“My name is Man”
«Σάκη, θα ήθελα να γράψεις κάτι για τον Πατριάρχη… σκεφτείτε κάτι με τον Δημήτρη», λέει ο Φράγκος. Η πρώτη μου σκέψη είναι ότι δεν θέλω να γράψω για τη μουσική του Πατριάρχη. Θα μπορούσα να κάνω αναλύσεις επί αναλύσεων για τα τραγούδια του Τσάμη και για το μοναδικό συναίσθημα που έβγαζαν οι δίσκοι των WARLORD, των LORDIAN GUARD και οι διάφορες συνθέσεις με τους LORDIAN WINDS ή το project SEA OF TRANQUILITY. Δεν είναι τόσο ότι δεν θέλω να μιλήσω για τη μουσική του Τσάμη αλλά είναι κυρίως το γεγονός ότι πρόκειται για ένα εγχείρημα καταδικασμένο σε αποτυχία από τη σύλληψή του. Ο λόγος; Δεν μπορώ να περιγράψω τι νιώθω ακούγοντας τη μουσική του Πατριάρχη. Αυτή είναι η αλήθεια και είμαι σίγουρος ότι ξέρουν πολύ καλά οι fans των WARLORD τι εννοώ. Αυτό που σίγουρα ξέρω όμως είναι ότι θέλω να μιλήσω για τον άνθρωπο Τσάμη, έτσι όπως τον έζησα τόσο από κοντά – όσες φορές ήρθε στη χώρα μας – όσο και στο…μυαλό μου, έτσι όπως τον φανταζόμουν ακούγοντας τη συλλογή “Thy Kingdom Come” αφού ο Πρασούλας είχε βάλει ακατέβατο 10αρι χαρακτηρίζοντας τους νέους MAIDEN. Ας ξεκινήσω…
Τέλη 2012…δεν θυμάμαι αν ήταν ο Φοίβος Ντόκος, ο Ανδρέας Ανδρέου ή ο Χρήστος Παπαδάτος που μου είπαν ότι οι WARLORD θα έφταναν στην Ελλάδα για 2 συναυλίες την άνοιξη του 2013 και ότι πριν από τις συναυλίες θα πέρναγαν αρκετές μέρες στην Ελλάδα για συνεντεύξεις αλλά και ένα signing session στο No Remorse. Σχεδόν δεν το πίστευα αφού είχαμε χάσει σχεδόν κάθε ελπίδα να ακούσουμε κάτι νέο από τους WARLORD αλλά ο Πατριάρχης πάντα μας εξέπληττε. Έτσι και τότε. Για τους επόμενους 5-6 μήνες, ό,τι και να κάναμε περιστρεφόταν γύρω από τους WARLORD…ζούσαμε και αναπνέαμε για αυτούς. Δεν ήμουν μόνος, φυσικά. Όλοι οι φίλοι της μουσικής του Τσάμη περιμέναμε αυτή τη στιγμή.
«Τι κάνεις σε 2 ώρες; Θα ήθελες να έρθεις στο studio του Τσελέντη να ακούσεις κάποια νέα τραγούδια των WARLORD;», μου λέει ο Ντόκος στο τηλέφωνο. Δεν θυμάμαι πόσο γρήγορα έφτασα στη Μεταμόρφωση από το Παλαιό Φάληρο. Ήταν 4 κομμάτια από το επερχόμενο (τότε) “The Ηoly Εmpire”. Απερίγραπτο συναίσθημα. Ακούγοντας το “Glory” και το “Father” δάκρυσα και θυμάμαι να παίρνω τον φίλο μου τον Λευτέρη που περίμενε πως και πως νέα μου και να του περιγράφω την όλη εμπειρία.
Όταν οι WARLORD ήρθαν για να υπογράψουν στο No Remorse ήμασταν πρώτοι στη σειρά…μοναδικές στιγμές. Άτομα από όλο τον κόσμο που γίναμε αμέσως φίλοι. Κάπου κυκλοφορούν διάφορες φωτογραφίες από τότε οι οποίες αποτυπώνουν τη συναισθηματική φόρτιση της στιγμής. Εκεί ήταν η πρώτη μου πραγματική γνωριμία με τον Τσάμη. Είχαμε μιλήσει πολλές φορές στο παρελθόν αλλά ήταν η πρώτη φορά που τον συναντούσα. Τι θυμάμαι; Ταπεινότητα και σεμνότητα, ρε φίλε. Ήμουν τότε 38 χρονών και αισθανόμουν σαν τον 12χρονο πιτσιρικά που άκουγε για πρώτη φορά WARLORD. Πριν φύγω, με σταματάει ο Τσάμης και μου λέει: τα λέμε πάλι αύριο… κάτι έχει κανονίσει μαζί σας ο Φοίβος. Δεν ήξερα τι…τον βρίσκω κάτω και μου λέει να πάω να τον συναντήσω την επόμενη μέρα στο ξενοδοχείο που έμεναν στην Κάνιγγος για να μιλήσουμε με τον Τσάμη και να κάνουμε μία συνέντευξη.
Την επόμενη μέρα πήγαμε, καθίσαμε με τον Τσάμη και τον Zonder τα είπαμε και όλα ήταν σαν ένα θολό τοπίο στο μυαλό μου αφού δεν πίστευα ότι απέναντι μου ήταν ένας άνθρωπος που είχε σημαδέψει ανεξίτηλα τη ζωή μου με τη μουσική του. Πάλι, ταπεινός και σεμνός ευχαριστώντας μας συνέχεια για την αφοσίωση μας όλες αυτές τις δεκαετίες. Εκεί ήταν ο φίλος της μπάντας και φωτογράφος Chris Del Grande… αργότερα θα έβγαζε ένα βιβλίο από εκείνη την επίσκεψη των WARLORD και συμπεριέλαβε φωτογραφίες από εκείνη τη συνέντευξή μας.
Η συναυλία; Οι περισσότεροι αν όχι όλοι που διαβάζετε αυτό το κείμενο ήσασταν εκεί και ξέρετε τι έγινε! Για μένα προσωπικά ήταν η πιο συναισθηματικά φορτισμένη συναυλία που έχω δει και δεν πρόκειται ποτέ να ξεπεραστεί αυτό. Είμαι σίγουρος ότι πολλοί συμμερίζονται την άποψη μου αφού με το που έκλεισαν τα φώτα και ακούστηκαν τα πρώτα χτυπήματα της μπότας του Zonder… γύρω μου όλοι έκλαιγαν στο άκουσμα του “Deliver us from evil”. Απίστευτα πράγματα. Τεράστιο ευχαριστώ στον Μανώλη Καραζέρη και σε όλα τα παιδιά που δούλεψαν πάνω σε αυτά τα δύο live χαρίζοντας μας μοναδικές στιγμές.
Κάπου τότε, στέλνω ένα μήνυμα στον Rick Anderson – Damien King III, τραγουδιστής στο “The Holy Empire – και μου απαντάει με ένα δέμα με διάφορα αυτόγραφα αλλά και με ένα σημείωμα: «ο Τσάμης είναι από τους πιο ταλαντούχους μουσικούς και κυρίως ένας εκπληκτικός άνθρωπος». Δεν μου είπε κάτι καινούργιο αλλά το να στο γράφει ο Rick Anderson είναι σίγουρα πολύ σημαντικό και έχει άλλη βαρύτητα.
Έκτοτε, οι WARLORD επισκέφτηκαν τη χώρα μας κι άλλες φορές (2014 και 2017). Ήμασταν εκεί. Συναυλίες, συνεντεύξεις, κουβέντες με τον Πατριάρχη…μάλιστα, κάπου υπάρχουν φωτογραφίες από το Bat City που μας μιλάει και όλοι τον ακούμε με προσοχή σαν ένα σοφό και δικό μας άνθρωπο. Τόσο πολύ μας άγγιξε η μουσική του. Όλοι ζήσαμε πολύ έντονα όλη αυτή την περίοδο. Προσωπικά, αισθανόμουν ότι ήταν κάτι σαν τη Δευτέρα Παρουσία (συγχωρέστε μου την υπερβολική παρομοίωση) αφού δεν πιστεύαμε ότι θα βλέπαμε ποτέ τους WARLORD ζωντανά στην Ελλάδα!
Πέρα από αυτά όμως, αυτό που μου έμεινε είναι η γνωριμία και η φιλία μου με κάποιους πολύ ξεχωριστούς ανθρώπους. Με τους περισσότερους γνωριζόμασταν εδώ και πολλά χρόνια και μοιραζόμαστε φυσικά την ίδια τρέλα. Ένα μεγάλο ευχαριστώ, λοιπόν, σε όλα τα μέλη των WARLORD, τον Φοίβο, τον Μανώλη, τα παιδιά από το No Remorse, τον Τσελέντη, τον Φώτη (R.I.P.), τον Μιχάλη, τον Γιώργο Ασπιώτη, τη Μαίρη, τον Jason, τον Thomas, τον Chris, την Julia, τον Λευτέρη και όσους ξεχνάω που ήμασταν εκεί τότε. Στα 46 μου τώρα, αδυνατώ να πιστέψω ότι έφυγε από κοντά μας αυτός ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ. Ο Πατριάρχης και η μουσική του ήταν, είναι και θα είναι μία μοναδική συντροφιά στη ζωή μου…στα εύκολα και στα δύσκολα. Η μουσική μένει και όσο ζούμε οι αναμνήσεις θα είναι ζωντανές να μας θυμίζουν ότι ήμασταν τυχεροί που ζήσαμε την ίδια εποχή με τον William J. Tsamis. «Σάκη, σε ευχαριστώ που είσαι ξανά εδώ», ήταν τα τελευταία λόγια που άκουσα από τον Πατριάρχη το 2017. Εμείς ευχαριστούμε για όλα, Bill…για ΟΛΑ!
Σάκης Νίκας
Σε μένα έλαχε να προσπαθήσω να μιλήσω για τον Bill Tsamis ως μουσικό. Για τον Βασίλη, τον αγαπημένο μου κιθαρίστα όλων των εποχών, τον μυθικό πια, Destroyer. Ξέρω εκ των προτέρων πως δεν θα τα καταφέρω, γιατί καμία πένα δεν υπάρχει που να μπορεί να σκιαγραφήσει το καλλιτεχνικό μεγαλείο του μεγάλου νεκρού. Μέσα μου όμως ακούγεται μια δυνατή φωνή που μου επιβάλει αυτόν τον φόρο τιμής, σαν ένα καθήκον, μια ύστατη υποχρέωση προς έναν μουσικό που αν και τόσο μακριά, ήταν πάντα τόσο κοντά μου. Δίπλα μου. Στη ψυχή μου και στη καρδιά μου. Οι γραμμές αυτές μπορεί να φαίνονται υπερβολικές, αστείες, ως και γραφικές για κάποιον που δεν γνωρίζει το μεγαλείο του ανδρός. Για όσους όμως ένιωσαν την υπέρτατη ανατριχίλα όταν άκουσαν για πρώτη φορά τη «θέση» του Τσάμη στο πεντάγραμμο, για όσους έκλαιγαν σαν μικρά παιδιά σε εκείνο το πρώτο συναυλιακό αντάμωμα, τον Απρίλιο του 2013, κάθε άλλο παρά τέτοιες είναι. Για πολλούς από μας, ο Τσάμης ήταν κάτι πολύ μεγαλύτερο και σπουδαιότερο από «αγαπημένος» μουσικός. Ήταν ένας δικός μας άνθρωπος.
Πόσες και πόσες φορές δεν γίνεται λόγος για τους «ήρωες» της εξάχορδης. Για βιρτουόζους και νεωτεριστές. Για σκαπανείς και «φωτοδότες». Ο Τσάμης ήταν όλα αυτά μαζί και συνάμα, είχε ένα τεράστιο προσόν: το παίξιμό του ήταν φαινομενικό. Πριν από αυτόν δεν είχε παίξει κανείς ΕΤΣΙ και έκτοτε κανείς δεν τον μιμήθηκε. Ένωσε τη μουσική του Ύστερου Μεσαίωνα, της Αναγέννησης και της εποχής του Baroque με τον σκληρό ήχο. Το μεγαλείο των Bach, Vivaldi και Paganini με τους RUSH, RAINBOW, U.F.O, BLACK SABBATH, JUDAS PRIEST. Εμπνεύστηκε από την ηλεκτρική κιθάρα των Randy Rhoads, Ritchie Blackmore, Uli Jon Roth και Tony Iommi και έφτιαξε τον δικό του ήχο. Το δικό του αποτύπωμα, καινοτόμο, εμπνευσμένο, θαρρείς θεόσταλτο. Και μέσα σε αυτό το ομοιογενές σώμα, εμφύσησε πνοή ζώσα που ερχόταν από το ίδιο του το DNA. Αυτός ήταν και ο σημαντικότερος λόγος που οι WARLORD, οι LORDIAN GUARD και καθετί που έφερε την υπογραφή του «άγγιξαν» τόσο εμάς τους Έλληνες. Μέσα από τις νότες του Βασίλη ακούγαμε και ακούμε την ίδια μας τη πατρίδα. Τις ρίζες μας. Τους προγόνους μας, τους γονείς μας, τα αδέρφια μας. Αυτές οι «έμφυτες ιδέες», για τις οποίες μίλησε κάποτε ο Πλάτων. Μικρό παιδάκι ακόμη, μαγεύτηκε από τη βυζαντινή κοσμική και θρησκευτική μουσική και τη μαγεία αυτή μας τη μοίρασε αργότερα απλόχερα. Τον κέρδισαν τα μινόρε της ελληνικής Ανατολής και έγινε ένας από τους ικανότερους πρεσβευτές τους. Η βυζαντινή ατμόσφαιρα, ο λυρισμός και το επικό στοιχείο, μιλούσαν ανέκαθεν στη καρδιά του Έλληνα, ενός λαού φύσει πολεμικού και ηρωικού. Αυτός ήταν άλλωστε και ο λόγος που τελικά δεν πήρε τη θέση του Rhoads. Πώς να συμπορευόταν ένα τέτοιο εσωτερικό παίξιμο με τον Ozzy; Πάντοτε μεστός, ουσιαστικός, στα χέρια του η Fender έμοιαζε με όργανο θεϊκό. Προορισμένη για εκείνο το «κάτι» που τόσοι αναζητούν, αλλά ελάχιστοι βρίσκουν…
Για τον Τσάμη το heavy metal ήταν μια μορφή τέχνης. Τα τραγούδια του ήταν πλημμυρισμένα από Δύναμη. Την ένιωθες, σαν ψυχική ανάταση. Από Επιθετικότητα. Χωρίς ουδεμία αναφορά σε οτιδήποτε ακραίο. Μια ιδιαίτερη Χαρμολύπη, που ενίοτε μετουσιωνόταν σε Θλίψη. Θλίψη λυτρωτική. Το Σκοτάδι ενωνόταν με το Φως. Οι στίχοι του; Δεν ξέρω πόσους ποιητές του σκληρού ήχου μπορώ να βάλω δίπλα του. Φιλοσοφικές, θεολογικές και θρησκευτικές αναζητήσεις, υπέροχα μηνύματα… Ο Τσάμης έπαιρνε τον ψυχισμό σου και τον άνοιγε μπροστά στα μάτια σου. Βαθύτατος γνώστης και συνεχής μελετητής του Χριστιανισμού ο ίδιος, φάνταζε άλλοτε σαν εσχατολογικός προφήτης, άλλοτε σαν θρησκευτικός ηγέτης που αγκάλιαζε το ποίμνιό του. Εκεί που πολλοί εκλεκτοί συνάδελφοί του έβρισκαν έμπνευση στον H.P Lovecraft, στον Robert E. Howard και στον J.R.R. Tolkien, ο ίδιος την έβρισκε στη Βίβλο, στη μελέτη της αρχαίας ιστορίας και του ανθρώπινου πολιτισμού, στην ηθική, στη κριτική σκέψη και στη στωικότητα, σε κάθε λογής υπαρξιακό ζήτημα που ταλάνιζε τον άνθρωπο. Φανερά και αδιάλειπτα αποστασιοποιημένος από κάθε μουσική εξέλιξη, σταθερά προσηλωμένος στο δικό του όραμα. Πεισματάρης, καθόλου διπλωμάτης, μα αυθεντικός και σπάνιος. Χαρακτηριστικά, τα δύο τελευταία, που τόσο λείπουν στις μέρες μας.
Δεν μπορώ να βρω άλλον μουσικό, που η κληρονομιά του να έχει τέτοια βαρύτητα, έχοντας γράψει τόσα λίγα τραγούδια στο σύνολο. Ίσως αυτό να τον κάνει στο τέλος τόσο ξεχωριστό, περισσότερο από κάθε τι άλλο. Ποτέ άλλοτε ένα σχήμα, όπως ήταν οι WARLORD, δεν κατάφερε να δημιουργήσει και να συντηρήσει έναν τέτοιον μύθο στα τόσα χρόνια που πέρασαν. Δεν θυμάμαι συγκρότημα με τόσο μικρό, σε μέγεθος, δισκογραφία, να έχει τόσο φανατικούς και πιστούς φίλους που να ΑΠΑΙΤΟΥΝ την επιστροφή του. Δεν έχω ζήσει σε άλλη συναυλία αυτό που έζησα στο Gagarin το διήμερο της 27ης και 28ης Απριλίου 2013. Κάποτε ο αρχισυντάκτης μου ζήτησε να γράψω ένα άρθρο με την αγαπημένη μου συναυλία. Δεν έγραψα για εκείνο το διήμερο. Γιατί δεν μπόρεσα. Γιατί δεν άντεχα. Γιατί δεν έβρισκα λόγια. Γιατί κάποια πράγματα δεν περιγράφονται, βιώνονται.
«Ευχαριστώ που ακούτε τη μουσική μου», μας είπε κάποτε. Βασίλη, το «ευχαριστώ» θα πρέπει να το λέμε εμείς και μόνον εμείς. Για τις ατελείωτες ώρες που περάσαμε «μαζί», και για όσες ακόμη έρθουν. Που έκανες νότες όσα θέλαμε να πούμε και δεν μπορούσαμε. Για το ότι μας έκανες να νιώσουμε όπως κανείς άλλος. Για το «δέσιμο», την αγάπη, τον θαυμασμό, τα ρίγη, το δέος, το κλάμα. Το κλάμα που διακόπτει και μένα κάθε τόσο, καθώς γράφω αυτό το κείμενο και ακούω παράλληλα τη μουσική σου. Σε ευχαριστούμε λοιπόν για όλα. Αναπαύσου εν ειρήνη, στα δεξιά του Κυρίου.
Δημήτρης Τσέλλος
Όπως μια εικόνα ισοδυναμεί με χίλιες λέξεις, χίλιες λέξεις ισοδυναμούν με μία νότα. Όσα και να γράψουμε εμείς, και θα μπορούσαμε να γεμίσουμε τόμους ολόκληρους, θα ωχριούν μπροστά στη μουσική. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, διαλέξαμε είκοσι χαρακτηριστικές συνθέσεις του Ανδρός, από κάθε πτυχή της καριέρας του, και τις παρουσιάζουμε σε αλφαβητική σειρά. Τους πολεμικούς WARLORD, τους θεοφοβούμενους LORDIAN GUARD, τους «εσωτερικούς» LORDIAN WINDS, το διαφορετικό project SEA OF TRANQUILITY… Εννοείται πως το ιδανικό θα ήταν να παρουσιαστούν όλα όσα ο εκλιπών είχε δημιουργήσει, αλλά αυτή η εικοσάδα θεωρούμε πως αποτελεί ένα μικρό μα ενδεικτικό δείγμα του μεγαλείου του, δώρο δικό του προς τη Τέχνη και την Ανθρωπότητα.
“In the fields of the flesh there was battle, when the Sword of the Lord came to take me back…”. Ένας θρησκευτικός ύμνος, ένα τεράστιο έπος, με θέμα την εσωτερική μάχη του Ανθρώπου με την Αμαρτία. Ατόφιο πολεμικό heavy metal, που ακουγόταν λες και το «γέννησε» η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και ο μεσαιωνικός Ελληνισμός, με τη βασική του μελωδία να είναι εμπνευσμένη από το δημώδες «Μάνα μου τα Κλεφτόπουλα». Tα τελευταία του δύο λεπτά, αρκούν για να φέρουν δάκρυα στα μάτια κάθε ακροατή που έχει καρδιά και ψυχή. Ακόμη αναρωτιέμαι, πως γράφτηκε τέτοια μουσική…
Πόλεμος πατήρ πάντων. Ο Πάτροκλος καίγεται επί της πυράς, αρχέγονα πολεμικά τύμπανα ηχούν και ο Αχιλλεύς ορκίζεται εκδίκηση. Εισαγωγή που μοιράζει απλόχερα ρίγη, αριστουργηματική κιθάρα που «μιλάει» με Μεσανατολικές κλίμακες… Αν έπρεπε να διαλέξουμε ένα τραγούδι από το “Rising…”, είναι αυτό, όπως και έγινε. “Hail to the one!”, λοιπόν, “…to the king of the dead in Acheron!”
Αηδιασμένος από τη μουσική βιομηχανία, ο Τσάμης αποφασίζει να ακολουθήσει ξεκάθαρα το ένστικτό του και μόνο, συνθέτοντας μουσική επάνω στην Αποκάλυψη του Ιωάννου και άλλα θεολογικά/θρησκευτικά θέματα. Ο ιδανικός άνθρωπος, για αυτό το concept. Κανείς άλλωστε δεν είχε το υπόβαθρο, ώστε να το παρουσιάσει όπως έπρεπε. Στα όργανα ο ίδιος, φωνή η γυναίκα του, η αείμνηστη Vidonne Sayre-Riemenschneider και το αποτέλεσμα…; Κάτι όχι απλά το ξεχωριστό, αλλά το εξώκοσμο!
Σκοτεινό, βαρύτατο heavy metal από μια άλλη, μυστικιστική όσο και δυστοπική διάσταση όπου το Κακό κυριαρχεί και ο Άνθρωπος είναι καταδικασμένος. Όταν οι BLACK SABBATH ενώνουν ταλέντο και δυνάμεις με τους πρώιμους RUSH, θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα κάτι άλλο από «αριστουργηματικό»;
“Do not be afraid, the world is near the end… is it better to rule in Hell, than it is to serve in Heaven?”… ταχύτατο, τραχύ, απειλητικό, μοχθηρό, ένα τραγούδι προορισμένο να αφήσει εποχή. Όσο για το αιώνιο ερώτημα του John Milton, πάντα θα ψάχνει απάντηση στη ψυχή του καθενός από μας.
Η elite της elite του επικού heavy metal, ακούγεται ακριβώς έτσι. Η ακουστική εισαγωγή, το «μέτρημα» του Zonder, οι ερμηνείες του Damien King I, το πώς μπαίνει το κομμάτι μετά τις βροντές, το θεόσταλτο riff, το απίστευτο solo… Μόνο αυτό να είχε συνθέσει ο Τσάμης ως μουσικός, θα έπρεπε να μνημονεύεται εις τους αιώνας των αιώνων. “One by one, to the swords, to the guns!”
Μια προσευχή του Τσάμη, αλλά και κάθε Χριστιανού, προς τον Ουράνιο Πατέρα, για να του δώσει δύναμη και φώτιση να παραμείνει στον δρόμο Του. Η φράση «συναισθηματικά φορτισμένο», ωχριά μπροστά σε αυτό που «γεννιέται», με κάθε του ακρόαση. Προέρχεται από τις μέρες των LORDIAN WINDS, αλλά στους WARLORD απέκτησε το πραγματικό και αδιαφιλονίκητο μεγαλείο του. “In tears can I ask of you Father, to play your song through my strings?”
Στο ίδιο μήκος κύματος με το “Winter tears” ή το “Penny for a poor man” παλαιότερα αλλά και το “Father” από τον ίδιο δίσκο, το “Glory” είναι ένα λυρικό, αυτοπεριγραφικό για τον Τσάμη αραβούργημα, με συγκλονιστικούς στίχους, που μιλά για το πώς ο δημιουργός του βρέθηκε ένα βήμα πριν τη καταστροφή και σώθηκε μέσω της Πίστης, βρίσκοντας τη δύναμη στον Λόγο του Θεού.
Ο Γολγοθάς. Ο λόφος του κρανίου. Ο τόπος της κορύφωσης του Θείου Δράματος και η Σταύρωση, μέσα από τη ματιά των LORDIAN GUARD. Σύνθεση επιβλητική, εξυψωτική, ενδεικτική της ψυχοσύνθεσης του δημιουργού της. Η ενσωμάτωση της ανάγνωσης του σχετικού ψαλμού (22:16-18) δε, αριστοτεχνική.
“If I was a wish, I would give you a life full of joy, full of love. If I were the wind, I would lift you, together we’d sail to the sun”… η καντάδα του Τσάμη προς τη γυναίκα του Vidonne, τραγουδισμένη από την ίδια. Ένα υπέροχο κομμάτι, για φωνή και κλασσική κιθάρα, που σε μαγεύει με τη μεσαιωνική του υφή… Κάτι τέτοιες στιγμές, τα λόγια είναι όχι απλά περιττά, αλλά αχρείαστα.
Ένα ερωτικό τραγούδι δεν χρειάζεται να είναι κατ’ ανάγκη αργό. Μπορεί να γίνει εξαιρετικά σπαραξικάρδιο και σε αυξημένο tempo, μέσα από έναν ασύλληπτο λυρισμό, κουπλέ και refrain που ραγίζουν πέτρες και ένα από τα ομορφότερα leads στη heavy metal ιστορία. Γιατί το ωραίο solo, είναι αυτό που μπορείς και το τραγουδάς… Όταν παιζόταν επί σκηνής στο Gagarin, μόνο το άκουγα. Δεν μπορούσα να δω, από τα δάκρυα. Και ξέρω πως δεν είμαι ο μόνος.
Από τον πρώτο δίσκο της νέας, τότε, προσπάθειας του Tsamis. Υπάρχει κόσμος που πιστεύει πως στους LORDIAN GUARD παίχτηκε ακόμη καλύτερη μουσική από τους WARLORD και για αυτούς, τραγούδια σαν το ανατριχιαστικό, αναφερόμενο στον Έκπτωτο Άγγελο “Lost Archangel”, αποτελούν ένα τρανό επιχείρημα.
Η έλευση της προσωρινής κυριαρχίας του Εωσφόρου μέσω του Αντίχριστου και τα δεινά της Ανθρωπότητας, μέσω των γεγονότων της Αποκάλυψης. “Devastation, destruction of all the nations. Annihilation, clouding of all the skies”. Οι Έσχατοι Καιροί πάντα αποτελούσαν έμπνευση για το heavy metal, πώς να «μην» και για τον ηγέτη των WARLORD; Ο τρόμος και η φρίκη θα είναι τέτοια τότε, λέει μια σχετική προφητεία, που όσοι θα ζουν θα τρέχουν στα μνήματα και θα φωνάζουν «βγείτε εσείς οι πεθαμένοι να μπούμε εμείς οι ζωντανοί!». Ή αλλιώς… “Raise the dead from their graves, and throw in yourselves and hide!”, όπως λέει ο Τσάμης.
Από το new age project που συνέθεσε ο Bill περίπου το 1992-1993. Σύμφωνα με τον δημιουργό του, αν κάποιος ήθελε να καταλάβει ποιος πραγματικά ήταν, θα έπρεπε να ακούσει αυτό το άλμπουμ, στο οποίο είχε καταθέσει τη ψυχή του. Βαθύ, εσωτερικό δημιούργημα, τόσο διαφορετικό μα και τόσο γνώριμο…
Γνωρίζω πολύ καλά πως αυτή μου η θέση θα επιφέρει αντιδράσεις, διαφωνίες, ειρωνικά σχόλια, αλλά ειλικρινά, δεν με ενδιαφέρει. Το “My name is Man” είναι το ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟΤΕΡΟ τραγούδι στην ιστορία του επικού heavy metal ήχου. Η μουσική του, οι στίχοι του πάνω στο μεγαλείο της Δημιουργίας και τη Δόξα των Πρωτοπλάστων… ποτέ, κανείς, δεν εκφράστηκε έτσι για αυτά και ποτέ, κανείς, δεν θα εκφραστεί. Συνάμα, είναι άλλο ένα δείγμα της επιρροής της ελληνικής μουσικής επάνω στον Τσάμη, αφού έχει ξεκάθαρες επιρροές από ένα άλλο αριστούργημα, το «Ήταν πέντε, ήταν έξι», του Σταύρου Κουγιουμτζή. Αξίζει να παραθέσουμε τα λόγια του:
“My name is Man, from dust I stand, a newborn song, a story. Upon this land, Almighty hands, Hath filled my eyes with glory. The life I breathe, a Force unseen, reveals all that I am… My Name is Man. Behold the crystal rivers feed the oceans, celestial sphere of solar fire drinketh from the sea and the fountains in the sky pour life on every seed. Behold the womb of earth brings forth the mountains, the canyon walls so grand they stand, before the valley floor, and the face of land and sea, they meet on seven shores. We are Earth, we are Heaven, we are flesh, we are blood, we inherit Thy kingdom, we are all, we are one…”
Μόνο κλάμα!
To 19o κεφάλαιο της Αποκάλυψης, η πολιορκία της Ιερουσαλήμ και η Μάχη των Εθνών όλου του κόσμου, ο Αρμαγεδδών. “They march across the foreign fields of battle, the kingdoms of the earth have come to war…” Το εναρκτήριο riff ανοίγει τη Γη στα δύο… μέγας ήσουν Βασίλη, και θαυμαστά τα έργα σου.
O Richard Anderson (aka Damien King III) στα φωνητικά, ο Dave Watry (aka Archangel) στο μπάσο, η Diane Kornarens (aka Sentinel) στα πλήκτρα, ο εκλιπών στη κιθάρα, η Vidonne στα γυναικεία φωνητικά… και στο τραγούδι ένα λάγνο σκοτάδι, από αυτά που σε τραβούν στη λήθη τους και εσύ δεν θες να τα αποφύγεις.
“To the Holy Empire kingdoms fall, for the Holy Empire conquers all…When the Holy Empire dawns, we will live in peace with man and God.” Η συνέχεια της Νέας Ρώμης, η Ουράνια Ιερουσαλήμ. Η Βασιλεία του Θεού, που θα εγκαινιαστεί μετά τη Δευτέρα Παρουσία και την Ώρα της Κρίσεως. Μεγαλοπρέπεια, λαμπρότητα, δέος, σε ένα τεράστιο κομμάτι, το οποίο συν τοις άλλοις είναι επηρεασμένο και από τη μουσική των μεγάλων θρησκευτικών επών του Hollywood και συνθετών όπως ο θρυλικός Miklos Rozsa.
Αυτό και αν είναι ένα καλά κρυμμένο διαμάντι της μουσικής μας… δυστυχώς, δεν κυκλοφόρησε ποτέ σε κάποια επίσημη δουλειά του group. O Tsamis με τον καταπληκτικό Jack Rucker είναι αυτοί που οδηγούν το κομμάτι προς τη τελειότητα, με έναν εντελώς WISHBONE ASH τρόπο. Ήταν στα σχέδια του εκλιπόντος να το κυκλοφορήσει σωστά στο μέλλον, μαζί με καινούργιο υλικό…
Ένας ύμνος στην αληθινή αγάπη, ένας θρήνος στον χαμένο έρωτα, ένας αποχαιρετισμός στο έτερον ήμισυ. Οι στιγμές που ζήσαμε όταν το ακούσαμε ζωντανά, με τον κόσμο να «λιώνει» τραγουδώντας τη μελωδία του, πώς να αποτυπωθούν στο χαρτί; Απλά ακατόρθωτο. Και το outro… αυτό το outro…
Επιλογή τραγουδιών: Σάκης Νίκας/Δημήτρης Τσέλλος
Κείμενα: Δημήτρης Τσέλλος
