a
Νομίζω πως σερί σαν αυτό που κατάφεραν οι QUEENSRYCHE στη χρυσή (χωρίς εισαγωγικά) εποχή τους, ελάχιστοι καλλιτέχνες έχουν να επιδείξουν. Και το κατάφεραν, αλλάζοντας ουσιαστικά τέσσερα στυλ, κάτι που κάνει το όλο εγχείρημα ακόμη πιο δύσκολο. Έπαιξαν τεχνικότατο, «γραμμωμένο» power/prog (γύρε την πλάστιγγα όπου εσύ θες, θα το δεις να φιγουράρει σε περίοπτη θέση σε αφιερώματα και στα δύο αυτά είδη) στο αριστούργημα “Rage for Order”, τα “Operation: Mindcrime” και “Empire” άφησαν εποχή με το «σκεπτόμενο», μελωδικό και άκρως εμπορικό τους heavy metal ενώ στον αντίποδα το «βαθύ», ενδοσκοπικό “Promised land”, θα βρίσκεται πάντα εδώ να μας θυμίζει πότε το metal γίνεται πραγματικά «προοδευτικό». Πριν όμως εξελιχθούν και αλλάξουν τόσες φορές «προσωπείο», οι ‘Ryche «ανέτειλαν» μαζί με ένα καινούργιο είδος, ως δημιουργοί μιας νέας σκηνής, η οποία έμελλε να δώσει τεράστια σε αξία συγκροτήματα και θεσπέσια albums που έχουν ήδη «καπαρώσει» τη δική τους θέση στο σύμπαν του «μυθικού».
Και εγένετο λοιπόν… το αμερικανικό power metal. Έτσι το γνωρίσαμε, έτσι μας συστήθηκε, με το ακρωνύμιο USPM μάθαμε να το γράφουμε και με τους ήχους του νιώθουμε, τουλάχιστον αρκετοί, τις μεγαλύτερες των συγκινήσεων. Εκεί, κατά το 1983-1984 έγιναν όλα. Μαζί με τους JAG PANZER, OMEN, HELSTAR, SAVATAGE, FATES WARNING, METAL CHURCH και τους υπολοίπους της γενιάς τους. Παίρνοντας τους JUDAS PRIEST, IRON MAIDEN, BLACK SABBATH, RIOT, DIO, OZZY και δημιουργώντας κάτι το καινοτόμο, κάτι το «εκτυφλωτικό», που άλλοτε συνδύαζε την τραχύτητα και τη βαρβαρότητα με το έπος και τη λυρικότητα και άλλοτε τα ξεχώριζε. Όχι για να ανταγωνιστούν το ένα το άλλο, αλλά να είναι οι δύο πλευρές του ιδίου νομίσματος. Αποτέλεσμα; Κάπως έτσι, ορισμοί/περιγραφές όπως “White collar US power metal” και “Blue collar US power metal” μπήκαν στη ζωή μας. Οι «ντελικάτοι», οι «ραφιναρισμένοι», οι «ατσαλάκωτοι» από τη μια, οι «τραχείς» και «σκληροί» από την άλλη. Οι… «γραφιάδες» και η «εργατιά» , για να χρησιμοποιήσουμε και την αρχική περιγραφή των όρων.
Βασικός πυλώνας του «λεπτεπίλεπτου», «αιθέριου» και λυρικού power metal με «λευκό γιακά» ήταν το, εμπνευσμένο από το “1984” του George Orwell, “The Warning”. Ίδιο μα συνάμα τόσο διαφορετικό από το καταιγιστικό EP που είχε προηγηθεί, έναν χρόνο πριν και κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, πρωτοποριακό και επιδραστικό όσο λίγα albums, οδήγησε τις συνταρακτικές εξελίξεις που ακολούθησαν. Όχι, καινοτόμο μουσικά δεν ήταν, κάθε άλλο. Πρωτίστως οι IRON MAIDEN επιρροές του (η μπάντα εδώ προσκυνά το “Piece of mind” και σίγουρα δε νιώθει ενοχές γι’ αυτό), δευτερευόντως οι αντίστοιχες από τους δύο μεγάλους του Birmingham και τέλος η υποβόσκουσα λατρεία για το βρετανικό, μεγαθηριακό prog rock, ως επιμέρους στοιχεία, δε καθιστούν το “The Warning” κάτι το νέο. Η ένωση αυτών όμως, συνδυαστικά με το προσωπικό ταλέντο και όραμα των πέντε Αμερικανών, ήταν που έκανε αυτό το album τόσο ξεχωριστό. Και φυσικά, ο καλύτερος τραγουδιστής εκείνης της εποχής, σε ερμηνείες που και ο ίδιος ακόμη ουδέποτε ξεπέρασε, να προσθέτει ακόμη περισσότερη μαγεία, στην ήδη υπάρχουσα και να «ανοίγει» τη δική του «σχολή».
Ας ξαναβάλουμε όμως τον δίσκο στο πικάπ κι ας αφήσουμε τις πρώτες «στροφές» του βινυλίου να ξεδιπλώσουν τη μαγεία ενός album και ενός συγκροτήματος, ενδεικτικών των όσων θαυμαστών γίνονταν στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού, κατά το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’80. Τώρα, για το ποιο τραγούδι είναι που, εννοώ σε ποια θέση, δε θα τα χαλάσουμε, αφού ένα πράγμα είναι σίγουρο: “USPM reigns supreme!”
“The Warning” countdown:
- “NM 156” (DeGarmo, Tate, Wilton)
Το τραγούδι με τον πιο παράξενο, ίσως, τίτλο στην όλη ‘Ryche δισκογραφία, αφηγείται την ιστορία της κατασκευής/δημιουργίας ενός cyborg, δηλαδή μιας μηχανής που αποτελείται κατά το ήμισυ από ανθρώπινα μέρη και που έχει σκοπό να αντικαταστήσει τον ατελή, αδύναμο, γεμάτο παθογένειες άνθρωπο. Στην πορεία όμως, αυτό που κάνει τον άνθρωπο, φαινομενικά έστω, «ευάλωτο» και «ατελή», το συναίσθημα, ο ψυχικός του κόσμος, είναι αυτό που αποδειχθεί το μεγαλύτερό του όπλο. Η μηχανή θα υποσκελίζεται και κάθε προσπάθεια να αυτός (ο άνθρωπος) να αντικατασταθεί, ώστε ο Πολιτισμός να προοδεύσει και να γίνει «άσπιλος», θα είναι εσαεί μια Ύβρις και τίποτα περισσότερο. Ο Tate μπαίνει άμεσα στο πετσί του ρόλου, σε μια εν μέρει ρομποτική ερμηνεία, το κομμάτι αναπτύσσει ταχύτητα κατά το δοκούν, όταν φτάνει στο refrain «ρολάρει» όμορφα, αλλά στα δικά μου standards αφενός υστερεί όλων των υπολοίπων, αφετέρου από κάπου πρέπει να ξεκινήσουμε, οπότε το βλέπεις στην τελευταία θέση. Η μπάντα πάντως, το πιστεύει πολύ ακόμη και τώρα, κάτι που μόνο τυχαίο δεν είναι, ασχέτως του τι γράφω εγώ εδώ.
- “Deliverance” (Wilton)
Το ρολόι έδειξε 00:00, ένας νέος παγκόσμιος πόλεμος ξεκίνησε και ο κόσμος ζει τον απόλυτο εφιάλτη, ο οποίος θα λήξει όταν ο ήρωας, ερχόμενος ξανά στη ζωή, γίνει η παγκόσμιος ηγέτης που του έχει ορίσει το πεπρωμένο. Σύμπλευση ρεαλισμού, πνευματισμού, μεταφυσικής και (επιστημονικής) φαντασίας σε γρήγορο, ευφάνταστο USPM, σε κάτι περισσότερο από τρία λεπτά. Το “Deliverance” είναι ίσως το ευθύβολο κομμάτι που ήθελες να ακούσεις, μετά τα δύο έπη που προηγήθηκαν στη ροή του δίσκου και πριν οι ταχύτητες «πέσουν» ξανά. Αποστολή, εξετελέσθη.
- “Child of fire” (Tate, Wilton)
Μετά από δύο ισάξια κομμάτια, ανεβαίνουμε ένα «σκαλί». Τούτο δω, έρχεται θαρρείς απευθείας από το θρυλικό πρώτο EP, ναι μεν δεν προορίζεται να πρωταγωνιστήσει, μα ως δευτεραγωνιστής είναι πολυτέλεια. Άλλα συγκροτήματα θα «σκότωναν» για να έχουν την έμπνευση να γράψουν ένα “Child of fire”, οι QUEENSRYCHE τέτοια τραγούδια τα έγραφαν με τα πρωινά τους scrambled eggs (ένας φίλος μόλις χαμογέλασε και ξέρω πολύ καλά τον λόγο). Το «ήπιο» τμήμα του, είναι χαρακτηριστικό του πως έβλεπε τα πράγματα το συγκρότημα, που για χρόνια έδινε πάντα χώρο στα ήσυχα, ατμοσφαιρικά, αφηγηματικά «περάσματα». Ξεκινά στα «τελειώματα» του κομματιού που ακολουθεί στη θέση «7».
- “Before the storm” (Tate, Wilton)
Τα πρώτα ψήγματα του “Rage for Order” που θα ακολουθούσε δύο χρόνια μετά, τα βρίσκουμε διάσπαρτα σε διάφορα σημεία του ντεμπούτου των λιμναίων από το Bellevue. Εκτός λοιπόν του “NM 156” και του ομώνυμου, υπάρχουν και σε τούτο το κομμάτι. Άλλωστε, τραγούδια σαν το “The whisper”, σαν τεχνοτροπία, άνετα θα μπορούσαν να βρίσκονται εδώ. Δυνατά τα νοήματα του “Before the storm”, εμπεριέχουν πολιτική, πόλεμο, ανθρώπινα δικαιώματα και υποχρεώσεις, υπενθυμίζοντάς μας πως, πριν από την καταιγίδα, υπάρχει ακόμα χρόνος για να διορθώσουμε την κακή πορεία που έχουμε πάρει και οδεύουμε προς την καταστροφή μας. Κάτι σαν μικρό, ακόμη πιο λυρικό, «ευαίσθητο» αδερφάκι του “En force”, με ένα καταπληκτικό, μελωδικότατο, πολυφωνικό “we watch the sun rise and hope that it won‘t be our last” να μοιράζει μικρές-μικρές ανατριχίλες.
- “Prophecy” (DeGarmo)
Το «κρυμμένο» τραγούδι του “The warning”. Ή και όχι τόσο κρυμμένο, αφού υπήρξε στη δεύτερη πλευρά τριών singles του group, από το 1988 ως το 1992 (“Eyes of a stranger”, “Empire”, “Best I can”), όπως και στο live VHS στο Tokyo. H επανέκδοση του 2003 το ενέταξε και επίσημα στη λίστα των τραγουδιών του δίσκου, οπότε και εμείς το συμπεριλαμβάνουμε στην αντίστροφη μέτρηση, χωρίς την ένδειξη «εκτός συναγωνισμού». Η αξία του; Χαρακτηριστικό, κλασσικό αμερικανικό power metal ακούμε εδώ, ποια περιμένεις να είναι; Θεόρατη, όχι απλά υψηλή. Ο Τate εκεί κάπου στη μέση, κάνει πάλι τα… δικά του, ενώ το βασικό riff, αν σου θυμίσει το αντίστοιχο του “Fata Morgana” των FATES WARNING, δε θα έχεις άδικο, είναι πολύ κοντά. Κάποιοι παραπονιούνται για τους όχι και τόσο «σκεπτόμενους» στίχους. Άστους να το κάνουν, δεν είναι όλα ποίηση στη ζωή. Άλλωστε οι ‘Ryche, όταν έπρεπε, έγιναν σπουδαίοι ποιητές.
- “Warning” (Tate, Wilton)
Κανονικά, τον δίσκο θα έπρεπε να «ανοίγει» το “ΝΜ 156” (εγώ πάλι θα ξεκινούσα με το “En force”), αλλά άλλες οι βουλές της μπάντας, άλλες της εταιρείας. Οι ‘Ryche δήλωναν απογοητευμένοι και τσαντισμένοι με την εξέλιξη αυτή, αφού η αλλαγή έγινε εν αγνοία τους, αλλά θες τη γνώμη μου; Καλύτερα. Το ομώνυμο τραγούδι του δίσκου είναι πολύ πιο άμεσο από το “NM 156”. Είναι επιβλητικό, επικό και κάνει αμέσως γνωστές τις προθέσεις του group. Το μικρό, χαρισματικό παιδί, έχει ρίξει τα ταρώ και έχει δει το μέλλον, ένα μέλλον ζοφερό. Προειδοποιεί λοιπόν την Ανθρωπότητα, αλλά μάλλον μιλά σε ώτα που κωφεύουν. Εντελώς 80s metal σύνθεση, παρωχημένη ίσως στ’ αυτιά κάποιων, αλλά μακάρι να έβγαινε μια τέτοια κάθε χρόνο και στις μέρες μας. Δώσε προσοχή και στο finale του, μιας και στην αρχή μιλήσαμε για το πόσο “IRON MAIDEN” είναι αυτό το άλμπουμ και πες μου αν έχω δίκιο.
- “No sanctuary” (DeGarmo, Tate)
“You’re walking halfway in but crawling halfway out/ There’s a void in your mind that you cling to/You feel lost in time, you’ve got no words to rhyme/No more charms, no more spells to protect you”… Το ένα από τα δύο ατμοσφαιρικά, υπερβατικά αριστουργήματα του “The warning”. Στίχοι που αγγίζουν άλλα, πολύ βαθύτερα επίπεδα πνευματικότητας, σαν μια λεπτομερής περιγραφή του τι υπάρχει και τι συμβαίνει μεταξύ υλικού και άυλου κόσμου. Αργό, χωρίς ιδιαίτερα ξεσπάσματα, αφήνει τα progressive rock ακούσματα των δημιουργών του να βγουν στην επιφάνεια και τον Tate να αναδείξει για μιαν ακόμη φορά το απίστευτο ταλέντο του. Όσο για το σφύριγμα, είναι το τρίτο στη σειρά που θα στοιχειώσει τα ακούσματά μας. Είχε προηγηθεί η «Μαυροφορούσα Κυρά» και δύο χρόνια αργότερα θα ερχόταν ένα, εξίσου ονειρικό «Θα θυμηθώ». Ναι, εντάξει, σαν τίτλοι από λαϊκά τραγούδια σε ταινίες της Finos Films ακούστηκαν, αλλά μη δίνεις σημασία.
- “Roads to madness” (DeGarmo, Tate, Wilton)
Φτάσαμε στην τελική τριάδα, όπου όλα πάνε βάσει προσωπικού γούστου αυστηρά, αφού έχουμε ισάξιες συνθέσεις. Και πρώτο να βάζαμε το “Roads to madness”, ποιος θα μας έλεγε, τι; Το αγαπημένο τραγούδι του Geoff Tate, είναι και το “Sabbath-ικό” του δίσκου, ως εκ τούτου το πιο σκοτεινό του. Όντως, έχει πολύ από το “Heaven and Hell” μέσα του, τόσο το κομμάτι όσο και το άλμπουμ, γενικότερα, αλλά εννοείται με την συνθετική σφραγίδα και άποψη των ‘Ryche. Τα ηλεκτρικά όργανα σε συνεργασία με τα έγχορδα του Michael Kamen που τα συνοδεύουν «παίζουν στα δάκτυλα» τον συναισθηματικό σου κόσμο, αλλόκοσμες φωνές, χορωδίες, ξεσπάσματα, θεατρικότητα… Από τα αριστουργήματα εκείνα που μας καθήλωσαν και μας καθηλώνουν κάθε φορά, που μας βυθίζουν στην δική τους, ξεχωριστή πραγματικότητα. Δύσκολα, πολύ δύσκολα να το ακουμπήσει κάποιος γράφοντας κάτι ανάλογο, εκτός αν λέγεται CRIMSON GLORY, γράψει ένα “Lost reflection” και ένα “Transcendence” και τερματίσει το κοντέρ. Ο Tate τραγουδά για ποιο πράγμα; Για τη διαρκή αναζήτηση της απόλυτης σοφίας, που οδηγεί στην τρέλα; Για το ταξίδι χωρίς γυρισμό των ναρκωτικών; Για κάποια μεταφυσική ή μεταθανάτια εμπειρία, όταν η ψυχή αφήνει το σώμα και ταξιδεύει στα ανώτερα στρώματα του σύμπαντος; Ποιος ξέρει… Άλλωστε “stay on the course to pass, you’ll never find the answer”.
- “En force” (DeGarmo)
Ανατρέχω στα σχολικά μου χρόνια και θυμάμαι τον μικρό Δημήτρη να έχει μείνει με ανοικτό το στόμα πάνω από το κασσετόφωνό του, με κάθε τρίχα του κορμιού του σηκωμένη, να προσπαθεί να συλλάβει αυτό που μόλις άκουσε για πρώτη φορά. Καταρχάς, η εισαγωγή, αυτή η εισαγωγή… πόσο επιβλητική! Με τα στεντόρεια τύμπανα, τις Maiden-ικές κιθάρες και τις σωληνοειδείς καμπάνες (tubular bells) δια χειρός Scott Rockenfield, να «στρώνουν το χαλί». Στη συνέχεια, το θεϊκό riff και ο Tate που «έρχεται» από το υπερπέραν, η εξέλιξη του κομματιού, οι απίστευτες, επιβλητικές διφωνίες, το πανέξυπνο drumming… Αυτό είναι το crème de la crème USPM, αγαπητέ αναγνώστη. Κι εκεί που περιμένεις πως το τραγούδι φτάνει στο τέλος, να πως αλλάζουν εντελώς την ατμόσφαιρα, αριστοτεχνικά, οι ακουστικές κιθάρες, τα εμβατηριακά τύμπανα και ο καλύτερος, εκείνη την δεδομένη στιγμή, τραγουδιστής της Οικουμένης, ορίζοντας το επικό metal, χωρίς να ανήκουν σε αυτό. Μα τι λέω… μόνο και μόνο για το “Enforsaaah…” που τραγουδά ο DeGarmo, με τον Tate από πίσω να δημιουργεί ΤΗΝ αντίθεση, το τραγούδι μπαίνει στο Πάνθεον. Μου θυμίζει και τα διπλά Enforcer όπλα στο Unreal Tournament, οπότε… “Godlike!”
- “Take hold of the flame” (DeGarmo, Tate)
Ξέρεις, κάποιες φορές, σε αυτήν την ιδιότυπη αντίστροφη μέτρηση, η πρώτη θέση είναι «καπαρωμένη» εξαρχής, χωρίς να υπάρξει δεύτερη σκέψη, ακόμη κι αν οι προσωπικές προτιμήσεις του εκάστοτε συντάκτη, ορίζουν κάτι διαφορετικό. Μια τέτοια περίπτωση έχουμε, δυστυχώς για τεράστιους ύμνους σαν τους τρεις που προηγήθηκαν, όσον αφορά το χρυσό μετάλλιο του “The warning”. Το “Take hold of the flame”, το «τραγούδι της ελπίδας», κατά τον Tate, ορίζει το κλασσικό 80s metal, παίρνοντας τα καλύτερα στοιχεία των Μεγάλων και δίνοντάς τα υπό νέα, ανανεωμένη τότε, μορφή. Ορίζει το «επικό» και «λυρικό», βάσει δομής, ατμόσφαιρας και στίχων και τέλος ορίζει το πώς πρέπει να ακούγονται, στο εξής, όλοι όσοι επιθυμούν να πιάσουν ένα μικρόφωνο και να τραγουδήσουν το νεότευκτο, εκείνη την εποχή, power metal. O Tate ξεκινά από βαρύτονος και φτάνει κόντρα-τενόρος, το vibrato του είναι μνημειώδες, τα κρατήματά του το ίδιο, νότες όπως η Ε5 πιάνονται ΓΙΑ ΠΛΑΚΑ και ΧΩΡΙΣ FALSETTO και όλα αυτά γιατί; Γιατί είναι απλά ο prime Tate, ό,τι καλύτερο υπήρχε εκείνη την εποχή σε ολόκληρο τον μεταλλικό «γλόμπο». Και η επίδειξη ισχύος στο “Live in Japan” του 1985, σε ένα video πάνω στο οποίο έχουν κάνει τα δικά τους reaction videos τόσοι και τόσοι αφήνοντας το θαύμα τους, είναι η καλύτερη απόδειξη. Το “Take hold of the flame” παραμένει ακόμη και σήμερα άφθαρτο στον χρόνο και άφταστο σε σχεδόν κάθε σύγκριση, αφού ελάχιστα ακούσματα μπόρεσαν να σταθούν δίπλα του.
“Throw down the chains of oppression that bind you
With the air of freedom the flame grows bright
We are the strong, the youth united
We are one, we are children of the light… Take hold!”
Δημήτρης Τσέλλος
