a
“Like a firestorm”
Δεν ξέρω πώς βλέπατε εσείς την πορεία των MACHINE HEAD, αλλά, δυστυχώς, στα μάτια μου, είχαν πέσει σε τρελή κατηφόρα μετά το “Unto the locust”. Αυτή η κατηφόρα, έλαβε τέλος με το εξαιρετικό “Of kingdom and crown” που κυκλοφόρησε πριν από λίγες εβδομάδες, το οποίο είναι ένα πραγματικό διαμάντι στη δισκογραφία των Αμερικάνων metallers. Ο Robb Flynn, σε μία πάρα πολύ ήρεμη φάση της ζωής του, συνομίλησε με το Rock Hard και τον Σάκη Φράγκο, μέσα στο καλοκαίρι για να μας δώσει τις λεπτομέρειες της δουλειάς τους, την οποία έχει υποδεχτεί ο κόσμος πάρα πολύ θερμά. Δείτε και διαβάστε τη συνέντευξη ακριβώς από κάτω:
Είχες ένα συγκρότημα με δύο καινούργια μέλη, που ακυρώθηκε μία πολύ μεγάλη περιοδεία σας, η οποία θα περνούσε και από την Ελλάδα και λόγω της πανδημίας, υποχρεώθηκες να είσαι ενεργός μόνο στα social media και το YouTube, όπου παρακολουθούσαμε όλα αυτά τα ωραία που έκανες. Αλήθεια, είχες τόση μουσική μέσα σου και ήσουν υποχρεωμένος να τη διοχετεύεις μόνο εκεί…
Μου άρεσε πάρα πολύ αυτό, πρέπει να πω. Με τα νέα μας μέλη, είχαμε παίξει το “Burn my eyes” στην κεντρική Ευρώπη, μετά πήγαμε στην Αμερική και ήμασταν έτοιμοι να επιστρέψουμε στην Ευρώπη και να παίξουμε στις πιο ανατολικές χώρες της, όπως την Ελλάδα, τη στιγμή που χτύπησε η πανδημία. Όπως καταλαβαίνεις ήμουν στη φάση που για πέντε μήνες συνεχώς, έπαιζα μουσική και περιόδευα, οπότε ένιωθα ότι έπρεπε να παίξω μουσική. Είμαι τυχερός που έχω δικό μου στούντιο, έναν χώρο που μπορώ να ξεφύγω και να τζαμάρω. Επειδή είμαι ο ιδιοκτήτης, ήμουν το μοναδικό πρόσωπο που επιτρεπόταν να βρίσκεται στο στούντιο. Από τη στιγμή που δεν είχα κανονικό συγκρότημα, δεν μπορούσα να παίξω ηλεκτρικά, οπότε σκέφτηκα να κάνω ακουστικά show. Στην αρχή μου ακουγόταν χαζό, αλλά ήμασταν σε lockdown, οπότε ποιος νοιαζόταν, αλήθεια; (γέλια) Τα show αυτά, τα ονόμασα “Acoustic happy hours” κι έπαιζα τραγούδια στην ακουστική κιθάρα, πίνοντας μπύρα και πραγματικά έγινε μία πολύ καλή φάση. Τώρα που ακούω τα πρώτα 8 show, δεν μπορώ να πω ότι ενθουσιάζομαι με τη φωνή μου. Είμαι metal τραγουδιστής, δεν θα έλεγα ότι φημίζομαι για τα καθαρά μου φωνητικά! Ψάχνοντας να βρω τι μπορώ να κάνω για να τραγουδήσω καλύτερα, ξεκίνησα να κάνω μαθήματα με τη Melissa Cross, κάτι που μου άνοιξε νέους ορίζοντες. Αν δεν υπήρχε η πανδημία, δεν θα το είχα κάνει ποτέ. Δεν θα είχα βελτιώσει τόσο πολύ τα καθαρά μου φωνητικά. Ξεκίνησαν να βλέπουν αυτά τα show, γύρω στους 2.000 ανθρώπους και όταν τα μέτρα χαλάρωσαν άρχισαν να έρχονται κι άλλοι μουσικοί στο στούντιο, μετά να κάνουμε ηλεκτρικά show και πλέον έχω άνθρωπο να χειρίζεται την κάμερα, άνθρωπο να χειρίζεται τον ήχο, άνθρωπο που να παίζει τα backing tracks. Με τέσσερις κάμερες και μετάδοση από το Facebook, το Instagram και το Twitch, έγινε κάτι που ο κόσμος το παρακολουθούσε. Είναι απίστευτο που το κάνουμε. Δεν φτιάχνουμε setlist, απλά λέω τα κομμάτια που θυμάμαι, όπως έκανε ο James Brown. Προσπαθούμε να μαθαίνουμε τέσσερα διαφορετικά κομμάτια κάθε εβδομάδα, είτε διασκευές, είτε δικά μας. Όλο αυτό το πράγμα, κράτησε το μυαλό μου ενεργό και μας έκανε πολύ καλύτερους ως συγκρότημα.
Όταν έβαλα το δίσκο, να ακούσω το “Slaughter the martyr”, εντυπωσιάστηκα από τη φωνή σου. Ήταν σαν να άκουγα τους MACHINE HEAD με άλλο τραγουδιστή. Θα μου επιτρέψεις, κιόλας, να πω ότι μιλώντας μαζί σου, αλλά και βλέποντας video που ανεβάζεις, βλέπω έναν Robb πολύ πιο ήρεμο, πολύ πιο γαλήνιο. Σαν να τα έχεις βρει με τον εαυτό σου. Αυτό εκλαμβάνω, τουλάχιστον. Μου φαίνεται ότι από τη στιγμή που τα βρήκες με τον εαυτό σου, αυτό πέρασε και στη μουσική σου.
Εκπληκτικά. Ευχαριστώ πολύ.
Για να σε ρωτήσω τώρα, σκέφτηκες ποτέ να χρησιμοποιήσεις στο στούντιο άλμπουμ σου τον Chris Kontos και τον Logan Mader, που ήταν μαζί σου στην περιοδεία για το “Burn my eyes”;
Ναι. Και το σκέφτηκα και προσπαθήσαμε να το πετύχουμε. Αν θυμάσαι κιόλας, ο Logan έχει βοηθήσει στη σύνθεση του “My hands are empty”. Είχα στείλει σε όλους όλο το υλικό που είχα έτοιμο και τους παρότρυνα να προσθέσουν τις δικές τους ιδέες, αλλά το timing ήταν εντελώς τρελό, αφού χτύπησε η πανδημία και όλοι προσπαθούσαν να βγάλουν χρήματα ώστε να επιβιώσουν, να μείνουν στην επιφάνεια. Έκανα μία κουβέντα με τον Logan και του είπα, ότι θα ήθελα πολύ να το κάνουμε παρέα, αλλά πρέπει να βρω έναν τρόπο να πληρώσω το ενοίκιό μου. Έπρεπε να σκαρφιστώ άλλα πράγματα για να βγάλω λεφτά. Δυστυχώς, λοιπόν, δεν συνεργαστήκαμε αυτή τη φορά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να συνεργαστούμε στο μέλλον. Οπότε, ο Jared (σ.σ. MacEachern, μπασίστας του σχήματος), παίζαμε μαζί, σ’ ένα χώρο που 5-6 μέτρα παραπέρα, ήταν το στούντιο που γράψαμε το “The blackening” και το “Through the ashes of empires” και είτε ήμασταν εδώ που μιλάμε, είτε πηγαίναμε στο χώρο που είχαμε μία τόσο σπουδαία εμπειρία.
Χαίρομαι που με οδηγείς από μόνος σου στην επόμενη ερώτησή μου. Ηχογραφώντας στο στούντιο που γράψατε δύο τόσο σπουδαίους δίσκους, ένιωσες ποτέ ότι χρειαζόσουν μία «κάθαρση» μετά το “Catharsis”; (γέλια και από τους δύο)
Απλά ένιωσα ότι ήταν αυτό που έπρεπε να κάνω, άλλωστε γιατί να πάω κάπου αλλού, αφού –όπως σου είπα- το στούντιο αυτό είναι 5-6 μέτρα από εδώ που μιλάμε (γέλια); Από τη στιγμή που μετακόμισα εδώ μέσα στο τέλος του 2019, ήταν πολύ φυσικό να γίνει αυτό.
Πως σου φαίνεται τώρα το “Catharsis”; Θεωρείς ότι ήταν ο δίσκος που έπρεπε να είχε βγάλει τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο; Σου αρέσει τώρα; Τον ακούς;
Δεν ακούω ποτέ και για κανέναν λόγο, οποιονδήποτε από τους δίσκους μας και μου αρέσουν όλοι. Είμαι υπερήφανος για τους εννιά δίσκους των MACHINE HEAD που έχω κυκλοφορήσει μέσα στα τελευταία 30 χρόνια, όπως και για τους τρεις δίσκους των VIO-LENCE αλλά και το “Forbidden evil” των FORBIDDEN, που είχε κυκλοφορήσει πριν τους VIO-LENCE. Είμαι υπερήφανος για τη συνεισφορά μου στο “Roadrunner united” και πολύ υπερήφανος για τον δίσκο που βγαίνει (σ.σ. η συνέντευξη έγινε στις αρχές Ιουνίου). Κάθε δίσκος που βγάζουμε, είναι ένα στιγμιότυπο του που βρίσκεται το συγκρότημα σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή.
Βλέποντας τα video για το making of του δίσκου, παρατήρησα πως ενώ φαίνεται ότι ο ντράμερ σας είναι ο Matt Alston, στην πραγματικότητα έπαιξε ο Navene Koperweis από τους ANIMALS AS LEADERS. Γιατί συνέβη αυτό;
Όταν χτύπησε η πανδημία, τελείωσε και η visa εργασίας που είχε βγάλει ο Matt, αφού ζει εκτός Αμερικής. Θα υπήρχε πολύ μεγάλη δυσκολία, ούτως ή άλλως, για να έρθει στο στούντιο. Ο Navene, μένει στο Bay Area και πριν μπει στο σχήμα ο Matt, είχαμε ηχογραφήσει κάποια τραγούδια μαζί. Πρέπει να σου πω ότι ο Navene, είναι ένας ΑΠΙΣΤΕΥΤΟΣ ντράμερ, ένα πραγματικό φαινόμενο. Δεν υπήρχε περίπτωση να μπορούσε να έρθει ο Matt να ηχογραφήσει, χωρίς visa εργασίας. Θα μας κόστιζε τουλάχιστον 30.000 δολάρια η προσπάθεια να κάνουμε κάτι τέτοιο. Οπότε, πήρα τηλέφωνο τον Navene που μένει εδώ κοντά, ήρθε και τζαμάραμε! Είμαι λίγο old school, πρέπει να πω. Θα μπορούσε να ηχογραφήσει τα μέρη μόνος του και να μου τα στείλει, αλλά εγώ πιστεύω στο τζαμάρισμα. Πιστεύω ότι πρέπει να έχεις μουσικούς σ’ ένα δωμάτιο, που να ανταλλάσσουν απόψεις και ιδέες κι εκεί συμβαίνει η μαγεία. Ακόμα πιστεύω ότι πρέπει να κάνεις κάτι τέτοιο για να βγει ένα σπουδαίο αποτέλεσμα.
Τα δύο τελευταία χρόνια, κυκλοφορήσατε κάποια single, stand alone ή μη. Τα “Do or die”, “Circle the drain”, “Stop the bleeding”, “My hands are empty” και το single με τα τρία τραγούδια (“Arrows in words from the sky”, “Become the firestorm” και “Rotten”). Πρόσφατα βγάλατε και το “Choke on the ashes of your hate”. Ήταν το άλμπουμ έτοιμο εδώ και καιρό, αλλά δεν το κυκλοφορούσατε επειδή δεν μπορούσατε να περιοδεύσετε αλλά ούτε και να το προωθήσετε όπως πρέπει;
Αυτό σίγουρα ήταν ένας λόγος, ναι. Είμαι μεγάλος οπαδός του φυσικού προϊόντος κι έχουμε ετοιμάσει μερικά πάρα πολύ ωραία πράγματα γι’ αυτόν το δίσκο. Λατρεύω όμως και τη δυνατότητα να κυκλοφορούμε τραγούδια όποια στιγμή θέλουμε. Δηλαδή, μπορώ να γράψω ένα τραγούδι τώρα και να το ανεβάσω ύστερα από λίγες ώρες! Λατρεύω το ότι μπορώ να γράψω ένα τραγούδι και την επόμενη μέρα να μπορείς να το ακούσεις στο Spotify, στα iTunes ή στο YouTube. Όταν ξεκίνησα να ακούω thrash metal, για παράδειγμα, είχε τόνους από bootleg, από demo και διάφορα τέτοια. Είχα όλα τα τραγούδια των EXODUS, για παράδειγμα, πολύ καιρό πριν βγει το ντεμπούτο τους (γέλια). Ένας από τους καλύτερους φίλους μου, τότε, ήταν tape trader και είχαμε απίστευτο υλικό σε κασέτες, το οποίο «καταβροχθίζαμε» στην κυριολεξία, με bootleg και demo, πριν ακόμα βγουν οι δίσκοι. Όταν έβγαινε κάποια στιγμή ο δίσκος, εμείς ξέραμε ήδη όλα του τα τραγούδια (γέλια). Για εμένα, οι καιροί που ζούμε, είναι όπως τότε. Γράφουμε κάτι και το βγάζουμε αμέσως, όπως κάναμε στα 80s, όπως κάναμε όταν ήμουν στους FORBIDDEN EVIL. Φαντάσου, ότι είχα το “Reign in blood” των SLAYER, τρεις μήνες πριν κυκλοφορήσει, σε κασέτα και μπορούσες να ακούσεις τα μετρήματα στα hi-hat πριν ξεκινήσει το κάθε τραγούδι (γέλια). Ήμασταν βαθιά χωμένοι στο underground, παρότι πολύς κόσμος δεν ήξερε ότι συνέβαινε αυτό. Πιστεύω, λοιπόν, ότι είμαστε σε μία παρόμοια επαφή και θέλω να κρατάω τους οπαδούς μας συνεχώς σε εγρήγορση για το συγκρότημα.
Τη στιγμή που μιλάμε, έχετε κυκλοφορήσει πέντε τραγούδια + τρία ιντερλούδια, ξαφνικά συνειδητοποιώ ότι όλος ο κόσμος στις αρχές Ιουνίου που μιλάμε και με το δίσκο να βγαίνει τον Αύγουστο, δεν έχει ακούσει ουσιαστικά, μόλις πέντε τραγούδια! ΟΚ, το “Slaughter the martyr”, για παράδειγμα, είναι 11 λεπτά, αλλά είναι σχεδόν ο μισός δίσκος!
Όταν βγουν όλα τα single που είναι να βγουν πριν την κυκλοφορία του δίσκου, το νέο υλικό που μένει να ακούσει ο κόσμος, είναι ήδη μεγαλύτερο σε διάρκεια από ολόκληρο το νέο δίσκο των KORN (γέλια). (σ.σ. πω, πω μπηχτή!!!)
Σε είχα δει στα video να μνημονεύεις ένα μεγάλο, επικό τραγούδι που δεν ήξερες αν θα ξεκινούσε ή θα έκλεινε το δίσκο. Ευτυχώς, πήρες τη σωστή απόφαση και ξεκίνησες το δίσκο με το “Slaughter the martyr”, αν με ρωτάς. Προσωπικά, θεωρώ ότι δίνει ένα vibe από το “Halo” και σε βάζει σε μία ατμόσφαιρα του “The blackening”, λέγοντάς σου να κάτσεις καλά και να μην το κουνήσεις από την καρέκλα σου αν δεν έχεις ακούσει όλο το άλμπουμ!!!
Το λατρεύω αυτό που λες!!! Το άλμπουμ είναι concept και η ιδέα πίσω από αυτό είναι σε μία άγονη γη του μέλλοντος και περιστρέφεται γύρω από δύο βασικούς χαρακτήρες. Τον Ares και τον Eros. Ο Ares χάνει τον έρωτα της ζωής του, την Amethyst και προσπαθεί με μανία να δολοφονήσει εκείνους που την σκότωσαν. Ο Eros χάνει τη μητέρα του από υπερβολική χρήση ναρκωτικών, τρελαίνεται και αρχίζει κι εκείνος τις δολοφονίες. Το “Slaughter the martyr”, αφηγείται την ιστορία του Ares, αμέσως μετά τη δολοφονία και δίνει το κλίμα όλης της ιστορίας. Είχα αποφασίσει εδώ και δύο χρόνια ότι θα έκανα έναν concept δίσκο, παρότι το εγχείρημα ήταν πολύ δύσκολο, να μπορέσω να ενώσω αυτά τα πολύ μεγάλα σε διάρκεια τραγούδια, κάτω από ένα κοινό θέμα, το οποίο δεν είχα αποφασίσει ποιο θα ήταν καν. Από τη στιγμή που είχα εκείνο το τραγούδι και τους στίχους, άνοιξε ένας νέος κόσμος. Είδα όλα όσα θα έγραφα στη συνέχεια. Θα ήθελα, η ιστορία του δίσκου, να είναι μία ταινία στο μυαλό του κόσμου. Ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρων αυτός ο τρόπος γραψίματος, διότι όλα αυτά τα χρόνια, έγραφα τις δικές μου απόψεις για την κοινωνία ή πράγματα που είχαν συμβεί σε μένα, ή διάφορες εμπειρίες στη ζωή μου και τώρα έπρεπε να γράψω για δύο άλλους χαρακτήρες κι αυτό άνοιξε εντελώς διαφορετικούς δρόμους να γράψω για πράγματα πολύ βίαια, πολύ τρελά και το απόλαυσα πάρα πολύ.
Φήμες λένε ότι για το concept επηρεάστηκες πολύ από τα παιδιά σου!!!
Ω!!! Και οι δύο οι γιοί μου είναι εντελώς παθιασμένοι με τα anime, βλέπουν manga όλη την ώρα στο YouTube, διαβάζουν… Εγώ είχα ξεκινήσει όντας σπασίκλας με το Star Wars και στη συνέχεια έγινε σπασίκλας με τα anime. Μάζευα όλες τις action figures, πήγαινα σε conventions και όλα αυτά, μέχρι που έγινα σπασίκλας με το metal. Από τις αρχές του ’90, σταμάτησα να ψάχνω να βλέπω anime και ξαφνικά βλέπω και τα δύο μου παιδιά να έχουν τρέλα με το anime!!! Είναι φοβερό! Οπότε καθόμασταν μαζί, στην πανδημία και βλέπαμε το “Attack on Titan”. Ο δίσκος δεν επηρεάστηκε από αυτή τη σειρά, πάντως. Δεν υπάρχουν καλοί και κακοί σ’ αυτή τη σειρά. Και οι δύο οι χαρακτήρες, πιστεύουν ότι κάνουν το σωστό, αλλά και οι δύο προκαλούν κτηνωδίες. Αυτό το concept μου έκανε εντύπωση και μου έδωσε έμπνευση για το δίσκο.
Επειδή βλέπω ότι ο χρόνος μας τελειώνει σιγά-σιγά, θα ήθελα να μου απαντήσεις κάποιες γενικές ερωτήσεις. Ποια είναι η πλευρά της μουσικής βιομηχανίας, στις μέρες μας, που βρίσκεις πως είναι πιο δύσκολη να ακολουθήσεις;
Δεν ξέρω, να σου πω την αλήθεια…
Είναι το streaming, για παράδειγμα;
Ω, όχι, αφού κάνω συνεχώς streaming και βγάζουμε και καλά λεφτά από αυτό. Χαχαχα. Νομίζω ότι το πιο δύσκολο πράγμα αυτή τη στιγμή στη μουσική, είναι ότι υπάρχουν τόσα πολλά συγκροτήματα. Υπάρχουν σχεδόν 60.000 καινούργια τραγούδια κάθε μέρα. Είναι τρελό! Πως θα κάνεις τον κόσμο να τα ακούσει και να τα προσέξει; Νομίζω ότι ο κόσμος είναι κυριολεκτικά πνιγμένος, όχι μόνο από τη μουσική αλλά και από τα social media και όλα αυτά που συμβαίνουν. Παρόλα αυτά, όμως, βρίσκω πολλές ομοιότητες στην εποχή μας, με τότε που ξεκίνησε η thrash σκηνή τη δεκαετία του ’80. Υπάρχει πολλή μουσική underground και αν ψάξεις, θα τη βρεις. Είναι διαφορετικά τα πράγματα σε σχέση με 20 χρόνια πριν, ας πούμε, αλλά υπάρχουν τα social media, που παρά τα όσα άσχημα μπορείς να πεις γι’ αυτά, έχουμε μία απευθείας σύνδεση με τους οπαδούς μας, τώρα. Επικοινωνούμε άμεσα, κάτι που δεν μπορούσαμε να κάνουμε πριν από 20 χρόνια. Αν τα περιοδικά δεν ήθελαν να καλύψουν τη μουσική σου, απλά δεν υπήρχες. Αν δεν σε υπέγραφε μία δισκογραφική εταιρία, δεν υπήρχες. Παρά όλα τα άσχημα που έχει φέρει το internet, έχει δώσει τη δυνατότητα σε όλα τα συγκροτήματα να ανεβάζουν τη μουσική τους. Πλέον, μπορείς να συνδεθείς με τους οπαδούς σου, χωρίς να χρειάζεσαι τα περιοδικά ή το ραδιόφωνο. Κάνω κάθε Παρασκευή το “electric happy hour”, ο κόσμος συνεισφέρει οικονομικά, αγοράζει merchandise, κάνει προ-παραγγελία το δίσκο… Είναι απίστευτο που γίνεται αυτό, σαν να πραγματοποιήθηκε κάποιο όνειρό μας. Επειδή πρέπει να τελειώσουμε σε λίγο, όμως, θα πρέπει να στείλω τους χαιρετισμούς μου στον Seth Siro Anton, που έφτιαξε το εξώφυλλό μας. Είναι πολύ σπουδαίος καλλιτέχνες, απίστευτο ταλέντο και ήταν πάρα πολύ μεγάλη η χαρά μου που δούλεψα μαζί του. Ήταν πολύ cool, πολύ αστείος, πολύ εύκολος στη συνεργασία του, πολύ λεπτολόγος. Ήταν πολύ μεγάλη τιμή μου που δουλέψαμε μαζί και το συγκρότημά του, οι SEPTICFLESH, είναι τεράστιο! Πολύ «άρρωστη» μπάντα! Μιας και μιλάμε μαζί, δεν θα μπορούσα να μην του στείλω τα χαιρετίσματά μου!
Ευχαριστώ πολύ για την κουβέντα. Χάρηκα πολύ που τα είπαμε και συγχαρητήρια για το δίσκο.
Ευχαριστώ εγώ κι ελπίζω, επιτέλους, να τα ξαναπούμε από κοντά στην Ελλάδα.
Σάκης Φράγκος
Photos by Travis Shinn and Paul Harries
