A day to remember… 16/4 [ANATHEMA]

ΟΝΟΜΑ ΑΛΜΠΟΥΜ – “Weather systems” – ANATHEMA
ΕΤΟΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ – 2012
ΕΤΑΙΡΙΑ – Kscope
ΠΑΡΑΓΩΓΟΣ – Christer-Andre Cedeerberg, Vincent Cavanagh, Danny Cavanagh  
ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΠΑΝΤΑΣ:
Vincent Cavanagh – κιθάρα, φωνητικά, πλήκτρα, programing
Danny Cavanagh – κιθάρα, φωνητικά, πλήκτρα
Jamie Cavanagh – μπάσο
Lee Douglas – φωνητικά
John Douglas – τύμπανα, πλήκτρα

Ακούγοντας το “Weather systems” των ANATHEMA δέκα χρόνια μετά την επίσημη κυκλοφορία του, επιβεβαιώνεται αυτό που ένιωθα στην πρώτη του ακρόαση: Η, για πολλούς, απότομη στροφή τους με το “A fine day to exit” το 2000 και οι πειραματισμοί με το post rock, ambient και τους PINK FLOYD, που ουσιαστικά είχαν ξεκινήσει με το “Alternative 4” που σήμανε επίσης το τέλος του πιο ξεκάθαρα doom metal ύφους και ήχου, έγιναν για να φτάσουμε στο “Weather systems”, ένα μουσικό αριστούργημα που πιστεύω παραμένει διαχρονικό δέκα χρόνια μετά τη δημιουργία του.

Όντως, οι ANATHEMA έχουν απογοητεύσει και διχάσει τους οπαδούς τους, είτε μιλάμε για εκείνους που προτιμούν την καθαρά βρετανική doom/death φάση τους με τα “Serenades”, “The silent enigma” και το “Pentecost III” EP ή όσους συσσωρεύτηκαν γύρω από τη μπάντα με το υπέρ κλασσικό “Alternative 4” και “Judgment” που σηματοδότησαν μια πιο γήινη, απαλή και μελαγχολική όψη της μπάντας. Έλα όμως που τα αδέλφια Cavanagh και ο μπασίστας και ηγετική μορφή Duncan Patterson, που μας άφησε για άλλα μετά το “Alternative 4”, είναι ανήσυχα πνεύματα με πολλά αντικρουόμενα ακούσματα και επιρροές από ένα ευρύ μουσικό φάσμα που δεν συνάδουν με την heavy metal μουσική. Ο Danny Cavanagh είναι λάτρης των PINK FLOYD και έχει εμφανώς διδαχτεί σε μεγάλο βαθμό από τον David Gilmour. Παράλληλα, έχει δηλώσει πως το μεγαλύτερο του είδωλο είναι ο Mark Knopfler των DIRE STRAITS, γεγονός που επίσης ακούμε συχνά ακόμα και στα πιο ambient κομμάτια με βάση το πιάνο. Ο Danny και ο Vincent επιπλέον σε κάποια φάση έπεσαν με τα μούτρα στους RADIOHEAD και το post rock, πράγμα που άρχισε να διαφαίνεται, έστω κάπως αμήχανα, στο “A fine day to exit”, ένα άλμπουμ που τους έφερε στα λημέρια μου στο Chania Rock Festival όπου τους παρακολούθησα για πρώτη φορά. Το 2000, το όνομα τους στην Ελλάδα ήταν γραμμένο με χρυσά γράμματα και η μπάντα έχτισε μια τρομερή σχέση με την Ελλάδα και τους Έλληνες οπαδούς (εδώ ο Danny βρήκε Κρητικιά φιλενάδα!). Όπως προανέφερα όμως, η συνέχεια θα προκαλέσει αρκετή πόλωση και, όπως συμβαίνει συχνά με τέτοιες περιπτώσεις, συσσωρεύτηκαν νέοι οπαδοί γύρω από τους ANATHEMA και παλιότεροι οπαδοί τους αποχαιρέτησαν αφού οι πειραματισμοί με τον ηλεκτρονικό ήχο και το post rock δεν τους έκατσε καλά (πράγμα κατανοητό αφού μιλάμε για ολοκληρωτική μεταστροφή που τους κατέταξε σε alternative κύκλους).   

Για να φτάσουμε στο 2012 και το “Weather systems” έπρεπε να συμβούν αρκετές σημαντικές αλλαγές στις επάλξεις της μπάντας όπως και κοσμογονικές αλλαγές στα του οίκου τους αφού γύρω στο 2006 βρέθηκαν χωρίς στέγη ύστερα από την αγορά της Music For Nations από την Sony. Στο μεσοδιάστημα 2006 με 2010, οι ANATHEMA ήταν «άστεγοι» αλλά, παρόλα αυτά, περιόδευσαν εκτενώς και ο Danny έπαιξε σε αρκετά μικρά σόλο ακουστικά shows (εκ των οποίων και στα Χανιά σχεδόν κάθε καλοκαίρι όπου ήπιαμε ρακές!) γεγονός που θεωρώ έπαιξε σημαντικό ρόλο στον πιο απαλό και ακουστικό ήχο τους με τα χρόνια. Εν τω μεταξύ, τα αδέρφια Cavanagh έχασαν τη μητέρα τους, γεγονός που τους πλήγωσε ανεπανόρθωτα και που ακούμε συχνά στους στίχους ύστερων δίσκων όπου την αναζητούν. Τέλος, όσον αφορά αλλαγές και ανακατατάξεις, ο έτερος αδερφός Jamie ανέλαβε το μπάσο.

Το 2010 επιτέλους κυκλοφόρησαν το επόμενο τους άλμπουμ “We’re here because we’re here” που έλαβε διθυραμβικές κριτικές για την πιο μεστή σύζευξη του post rock (αφού έχουν και instrumental κομμάτι που αφιέρωσαν στους MOGWAI!) με το ταξιδιάρικο FLOYDικό rock τους, γεγονός που έδωσε το έναυσμα στον βρετανικό τύπο ειδικά να βαπτίσει τους ANATHEMA prog rock. Η μεταστροφή εδώ ήταν όντως πιο ολοκληρωμένη, ειδικά με την μόνιμη μεταγραφή της υπέροχης Lee Douglas, αδερφή του ντράμερ John Douglas, που πρωταγωνιστεί ισόποσα με τον lead τραγουδιστή, Vincent. Επιπλέον, σαν ιδέα και μόνο, το πάντρεμα ετερόκλητων και μη μουσικών ιδιωμάτων θεωρείται ίδιον της prog μουσικής και ειδικά όταν κάπου στη μέση μπαίνουν και πιο pop στοιχεία θυμίζοντας σε πολλούς το πως πολλές 70s prog μπάντες χειρίστηκαν την κυριαρχία της pop μουσικής στα 80s.

Το 2011, ο Les Smith, ο επί χρόνια πληκτράς των ANATHEMA (από το 1999), αποχώρησε διαφωνώντας για την καλλιτεχνική πορεία της μπάντας – είδατε τι έλεγα για διχασμό; Έτσι, για πρώτη φορά, οι Λιβερπουλιανοί βρέθηκαν χωρίς πληκτρά και μπήκαν στο στούντιο για να ηχογραφήσουν τον διάδοχο του “We’re here” με τους Danny, Vincent και τον John Douglas να μοιράζονται το κομμάτι των πλήκτρων. Το ένατο άλμπουμ των ANATHEMA με τον τίτλο “Weather systems” κυκλοφόρησε στις 16 Απριλίου 2012. Έλαβε για μια ακόμη φορά εξαιρετικές κριτικές και, μάλιστα, το βρετανικό περιοδικό Prog το τοποθέτησε στη θέση 100 στα 200 καλύτερα progressive άλμπουμ στην ιστορία. Δεν το λες και μικρό κατόρθωμα. Ο δίσκος τα πήγε καλά και σε πωλήσεις βρισκόμενο στα τοπ 50 πολλών ευρωπαϊκών charts.

Ακούγοντας το “Weather systems” εν έτει 2022, η διάχυτη μελαγχολία του “The beginning and the end” ή το ματζόρε γλυκόπικρο “Internal landscapes” ηχούν ακόμα πιο έντονα και επώδυνα καθώς το συγκρότημα αυτό που με συντροφεύει για πάνω από είκοσι χρόνια, χτυπήθηκε πολύ άσχημα από την πανδημία και τα lockdown με αποτέλεσμα να διαλυθούν. Και είναι πραγματικά μεγάλο κρίμα καθώς είχαν πολλά ακόμα να προσφέρουν, και ας είχαν γράψει δύο άλμπουμ μετά το “Weather systems” που με δυσκολία ακούω. Ναι, το “Weather systems” είναι από τους σημαντικότερους δίσκους των ANATHEMA και δυστυχώς ο τελευταίος σπουδαίος δίσκος καθώς το “Distant satellites” που ακολούθησε και το κύκνειο άλμπουμ “The optimist” βρίσκονται, κατά γενική ομολογία, έτη φωτός μακριά. Η τελευταία φορά που τους είδα ζωντανά ήταν, όλως τυχαίος, τον Μάρτιο του 2020 λίγο πριν σταματήσει το σύμπαν να λειτουργεί και η μπάντα ήταν αποθεωτική, με καινούργια ακυκλοφόρητα κομμάτια που το γυρνούσαν ακόμα περισσότερο προς κινηματογραφικό soundtrack τύπου Hans Zimmer. Αν και πολύς κόσμος τους γύρισε τη πλάτη, μου λείπουν πολύ.

Did you know that:

• Το “Internal landscapes” που κλείνει το δίσκο, ανοίγει με αληθινές εξομολογήσεις για αυτό που αγγλιστί λέμε “near death experience”, με μαρτυρίες για το «φως» που ασθενείς είδαν και για ένα αίσθημα γαλήνης. Είναι χαρακτηριστικό της εμμονής των Cavanagh με τον θάνατο και τη μεταθανάτιο ζωή ύστερα απ το χαμό της μητέρας τους.
• Η περιοδεία που ακολούθησε έφερε τους ANATHEMA για πρώτη φορά στην Ινδία
• Τη σύνθεση ανέλαβε ο Danny Cavanagh με εξαίρεση το μεγαλεπήβολο εννιάλεπτο “The storm before the calm” το οποίο έγραψε ο John Douglas.

Φίλιππος Φίλης