«Ο Ronnie είχε μεγάλα σχέδια για τα επόμενα χρόνια»

Από το 1974 ήταν η Wendy Dio σύζυγος, μάνατζερ και μούσα του μεγάλου Ronnie James Dio. Ως μία «σχέση ζωής» περιγράφει η Wendy το γάμο της, ο οποίος έπρεπε να αντέξει όπως κάθε άλλος γάμος στις δυσκολίες των καιρών και να περάσει από πολλά σκαμπανεβάσματα για να επιβιώσει. Ένα χρόνο μετά το θάνατο του μεγάλου καλλιτέχνη και μεγαλύτερου rock τραγουδιστή όλων των εποχών, συζητάμε μαζί της και μας βοηθάει να γνωρίσουμε πλευρές του Ronnie James Dio, άγνωστες σ’ εμάς.

Wendy, πώς τα πηγαίνεις ένα χρόνο μετά το θάνατο του Dio;

Είναι πάντα δύσκολα. Ο Ronnie μου λείπει κάθε μέρα. Δεν ζούσαμε μαζί μονάχα ως ζευγάρι, μοιραζόμασταν και την επαγγελματική μας ζωή ξέρεις. Κάθε απόφαση που όφειλε να ληφθεί, την παίρναμε μαζί. Μιλούσαμε επί παντός επιστητού και ζούσαμε ουσιαστικά μαζί. Αυτός είναι κι ο λόγος που μου λείπει ο Ronnie, σε ότι κι αν κάνω.

Πόσο καιρό γνωριζόσασταν;

Γνώριζα τον Ronnie το 1974. Από τότε ήμασταν λίγο πολύ πάντα μαζί. Ακόμη κι όταν ο Ronnie ήταν σε περιοδεία, συνήθως ήμουν μαζί του.

Υπήρξαν και περιοδείες τις οποίες δεν ακολούθησες;

Ναι, υπήρξαν ορισμένες εξαιρέσεις. Στο μεγαλύτερο μέρος όμως ήμουν εκεί.

Υπάρχουν στιγμές, που έχουν χαραχθεί έντονα στη μνήμη σου;

Ναι, αλλά είναι τόσο πολλές. Όταν ο Ronnie τραγουδούσε στους RAINBOW ζούσαμε στο Connecticut και από εκεί μετακομίσαμε στην Καλιφόρνια. Μετά το χωρισμό από τους BLACK SABBATH σκεφτόμασταν ποια θα είναι η συνέχεια και το επόμενο βήμα. Η ίδρυση των DIO, της μπάντας, ήταν προ των πυλών. Επρόκειτο για μία αβέβαιη περίοδο, αφού ούτε εμείς γνωρίζαμε την αντίδραση του κόσμου σ’ αυτό. Ο Ronnie καθόταν σπίτι και έγραφε συνεχώς κομμάτια, ενώ δούλευα την ιδέα της μπάντας, εργαζόμουν επάνω στα εξώφυλλα και το προφίλ του σχήματος κλπ. Η πρώτη περιοδεία των DIO ήταν φανταστική… Πραγματικά τεράστια. Δεν γινόταν βέβαια διαφορετικά, αφού οτιδήποτε κάναμε μετά τους RAINBOW και τους BLACK SABBATH, επιβαλλόταν να είναι τεράστιο. Είχαμε ετοιμάσει ένα stage set, που με την πρώτη ματιά άφηνε το κοινό άφωνο. Φυσικά ή όλη ιστορία ήταν άμεσα συνδεδεμένη μ’ ένα τεράστιο οικονομικό ρίσκο, αλλά στο τέλος πήγαν όλα πολύ καλά. Θυμάμαι ευχάριστα αυτές τις εποχές, που τα πάντα ήταν τόσο αβέβαια, αλλά τρομερά συναρπαστικά ταυτόχρονα. Χωρίς ρίσκο δεν προχωράει κανείς στη ζωή.

Είπες μόλις πριν, ότι δουλεύατε τα πάντα μαζί. Είχες επιρροή και στις συνθέσεις του Ronnie; Στο υλικό του;

Όχι, ποτέ δεν θα άφηνα να εννοηθεί κάτι τέτοιο. Ποτέ δεν θα προσπαθούσα να μπλεχτώ στη μουσική και στα καλλιτεχνικά του θέματα, όπως κι αυτός δεν εμπλεκόταν στα θέματα τα καθαρά οικονομικά. Υπό αυτό το πρίσμα, ήμασταν ένα τέλειο δίδυμο, μία ομάδα (γέλια).
Όταν ο Ronnie πήγε στους BLACK SABBATH έπρεπε να τραγουδήσει συνθέσεις, που δεν είχε γράψει ο ίδιος. Πώς ήταν γι’ αυτόν κάτι τέτοιο;

Είναι πάντα δύσκολο να ερμηνεύσεις τα τραγούδια ή τους στίχους ενός άλλου τραγουδιστή. O Ronnie δεν αποτελούσε εξαίρεση. Απλά χρειαζόταν περισσότερη προσπάθεια και δουλειά προκειμένου να μάθει και να θυμάται τους στίχους άλλων… Με τους δικούς του δεν είχε πρόβλημα να τους ανακαλέσει στη μνήμη του οποιαδήποτε στιγμή. Πιστεύω όμως ότι τραγουδούσε ευχάριστα και χωρίς κανένα πρόβλημα τα παλιά κομμάτια των BLACK SABBATH. Ήταν μία ενδιαφέρουσα και περιπετειώδης καλλιτεχνικά περίοδος για τον ίδιο.

Ο Ronnie έχει ηχογραφήσει τουλάχιστον τρία από τα κορυφαία rock άλμπουμ όλων των εποχών: τα “Rising”, “Heaven and hell” & “Holy diver”.

Ναι, κι εγώ έτσι το βλέπω. Κάθε επιλογή στην καριέρα του είχε ως αποτέλεσμα τουλάχιστον μία κορυφαία ιστορική στιγμή.
Πώς αξιολογούσε ο Ronnie τους δίσκους του;

Του άρεσε περισσότερο το ντεμπούτο των RAINBOW από το “Rising”, ακόμη κι αν στο δεύτερο είχε μεγαλύτερη ανάμιξη. Πιστεύω όμως ότι για έναν μουσικό είναι λίγο πολύ φυσικό να νιώθει πιο δεμένος με το ντεμπούτο κάθε νέας του μπάντας. Οι πρώτοι δίσκοι είναι πάντα οι πιο ενδιαφέροντας και περιπετειώδεις. Νομίζω ότι την ίδια άποψη έχουν και οι ακροατές. Ο Ronnie γούσταρε και τους τρεις δίσκους των RAINBOW, ακόμη κι αν ο πρώτος ήταν ο σημαντικότερος για την εξέλιξη της καριέρας του. Είχε ήδη κυκλοφορήσει δίσκους με τους ELF, ωστόσο διεθνώς γνωστός έγινε με τους RAINBOW. Πρώτη φορά γνωριστήκαμε όταν ο Ronnie ήταν στο στούντιο με τον Ritchie και συνέθεταν τον πρώτο δίσκο των RAINBOW. Μιλάμε για το 1974, πριν την πρώτη περιοδεία της μπάντας.

Όσον αφορά τους ELF, ο ξάδελφος του Ronnie, David Feinstein, μου έλεγε πρόσφατα ότι ένα reunion των ELF μπορεί να βρίσκεται στα σκαριά. Ισχύει κάτι τέτοιο;

Ναι, ισχύει. Ο Ronnie είχε μιλήσει με τον David επί του θέματος και μάλιστα ο Simon Wright επρόκειτο να είναι ο ντράμερ. Είναι αρκετά νεαρός σε ηλικία για αυτό το σχήμα (γέλια).

Όποτε είχε σχεδιαστεί μία επιστροφή των ELF.

Ναι. Ο Ronnie επισκέφτηκε την οικογένειά του στο Courtland και συνάντησε ανάμεσα σ’ όλα τ’ άλλα πρόσωπα και τον David, ο οποίος έγραφε κομμάτια για ένα νέο προσωπικό άλμπουμ. Ακούσανε τις νέες ιδέες παρέα και ο Ronnie τραγούδησε 2 κομμάτια – ένα για το δίσκο των FEINSTEIN και ένα για το νέο των THE RODS – οπότε ήρθε η κουβέντα γρήγορα στους ELF. O Ronnie και ο David ήθελαν να επαναδραστηροποιήσουν τη μπάντα, οπότε δεν άργησα να μπλεχτώ κι εγώ στο όλο θέμα. Ο Ronnie είχε τόσα πολλά σχέδια για τα επόμενα χρόνια! Είναι κρίμα, που συνέβη το αναπάντεχο και δεν κατάφερε να τα πραγματοποιήσει.

Υπάρχουν ακυκλοφόρητα κομμάτια, στα οποία τραγουδάει ο Dio;

Ναι, υπάρχουν. Τα δύο κομμάτια, που μόλις ανέφερα, στο μεταξύ κυκλοφόρησαν και ο κόσμος τα άκουσε, υπάρχουν όμως ακόμη τέσσερα ή πέντε τραγούδια, που είχε συνθέσει ο Ronnie για τη συνέχεια του “Magica”. Ήτανε σχεδόν έτοιμα και θεωρητικά θα μπορούσαν να κυκλοφορήσουν οποιαδήποτε στιγμή, ωστόσο αυτή τη στιγμή για να είμαι ειλικρινής δεν έχω τη δύναμη να ασχοληθώ μ’ αυτά. Δεν έχω καταφέρει ακόμη να τα ακούσω. Κάποια στιγμή σίγουρα θα το κάνω. Και θα κυκλοφορήσουν φυσικά.

Αυτή τη στιγμή εργάζεσαι επάνω σ’ ένα DIO boxset, σωστά;

Ναι, ανάμεσα σε πολλά άλλα. Υπάρχει κι ένα ζωντανό άλμπουμ των ELF από το 1971, το οποίο ο Ronnie ήθελε πάντα να βγάλει. Τη στιγμή αυτή διατίθενται στην αγορά τα παλιά άλμπουμ ως επανακυκλοφορίες σε βινύλιο και μερικά σε picture disc. Προγραμματισμένη είναι επίσης η κυκλοφορία ενός official bootleg box με διάφορες ζωντανές ηχογραφήσεις, που έχουν μαζευτεί με τα χρόνια. Υπάρχει αρκετά ενδιαφέρον υλικό εκεί μέσα. Το 1985 έλαβε χώρα μία συναυλία για την ιαπωνική τηλεόραση, τα δικαιώματα της οποίας μόλις επέστρεψαν σ’ εμένα και επιθυμώ να κυκλοφορήσει σε CD και DVD. Μέχρι στιγμής μπορούσε κάποιος να το δει μονάχα στην Ιαπωνία. Προγραμματίζουμε και ένα ντοκιμαντέρ για τον Ronnie, το οποίο όμως θα είναι λογικά έτοιμο σε μερικά χρόνια. Τα σχέδια είναι ήδη επί τάπητος και επεξεργαζόμαστε την ιδέα.

Έχω εδώ μαζί μου ένα πολύ ενδιαφέρον ELF bootleg, που μας έστειλε ένας αναγνώστης. Βλέπω να συμπεριλαμβάνονται ορισμένες ενδιαφέρουσες διασκευές.

(Γελάει) Ναι, για παράδειγμα το “Paranoid” των BLACK SABBATH. Αυτό το είχε ο Ronnie στο πρόγραμμά του από τις αρχές της δεκαετίας του ’70.

Γνωρίζεις το CD, στο οποίο αναφέρομαι;

Ναι. Υπάρχουν κι άλλα (σ.τ.μ : ψάξτε τα στο guitar101, πρόκειται για ηχητικά ντοκουμέντα). Είναι να απορεί κανείς τι μπορούσε να ερμηνεύσει ο Ronnie ήδη τότε. Κάποτε θα πρέπει να κάτσω να ακούσω τα πάντα και να διαλέξω τις καλύτερες εκτελέσεις.

Φανταστικά! Στις αρχικές ηχογραφήσεις των ELF είναι κάτι παραπάνω από εμφανές πόσο επαγγελματικά τραγουδούσε ο Ronnie ήδη από τότε.

Ναι, την ίδια άποψη έχω κι εγώ. Οι ELF ήταν για εμένα η πρώτη μορφή των RAINBOW, απλά με τον Steve Edwards στη θέση του Ritchie Blackmore. Μπορείς να ακούσεις τις έντονες αναφορές των ELF στους πρώτους δίσκους των RAINBOW.

Την προηγούμενη χρονιά πολλοί διάσημοι μουσικοί μίλησαν για τον Ronnie και το έργο του. Πώς το αντιμετώπισες εσύ;

Ήταν τρομερά συγκινητικό, αν και δύσκολο συναισθηματικά για εμένα. Στην κηδεία του με πλησίασε τόσος κόσμος και είχαν τόσο όμορφα σχόλια για τον Ronnie… Δεν ήταν εύκολο να το αντέξω ξέρεις. Δεν γνώριζα ειλικρινά ότι σήμαινε τόσα πολλά για τόσους πολλούς σημαντικούς ανθρώπους. Έχω συλλέξει τα περισσότερα, που ειπώθηκαν ή γράφτηκαν για τον Ronnie. Τα διαβάζω καμιά φορά και αδυνατώ να συγκρατήσω τα δάκρυα. Είναι όμως ένα ωραίο συναίσθημα, να γνωρίζεις ότι ήταν τόσο πολύ αγαπητός. Ο Ronnie δεν ήταν απλά ένας σπουδαίος τραγουδιστής και μουσικός, αλλά και ένας υπέροχος άνθρωπος, τον οποίο αγαπούσαν πολλοί.

Αυτό το υποστηρίζουν όλοι όσοι τον έχουν γνωρίσει. Ωστόσο άπαντες σχεδόν γνωρίζουν ότι είχε κι αυτός τη «σκοτεινή» του πλευρά. Σε μια παλιότερη συνέντευξή του αναφέρθηκε στην εξέλιξή του ως άνθρωπος. Τις ημέρες των RAINBOW και των BLACK SABBATH ήταν εντελώς άλλος άνθρωπος, αρκετά κλειστός και δύσκολος ως χαρακτήρας. Εσύ πώς τον έζησες; Άλλαξε τόσο δραστικά ως χαρακτήρας με την πάροδο των ετών;

Άλλαξε σίγουρα, αλλά όχι τόσο δραστικά όσο πολλές φορές ισχυρίστηκε ο ίδιος. Πιστεύω ότι βασικά έχει να κάνει με το γεγονός ότι κάποιος είναι διάσημος. Πολλές φορές βάζει το εγώ του πάνω απ’ όλα και θέλει να αποδείξει τη δύναμή του. Με τον Ronnie ήταν η περίπτωση αυτή την εποχή των BLACK SABBATH! Το να αντικαταστήσει τον Ozzy δεν ήταν τόσο απλό. Ωστόσο ο Ronnie ήταν έξυπνος άνθρωπος και αντιλαμβανόταν άμεσα πότε κέρδιζε τον έλεγχο το εγώ του. Τότε έκανε πίσω πολύ γρήγορα και γινόταν πάλι το καλό παιδί της διπλανής πόρτας (γέλια). Για τον Ronnie δεν είχαν σημασία τα λεφτά, ούτε η δόξα. Τον ενδιέφερε πρωτίστως ο έλεγχος της μουσικής του και η επαφή με τους ακροατές του.

Ποια η στάση του Ronnie στα θέματα πίστης και θρησκείας; Σε μια συνέντευξή του σ’ εμάς άφησε να εννοηθεί ότι ήταν άθεος, ενώ σε άλλα περιοδικά έδωσε διαφορετικές ερμηνείες.

Δεν θα έλεγα ότι ο Ronnie ήταν άθεος, αν και κρατούσε μια ιδιαίτερα κριτική στάση απέναντι στην εκκλησία. Ανατράφηκε σ’ ένα αυστηρά καθολικό περιβάλλον, είχε όμως από νωρίς προβλήματα με τους περιορισμούς που έθετε η εκκλησία. Παρόλα αυτά πίστευε σε μια ανώτερη δύναμη σ’ αυτόν τον κόσμο, όπως κι εγώ άλλωστε. Πιστεύαμε όμως και οι δυο ότι η συγκεκριμένη δύναμη βρίσκεται μέσα στον καθένα από εμάς και ο καθένας μας είναι ο δικός του δικαστής. Εντύπωσή μου είναι ότι ένας άθεος έχει διαφορετική άποψη για το θέμα.

Μετά το θάνατο του Ronnie υπήρχε ένα ζήτημα με μία εκκλησία βαπτιστών, η οποία τον αποκάλεσε «σατανιστή». Υπήρχε και συνέχεια στο θέμα;

Δυστυχώς ναι. Ορισμένοι από αυτούς τους παλαβούς προσπάθησαν να παραβρεθούν και στην κηδεία, δεν έγιναν όμως από κανέναν αντιληπτοί. Είχα προειδοποιήσει τους ακροατές μας μέσω του internet, να μη δώσουν σημασία στα λεγόμενά τους, να μην έρθουν σε συζήτηση και σε καμία περίπτωση σε αντιπαράθεση μαζί τους. Δεν θέλαμε καμία είδους βίαιη ενέργεια. Όλοι το σεβάστηκαν αυτό και οι βαπτιστές πήγαν κάποια στιγμή σπίτι απογοητευμένοι για την κατάληξη.

Πολύ καλά.

Ακριβώς. Αυτούς θα πρέπει να τους αγνοούμε και να μην τους δίνουμε προσοχή. Δεν θέτουν θρησκευτικά ζητήματα ή ερωτήματα, απλά επιχειρούν να ενοχλήσουν την rock κοινότητα πετώντας λάσπη.

Η κηδεία του Ronnie κύλησε επομένως ομαλά.

Ναι. Περίπου 5.000 άτομα παραβρέθηκαν προκειμένου να πουν το τελευταίο αντίο στον Ronnie. Ο δήμος είχε καλέσει επιπλέον προσωπικό για να καθαρίσει τα σκουπίδια, που θα άφηνε ο κόσμος πίσω του, κι όμως, με το πέρας της κηδείας, το τοπίο ήταν ίδιο με πριν. Δεν υπήρχε ούτε ένα μικρό κομμάτι χαρτί στο έδαφος, κάτι που ακούγεται απίστευτο κι όμως είναι αληθινό. Τους είμαι τόσο ευγνώμων.

Ο Ronnie ήταν, κι αυτό πιστεύω μπορούμε να το πούμε σήμερα με κάθε σιγουριά, ο πιο σεβαστός rock μουσικός στον κόσμο.

Τον σεβασμό αυτό τον κέρδισε εξαιτίας της στάσης και της ζωής του. Όπως κάποιος στρώσει, έτσι θα κοιμηθεί, συνηθίζουμε να λέμε. Ένας που σέβεται τους άλλους – άσχετα αν μιλάμε για φίλους, μουσικούς ή οπαδούς – όπως ο Ronnie, είναι αναμενόμενο να λάβει του ίδιου είδους σεβασμό πίσω. Ο Ronnie γούσταρε να είναι ανάμεσα σε κόσμο. Συζητούσε συνέχεια και πολύ σπάνια έδιωχνε κάποιον από κοντά του. Και όταν ο Ronnie συνομιλούσε με κάποιον, ακόμη και για πρώτη φορά, τον αντιμετώπιζε ως παλιό καλό γνωστό του. Ήταν πολύ καλόκαρδος και έδειχνε πάντα ενδιαφέρον για ανθρώπους. Άκουγε προσεκτικά τα πάντα και μετά από καιρό κιόλας θυμόταν συζητήσεις, ονόματα και λεπτομέρειες.

Αυτό ισχύει. Και αγκάλιαζε τους πάντες αμέσως.

Ναι, ναι. Αυτός ήταν ο Ronnie. Πάντα καλόβουλος, καλόκαρδος και ανοιχτός. Και πάνω απ’ όλους αγαπούσε ο Ronnie τους οπαδούς του. Γνώριζε κάθε στιγμή ότι σ’ αυτούς όφειλε τα πάντα.

Στο περιοδικό θυμόμαστε όλοι έντονα την εμφάνισή του στο Rock Hard Festival του 2006. Η μητέρα του είχε πεθάνει το προηγούμενο βράδυ και όλοι μας θα είχαμε δείξει κατανόηση εφόσον αποφάσιζε να κόψει το set του στο μίνιμουμ ή να μη δεχόταν να παραβρεθεί στο meet & greet με τους οπαδούς για αυτόγραφα. Ωστόσο δεν τέθηκε ποτέ θέμα για τον ίδιο, όπως μου είπε, αν και πενθούσε πραγματικά. Δεν είχε μάλιστα πρόβλημα να φωτογραφηθεί με τους πάντες, κάτι που όπως γνωρίζεις οι περισσότεροι αποφεύγουν τέτοιες στιγμές.

Ο Ronnie αγαπούσε υπερβολικά τη μητέρα του, ωστόσο σε τέτοιου είδους στιγμές, ήθελε να είναι ανάμεσα σε κόσμο. Ο πατέρας του πέθανε επίσης τον περασμένο Ιανουάριο ξέρεις.
Είχες επαφή με τους γονείς του;

Φυσικά. Εγώ φρόντισα για την κηδεία της μητέρας και του πατέρα του. Τα Χριστούγεννα ήμουν στην Αγγλία με την οικογένειά μου και κατά την επιστροφή μου στις Ηνωμένες Πολιτείες, έλαβα την είδηση του θανάτου του πατέρα του Ronnie.

Πόσων ετών ήταν;

93

Όταν σκέφτεσαι τον Ronnie, τι είναι αυτό που έρχεται πιο έντονα στη μνήμη σου;

Τα μάτια του. Είχε απίστευτα όμορφα και εκφραστικά μάτια. Σκέφτομαι συχνά πώς γελούσε, αλλά και πώς μαλώναμε πολλές φορές. Είχαμε μια ιδιαίτερα ζωντανή σχέση. Δύο δυναμικοί χαρακτήρες, που δεν έκρυβαν τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους. Είχαμε κι εμείς τις ιστορίες μας ξέρεις. Όταν νευριάζαμε ο ένας με τον άλλον, τότε μιλάμε για πραγματικό πόλεμο. Όταν όμως ήμασταν ευτυχισμένοι μαζί, ήμασταν το πιο ευτυχισμένο ζευγάρι στον κόσμο.

Πόσο μπορούσε να νευριάσει ο Ronnie; Φώναζε συχνά;

Ω, ναι! Όλοι τον φοβόνταν όταν νευρίαζε. Κοιτούσε τον κόσμο θυμωμένος και όλους τους κυρίευε ο φόβος. Το βλέμμα του δεν άφηνε περιθώρια για διαφωνίες. Ωστόσο ποτέ δεν παρέμενε νευριασμένος για μεγάλο διάστημα. Γρήγορα το ξεπερνούσε και προχωρούσε.

Σε ποιες περιπτώσεις νευρίαζε επομένως;

Για παράδειγμα, πριν από συνεντεύξεις. Δεν γούσταρε γενικά τις συνεντεύξεις, αν και τις διεκπεραίωνε επαγγελματικά. Πάντα υπήρχαν διαξιφισμοί για το συγκεκριμένο θέμα. Ο tour manager να φανταστείς, φοβόταν να ρωτήσει τον Ronnie πότε όφειλε να κανονίσει συνέντευξη τύπου. Αυτά τα κανόνιζε είτε η βοηθός μου, είτε εγώ η ίδια, αφού η απάντηση του Ronnie ήταν πάντα «όχι». Δουλειά μου ήταν να τον πείσω να δεχτεί την υποχρέωση και να τη φέρει επαγγελματικά εις πέρας. Τις περισσότερες φορές είχαμε μεγάλες διαφωνίες και στο τέλος σχεδόν πάντα έκανα πίσω. Κάποια στιγμή αγανάκτησα όπως καταλαβαίνεις. «Γιατί πρέπει πάντα να μαλώνουμε, εφόσον γνωρίζουμε ότι στο τέλος θα δώσεις τη συνέντευξη;», τον ρώτησα. «Διότι αυτό είναι το τελετουργικό», ήταν η απάντησή του. «Πρέπει να πιεστώ για να το κάνω, επομένως το ίδιο θα κάνεις κι εσύ, Wendy». Οπότε συνεχίσαμε το ίδιο βιολί (γέλια). Όποτε ο Ronnie δεν ήθελε να κάνει κάτι και τον πίεζα, πιεζόμουν αφόρητα από τη συμπεριφορά και την αντίδρασή του κι εγώ η ίδια. Όπως σου είπα και πριν, η σχέση μας δεν ήταν πάντα ρόδινη και απλή.

Δουλεύεις αυτή τη στιγμή με τους DIO DISCIPLES. Εσύ ήσουν αυτή, που σχημάτισες τη συγκεκριμένη μπάντα;

Ναι. Υπάρχουν τόσες πολλές tribute μπάντες εκεί έξω και ορισμένες απ’ αυτές είναι πραγματικά απαίσιες. Σκέφτηκα απευθείας, ότι θα ήταν έξυπνο, να δημιουργήσω άμεσα μία επίσημη tribute μπάντα. Έχουμε αυθεντικούς πρώην μουσικούς των DIO και δύο ξεχωριστούς τραγουδιστές, οι οποίοι ακούγονται εντελώς διαφορετικοί από τον Ronnie. Πρόκειται για τον Tim “Ripper” Owens και τον Toby Jepson. Υπό αυτό το πρίσμα συνεχίζουν να ζουν τα κομμάτια του Ronnie, χωρίς να ακούγονται ως μία κόπια δεύτερης κατηγορίας. Γνωρίζω ότι ο Ronnie θα γούσταρε πραγματικά τους DIO DISCIPLES.

Το Dio–tribute άλμπουμ του Joey De Maio δεν πρέπει να συγκαταλέγεται ανάμεσα στα αγαπημένα σου, σωστά;

Με εκνεύρισε το γεγονός, ότι πρόβαλε τον εαυτό του ως φίλο του Ronnie. Δεν ήταν ποτέ! Περισσότερα επί του θέματος δεν θέλω να πω. Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες.

Ποια η γνώμη σου για τον Ritchie Blackmore;

Δεν έχω κάτι εναντίον του Ritchie, το ακριβώς αντίθετο θα έλεγα. Ο Ritchie έδωσε στον Ronnie με τους RAINBOW την ευκαιρία να κάνει διεθνή καριέρα. Ο Ronnie δεν το ξέχασε ποτέ και κι εγώ από την πλευρά μου το ίδιο. Ο Ronnie έμαθε πολλά από τον Ritchie – πολλά καλά και πολλά κακά.

Πολύ κρίμα, που δεν τα βρήκαν για μία επιστροφή των RAINBOW.

Μια φορά είχαν φτάσει πολύ κοντά. Τότε, ζούσε ακόμη ο Cozy Powell. Είχαμε συναντήσεις με τη δισκογραφική εταιρία, στο τέλος όμως όλα τα σχέδια θάφτηκαν στην άμμο. Κρίμα, διότι κι εγώ λατρεύω τους παλιούς δίσκους των RAINBOW. Ο Ritchie είναι κάποιος που σέβομαι, επειδή είναι τεράστιος μουσικός.

Εκτός από τότε, δεν ξαναήρθε κάτι τέτοιο στο προσκήνιο;

Όχι, ποτέ πραγματικά. Ο Ronnie είχε αλλάξει αρκετά ως άνθρωπος και εκτός αυτού δεν νομίζω ότι συμφωνούσε με τα σχέδια και τις επιθυμίες του Ritchie, προκειμένου να τραγουδήσει σε δίσκο. Ο Ronnie είχε το δικό του όραμα για τους RAINBOW και το ίδιο ισχύει για τον Ritchie. Επομένως, δεν είμαι τόσο σίγουρη ότι οι δυο τους μπορούσαν κάπου να «συναντηθούν» (γέλια).

Τα τέλη της δεκαετίας του ’90 υπήρξαν μία μακρά περίοδος ξηρασίας για εσάς έχω την εντύπωση.

Ναι, ήταν μία πολύ δύσκολη περίοδος. Η Warner Bros δεν επιθυμούσε να μας ανανεώσει το συμβόλαιο και ο Ronnie – είτε το πιστεύεις είτε όχι – για τρία ολόκληρα χρόνια δεν είχε ούτε μία πρόταση άξια λόγου. Όφειλα να ξαναχτίσω την καριέρα του μέσα από ανεξάρτητα μονοπάτια πλέον, κάτι που ήταν τρομερά δύσκολο, αφού ολόκληρη η μουσική βιομηχανία είχε αλλάξει. Τελικά όμως αυτές οι αλλαγές αποδείχτηκαν θετικές, αφού οι ανεξάρτητες εταιρείες ήταν πιο σοβαρές από τις πολυεθνικές και βγήκαμε πολλαπλά κερδισμένοι. Οι άνθρωποι πίσω από τις μικρές εταιρίες κατάλαβαν ότι δεν μπορούν να αποσκοπούν στο πρόσκαιρο κέρδος και δεν είναι δυνατόν να αναμένουν τρομερά αποτελέσματα βραχυχρόνια. Δεν γίνονται επιτυχίες μέσα σε μια νύχτα. Οι λεγόμενοι «δεινόσαυροι» ποτέ δεν πεθαίνουν ξέρεις. Οι δίσκοι τους αγοράζονται καθημερινά από νέο κοινό, που τους ανακαλύπτει. Εν τω μεταξύ ίδρυσα τη δική μου εταιρία, μαζί με τον Ronnie βέβαια, την Niji Entertainment. Η αρρώστια του ήταν ο βασικός λόγος, που πήγαν τόσο πίσω τα σχέδιά μας. Η πρώτη μας κυκλοφορία υπήρξε το “Dio at Donnigton”. Αυτό το ζωντανό άλμπουμ ήταν προσωπική επιθυμία του Ronnie.

Ποια ήταν η πιο ευτυχισμένη περίοδος στη ζωή του Ronnie;

(Σκέφτεται αρκετή ώρα) Το 1982, όταν είχε πρωτοϊδρύσει τη δική του μπάντα και για πρώτη φορά μπορούσε να έχει τον απόλυτο έλεγχο στα πάντα. Αγοράσαμε ένα σπίτι τότε, είχαμε πολλά κατοικίδια, που αγαπούσαμε και ήμασταν πολύ ευτυχισμένοι μαζί. Η νέα αρχή μας είχε γεμίσει με ενέργεια και αισθανόμασταν ελεύθεροι. Θυμάμαι πάντα ευχάριστα εκείνη τη χρονιά.

Μου είχε δημιουργηθεί η εντύπωση ότι ο Ronnie τα τελευταία χρόνια προσπαθούσε με κάθε τρόπο να απολαύσει κάθε συναυλία του, κάθε κυκλοφορία και κάθε τραγούδι, που τραγουδούσε. Σε αντίθεση με τη δεκαετία του ’90 μου φαινόταν πιο αφοσιωμένος και διψασμένος για ποιοτική δουλειά.

Αυτό ισχύει. Και οι δύο περίοδοι με τους BLACK SABBATH τελείωσαν όχι με όμορφο τρόπο. Όταν όμως ο Ronnie και ο Tony (Iommi) έγραψαν 3 νέα κομμάτια για το “The Ronnie James Dio years” άλμπουμ είδαν ότι η χημεία ήταν ακόμη εκεί. Οπότε έπεσε στο τραπέζι η ιδέα για μια περιοδεία. Οι πρώτες συναυλίες ήταν καταπληκτικές, αφού βρίσκονταν επί σκηνής τέσσερις θρύλοι της μουσικής, δίνοντας τον καλύτερό τους εαυτό κάθε χρόνο. Το διασκεδάζανε όλοι τους. Κυρίως επειδή δεν υπήρχαν μακροχρόνια σχέδια. Δεν υπήρχε κανένα άγχος και καμία δέσμευση. Οι τέσσερις τους έκαναν αυτό που ένιωθαν κάθε στιγμή! Φανταστικό. Και χαίρομαι ιδιαίτερα, που ο Ronnie είχε την ευκαιρία να ηχογραφήσει ένα τελευταίο στούντιο άλμπουμ με τους HEAVEN & HELL. «Το κεφάλαιο BLACK SABBATH, ουδέποτε έκλεισε για εμένα οριστικά», συνήθιζε να λέει. Οπότε του δόθηκε η ευκαιρία να επιστρέψει και να κάνουν κάτι μεγάλο μαζί… Για μια τελευταία φορά. Το διασκέδασε πραγματικά.

Πώς κατάφερε ο Ronnie να παραμείνει φωνητικά σε τόσο υψηλό επίπεδο;

Όταν ήταν έφηβος έπαιζε τρομπέτα και είχε διδαχτεί να αναπνέει σωστά. Αυτό τον βοήθησε απίστευτα να παίρνει πάντα το καλύτερο από τη χροιά της φωνής του. Βασικά, πριν από τις συναυλίες δεν χρειαζόταν καν να ζεσταθεί. Η φωνή του Ronnie ήταν σαν ένα καλό κρασί: όσο μεγάλωνε, γινόταν και πιο ώριμη, πιο δυνατή και πλούσια.

Συνέντευξη : Goetz Kuehnemund

Μετάφραση : Μίλτος Λυμπιτσούνης

www.ronniejamesdio.com
www.myspace.com/dioofficial

Δισκογραφία
ELF
Elf (1972)
L.A./59 (1974)
Carolina County Ball (1974)
Trying To Burn The Sun (1975)
The Gargantuan Elf Album (Compilation, 1989)

ROGER GLOVER
The Butterfly Ball (1974)

RAINBOW
Ritchie Blackmore´s Rainbow (1975)
Rising (1976)
On Stage (1977)
Long Live Rock´n´Roll (1978)
The Best Of Rainbow (1981)
Finyl Vinyl (Live, 1986)
Live In Germany 1976 (1990)
The Very Best Of Rainbow (1997)
Live In Munich 1977 (2006)
Live in Düsseldorf 1976 (2006)
Live in Köln 1976 (2006)
Live in Nürnberg 1976 (2006)

KERRY LIVGREN
Seeds Of Change (1980)

BLACK SABBATH
Heaven And Hell (1980)
Mob Rules (1981)
Live Evil (1982)
Dehumanizer (1992)
Black Sabbath – The Dio Years (2007)

DIO
Holy Diver (1983)
The Last In Line (1984)
Sacred Heart (1985)
Intermission (Live, 1986)
Dream Evil (1987)
Lock Up The Wolves (1990)
Diamonds – The Best Of Dio (1992)
Strange Highways (1994)
Angry Machines (1996)
Inferno/Last In Live (1998)
Magica (2000)
Killing The Dragon (2002)
Master Of The Moon (2004)
Evil Or Divine (Live, 2005)
Holy Diver Live (2006)
Dio At Donington UK: Live 1983 & 1987 (2010)

HEAR ´N AID
Stars (Benefiz-Compilation, 1985)

DEEP PURPLE
Live At The Royal Albert Hall (1999)
Live At The Rotterdam Ahoy 30th October 2000 (2001)

HEAVEN & HELL
Live From Radio City Music Hall (2007)
The Devil You Know (2009)
Neon Nights: 30 Years Of Heaven & Hell (Live, 2010)