
“ Όταν διαλύσαμε τότε δεν ήθελα να πιστέψω πως οι CELTIC FROST είχαν τελειώσει. Ακόμα κι όταν φόρμαρα τους APOLLYON SUN δεν το πίστευα. Το τελικό άλμπουμ υπό τον τίτλο “Necronomicon” έχει σχεδιαστεί από το 1984 πως και πότε θα κυκλοφορήσει. Υπάρχει ήδη γραμμένο υλικό γι’ αυτό το τελικό άλμπουμ!” (Warrior)
Στην πορεία τους μέχρι την επανασύνδεση οι APOLLYON SUN παρουσίασαν το “Babylon fell” εξαιρετικά στο tribute της Dwell Records “In memory of CELTIC FROST”. Λίγα χρόνια μετά μια ανάλογη κίνηση σε επίσημο άλμπουμ τους έβαλε σκέψεις για πιθανές «διασκευές» παλιών τους κομματιών.
“To “Messiah” των HELLHAMMER το διασκευάσαμε στο “Sub” των APOLLYON SUN γιατί σε κάθε πρόβα της μπάντας το παίζαμε και μας άρεσε πάρα πολύ. Όμως δεν πρόκειται να ακουμπήσω για κανένα λόγο κάποιο κομμάτι από το παρελθόν μου γιατί θεωρώ πως όλα αυτά είναι ιερά.” (Warrior)
INTO THE EYES OF MARTIN AND THOMAS
“Κανείς μας δεν περίμενε ότι θα γινόταν ένα κλασικό άλμπουμ, κάτι που έχει επικρατήσει πλέον! Ξέραμε πως κάναμε κάτι με πολύ ρίσκο μιας και πειραματιζόμασταν με πολλά διαφορετικά στυλ! Όταν το κάναμε δεν ξέραμε ούτε οι ίδιοι που θα μας οδηγούσε όλο αυτό. Θεωρώ, όμως, πως δεν έχει τόσο διαχρονικό ήχο όσο οι προηγούμενες δουλειές μας. Η παραγωγή θα μπορούσε να ήταν καλύτερη και πολλά από αυτά που κάναμε τότε και φάνταζαν τότε πρωτοποριακά τώρα δείχνουν παρωχημένα” (Ain)
Θα ήταν όμως όλα έτσι αν δεν είχαν προβλήματα να αντιμετωπίσουν;
“Σίγουρα τα πράγματα δε θα είχαν αυτήν την τελική κατάληξη. Κι όμως ήταν καλύτερα που έγιναν έτσι γιατί πεισμώσαμε και δώσαμε όλη μας την ψυχή σε αυτό το εγχείρημα και τελικά τα καταφέραμε. Το συνολικό αποτέλεσμα και η παρουσίαση του δίσκου δεν είναι αυτή που θέλαμε, αλλά σίγουρα όλα θα ήταν αλλιώς χωρίς τα προβλήματα. Μου αρέσει όμως όπως έγιναν έτσι τα πράγματα, γιατί σαν άνθρωπος δε σκέφτομαι με τη λογική τι θα γινόταν αν κάτι ήταν αλλιώς! Πάντως δεν είχαμε σκοπό να κάνουμε έναν αντισυμβατικό δίσκο. Σε καμία περίπτωση δεν έγινε κάτι επίτηδες! Απλώς το είχαμε σχεδιάσει καιρό και ακολουθούσαμε όσα πιστεύαμε!” (Warrior)
THE LEGACY OF PANDEMONIUM
Για τους CELTIC FROST το 1987 ήταν σίγουρα το έτος με τα περισσότερα σκαμπανεβάσματα στην ιστορία τους. Και την επιλογή τους να τα βάλουν με όλους και να μη συμβιβαστούν ούτε στο ελάχιστο τους έφερε στο απόλυτο μηδέν. Έφερε όμως τη μεταλλική σκηνή σε ριζική αλλαγή τόσο στις αντιλήψεις της στο ηχητικό μέρος όσο και στο θέμα της εμφάνισης. Οι διαμάχες για το τι είναι metal και τι όχι σταμάτησαν, οι φωτογραφήσεις των γκρουπ άρχισαν να γίνονται πιο «προσεκτικές» και τα εξώφυλλα των δίσκων έβαλαν τους ακροατές στη λογική του «fine art». Κατά κάποιο τρόπο μπορούμε να ισχυριστούμε ότι υπάρχει metal πριν το Pandemonium και μετά το Pandemonium.
“Αυτές είναι πολύ βαριές λέξεις για εμένα. Απλώς προσπαθώ να κάνω αυθεντικούς δίσκους και μερικές φορές καταλήγω σε κακούς δίσκους.” (Warrior)
Όσο κι αν φαίνεται βαρύγδουπο αυτό, η νέα εποχή έφερε μπάντες σαν τους ULVER που με το “Marriage of William Blake´s Heaven and hell” βούτηξαν στο trip hop των 90’s με τον ίδιο τρόπο που έκαναν εκείνοι στα 80’s με το new wave. Οι κλασικοί μουσικοί πλέον συνεργάζονται χωρίς complex ή δυσκολίες με τους metal μουσικούς και το κοινό είναι πλέον πιο ανοιχτόμυαλο από ποτέ. Κυρίως, όμως, ώθησε τις ευρωπαϊκές μπάντες προς αυτήν την κατεύθυνση μιας και ο προσανατολισμός του δίσκου ήταν πιο κοντά στην κουλτούρα αυτών των λαών
“To άλμπουμ αυτό ερέθισε τη φαντασία μας να πειραματιστούμε με ό,τι μουσική μας άρεσε χωρίς να περιοριζόμαστε. Και η αξία του αυτή είναι ανεκτίμητη. Προσδιόρισε ουσιαστικά τη νοοτροπία που θα έπρεπε να έχουμε από εδώ και πέρα!” (Hans Rutten, THE GATHERING)
Η προσπάθεια τους εκείνη τη χρονιά αποτελεί παράδειγμα θάρρους και πίστης στα οράματα για όλους μας, μουσικούς και μη! Γιατί δεν έχει τίποτα μεγαλύτερη αξία από το να προσπαθείς για όσα πιστεύεις και οραματίζεσαι. Και σίγουρα κάποια στιγμή θα δικαιωθείς! Ελπίζω να το απολαύσουμε όπως μας έχουν υποσχεθεί και επί σκηνής με τη συνοδεία συμφωνικής ορχήστρας σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια όπως του αξίζει!
DELETED BOOKLET AND PHOTO SESSIONS
Το booklet του δίσκου είχε ως στόχο να οπτικοποιήσει με πλήρη τρόπο το ηχητικό τοπίο του άλμπουμ. Το αποτέλεσμα, όμως ήταν οδυνηρό για τους ίδιους μιας και το πολυσέλιδο ένθετο, στο μέγεθος του βινυλίου, αντικαταστάθηκε από ένα προχειροφτιαγμένο ασπρόμαυρο ένθετο που απλώς «έντυνε» το βινύλιο και «διαφήμιζε» και τις άλλες κυκλοφορίες της εταιρίας! “Περιελάμβανε μια σελίδα για τον καθένα από τους τρεις μας με ξεχωριστές φωτογραφήσεις πέρα από της μπάντας. Στόχος του ήταν να παρουσιάσει τα μέλη του γκρουπ ξεχωριστά περιλαμβάνοντας στοιχεία για τον καθένα μας καθώς και κείμενα δικά μας δίνοντας μια πιο «προσωπική» οπτική στο τελικό αποτέλεσμα. Το υπόλοιπο μέρος του booklet είχε τους στίχους με σχόλια της μπάντας καθώς και πολλές φωτογραφίες της μπάντας. Όλα ήταν, σε άριστης ποιότητας, έγχρωμη εκτύπωση.” (Warrior)
“Πρέπει να ήταν τετρασέλιδο έχοντας σκίτσα που είχαμε κάνει μόνοι μας. Σίγουρα πάντως είχε τη χειρόγραφη γραμματοσειρά που χρησιμοποιούσε ο Thomas σε όλες μας τις κυκλοφορίες” (Ain)
Το booklet αυτό ήταν κάτι σαν μύθος για την κυκλοφορία αυτή που θα αποκαλυπτόταν με την επανακυκλοφορία του με την επιμέλεια των ίδιων δώδεκα χρόνια μετά.
“Πρεπει να χάθηκαν όλα κατά τη διάρκεια της μετακόμισης των γραφείων της Noise. Χάθηκαν μέχρι και τα πρωτότυπα για όλες τις κυκλοφορίες μας και σαν HELLHAMMER και σαν CELTIC FROST!” (Ain)
“Δυστυχώς δε βρήκαμε τίποτα. Το πρωτότυπο είχε εξαφανιστεί και δεν υπήρχε κανένα ίχνος των φωτογραφήσεων που είχαν γίνει για το σκοπό αυτό, όπως τα κείμενα και το artwork που είχαμε σχεδιάσει για το booklet. Δεν μπορώ ακόμα να καταλάβω το λόγο, αν και είναι προφανές πως δεν ήταν απλώς άγνοια. Δεν υπήρχε λόγος να τα εξαφανίσουν, κι αυτό αποδεικνύει πόσο πολύ δεν το ήθελαν να βγει!” (Warrior)
Ευτυχώς το άλμπουμ κυκλοφόρησε σαν gatefold και γλίτωσε το εξαιρετικό inside art που είχαν επιλέξει. Αλλά τo ίδιο έγινε και με τις φωτογραφήσεις που είχαν «παράξενα» ρούχα για metal γκρουπ και ώθησαν μέχρι και στον αυτοσαρκασμό του Warrior χρησιμοποιώντας ένα μπλουζάκι NASA από μέσα
“O Thomas δεν είχε καμία πρόθεση να κάνει κάτι ή να προβάλλει κάτι με αυτήν την κίνηση. Αυτό είναι ίσως συμπέρασμα των δημοσιογράφων μετά από χρόνια, όμως δεν έγινε κάτι εσκεμμένα για να σαρκάσει κάτι. Του άρεσε πάρα πολύ η ενασχόληση με το διάστημα και αυτός είναι ο μόνος λόγος που φορούσε αυτήν την μπλούζα στο οπισθόφυλλο”. (Ain)
Βέβαια δεν ήταν σχεδιασμένο να είναι αυτή η φωτογράφιση στο οπισθόφυλλο, κάτι που αλλοίωνε, πέρα από το booklet, ακόμα περισσότερο τη συνολική «αισθητική» πρόταση της μπάντας με αυτό το δίσκο. Η Noise δεν έβαλε απλώς το χεράκι της, αλλά καλούπωσε τους CELTIC FROST σε πιο χύμα εμφάνιση γιατί φοβόταν να τους προβάλλει με τις πιο εκλεπτυσμένες διαθέσεις τους. Βέβαια λίγα χρόνια μετά το στυλ αυτό θα ανανέωνε για πάντα τις metal μπάντες κάνοντας τες πιο προσιτές στο κοινό που θεωρούσε – όπως κι εκείνοι τότε – υπερβολικό και αποκρουστικό τo “denim and leather” στερεότυπο.
I WON΄Τ DANCE EP
Ίσως η πιο αντιφατική κυκλοφορία της μπάντας στην ιστορία της. Από τη μια το εξώφυλλο και η φωτογράφιση στο οπισθόφυλλο τους άφησε απόλυτα ικανοποιημένους δίνοντας έτσι στο κοινό τους μια ακριβέστατη εικόνα της μπάντας με το διευρυμένο line up εκείνης της περιόδου. Όμως το “I won´t dance” δεν είναι αντιπροσωπευτικό του δίσκου, αλλά και η παρουσία του “Tristesses de la lune” ως b-side πυροδότησε άλλη μια σειρά μηνύσεων εναντίον της Noise.
“Δεν είχαν δικαίωμα να βάλουν όπου θέλουν κάποιο κομμάτι μας. Αυτό ήταν κάτι που μας εξόργισε και αλλοίωνε την τελική εικόνα του άλμπουμ. Στην επανέκδοση του δίσκου το 1999 το επαναφέραμε εκεί που είχαμε σχεδιάσει να είναι. Η παρουσία του στο άλμπουμ θα ήταν καταλυτική για το κοινό που απευθυνόμασταν που δε θα το άκουγε ως b–side σε ένα single!”. (Warrior)
“Δεν ήθελαν να βρίσκεται σαν τέταρτο κομμάτι του άλμπουμ γιατί θεωρούσαν πως θα ξένιζε με την παρουσία του τους metalheads. Και αντί απλώς να του αλλάξουν θέση το πέταξαν έξω από το δίσκο, κάτι που ανακαλύψαμε όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος στα δισκοπωλεία! Δεν μας ειδοποίησαν καν γι’ αυτή την κίνηση τους!” (Αin)
Με αυτήν κυκλοφορία ξεχείλισε το ποτήρι στις σχέσεις τους με τη Noise δίνοντας τους μια γλυκόπικρη γεύση, μιας και οπτικά ήταν απολύτως ικανοποιημένοι. Όμως η επιλογή των b-sides έδειξε περίτρανα τα «κολλήματα» της εποχής εκείνης που ο χρόνος αποτίναξε από οποιαδήποτε ανάλογη προσπάθεια στο μέλλον. Η επιλογή του εξωφύλλου έγινε από τον Martin και ανήκει σε φωτογράφιση του Isolde Ohlbaum (“Genua”). Με τον τρόπο αυτό μπήκαν τα θεμέλια για μια νέα εποχή στα εξώφυλλα των metal δίσκων αγγίζοντας την τέχνη με διαφορετική σκοπιά και αισθητική που τους έκανε πιο ελκυστικούς σε εξωμεταλλικούς κύκλους – στα πρότυπα, κυρίως, των gothic άλμπουμ. Το πανέμορφο άγαλμα της γυμνής κοπέλας θα επηρεάσει τους, τότε, νεαρούς ακροατές που στις δικές τους μπάντες θα επιλέξουν ανάλογα θέματα για τα εξώφυλλα τους (π.χ. MY DYING BRIDE, ANATHEMA).
SIGNS OF PANDEMONIUM EXISTENCE
. Σε αυτό το αφιέρωμα προσπαθήσαμε να σας δείξουμε την ιστορία πέρα από τη σημαντικότητα του album αυτού, που πλέον παρουσιάζεται σαν το αρνητικό της φωτογραφίας για τη σημερινή τους κατάσταση. Τότε εμπόδια και δυσκολίες έχοντας πείσμα και πίστη στον στόχο. Τώρα με ελάχιστες δυσκολίες ο Warrior αποχωρεί όταν τότε δεν το έβαλε κάτω στα χειρότερα γεγονότα που πέρασε η μπάντα. Το τι επακολούθησε στις τάξεις του group μπορείτε να το βρείτε. Τα σημάδια του “Into The Pandemonium” είναι ανεξίτηλα και σε αυτά τα albums ευδιάκριτα. Και αναζητώντας τα “Into the pandemonium” των επόμενων δεκαετιών, βρήκαμε και σας παρουσιάζουμε τα albums που έχουν όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτήρισαν ως πρωτοποριακό αυτό το album!
MASTER’S HAMMER – Jilemnický okultista (1992)
Οι Τσέχοι σε αυτό το promo tape έδειξαν περίτρανα πόσο πολύ πίστευαν σε ό,τι έκαναν. Οπερετικά φωνητικά αρμονικά δεμένα με τις εξαιρετικές εναλλαγές στις ατμόσφαιρες και τους ρυθμούς καθιστούν τη συγκεκριμένη προσπάθεια μια από τις πιο σημαντικές στην πορεία του black metal. Ακούγοντας το ίσως «δείτε» πολλά στοιχεία που έχουν επικρατήσει ως trademarks της Νορβηγίας και μάλλον θα σας αλλάξουν γνώμη. Το εγχείρημα τους ολοκληρώνεται με την κυκλοφορία του ως self financed CD – γεγονός εξαιρετικά ακριβό για μια μπάντα εκείνη την εποχή – έχοντας πιο προσεγμένο ήχο και διαφορετικά μέρη από το promo tape. Η γαλλική Osmose ζητά από τους MASTER’S HAMMER τα δικαιώματα για να το κυκλοφορήσει με αγγλική μετάφραση τόσο στον τίτλο του δίσκου όσο και στων κομματιών. Ετσι η προσπάθεια αυτή κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά ως “The Jilemnice Occultist” φέροντας στο ευρύ κοινό το πιο προσεγμένο black metal album της εποχής εκείνης. Άραγε έχετε ξαναδεί να κυκλοφορεί την ίδια χρονιά ένα project σε τρεις διαφορετικές εκδόσεις;
THERION – Symphony Masses ( Ho Dragon Ho Megas ) ( 1993)
Το σοκ που έφερε το τρίτο album των Σουηδών δεν είχε προηγούμενο στην, υπό διαμόρφωση, ατμοσφαιρική death metal σκηνή. Σαν να μην υπήρχαν οι δύο πρώτοι δίσκοι, στο “Symphony Masses” μπαίνουν για πρώτη φορά σε αυτόν τον ήχο με καθαρόαιμα 70s στοιχεία και κιθάρες που θυμίζουν σε σημεία τον Uli Jon Roth. To πνεύμα του “Into the Pandemonium” κυριεύει όλες τις πειραματικές τάσεις του δίσκου με αποκορύφωμα τα “Ho Drakon Ho Megas (Act 1: The Dragon Throne, Act 2: Fire and Ecstasy)”. Η διασκευή στο “Sorrows Of the Moon” στο, μετά δύο χρόνων, κολοσσιαίο “Lepaca Kliffoth” απλώς επικυρώνει τους ψίθυρους που είχαν αρχίσει κάπου εδώ. Η συνέχεια βέβαια από το “Theli” και μετά κάθε άλλο παρά στο ίδιο μήκος κύματος ήταν με αποκορύφωμα την εικόνα της soprano του group στα live τους να κάνει τη γνωστή κίνηση των MANOWAR με τα χέρια ψηλά κατά τη διάρκεια της διασκευής του “Thor”.
MONUMENTUM – In Absentia Christi ( 1995 )
Οι Ιταλοί έχουν να παινεύονται ότι έδωσαν την πρώτη ηχητική προσέγγιση σε ανάλογο ύφος με το “Into The Pandemonium” μόλις δύο χρόνια μετά την κυκλοφορία του. Το “Museum Hereticum” demo χρωστάει πολλά στους Frosties με το 9λεπτο “A Mediumistic Evening” να δίνει το στίγμα μιας νέας εποχής που ξεκινούσε, έχοντας την πρωτόλεια black metal αισθητική και ηχητική των late 80s. Το να περιγράψεις, όμως, δίσκους σαν το “ In Absentia Christi” είναι σαν να προσπαθείς να αποδώσεις με λέξεις έναν πίνακα. Το ψηφιδωτό του ντεμπούτου των Ιταλών έκανε αίσθηση στους ανυποψίαστους και χαροποίησε τους φίλους τους που ανυπομονούσαν για τη στιγμή αυτή που τους χάρισε απλόχερα η αγγλική Misanthropy. Η ιδανική μίξη του gothic με το ακραίο metal έχοντας αισθητική που μαγνητίζει και δε σε κάνει να νιώθεις πως κάτι είναι ξεκάρφωτο ή υπερβολικό. Αποκορύφωμα αυτού του γεγονότος είναι ο τρόπος που φέρνουν στον ήχο τους το “Fade To Grey” των Visage. Και κάπου εδώ ο Andrea Zanetti κάνει σεμινάριο φωνητικών στους επίδοξους goth metallers ντύνοντας μοναδικά μια ενορχήστρωση που περιλαμβάνει μπουζούκι και ακορντεόν.Είπατε τίποτα;
THE GATHERING – Always… ( 1992 )
Το “Gothic” των PARADISE LOST ήταν το album που έφερε στον αφρό την ατμοσφαιρική εκδοχή του death metal το 1991. Όμως η μπάντα που έκανε το πρώτο θαρραλέο βήμα γι’αυτή τη σκηνή ήταν οι Ολλανδοί THE GATHERING. Στο “An Imaginary Symphony” demo του 1990, το “Second Sunrise” δίνει στο παγκόσμιο doom/death την πρώτη μετά-Pandemonium ηχητική του. Δύο χρόνια μετά η παρουσία του στο “Always” θα σφραγίσει με τις υπόλοιπες εκπληκτικές συνθέσεις όσα μόλις είχαν ξεκινήσει! Αρμονικά δεμένες ατμόσφαιρες και γυναικεία φωνητικά ακόμα και επί σκηνής που ζήλεψαν και οι, τότε, πιο πετυχημένοι PARADISE LOST. Για πολλούς το πιο ολοκληρωμένο album της εποχής εκείνης. Πολλοί τους υποτιμούν στην προ-Anneke εποχή αγνοώντας τη συμβολή τους στην εξέλιξη του ήχου που εξέφραζαν τότε αποδεικνύοντας πόσο υποτιμημένο και αδικημένο είναι αυτό το διαμάντι.
3rd AND THE MORTAL – Sorrow ( 1993 )
Κάπου εδώ επαναπροσδιορίζεται η θέση των φωνητικών στο metal. Στο ντεπούτο EP τους οι Νορβηγοί δίνουν όλο τον όγκο και τη μελαγχολία στα χείλη της Kari Rueslatten. Κι αυτή σαν νεράιδα του παραμυθιού παρουσιαζει το αρχέτυπο του ατμοσφαιρικού metal με γυναικεία, μόνο, φωνητικά σε μια εποχή που οι συμπατριώτες τους έκαναν αγώνα δρόμου για το ποιος θα είναι πιο σκοτεινός, ακραίος και μοχθηρός. Η συνέχεια τους στο εξαιρετικό “Tears Laid In Earth” δύο χρόνια μετά σφραγίζει την εποχή που θα καθιερώσουν οι THE GATHERING με την Anneke Van Giesbergen στον ίδιο ρόλο επαναπροσδιορίζοντας για πάντα τη θέση της γυναίκας στο metal – και ως οπαδό και ως μουσικό. Τη θέση αυτή όμως την είχε ήδη κατακτήσει η Kari, δίνοντας το αρχέτυπο ακόμα και των φωτογραφίσεων που είχαν τα female fronted metal συγκροτήματα: η κοπέλα μπροστά και η υπόλοιπη μπάντα από πίσω σε φόντο! Άνοιξε όμως και τους ασκούς του αιόλου φέρνοντας ανθρώπους που ελάχιστη σχέση και αγάπη θα έδειχναν με το κοινό που τους ανέδειξε.
PUNGENT STENCH – Dirty Rhymes And Psychotronic Beats ( 1993 )
Όσο κι αν σας προκαλεί απορία η παρουσία αυτού του EP των Αυστριακών, εδώ υπάρχει η «ρίζα του κακού» που μπήκε ακόμα και στα σχήματα που δεν είχαν «πειραματικές» διαθέσεις! Το “Blood, Pus And Gastric Juice” παρουσιάζεται ως «tekkno-house-mix» αφήνοντας άφωνους τους οπαδούς τους! Η μήπως όχι; Το γεγονός ότι μετά από τόσα χρόνια δεν συζητιέται το γεγονός αυτό, ούτε έχουν αφοριστεί ως προδότες ή φλώροι δείχνει πόσο τα πράγματα έχουν αλλάξει από το 1987 και μετά. Μόνο που σε αυτές τις περιπτώσεις δεν έγινε για λόγους αναζήτησης φανερώνοντας και τις κακές πλευρές της επίδρασης του album των Frosties. Η Nuclear Blast παντως δεν τους εμπόδισε, σημάδι που δείχνει πως και οι εταιρίες αλλάξαν νοοτροπία!
GODFLESH – Love and hate in dub ( 1997 )
Ένα από τα πιο υποτιμημένα σχήματα είναι οι Αγγλοι GODFLESH. Με δίσκους που πάντρεψαν ιδανικά τo industrial με το ακραίο metal στα early/mid 90s. Όμως το 1996 δίνουν έναν τεράστιο δίσκο (“Songs of love and hate”) που γίνεται αφορμή για την εξ’ολοκλήρου ανασύνθεση του κάπου εδώ. Breakbeat kai dub μίξεις που εμπλουτίζουν και επαναπροσδιορίζουν τα εξαιρετικά μέρη του original δίσκου με έντονη πειραματική διάθεση που αποστομώνει όσους θέλουν το metal «ανόθευτο». Προσεγγίζοντάς το καταλαβαίνει κανείς πόσο διαφορετικά σκέφτονταν σε ανάλογες προσπάθειες μπάντες από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ανάλογα εγχειρήματα γίνονται ακόμα και σήμερα με τους Solefald να κυκλοφορούν αυτές τις μέρες best of (“The Circular Drain”) με remixes σε δικά τους κομμάτια.
ARCTURUS – La Masquarade Infernale ( 1997 )
Στο δεύτερο album τους οι Νορβηγοί επιστρατεύουν ορχήστρα για την ελεγειακή/θεατρική πλευρά του ήχου τους και τον νεαρό Simen Heastnes για να ντύσει το «σουξέ» του δίσκου (“The Chaos Path”). Ποιος θα περίμενε πως θα είχε τόσο μεγάλη απήχηση ένα κομμάτι που είναι γεμάτο από ηλεκτρονικά περάσματα, industrial ρυθμό και τελείωμα με πεντακάθαρο drum n bass; Μάλλον κανείς! Όλος ο δίσκος έχει τη σφραγίδα των πειραματικών διαθέσεων του Sverd και τα ανυπέρβλητα φωνητικά του Garm που σφραγίζουν το τέλος της πειραματικής περιόδου της νορβηγικής σκηνής. Η, έντονα επηρεασμένη από baroque, φωτογράφιση έχει αφήσει εποχή και θεωρείται από πολλούς από τις καλύτερες στην ιστορία της μουσικής, όχι μόνο στο metal! Το “Diguised Masters” ένα χρόνο μετά θα αποδομήσει την προσπάθεια αυτή φέρνοντας στο φως την άρρηκτη σύνδεση του ακραίου ήχου με εξωμεταλλικά στοιχεία που πριν το 1987 φάνταζε αδύνατο να παρουσιαστούν σε δίσκο metal συγκροτήματος.
ANGIZIA – Die Kemenaten scharlachroter lichter ( 1997 )
Οι μουσικοί με κλασική παιδεία πάντα υποτιμούσαν τους metal μουσικούς. Τι θα γινόταν όμως αν ένας μουσικός με κλασική παιδεία έγραφε με metal νοοτροπία; Το αποτέλεσμα ήταν οι Angizia που στο πρώτο τους full length δίνουν μια αρχετυπική διάσταση στην ένωση αυτών των δύο κόσμων. Αποφεύγοντας τα χορωδιακά heavy metal φωνητικά και εισάγοντας την black metal αισθητική των mid 90s οι Αυστριακοί δίνουν θεατρικό τόνο στο 67λεπτο ταξίδι τους. Αποτέλεσμα ιδανικό που επαληθεύτηκε χωρίς ακραία φωνητικά πέντε ακόμα φορές τα επόμενα χρόνια, αποδεικνύοντας ότι ο γάμος αυτών των κόσμων δε γίνεται με συμβιβασμούς, αλλά με ομοφωνία!
ATROCITY – Werk 80 ( 1997 )
Αν κάποιος τολμούσε να κάνει έναν δίσκο εξ’ολοκλήρου με διασκευές σε group όπως TEARS FOR FEARS και DURAN DURAN θα τον είχαν κράξει και κυνηγήσει μέχρι τέλους. Κι όμως οι Γερμανοί το έκαναν γιατί εκείνη την εποχή ήταν normal να κάνεις κάτι τέτοιο και απλώς εκείνοι δεν κώλωσαν. Τι κέρδισαν; Τα ταμπου των μεταλλάδων μονομιάς κατέρρευσαν φέρνοντας μνήμες των ακουσμάτων από τα παιδικά τους χρόνια. Από εκεί και μετά άπειρα group θα διασκευάζουν pop/new wave τραγούδια αποτυγχάνοντας όπως κι αυτοί να το φέρουν στο κλίμα τους και να το κάνουν «δικό τους» όπως οι Frosties το “Mexican Radio”. Ο λόγος κρύβεται στις δηλώσεις του mainman της μπάντας, Alexander Krull, που για το φετινό δεύτερο μέρος του παραδέχτηκε ότι ελάχιστη σχέση είχε με την σκηνή αυτή. Αναλογιστείτε τα κίνητρα και τους σκοπούς ανάλογων εγχειρημάτων που σας ξενίζουν και τα συμπεράσματα δικά σας.
THE PANDEMONIUM OF 90s?
DODHEIMSGARD – 666 International (1999)
Με την εγκαθίδρυση του ατμοσφαιρικού metal ως είδος που είναι άξιο αναφοράς ξεκίνησε και η αναζήτηση των πρωτομαστόρων. Με μεγάλη έκπληξη οι ανυποψίαστοι είδαν πως μόνο μια μπάντα ήταν υπεύθυνη για όλο αυτό το οικοδόμημα, και συγκεκριμένα μόνο ένας δίσκος! Ετσι στα mid 90s ξεκίνησε ως άλλο κυνήγι θησαυρού η ανακάλυψη του “Into The Pandemonium” των 90s! Ποιο θα ήταν το «τιμώμενο» album που θα είχε ανάλογα χαρακτηριστικά και θα έσπρωχνε τα πράγματα αλλού; Όταν κυκλοφόρησε την άνοιξη του 1999 η τέταρτη κυκλοφορία των Νορβηγών οι ψίθυροι έγιναν μονομιάς φωνή με έναν πολύ εντυπωσιακό τρόπο. Αισθητική ξεκομμένη από την σκηνή που τους γέννησε, φωνητικά και ατμόσφαιρες πρωτοποριακές και πολυσυλλεκτικές, εξώφυλλο που επαναπροσδιορίζει τα standards της εποχής, φωτογράφιση που δεν έχει προηγούμενο της και το βασικότερο: ήχος πολυδιάστατος από κομμάτι σε κομμάτι που σου δημιουργούν ένα σύμπλεγμα αμηχανίας και τρόμου ανάλογο με εκείνο της πρώτης ακρόασης του “Into The Pandemonium” βάζοντας τη χρονομηχανή στα 1987! Το black metal επαναπροσδιόρισε τις αρχές του για την επόμενη δεκαετία με αυτό το δίσκο! Όμως ήταν πολύ «δύσκολο» για να μπορέσει κάποιος να αναπαράγει κάτι ανάλογο. Άλλο να βάζεις μια σοπράνο μπροστά από ένα heavy metal group με βιολιά και ορχήστρες, κι άλλο να προσπαθείς να φέρεις τα ίσια του μια χαοτική κιθαριστική υβρεοπομπή κατά των χιλιοπαιγμένων rock φορμών, έχοντας ένα ηλεκτρονικό νέφος από πάνω να σε καλύπτει. Στα 00s ούτε συζήτηση για ανάλογο εγχείρημα…γιατί δεν υπάρχει κίνημα για να γεννήσει τάση για επαναπροσδιορισμό!
THE PANDEMONIUM OF THE 00s?
AMESOEURS – “Amesoeurs” (2009)
Το κυρίαρχο ρεύμα των 00s ήταν το post rock/metal και μέσω αυτού αναδύθηκαν πάρα πολλά συγκροτήματα. Ο δίσκος αυτός θαρρώ πως είναι τόσο πολυσυλλεκτικός όσο κανένας άλλος. Εχει κυριολεκτικά όλα τα χαρακτηριστικά του κυριάρχου ρεύματος, εκπληκτικά ιδιότυπα γυναικεία φωνητικά και αγγίζει σε πολλά του μέρη το black metal τόσο ηχητικά όσο και στα φωνητικά. Και είναι τόσο πολυδιάστατο που έχει και ηλεκτρονική μουσική και ένα υπέροχα απόκοσμο instrumental με τον τίτλο “I XIII V XIX XV V XXI XVIII XIX — IX XIX — IV V I IV”. Οι Γάλλοι επέλεξαν τη μητρική τους γλώσσα για να ντύσουν με τα ακραία αντρικά και τα γυναικεία φωνητικά τη μουσική τους. Μόνο που δεν τα έβαλαν σε κανένα του σημείο σε αντίθεση όπως μονοδιάστατα έπραξαν στα early/mid 90s όσοι μπήκαν στη διαδικασία να εμπνευστούν από το “Into the pandemonium”. Και η μοίρα τους ήταν ίδια…διαλύθηκαν χωρίς να δώσουν ούτε μια συναυλία γι’αυτό το δίσκο! Όλα τα σημάδια συνηγορούν λοιπόν στο να ισχυριστεί κανείς ότι είναι το “Into the pandemonium” των 00s!
THE PANDEMONIUM OF THE 10s?
THE SLAYERKING – “Tetragrammaton” (ακυκλοφόρητο ακόμα)
Στην τρέχουσα δεκαετία πιστεύω ότι το σύνολο των συγκροτημάτων ακολουθεί τις τάσεις και όχι κάποιο ρεύμα όπως συνέβαινε μέχρι και τα 00s. Μέσα από όλο αυτό το συνονθύλευμα δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα κάποιος δίσκος που να μπορεί να θεωρηθεί ως το “Into the pandemonium” των 10s. Θαρρώ, όμως πως αυτό θα είναι το δεύτερο – ακυκλοφόρητο αλλά ήδη ολοκληρωμένο – album των δικών μας THE SLAYERKING. Η νέα μπάντα του Ευθύμη Καραδήμα παρουσίασε μεγάλο μέρος του στην ευρωπαική περιοδεία που έκαναν με τους AVATARIUM και έκλεψαν τις εντυπώσεις σε όλα τα επίπεδα. Όταν κυκλοφορήσει ίσως αντιληφθείτε κι εσείς τις πτυχές που έχει το “Tetragrammaton”, τις οποίες πρωτοπαρουσιάσαμε στο listening session που έκαναν μετά τις ηχογραφήσεις του στις αρχές της χρονιάς. Εκείνα τα τρία κομμάτια ήταν τόσο πολύπλευρα όσο και ο υπόλοιπος δίσκος, για τον οποίο θα έχουμε πολλά να πούμε όταν κυκλοφορήσει εντός του 2018!
Λευτέρης Τσουρέας
