Δεν υπάρχει οπαδός της σκληρής μουσικής που να μην έχει μπει στη διαδικασία να αποκτήσει κάτι δυσεύρετο από κάποιο αγαπημένο του συγκρότημα. Σε αυτή τη διαχρονική τάση οφείλεται και η εκτίναξη των τιμών κάποιων κυκλοφοριών στην εποχή των δημοπρασιών μέσω Internet. Αλήθεια σήμερα πόσο επώδυνες είναι αυτές οι πρακτικές στη σχέση των οπαδών και των συγκροτημάτων;
Καταρχήν οφείλουμε να σκιαγραφήσουμε τον υποψήφιο αγοραστή ενός συλλεκτικού κομματιού προς τιμή πολλαπλάσια της αρχικής. Τις περισσότερες φορές είναι άτομο που ηλικιακά απείχε από την εποχή που πρωτοκυκλοφόρησε αυτό το album, με αποτέλεσμα να αναγκάζεται να δαπανήσει μεγάλα ποσά για να έχει στη δισκοθήκη του, τους δίσκους που θέλει. Έτσι μπαίνει στη διαδικασία να ξοδεύει χρήματα για έναν δίσκο, που αντιστοιχούν στην αγορά τουλάχιστον δύο. Τι γίνεται, όμως, όταν προκύπτει η επανέκδοση του με την αρχική του μορφή σε σημερινή κοπή βινυλίου ή CD;
Προσωπικά σιχαίνομαι την νοοτροπία του limited edition, που ήταν μια πάγια νοοτροπία των εταιριών στα 90s για τις ειδικές εκδόσεις των CDs και φυσικά για τα βινύλια. Μάλιστα η γαλλική Osmose είχε αριθμημένα όλα τα αντίτυπα από τα mid 90s, δημιουργώντας εξαρχής μια «υπεραξία», λόγω τω ν περιορισμένων αντιτύπων. Αντίστοιχα το ίδιο έκανε και στα CDs, κυκλοφορώντας σε μια ειδική έκδοση το “The Gallery” και το “The mind’s I” των DARK TRANQUILLITY. Αυτή η έκδοση ήταν σαν 10ιντσο βινύλιο και είναι μια έκδοση που πλέον ακόμα και στο ebay δε βρίσκεται, μιας και λίγοι την ξέρουν! Το ακριβώς αντίθετο συμβαίνει με τους δίσκους των CRADLE OF FILTH, οι οποίοι όλοι κυκλοφορούσαν σε «περίεργες» εκδόσεις – το περίφημο φέρετρο για το “Dusk and her embrace” και ο σταυρός για το “Cruelty and the beast”. Αμφότερα είναι περιζήτητα και must για έναν ορκισμένο οπαδό τους!
Στα βινύλια τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα! Υπάρχουν πολλοί δίσκοι που έχουν διαφορετικό εξώφυλλο στη βινύλιο απ’ό,τι στο CD! Από το “Domination” των MORBID ANGEL μέχρι το “Turn loose the swans” των MY DYING BRIDE και το “Hvis lyset tar oss” του BURZUM, το βινύλιο απέκτησε μυθικές διαστάσεις για τους κατόχους του. Οι λόγοι ευνόητοι φυσικά και η διαχρονική αξία τους έχει εκτινάξει την τιμή αγοράς τους σήμερα σε δυσθεώρατα ύψη! Όμως γιατί συμβαίνει και δίσκους που έχουν επανεκδοθεί και έχουν το ίδιο εξώφυλλο με το CD; Και αυτό συμβαίνει και στο mainstream και στο underground! H πρώτη έκδοση του “De mysteriis dom sathanas” των MAYHEM μπορεί να ξεπεράσει τα 500 ευρώ, ενώ ακόμα και κάποιες επανεκδόσεις με πολυσέλιδα εξώφυλλα ξεπερνάνε για πλάκα τα 100 ευρώ! Αντίστοιχα το “Aenima” των TOOL ξεπέρασε τα 500 ευρώ, ενώ η έκδοση του CD είναι μόλις στα 10! Μήπως κάτι κρύβεται πέρα από όλο το φετιχισμό;
Χρόνια τώρα προσπαθούσα να καταλάβω γιατί δεν έχω υποκύψει παρά ελάχιστες φορές σε μια τέτοια διαδικασία του να δίνω πολλά λεφτά για μια έκδοση. Προσωπικά είμαι fan των ειδικών εκδόσεων και όχι των συλλεκτικών. Πολλά albums που λάτρευα κυκλοφορούσαν σε picture discs, τα οποία προσωπικά θεωρώ πως είναι πεταμένα λεφτά! Γιατί; Πολύ απλά γιατί έδινες χρήματα ανάλογα του CD και δεν έπαιρνες ούτε εξώφυλλο, ούτε στίχους και φυσικά χειρότερης ποιότητας βινύλιο. Κι ας ήταν, λοιπόν, στα 10 αντίτυπα, δεν έμπαινα καν στον πειρασμό! Προτιμούσα να πάρω ακόμα και το συμβατικό CD κι ας είχε βγει σε εκατομμύρια αντίτυπα. Μετά έπιασα τον εαυτό μου να θέλει κάποια συγκεκριμένα albums και κυρίως 7ιντσα που λατρεύω. Άντε βρες τώρα το “My angel” των ARCTURUS! Δεν ειχε επανεκδοθεί πότε και αναγκαστικά θα το έψαχνες στην πρώτη έκδοση και θα τα έσκαγες χοντρά! Αποτέλεσμα;
Πλήρωσα για κάποια κομμάτια ποσά μεγάλα – για τα δικά μου δεδομένα – που δεν πλησίαζαν ποτέ τα 50-60 ευρώ. Κάπου εκεί σταματούσα, γιατί θεωρούσα ότι είναι ήδη μεγάλο το ποσό και δεν έβρισκα και νόημα να εμπλακώ παραπάνω. Το πρόβλημα, λοιπόν, στα 90s ήταν οι επανεκδόσεις τέτοιων τίτλων από τις ίδιες τις εταιρίες! Ενώ υπήρχε ζήτηση κανείς δεν έμπαινε στη διαδικασία να τις επανεκδώσει! Αποτέλεσμα; Στα early 00s με πεθαμένη την αγορά του βινυλίου, οι junkies βρήκαν στις δημοπρασίες ένα πεδίο πρόσφορο για να ικανοποιησουν τη ματαιοδοξία του «έχω το “Fallen angel of doom” των BLASPHEMY στην πρώτη έκδοση», όταν επανακυκλοφορούσε ανά τακτά χρονικά διαστήματα με πολύ λιγότερα χρήματα!
Αυτή η έκρηξη τιμών, γέννησε μια νέα γενιά vinyl junkies που στη θέα μιας πρώτης έκδοσης, θυσιάζουν 10 ή ακόμα και 20 τίτλους από το ίδιο album σε επανέκδοση! Αυτή η μανία έχει φτάσει σήμερα και τους δίσκους να κοστίζουν διπλάσια από το CD! Γιατί, όμως, συνέβαινε το αντίθετο στα 80s και στα 90s;
Θυμάμαι που χλευάζαμε όσους αγόραζαν CDs, γιατί ήταν καταδικασμένοι να παίρνουν ακριβά έναν τίτλο, ενώ με τα ίδια χρήματα μπορούσες να αγοράσεις τουλάχιστον δύο δίσκους! Και αυτό συνέβαινε, γιατί τεχνηέντως η μουσική βιομηχανία κατάφερε να περάσει στο αγοραστικό κοινό ότι το CD είναι ανώτερο ηχητικά του βινυλίου και έτσι να μειώσει δραστικά το κόστος παραγωγής και – κυρίως – τα έξοδα μεταφοράς! Σκεφτείτε ότι αν πάτε να πάρετε σήμερα ένα βινύλιο, θα σας κοστίσει πολλαπλάσια από το να το πάρετε σε CD χωρίς jewel case! Έτσι η μουσική βιομηχανία στα 80s κατάφερε να περιορίσει σιγά σιγά το βινύλιο και να δώσει έμφαση στο CD, χωρίς όμως να το καταργήσει! Γι’αυτό το λόγο θα δείτε ότι ελάχιστοι τίτλοι των 80s παρασύρονται στην υπεραξία των δημοπρασιών, ακόμα κι αν είναι πρώτες εκδόσεις μεγάλων συγκροτημάτων – ακόμα δε θα ξεχάσω που πήρα στα mid 90s το “Show no mercy” των SLAYER σφραγισμένο στις 33 στροφές χωρίς bonus tracks (1η έκδοση δηλαδή) σε τιμή κανονικού δίσκου στο Μοναστηράκι!
Στα 90s η αγορά του βινυλίου περιορίστηκε σε τέτοιο βαθμό, που τα CDs κυριάρχησαν και έδωσαν το δικαίωμα στις εταιρίες να «πειραματιστούν». Κάπως έτσι προέκυψαν οι ειδικές εκδόσεις και φυσικά αυτό γέννησε μια γενιά αγοραστών που τις κυνηγούσαν! Μέχρι τότε οι ειδικές εκδόσεις περιορίζονταν στα shape discs των βινυλίων και φυσικά στα singles! Η επανέκδοση ήταν άγνωστη λέξη στο λεξιλόγιο τους και αυτό διαμόρφωσε τις μυθικές διαστάσεις σε αυτές τις εκδόσεις. Τι συμβαίνει, όμως , σήμερα;
Από τα mid 00s το βινύλιο επέστρεψε και πάλι και έδωσε το δικαίωμα στις εταιρίες να επανεκδώσουν το back catalogue τους. Όταν έγινε άρχισα σιγά σιγά να συμπληρώνω κομμάτια του παρελθόντος, που ήταν απλησίαστα. Ας πούμε δεν είχα πάρει το “Crossing the fiery path” των NECROMANTIA και η Osmose το επανέκδοσε με ακριβώς το ίδιο layout – θα πρέπει να είναι κάποιος πολύ «ψείρας» για να καταλάβει ότι είναι επανέκδοση! Βέβαια στην δεύτερη επανέκδοση που έγινε το 2012 τα έκαναν θάλασσα, αξιοποιώντας τα περισσευουμενα covers της εκδοσης του 2005 και αφαιρώντας το τελευταίο κομμάτι του βινυλίου αναίτια! Αλλο παράδειγμα το περίφημο “Themes from William Blake’s Heaven and Hell” των ULVER, που στην επανέκδοση του βινύλιου είχε λάθος μέρος ηχογράφησης, αναγκάζοντας το συγκρότημα να υποσχεθεί ότι θα προκύψει νέα έκδοση!Είναι από τις περιπτώσεις, στις οποίες πραγματικά απορείς πως έγινε, μιας και υπήρχε η πλήρης εποπτεία από τους καλλιτέχνες ή τις εταιρίες! Φανταστείτε, λοιπόν, τί μπορεί να “βρείτε” σε ένα bootleg! Οπως και να έχει γιατί να πάρει κάποιος την πρώτη έκδοση σε πολλαπλάσια τιμή και με αμφίβολη κατάσταση για το βινύλιο; Η απάντηση μου δόθηκε με το χειρότερο τρόπο….
Έντρομος είδα να κυκλοφορούν τίτλοι, των οποίων οι επανεκδόσεις είχαν διαφορετικό layout από το αρχικό. Το ζήτημα είναι ότι αυτοί οι τίτλοι δεν είναι official επανεκδόσεις από το συγκρότημα ή την εταιρία! Είναι bootlegs! Ακόμα θυμάμαι που κυκλοφορούσε το “As the shadows rise” των EMPEROR με άλλο εξώφυλλο και άλλο τίτλο (“Witches Sabbath”) και ήταν bootleg! Κανείς «απατεώνας» δεν κυκλοφορούσε μια έκδοση με ίδιο layout με την original! Θέλετε να το πείτε σεβασμό; Θέλετε να πείτε ότι θα δεχόταν μηνύσεις; Πείτε το όπως θέλετε, αλλά σήμερα συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο: Κυκλοφορούν bootleg οι πρώτες εκδόσεις με το αρχικό layout, που κοστιζoυν υπέρογκα ποσά – πιο κραυγαλεο παραδειγμα από το “Aske” του BURZUM και το “Nemesis divina” των SATYRICON δεν υπάρχει! Το γιατί έγινε θαρρώ πως είναι πασιφανές…
Ακολουθώντας το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης, μπαίνουμε σε μια φάση πλήρους απαξίωσης για ο,τιδήποτε θεωρείται συλλεκτικό! Προσωπικά το θεωρώ ό,τι πιο υγιές! Η επανέκδοση όλων των τίτλων σε βινύλιο, ικανοποιεί τους πάντες, δίνοντας αυτό που ουσιαστικά θέλουμε όταν αγοράζουμε ένα μέσο: να απολαύσουμε μουσική! Αλήθεια, όμως, μπορεί κάποιος που επιλέγει να αποκτήσει μια bootleg βινυλιακή έκδοση ενός δίσκου να πείσει κάποιον μουσικόφιλο ότι το έβαλε στη δισκοθήκη του για να το ακούει; Μήπως μπαίνουμε σε έναν πολύ επικίνδυνο δρόμο, που θα δίνονται ποσά στον «αέρα», που δε θα παίρνουν τίποτα οι μουσικοί και θα μπαίνουν στις τσέπες επιτήδειων με τη συγκατάθεση μας μόνο και μόνο για να ικανοποιήσουμε την οπτική μας ματαιοδοξία του να έχουμε την πρώτη εκδοση έστω και ως φωτοτυπία; Και δεν έχει καμμία σημασία ποιος το κάνει, αλλά θεωρώ ότι πιο σημαντικό στην όλη ιστορία είναι η στάση η δική μας ως ενδιαφερόμενο κοινό! Αφου δίνουμε 25ευρα για φωτοτυπίες, τότε πραγματικά δεν αγοράζουμε δίσκους για να απολαμβανουμε τον ήχο τους, αλλά μαζεύουμε μαιμούδες που έχουν για μπανάνα το βυνίλιο. Μου θυμίζει τους “και καλά” βιβλιοφάγους, που γεμίζουν βιβλιοθήκες με ψεύτικες προθήκες βιβλίων, ψαρώνοντας τους άσχετους! Αντίστοιχα θα δεις μια δισκοθήκη με όλα τα σπάνια albums και θα έχεις απέναντι σου έναν 40αρη που θα στο παιζει χωμένος μέχρι το λαιμό στο underground! Και να το κάνεις αυτό στα demos να το καταλάβω…αλλά στους επίσημους δίσκους είναι παρανοικό! Απαξιώνεις πλήρως τα χρήματα που έχεις διαθέσιμα για μουσική!
Ναι, ακόμα να χωνέψω την απογοήτευση ενός φίλου μου που ξεκίνησε να μαζεύει τώρα δίσκους και εβαλε περιχαρής την βινυλιακή επανέκδοση του “Dr. Feelgood” των MOTLEY CRUE στο ακριβό πικ απ του. Του απέδειξα ότι τα πολυδιαφημισμένα 180 γραμμάρια, σκοντάφτουν στη λέξη remaster, καταστρέφοντας τις δυναμικές και απαξιώνοντας την αρχική εκπληκτική παραγωγή του album! Έκτοτε έπαψε να ασχολείται με τις επανεκδόσεις, δίνοντας σημασία στο προνόμιο που δίνει το «βαρύ» βινύλιο! Ακόμα και σήμερα πιστεύω πως το καλύτερο βινύλιο σε ήχο που υπάρχει είναι το “Reign in blood” των SLAYER. Έχει τρομερό διαχωρισμό στα όργανα, οξύτητα στις κιθάρες και δυναμικές που στο CD δεν ακούγονται, ακόμα κι αν έχεις το καλύτερο ηχοσύστημα του κόσμου! Και είναι από τα πιο ελαφριά βινύλια που κυκλοφορούν και σίγουρα δε σου γεμίζουν το μάτι! Αντίστοιχα το “Seasons in the abyss” έχει ελεεινό ήχο στο βινυλιο, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι δεν υπάρχει standard ούτε και για τις περίφημες “πρώτες εκδόσεις”! Δεν έχω ακούσει τις επανέκδοσεις τους, αλλά τρέμω στην ιδέα να ζήσω ανάλογο ξενέρωμα με εκείνο που έφαγα με τις πολυδιαφημισμένες εκδόσεις των METALLICA στις 45 στροφές. Καμμία ουσιαστική αξία δεν έχουν και δεν δικαιολογούν την πανάκριβη τιμή που είχαν! Και κάπου εδώ έρχεται το καίριο ερώτημα: Αν υπάρχουν επανεκδόσεις επίσημες που μπορεί να βγουν «φόλες» ηχητικά, πόσες πιθανότητες υπάρχουν να βγουν καλές οι bootleg;
Πώς είναι δυνατόν κάποιος να θεωρήσει ότι αξίζει να αγοράσουν έναν δίσκο, που έχει layout φωτοτυπία και ήχο που δεν είναι από τα master tapes; H νοοτροπία του bootleg παραβιάζεται και προκαλεί σύγχυση! Έφτασαν στο σημείο να μου πουν ότι πωλούνται τέτοιοι δίσκοι με την πρόφαση ότι είναι η πρώτη έκδοση και οι junkies δίνουν υπέρογκα ποσά να αποκτήσουν μια φωτοτυπία τους! Και φτάνουν πλέον στο σημείο να ψάχνουν στα barcodes τη γνησιότητα τους! Έτσι οι bootlegάδες της σημερινής εποχής δε λειτουργούν σε ένα παράλληλο σύμπαν με την επίσημη δισκογραφία, αξιοποιώντας rehearsals, demos ή live ηχογράφησης με αμφίβολη ποιότητα ήχου. Με ελάχιστο κόστος, αξιοποιώντας πλήρως την τεχνογνωσία που προσφέρουν οι σημερινοί υπολογιστές, δημιουργούν βινύλια και CDs μαϊμούδες, κάτι που ήταν σύνηθες φαινόμενο μόνο στις κασέτες!
Είναι άλλη μια ένδειξη της απόστασης που έχει προκύψει στις μέρες μας ανάμεσα στους οπαδούς και στα συγκροτήματα; Εκεί που συζητάμε για το πώς θα στηριχτούν οι μπάντες για να συνεχίσουν να υπάρχουν, υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν εαυτούς ως φανατικούς οπαδούς τους και δια της πράξεως ακυρώνουν αυτή τη στήριξη.
Πολύ φοβάμαι ότι θα κατακλυστεί αργά ή γρήγορα η αγορά με μαϊμούδες, προκαλώντας πλήρη απαξίωση στην όποια αξία έχει η έκδοση ενός album. Και όσοι το θεωρείτε υπερβολή, ρίξτε απλά μια ματιά στην «πράσινη» λανθασμένη έκδοση του “Ride the lightning” των METALLICA! Έχω τη βαθιά πεποίθηση ότι δεν είναι μακριά η εποχή που δεν θα ξέρουμε αν αυτό που αγοράζουμε είναι η έκδοση από τα master tapes ή είναι μια φτηνή φωτοτυπία ενός επιτήδειου, που εκμεταλλεύεται τον κόπο όσων συμμετείχαν στη διαμόρφωση ενός δίσκου προς ίδιον όφελος!
H μόνη λύση σε αυτό το αδιέξοδο είναι να υπάρχουν διαθέσιμα αντίτυπα ενός album συνεχώς στην αγορά. Πλεον μπορούν με χαμηλό κόστος να εκτυπώνουν ακόμα και 100 αντίτυπα, ίσα ίσα να υπάρχουν σαν stock για οποιονδήποτε θελήσει να αποκτήσει μια έκδοση ενός album. Μόνο με αυτόν τον τρόπο ο κόσμος δε θα μπει στη διαδικασία να ψάξει unofficial εκδόσεις ενός δίσκου και μονο οι “καμμένοι” θα δίνουν πολλά χρήματα για τις πρώτες εκδόσεις. Και από τη στιγμή που οι πρώτες εκδόσεις είναι διαθέσιμες στα αρχεία των εταιριών, ας μπούνε στη διαδικασία να επανεκδόσουν όσα albums έχουν υψηλή ζήτηση με το αρχικό layout! Ενδιαφερόμενο κοινό υπάρχει και φαίνεται από το πως τρεχει να τα αποκτήσει! Μόνο η Osmose είχε προνοήσει γι’αυτό και έδωσε το δικαίωμα στους καλλιτέχνες να τα επανακυκλοφορήσουν, αλλά με διαφορετικό layout – ακόμα και η Century Media ήταν υποχρεωμένη να “ξεχάσει” το εκπληκτικό εξώφυλλο του “Thy mighty contract” των ROTTING CHRIST. Ετσι η γαλλική εταιρία θα είχε τη δυνατότητα να τα επανεκτυπώνει με το αρχικό layout και να γινονται ανάρπαστα ξανά και ξανά! Το πρόβλημα βέβαια ξεκινά όταν η εταιρία έχει κλείσει ή το συγκρότημα είναι ανενεργό. Σε αυτό το κενό τα bootlegs αναπόφευκτα θα είναι το υποκατάστατο των εθισμένων στη λαγνεία των πρώτων εκδόσεων.
Λευτέρης Τσουρέας
