Σκέφτομαι μερικές φορές, αν «βολεύει», όταν κάνεις worst to best, όταν βάζεις τα τραγούδια ενός δίσκου σε αξιολογική σειρά, δηλαδή, σύμφωνα με τα προσωπικά του γούστα, να έχει το άλμπουμ αυτό λίγα τραγούδια. Όταν μιλάμε για ένα δίσκο, όπως το “Permanent waves” των RUSH, για παράδειγμα, όπου υπάρχουν 6 τραγούδια, νομίζω τελικά ότι ισχύει το “Houston, we’ve got problem”!!! Δηλαδή, βάζεις το λιγότερο αγαπημένο σου τραγούδι στην τελευταία θέση κι αυτή είναι η 6η!!! Ρε σε τι δοκιμασίες βάζω τον εαυτό μου!!!
Για το “Permanent waves”, έχουμε γράψει στο Rock Hard, μερικά μεγάλα αφιερώματα, που αξίζει τον κόπο να ξαναδιαβάσετε, όπως για παράδειγμα, 17 άγνωστες ιστορίες πίσω από το άλμπουμ. Αντί προλόγου, λοιπόν, μπορείτε να διαβάσετε κι εκείνο το κείμενο, ώστε να μπείτε στο πετσί ενός τέτοιου αριστουργήματος, το οποίο είχε βγει σε μία περίοδο όπου οι RUSH προσπαθούσαν να απεμπλακούν από την εικόνα ενός γκρουπ που έγραφε ένα τεράστιο σε διάρκεια τραγούδι, το οποίο κάλυπτε μία πλευρά δίσκου και θα έγραφαν τραγούδια διάρκειας 5-10 λεπτών, κάτι που στην πορεία φάνηκε ότι ήταν πολύ πιο δύσκολο.
The “Permanent waves” countdown:
- “Entre nous” (4:37)
Ξεκινάμε με τα βασικά. Για τους μη Γαλλομαθείς (όπως εγώ, επί παραδείγματι), “Entre nous” σημαίνει “Between us”. Όπως λέει στο ρεφρέν, “Just between us, I think for us to recognize, the differences we sometimes feared to show”. Το τραγούδι αυτό, επιλέχθηκε να είναι το δεύτερο single του άλμπουμ και είχε μία ξεκάθαρη εμπορική διάθεση. Όπως σχεδόν πάντα συμβαίνει, όμως, με prog σχήματα που προσπαθούν να κάνουν εμπορική επιτυχία σχεδιάζοντάς το εκ των προτέρων, αυτό αποτυγχάνει. Ή βρίσκουν την επιτυχία από άλλο τραγούδι, εκεί που δεν το περιμένουν. Φυσικά και είναι ένα τραγούδι που κραυγάζει ότι ανήκει στους RUSH και θα έλεγα ότι θα μπορούσε να είναι η συνέχεια του “Circumstances” (μέσα από το “Hemispheres”), μόνο που έχει κάποια στοιχεία και από JOURNEY και STYX, που ακούγονταν τότε πολύ στο αμερικάνικο ραδιόφωνο. Ενώ φαινομενικά, είχε τη δυναμική να ακουστεί στο ραδιόφωνο, λοιπόν, αυτό συνέβη με το “The spirit of radio” και το “Freewill”, με αποτέλεσμα να θεωρείται ένα obscure track ή ένα deep cut, όπως το λέμε και παίχτηκε ζωντανά μόνο στην περιοδεία για το “Snakes and arrows” το 2007. Θα έλεγα, πάντως, ότι θα μπορούσε να είναι ένας προάγγελος της πιο “pop” περιόδου των RUSH, που ήρθε αρκετά χρόνια αργότερα.
- “Different strings” (3:49)
Ξέρω, ξέρω. «Ιεροσυλία» και διάφορα τέτοια ωραία. Μην το βλέπετε ως προτελευταίο στην κατάταξη, δείτε το ως πέμπτο. Θα αλλάξει όλη η θεωρία σας για το κείμενο που διαβάζετε. Κι εγώ αυτό έκανα και μπόρεσα να κοιμηθώ ήσυχος με τη συνείδησή μου! Το “Different strings”, είναι ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια για κλείσιμο μαγαζιών στα dj set μου, άλλωστε. Κι όμως, είναι πέμπτο στη σειρά, στην κατάταξή μου. Ένα ακουστικό τραγούδι, στη λογική του “Tears” από το “2112”. Απλό στη σύλληψη, με πολύ ωραίες μελωδίες. Ή μήπως τελικά δεν ήταν τόσο απλό; Πρόκειται για ένα τραγούδι που δεν έχει παιχτεί ποτέ live, διότι έχει τόσα πολλά layers ήχου, που είναι αδύνατον να αναπαραχθούν κι αυτό έγινε εσκεμμένα από το συγκρότημα, όπως είχαν κάνει και με το “Madrigal” από το “A farewell to kings” μερικά χρόνια πριν. Ακόμα και στο φαινομενικά «απλό» τραγούδι τους, συμβαίνουν τόσα πολλά πράγματα που με μία απλή ακρόαση, αδυνατεί να το καταλάβει κάποιος. Έχει πλάκα, γιατί λένε πως έκαναν fade out στο σόλο του Lifeson, ώστε ο κόσμος να θέλει να ακούσει περισσότερο. Για εμένα, πάντως, λειτουργεί εξαιρετικά, ως η ηρεμία πριν την καταιγίδα που ακούει στο όνομα “Natural science”.
- “Freewill” (5:21)
Ένα από τα δύο hits του δίσκου, ένα από τα τραγούδια που υπήρχαν σχεδόν σε κάθε περιοδεία των RUSH τα χρόνια που ακολούθησαν. Θα έλεγα ότι αυτό το τραγούδι, αντικατοπτρίζει απόλυτα αυτό που έκαναν οι RUSH εκείνα τα χρόνια. Ήθελαν να γράψουν “compact” τραγούδια, που να σφύζουν από μελωδίες, να έχουν μικρή διάρκεια και να μη χάνουν τον prog χαρακτήρα τους, όντας αρκούντως περιπετειώδη. Για παράδειγμα, μπορεί να ακούγεται ένα «εμπορικό» τραγούδι, φαινομενικά, αλλά μπορείτε να βρείτε πολλά τραγούδια που να παίζονται στα ραδιόφωνα και να έχουν τόσες πολλές αλλαγές ρυθμού κι ένα μεσαίο μέρος που έχει τον…άπαιχτο, ιδιαίτερα στα τύμπανα; Αφήστε που ο Alex Lifeson, έχει δηλώσει ότι το σόλο του σ’ αυτό το κομμάτι είναι από τα πιο δύσκολα που έχει παίξει ποτέ… Οι «στριγγλιές» στο τέλος του τραγουδιού, από τον Geddy Lee, είναι και οι τελευταίες που ακούσαμε, καθώς στο μέλλον άρχισε να τραγουδά πιο γήινα (για το καλό της φωνής του).
- “Jacob’s ladder” (7:27)
Μπορώ να πω δύο γεγονότα για το “Jacob’s ladder” και να κλείσω το κείμενο επιτόπου. Α) ότι ο Kirk Hammett έχει δηλώσει πως έχει πάρει ένα μέρος του για να γράψει το “A thing that should not be” και Β) ότι ο τεράστιος Mike Portnoy, έχει δηλώσει πως αυτό το τραγούδι έχει το πιο απαιτητικό σημείο στα ντραμς απ’ όλον τον κατάλογο των RUSH. Και για να το λέει εκείνος, κάτι παραπάνω γνωρίζει. Ένα μνημειώδες τραγούδι στη ροή του, στο χτίσιμό του, που έδειχνε το mindset του σχήματος εκείνη την περίοδο. Παλιότερα, θα έκαναν αυτό το τραγούδι γύρω στα 15 λεπτά, ενώ τώρα είναι ένας ορυμαγδός πληροφοριών, που πραγματικά, όσα χρόνια και να το ακούς, βρίσκεις ολοένα και κάποιο καινούργιο σημείο που δεν είχες ακούσει. Τι πιο συναρπαστικό να ζητήσει κάποιος από ένα τραγούδι;
- “The spirit of radio” (4:56)
Σε απλά ελληνικά, η δεύτερη μεγαλύτερη επιτυχία των RUSH, μετά το “Tom Sawyer”. Μία βασική αρχή για να είναι ένα τραγούδι «ραδιοφωνικό», είναι να είναι εύπεπτο. Να έχει ένα ευδιάκριτο κι «εύκολο» βασικό θέμα. Ακριβώς ότι ΔΕΝ έχει το “The spirit of radio”, που έκανε μία στρατιά νέων κιθαριστών να προσπαθεί να παίξει το εισαγωγικό θέμα και τους κακόμοιρους ντράμερ, να παλεύουν να πιάσουν το drum roll του (δεν θα ξεχάσω το video game “Guitar hero”, όπου πάλευα μήνες να παίξω στα ντραμς την εισαγωγή του, μέχρι που τα παράτησα). Μιας και ο δίσκος, ονομαζόταν “Permanent waves”, είχε να κάνει με τις διάφορες τάσεις στη μουσική, τα διάφορα «κύματα» που προσπαθούσαν να γίνουν μόδα. Στο συγκεκριμένο τραγούδι, μπορούσε κανείς να ακούσει κάποια μικρά δείγματα του new wave που εκείνη την περίοδο έκανε αισθητή την παρουσία του, αλλά και σημεία που έφερναν στους POLICE και το reggae σημείο, που είχε κάνει αίσθηση. Μην ξεχνάμε όμως, ότι εκείνη τη χρονιά, είχε βγει το “Exodus” του Bob Marley, που είχε κάνει γνωστή τη μουσική αυτή σ’ όλον τον κόσμο. Μέσα σε λιγότερο από 5 λεπτά, οι RUSH, είχαν καταφέρει να γράψουν ένα τραγούδι, που περιέκλειε όλη τη μαγεία τους, σε compact μορφή. ΣΥΝ, το ότι κατάφεραν να κάνουν και εμπορική επιτυχία και να τους παίζουν όλα τα ραδιόφωνα, χωρίς να έχουν κάνει εκπτώσεις στα πιστεύω και τις αρχές τους. Το έχετε λίγο αυτό;
- “Natural science” (9:19)
Αυτό το τραγούδι κι αν είναι η επιτομή του progressive rock/metal κι έχει επηρεάσει πάμπολλους μουσικούς και συγκροτήματα. Πάρτε το σημείο που έχει τους στίχους: Wheel within wheels in a spiral array / A pattern so grand and complex / Time after time we lose sight of the way / Our causes can’t see their effects. Πόσοι και πόσοι δεν έχουν προσπαθήσει να το αντιγράψουν είτε αποτυχημένα, είτε με περιορισμένη επιτυχία… Και το πιο αστείο όλων, ξέρετε ποιο είναι; Ότι το συγκρότημα δεν ήταν ευχαριστημένο με την εκτέλεση που υπάρχει στο δίσκο και όταν ξεκίνησαν να το παίζουν live, έκαναν διάφορες μικροαλλαγές, ώστε να το διαμορφώσουν όπως εκείνοι θεωρούσαν ότι είναι σωστό. Αν αυτό δεν είναι ο ορισμός του περφεξιονισμού, τότε δεν μπορώ να φανταστώ ποιος μπορεί να είναι… Τραγούδι – μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς. Ένα δώρο των RUSH στην ανθρωπότητα.
Σάκης Φράγκος
