Middle Earth Metal – There and back again, a metal tale

Η ιδέα αυτή τριγυρίζει το μυαλό μου από τη συναυλία των CARACH ANGREN στην Αθήνα. Διαβάζοντας το δελτίο τύπου της συναυλίας, έμαθα πως το όνομα CARACH ANGREN είναι εμπνευσμένο από το επός του J.R.R. Tolkien, τον Άρχοντα των δαχτυλιδιών. Αμέσως μου ήρθε η σκέψη για το πόσες μπάντες στο heavy metal και στο hard rock έχουν εμπνευστεί από το έργο που άφησε ο σπουδαίος συγγραφέας. Και όταν μιλάμε για το έργο του Tolkien, είναι πρέπον να ξεκαθαρίσουμε πως αναφερόμαστε σε ολόκληρη την μυθολογία της Μέσης-Γης και όχι αποκλειστικά στο κομμάτι της Τρίτης Εποχής που λαμβάνουν μέρος τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στην τριλογία του Άρχοντα των δαχτυλιδιών. Έτσι λοιπόν προσπάθησα να συγκεντρώσω όσο το δυνατόν περισσότερες μπάντες που επηρεάστηκαν από το έργο του Tolkien σε όλα τα επίπεδα, με σκοπό να φανερωθεί το μέγεθος της επιρροής του έργου αυτού, όπως επίσης και το ευρύ φάσμα που άγγιξε αυτή η επιρροή. Από την έμπνευση της ονομασίας ενός συγκροτήματος, μέχρι τη δημιουργία ενός ολόκληρου άλμπουμ που αναφέρεται στον μαγικό κόσμο της Μέσης-Γης, από κάτω μπορείτε να δείτε τα κυριότερα παραδείγματα επιρροής του Tolkien στον κόσμο του metal και του hard rock, με αλφαβητική σειρά.

Οι AMON AMARTH είναι γνωστοί για την Viking θεματολογία τους. Οι μάχες, το πλιάτσικο, η απειλή του Χριστιανισμού και η σκανδιναβική μυθολογία, είναι τα αποκλειστικά θέματα που καλύπτουν οι Σουηδοί στιχουργικά. Το όνομα τους όμως δεν προέρχεται από την Asgard, ούτε από το Jotunheim, αλλά ούτε και από κανένα από τα εννέα βασίλεια του Yggdrasil. Στη γλώσσα Sindarin των αθάνατων Ξωτικών, η λέξη Amon είναι το βουνό. Όλα τα βουνά ξεκινούν με αυτή την λέξη. Το συγκεκριμένο βουνό όμως είναι το πιο γνωστό όλων στην Μέση-Γη, καθώς είναι το βουνό του Χαμού. Εκεί όπου ο σκοτεινός άρχοντας Sauron σφυρηλάτησε το ένα δαχτυλίδι, και εκεί όπου πολλά χρόνια μετά το δαχτυλίδι καταστράφηκε.

Οι Φινλανδοί BATTLELORE είναι ένα female fronted συγκρότημα με ανδρικά brutal φωνητικά και από τις μπάντες που έχουν βγει από την Φινλανδία, θα λέγαμε ότι βρίσκονται σε αυτές που δεν έκαναν μεγάλο «κλικ» σε πιο ευρύ κοινό. Γι’ αυτό που φημίζονται όμως, είναι πως η μουσική τους βασίζεται αποκλειστικά στον κόσμο που έπλασε ο Tolkien. Είτε στην folk/death metal περίοδο τους, είτε αργότερα στην πιο goth/symphonic, οι Valar, τα ξωτικά και οι μάχες της  Μέσης-Γης είναι η μόνιμη αναφορά τους. Υπάρχουν πολλά τραγούδια των BATTLELORE που από τον τίτλο τους καταλαβαίνουμε τις αναφορές στο μυθικό έπος, όπως τα “Khazad-Dum” και “Valier – Queens of the Valar”. Επιλέγω όμως να μοιραστώ μαζί σας όμως το “Daughter of the sun” που αναφέρεται στην Eowyn, καθώς θεωρώ πως είναι ένα από τα ωραιότερα τραγούδια που έχουν γράψει.

Δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος που διαβάζει αυτό το κείμενο και δεν γνωρίζει το τραγούδι των BLACK SABBATH “The wizard”. O Geezer Butler είχε δηλώσει πως εκείνη την περίοδο διάβαζε τον Άρχοντα των δαχτυλιδιών και πως ο χαρακτήρας με τον οποίο κόλλησε ήταν ο Gandalf, εξού και η έμπνευση για το “The wizard”. Κάποιοι βέβαια κακεντρεχείς σπέρνουν την φήμη πως εκτός από τον γνωστό μάγο, ο Butler είχε στον μυαλό έναν άλλο άνθρωπο που όπου και αν πηγαίνει σκορπά χαρά στον κόσμο, και δεν είναι άλλος από ένα βαποράκι που πουλάει ναρκωτικά. Μην ξεχνάμε πως και ο Gandalf το έτσουζε το χορταράκι του.

Δεν υπάρχει μεγαλύτερος εκφραστής της Μέσης-Γης από τους BLIND GUARDIAN. Από το “Lord of the rings” στο “The bard’s song – the hobbit” και σε ολόκληρο το “Nightfall in Middle-Earth”, οι GUARDIAN έχουν τιμήσει όσο κανείς άλλος τις ιστορίες των Silmaril και του Άρχοντα. Τα λόγια είναι πολύ φτωχά για να αποδώσουν τις μαγικές και παραμυθένιες στιγμές που μας χάρισαν οι Γερμανοί όλα αυτά τα χρόνια. Αν και δεν χρειάζεται καμία αφορμή, το αφιέρωμα αυτό είναι ιδανική στιγμή για να παίξει ξανά το “Nightfall” δυνατά στα ηχεία μας.

Καταλαβαίνω, η μετάβαση από BLIND GUARDIAN σε BURZUM είναι βάρβαρη. Βλέπετε όμως τα συγκροτήματα έχουν μπει αλφαβητικά και αυτές οι μεταβολές είναι αναπόφευκτες. Δεν θα μπορούσε όμως να μην συμπεριληφθεί η μπάντα του Varg Vikernes. Το όνομα BURZUM στην σκοτεινή γλώσσα της Mordor σημαίνει σκοτάδι. O Varg είχε δηλώσει τον ενθουσιασμό τους για τον σκοτεινό άρχοντα και πως τα ξωτικά μπορεί να ήταν όμορφα αλλά πολεμούσαν για την λάθος πλευρά! Δεν νομίζω βέβαια ο Tolkien να ήθελε να δείξει τα orc και τα goblin με αυτή την οπτική, καθώς ο ίδιος επάνω σε αυτές τις φυλές ήθελε να δείξει την φρίκη και την στρατηγική που ακολουθούσαν οι ναζί στον πόλεμο.

Οι CARACH ANGREN είναι ακόμα ένα συγκρότημα που η ονομασία τους προέρχεται από την γλώσσα Sindarin και το όνομα σημαίνει “Iron jaws”, που είναι ένα πέρασμα στην γη της Mordor. Όσο και αν έψαξα βέβαια, δεν βρήκα τραγούδι που να αφορά την μυθολογία του Tolkien και η επιρροή του Άγγλου συγγραφέα περιορίζεται μόνο στην ονομασία της μπάντας.

CIRITH UNGOL

To πέρασμα Cirith Ungol ήταν ο εναλλακτικός δρόμος που αποφάσισαν να πάρουν ο Frodo και ο Sam, υπό την καθοδήγηση του Gollum, για να φτάσουν στη Mordor. Τα σκαλιά του περάσματος οδηγούσαν στον πύργο που το φυλούσε, αλλά ο Gollum καθοδήγησε τον Frodo μέσα από τις σπηλιές όπου ήταν το σπίτι της αράχνης Shelob, με σκοπό να ανακτήσει ξανά το Ένα δαχτυλίδι. Είναι από τις λίγες φορές βέβαια που μία ονομασία από τον Άρχοντα των δαχτυλιδιών μας φέρνει πρώτα στο μυαλό το συγκρότημα που επηρεάστηκε από αυτό. Οι CIRITH UNGOL με το heavy-doom παίξιμο τους το έχουν κερδίσει επάξια.

Δεν ξέρω πόσοι από εσάς έτυχε να πέσουν επάνω στη μουσική των ELDAMAR. Βασικά το μοναδικό μέλος της μπάντας, ο Mathias Hemmingby, είναι αυτός που παίζει όλα τα όργανα και η μουσική είναι αποκλειστικά δική του. Μέσα σε ένα άκρως ατμοσφαιρικό και ambient περιβάλλον, με σαφείς νύξεις από black metal, το project αυτό παρουσιάζει θέματα που ασχολούνται με την μητέρα φύση αλλά και με τον κόσμο της Μέσης-Γης. Το όνομα ELDAMAR εξάλλου είναι μία αναφορά στo σπίτι των ξωτικών στη γη του Aman.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός πως οι μπάντες του ακραίου ήχου που επηρεάστηκαν από τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών είναι πάρα πολλές, ενώ θα περίμενε κανείς πως η θεματολογία αυτή είναι πιο φιλική για το power metal. Μία ακόμα black metal μπάντα που πήρε το όνομα της από κάποιο μέρος της Μέσης-Γης είναι οι Νορβηγοί GORGOROTH, όπου Gorgoroth είναι μία τεράστια έρημη γη στην Mordor, που οι στρατιές των Όρκ περιμένουν το κάλεσμα του αφέντη τους. Βέβαια το Νορβηγικό συγκρότημα ακολουθεί τη γνωστή σατανική θεματολογία του black metal κρατώντας το όνομα τους ως μοναδική σύνδεση με το επικό saga.

Στην περίπτωση των LED ZEPPELIN, η θεματολογία του Tolkien δεν περιορίστηκε σε ένα μόνο τραγούδι. Τα “Ramble on” και “Battle of evermore”, έχουν ξεκάθαρη αναφορά στα έργα του Tolkien. Υπάρχει όμως και το τραγούδι “Misty mountain hop” το οποίο έχει διπλή ανάγνωση. Η μία είναι αυτή στην οποία γίνεται αναφορά στο βασίλειο των Νάνων. Η άλλη παρουσιάζει μία παρομοίωση των γεγονότων του Άρχοντα των δαχτυλιδιών με τους χίπηδες στα 60’s. Σαν έξτρα πληροφορία να συμπληρώσουμε πως ο Robert Plant είχε ονομάσει τον σκύλο του Strider. Τυχαίο;;

Η περίπτωση των MEGADETH είναι μία έκπληξη. Ποιος θα περίμενε ότι ο Mustaine είναι επηρεασμένος από τον Tolkien; Και όμως, ο αρχηγός των MEGADETH, μιλώντας στο περιοδικό Rolling Stone είχε δηλώσει πως το τραγούδι “This day we fight”, από το άλμπουμ “Endgame”, είναι εμπνευσμένο από την ομιλία του Aragorn προς τον στρατό που τον ακολουθεί, πριν επιτεθούν στην Black Gate της Mordor. Δείτε την σκηνή από την ταινία “Η επιστροφή του βασιλιά” και το “ωχ” είναι σίγουρο πως θα το ξεστομίσετε.

Να πω την αμαρτία μου όταν διαβάζω τον τίτλο “To Isengard”, έρχεται στο μυαλό μου το χιουμοριστικό βιντεάκι, “Taking the hobbits to Isengard”, που έκανε τρελή θραύση στο διαδίκτυο. Πέρα από την πλάκα όμως, το τραγούδι “To Isengard” των MORGANA LEFAY απλά ερωτοτροπεί και δέρνει. Έχετε φτάσει μέχρι εδώ και θέλετε να σας πω τι είναι η Isengard;;

Από την επιρροή του Tolkien δεν ξέφυγε και ο Tuomas Holopainen των NIGHTWISH. Πιο συγκεκριμένα, στο πρώτο άλμπουμ των Φινλανδών και στο τραγούδι “Elvenpath”, το όνομα του Bilbo και η αναφορά στα δαχτυλίδια της δύναμης, είναι οι ενδείξεις ότι και ο τότε νεαρός ιδιοφυής μουσικός, δεν μπόρεσε να αντισταθεί στη μαγεία των ξωτικών.

Μία ακόμα έκπληξη σε αυτό το αφιέρωμα είναι οι ORANGE GOBLIN. Λιγάκι σπάνιο ένα stoner συγκρότημα να γράψει τραγούδι για χαρακτήρα του Lord of the rings. Και όμως στο παρθενικό άλμπουμ των Βρετανών ακούμε το τραγούδι “Saruman’s wish”. Ο τίτλος από μόνος του είναι αρκετά πειστικός.

Η περίπτωση των RHAPSODY ή RHAPSODY OF FIRE, είναι παγίδα. Οι Ιταλοί symphonic power metallers έχουν γράψει τραγούδια για την ιστορία του δαχτυλιδιού της δύναμης, όπως το “One ring to rule them all”. Θεωρώ όμως απαράδεκτο να μην μπει στο αφιέρωμα το τραγούδι “The magic of the wizard’s dream”, γιατί ενώ δεν γίνεται καμία αναφορά σε κάποιον χαρακτήρα από το Lord of the rings, η συμμετοχή του τεράστιου Cristopher Lee στα φωνητικά και μόνο αρκεί. Αυτός είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής για έναν σπουδαίο ηθοποιό και τον άνθρωπο που ενσάρκωσε, όπως μόνο αυτός ήξερε, τον λευκό μάγο Saruman.

Μεγάλε Kasparek και θαυμαστά τα έργα σου! Ο καπετάνιος Rolf πριν αποφασίσει να σηκώσει τα μαύρα πανιά για να σαλπάρει προς το Port Royal, το μυαλό του το είχε στραμμένο αλλού. Στο δαχτυλίδι της δύναμης και πως θα επιστρέψει αυτό στη γη της δημιουργίας του, την Mordor, στη γη της σκιάς.

Οι συστάσεις για τους RUSH είναι περιττές. Κύριοι πρεσβευτές του προοδευτικού rock και βασικοί εμπνευστές των συγκροτημάτων που γέννησαν το progressive metal, αλλά και ένα ακόμα συγκρότημα που τίμησε με την μουσική του την χώρα των νάνων, των ξωτικών και των Hobbit. Και μάλιστα δις, αφού τα τραγούδια που έγραψαν είναι τα “Rivendell” και “The necromancer”.

Οι Σουηδοί SABATON συνηθίζουν να γράφουν τραγούδια για μάχες και ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την υφήλιο. Πάραυτα όμως, το τραγούδι τους “Shadows” από το άλμπουμ “Metalizer”, αναφέρεται στους Nazgul, τους πιστούς υπηρέτες του σκοτεινού άρχοντα, και τον αρχηγό τους, τον Witch King of Angmar.

Οι Γερμανοί STORMWITCH δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα μεγαλύτερο και πιο εμπορικό «όνομα», σε αντίθεση με άλλες μπάντες της Γερμανίας. Κατάφεραν όμως να βγάλουν αρκετούς και καλούς δίσκους που είναι άδικο να χάνονται κάτω από την σκόνη. Το 1992 οι STORMWITCH έγραψαν τον δίσκο “War of the wizards”, που είναι εξολοκλήρου αφιερωμένος στον Άρχοντα των δαχτυλιδιών.

Οι SUMMONING είναι από τους πιο βασικούς εκφραστές της θεματολογίας της Μέσης-Γης. Με έντονη δισκογραφική παρουσία, κυρίως στα 90’s, οι Αυστριακοί με το epic/atmospheric black metal τους άφησαν σπουδαία τραγούδια και δίσκους, που μόνο όσοι νιώθουν, αγαπούν και λατρεύουν το σύμπαν του Tolkien, θα μπορούσαν να γράψουν.

Κοιτώντας συνοπτικά τα συγκροτήματα που έχουν αναφερθεί παραπάνω, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως ότι δημιούργησε ο Tolkien με τις ιστορίες της Μέσης-Γης, δεν έχει επηρεάσει απλά, αλλά έχει στιγματίσει εις βάθος μουσικούς σε ένα φάσμα που επεκτείνεται από το hard rock μέχρι το black metal. Δυστυχώς λόγω του μεγάλου μεγέθους του αφιερώματος δεν μπόρεσαν να γίνουν αναφορές σε πολλά ακόμα συγκροτήματα. Εν συντομία θα αναγραφούν μερικά από αυτά εδώ, με ειδική αναφορά στους DIMMU BORGIR, αφού ο Shagrath πήρε το όνομα του από έναν λοχαγό των Orc. Οι υπόλοιπες μπάντες που μπορείτε να τσεκάρετε είναι οι: ARWEN, CIRITH GORGOR, NAZGUL, MORGOTH, DRAGONLAND, RIVENDELL, WITCHKING, EMYN MUIL και NUMENOR. Κάπου εδώ όμως το ταξίδι μας μέσα από το Shire, το Rohan, τα Misty Mountains, το Mirkwood Forest και την Mordor, υπό την μουσική συνοδεία όλων των παραπάνω καλλιτεχνών, έφτασε στο τέλος του. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η αγαπημένη μας μουσική και οι επικές ιστορίες του Bilbo και του Frodo, του Beren και της Luthien, των Noldor και των Valar, δεν θα σταματήσουν να μας απασχολούν ποτέ.

Δημήτρης Μπούκης