Αν ο Mozart και ο Bach ζούσαν στην εποχή μας θα λάτρευαν το “Episode” των STRATOVARIUS. Το “Worst to Best” για έναν δίσκο – αριστούργημα όπως το συγκεκριμένο άλμπουμ των Φινλανδών πρωτοπόρων του europower metal είναι μια πραγματικά δύσκολη υπόθεση καθώς πρόκειται για έναν από τους καλύτερους και πιο ολοκληρωμένους δίσκους όχι απλώς του power metal ή γενικώς της metal σκηνής αλλά ένα από τα καλύτερα γενικώς άλμπουμ της συνολικής δισκογραφίας που μας άφησε η μουσική παραγωγή της δεκαετίας του ‘90 ανεξαρτήτως είδους.
Πρόκειται για τον δίσκο-κόσμημα του είδους, ένα προϊόν της αστείρευτης τότε μουσικής έμπνευσης του Timo Tolkki (κιθάρες, μοναδικός -μέχρι τότε- συνθέτης και mastermind της μπάντας), τον δίσκο στον οποίο η συνθετική του δυνατότητα έπιασε μια απλησίαστη κορυφή. Αυτή η κορυφή σε συνδυασμό με την είσοδο στο συγκρότημα των Jens Johansson (YNGWIE MALMSTEEN RISING FORCE) στα πλήκτρα και Jörg Michael (RUNNING WILD) στα drums οδήγησε το συγκρότημα να μεγαλουργήσει εντός των Finnvox Studios στη δημιουργία ενός απόλυτα κλασικού δίσκου, ενός διαχρονικού αριστουργήματος της rock μουσικής, ενός ανθολογίου άριστων και άπιαστων συνθέσεων στις οποίες βέβαια έδωσε την τέλεια και ταιριαστή φωνή ο μέχρι σήμερα τραγουδιστής της μπάντας Timo Kotipelto.
Αν και δεν είναι concept δίσκος, η θεματολογία των στίχων και το artwork παραπέμπουν σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση που είναι η φιλοσοφία της ζωής υπό το πρίσμα του ότι ο χρόνος κυλάει αδιάκοπα για όλους μας και γενικότερα η στάση μας απέναντι στον χωροχρόνο που ποτέ δεν είναι αρκετός ώστε να ικανοποιήσουμε όλα μας τα όνειρα. Θέλω να σημειώσω πως ένα από τα στοιχεία που κάνουν το “Episode” τόσο ξεχωριστό και δεν αναφέρεται συχνά στις κριτικές, είναι η πραγματικά εξαιρετική δουλειά που έγινε τότε στον τομέα των Backing Vocals: κάθε τραγούδι είναι προσεγμένο μέχρι την τελευταία του λεπτομέρεια σε αυτό τον τομέα και έχει γίνει μια «λεπτοδουλειά» που δυστυχώς όμοια της δεν βρίσκεις σε κανένα (πέραν του “Visions”) από τα επόμενα άλμπουμ της δισκογραφίας τους.
Τραγούδια από το “Episode” όπως το “Forever” κατέκτησαν άπειρες ώρες ραδιοφωνικού airplay στη χώρα μας, το instrumental “Stratosphere” έπαιξε μέχρι και σε σκηνές γνωστής τηλεοπτικής σειράς και το “Speed of Light” σε σποτάκια αθλητικών εκπομπών. Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από τη δημοφιλία ή την καθολική αναγνώριση του το “Episode” από φίλους αλλά και εχθρούς του συγκροτήματος, κατά τη προσωπική μου άποψη αποτελεί τον κορυφαίο power metal δίσκο της δεκαετίας του, λειτουργώντας (μαζί με το αμέσως επόμενο “Visions” για τη σκηνή ως κάτι ανάλογο με τα “Keepers” των HELLOWEEN την δεκαετία του ‘80, επηρεάζοντας εκατοντάδες άλλα συγκροτήματα, από τους NIGHTWISH και τους SONATA ARCTICA μέχρι τους RHAPSODY και τους AVANTASIA-EDGUY. Εφόσον όμως βρισκόμαστε στη στήλη “Worst to Best” (και όχι στο “Somewhere Back in Time”) πάμε να δούμε την σειρά κατάταξης προσπαθώντας να βάλουμε σε αξιολογική προτεραιότητα τα 12 πραγματικά εξαιρετικά του tracks:
The “Episode” Countdown
- “Babylon” (7:09)
Τραγούδι που παραπέμπει σε αντίστοιχες συνθέσεις του Ritchie Blackmore ή του Yngwie Malmsteen με ανατολίτικες κλίμακες και ατμόσφαιρα, καταλαμβάνει τη τελευταία θέση επειδή απλώς, παρά το ότι είναι πολύ καλό mid tempo τραγούδι, είναι το μόνο που εύκολα μπορεί να θεωρηθεί ως το λιγότερο αγαπημένο. Αποτελεί μια άτυπη συνέχεια του “Magic Carpet Ride” από το “Dreamspace”.
11. “Uncertainty” (5:58)
Mid tempo σύνθεση με βαριά drums και DEEP PURPLEικό κλασική hard rock φόρμα, ένα έπος που ξεκίνησε μια άτυπη παράδοση τέτοιων κομματιών για το συγκρότημα. Φοβερό drumming από τον Joerg, μεγάλο ρεφραίν και ένα καταιγιστικό solo από τον Tolkki.
- “Episode” (2:01)
Σύντομο υπέροχο instrumental με παραμυθένια κινηματογραφική ατμόσφαιρα. Απορίας άξιο που ο Tolkki αλλά και το υπόλοιπο συγκρότημα έκτοτε δεν επιχείρησαν να συνθέσουν τέτοια κομμάτια ξανά, που έδιναν μια ξεχωριστή ποικιλία και «μεγάλωναν» τον ήχο του συγκροτήματος.
- “Eternity” (6:55)
Τραγούδι που με τα χρόνια «μεγάλωσε» σε αξία τόσο για το συγκρότημα όσο και για τους τους οπαδούς, το “Eternity” αποτελεί μια μεσαίας ταχύτητας επική σύνθεση με φοβερή κεντρική μελωδία στην οποία ο Timo Kotipelto δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας. Μαγευτικές μελωδίες σε ένα στακάτο και επίμονο ρυθμό που σου μένει στο μυαλό για ώρες ακόμη και μετά την πρώτη ακρόαση.
- “Stratosphere” (4:52)
Εμβληματικό ταχύτατο instrumental του συγκροτήματος στη διάρκεια του οποίου ακούμε όλα τα στοιχεία για τα οποία οι STRATOVARIUS μεγαλούργησαν: ταχύτητα, μελωδία, φοβερές κιθάρες, αλλαγή ατμόσφαιρας στο μεσαίο σημείο, απαράμιλλη τεχνική και ευρηματικότητα στη σύνθεση. Neoclassical metal διαμάντι, στη χώρα μας πολλοί μάλιστα στη χώρα μας τότε το χαρακτήριζαν ως “heavy metal…συρτάκι”.
- “Forever” (3:08)
Μπαλάντα – απόλυτο χιτ του συγκροτήματος το όποιο σε κάθε live κάποτε τραγουδούσε σύσσωμο το “Ρόδον Club”, έπαιζε συχνά μέχρι και σε pop ραδιοφωνικούς σταθμούς τις περασμένες δεκαετίες και αποτέλεσε ένα τραγούδι που έφερε άπειρο κόσμο κοντά στο συγκρότημα. Παρότι στις ζωντανές εμφανίσεις παίζεται μόνο με ακουστική κιθάρα, η εκτέλεση του δίσκου μαγεύει με τη χρήση αρκετών οργάνων όπως το βιολί και το φλάουτο δημιουργώντας στον ακροατή την εικόνα ότι βρίσκεται σε κάποια υπέροχη εξοχική παγωμένη περιοχή της Φινλανδίας, ή εναλλακτικά στο κατάστρωμα του «Τιτανικού».
- “Father Time” (5:01)
Τι να πει γράψει κάποιος για το opener του δίσκου “Father Time” που να μην έχει γραφτεί ως σήμερα; Ένας απόλυτος heavy metal ύμνος με ταχύτητα, σφυροκόπημα, υπέροχες μελωδίες, επιθετικά αλλά και συναισθηματικά riff και ένα φοβερό drumming απο τον Michael. Το εισαγωγικό σχεδόν thrash riff δημιουργεί μια μεγάλη αντίθεση με την χορωδιακή μελωδική γραμμη του ρεφρέν και είναι ακριβώς αυτός ο γλυκόπικρος συνδυασμός που δημιούργησε μεγάλο hype γύρω από το συγκρότημα φέρνοντας του οπαδούς από αρκετά είδη της metal μουσικής. Το “Father Time” συνέχισε τότε την παράδοση να ξεκινάει ένας STRATOVARIUS δίσκος με ένα καταιγιστικό υπεργρήγορο κομμάτι σε συνέχεια των “Against the Wind” (“Fourth Dimension”) και “Chasing Shadows” (“Dreamspace”).
- “Speed of Light” (3:03)
Εμβληματικός επίσης ύμνος του συγκροτήματος που είχαμε την χάρα να το ακούσουμε και στη πρόσφατη επίσκεψη τους στη χώρα μας τον Νοέμβριο του 2023, το “Speed of Light” ενώνει στα στοιχεία των “Stratosphere” και “Father Time”, δημιουργώντας ένα πραγματικά ιδιαίτερο κομμάτι που όμοιο τους δεν συνέθεσαν ξανά οι STRATOVARIUS έκτοτε. Το γράφω αυτό όχι επειδή δεν έγραψαν αρκετά άλλα εξαιρετικά γρήγορα κομμάτια έκτοτε, αλλά κυρίως γιατί το “Speed of Light” έχει μια δική του ιδιαίτερη δομή, πρόκειται ουσιαστικά για ένα instrumental κομμάτι που όμως του έβαλαν και φωνητικά. Απλά ασυναγώνιστο.
- “Tomorrow” (4:51)
Στη τέταρτη θέση ένα από τα πιο υποτιμημένα τραγούδια στην ιστορία του σχήματος, το υπέροχο HELLOWEENικό “Tomorrow”, μια απίστευτα μελωδική ανθεμική σύνθεση που δημιουργεί ανάταση και αισιοδοξία με το συναισθηματισμό και τη δύναμη που το διακατέχει. Φοβερά ψηλά φωνητικά από τον Timo Kotipelto.
- “Night Time Eclipse” (7:58)
Για την τελική τριάδα συνειδητά επιλέγω τρία outsider, το καθένα για τον δικό του λόγο. Για οποιονδήποτε θελήσει να ισχυριστεί ότι ο ήχος των STRATOVARIUS είναι κάτι πολύ περισσότερο από power metal, το “Night Time Eclipse” μπορεί να είναι ένα του μεγάλο επιχείρημα από τον δίσκο (το άλλο βρίσκεται στη πρώτη θέση). Μετά από ένα φοβερά catchy intro στο οποίο η ακουστική κιθάρα δίνει τη θέση της στην ηλεκτρική αρχίζει αυτή η υπέροχη 8λεπτη περιπέτεια του “Night Time Eclipse”, με συνεχείς αλλαγές ατμόσφαιρας (συγκλονιστική αυτή στο 4.50), μυστηριακές μελωδίες και υπέροχα φωνητικά που καταλήγουν σε ένα αδιανόητα συγκινητικό outro.
- “Will the Sun Rise?” (5:05)
Προσωπικά το θεωρώ το κορυφαίο κομμάτι της δισκογραφίας τους αλλά για λόγους αντικειμενικής κρίσης παίρνει τη δεύτερη θέση εδώ. Mε απλά λόγια το καλύτερο speed metal τραγούδι της δεκαετίας του ‘90. Ένα εκπληκτικό track που συνοψίζει όλες τις επιρροές της μπάντας από Yngwie Malmsteen, HELLOWEEN και φυσικά από την κλασική μουσική δημιουργώντας ένα συγκλονιστικό τραγούδι με ένα ρεφρέν που πραγματικά απογειώνει τον ακροατή. Φοβερή δουλειά από τον Tolkki στις κιθαριστικές ιδέες, εκπληκτικά φωνητικά απο τον Kotipelto σε ένα από τα καλύτερα ρεφραιν στην ιστορία του power metal. Τραγούδι απόλυτο 10άρι, άγγιγμα ψυχής, μια απτή απόδειξη γιατί το heavy metal αποτελεί το σημερινό μουσικό ισοδύναμο της κλασσικής μουσικής. Στο τέλος του κομματιού εκεί που αρχίζει το fade out παρακαλάς να είχε ακόμα 1-2 λεπτά στη διάρκεια του να ακούσεις τις μουσικές κόντρες Tolkki/Johansson.
- “Season of Change” (6:56)
Tι και αν ο δίσκος περιέχει μερικά από τα καλύτερα γρήγορα power metal τραγούδια που γράφτηκαν ποτέ; Τι και αν το συγκρότημα γιγάντωσε τη φήμη του ακριβώς χάρη σε υπερηχητικούς ύμνους; Αν θέλουμε (που θέλουμε) να είμαστε πραγματικά δίκαιοι, την πρώτη θέση την αξίζει το υπεράριστο ακραία συναισθηματικό δραματουργικό μεγαλούργημα “Season Of Change”. Θέλει να έχεις ως μουσική οντότητα τεράστια καλλιτεχνική υπόσταση και ποιότητα ώστε το πραγματικά καλύτερο τραγούδι στον καλύτερο δίσκο σου να είναι κάτι εντελώς διαφορετικό ως ήχος από τη συνταγή που σε έκανε διάσημο: το “Season of Change” αποτελεί μια ασύλληπτα ποιοτική σύνθεση σε mid tempo ρυθμούς με χαμηλό προφίλ, γεμάτη λυρισμό, μελωδία και συναισθήματα. Τι να πει κανείς για το αριστούργημα της μουσικής που ακούει στον τίτλο “Season of Change”; Ένα έπος αφιερωμένο στην ποιητική διάσταση του νοήματος της ζωής, ένα κομμάτι με αριστουργηματικές μελωδίες και φοβερές αλλαγές που καταλήγει στην εκπληκτική κορύφωση του “…carousel is spinning fast”, μια μουσική σύνθεση που κερδίζει τους πάντες και τα πάντα, ένα έντεχνο σύγχρονο έπος που κάθε νότα, κάθε μελωδία και κάθε στίχος λειτουργούν ως ένα ενιαίο σύνολο.
Bonus Track “When the Night Meets the Day”
Iδιαίτερη αναφορα αξίζει και στο “When the Night meets the Day” που βρίσκεται εκτός κατάταξης καθώς αποτέλεσε το τότε bonus track του δίσκου για την Ιαπωνία, ένα εξαιρετικό μπαλαντοειδές mid tempo έπος που αποτελεί κάτι σαν την προέκταση των “Night Time Eclipse” και “Season of Change” με φοβερές μυστικιστικές μελωδίες και ένα θαυμάσιο chorus.
Δημήτρης Μελίδης
