THE INSIDER – 18 unknown stories about “2112” by RUSH

45 χρόνια κλείνουν σήμερα, από την ημερομηνία κυκλοφορίας του “2112”, ενός από τους σημαντικότερους prog rock/metal δίσκους στην ιστορία της μουσικής, με το ομώνυμο τραγούδι να καλύπτει ολόκληρη την πρώτη πλευρά του δίσκου, όντας το μεγαλύτερο σε διάρκεια τραγούδι των πιονέρων του κινήματος, RUSH. Ο Σάκης Φράγκος, έψαξε και βρήκε 18 άγνωστες ιστορίες που ρίχνουν φως σε οτιδήποτε έχει να κάνει με τον αγαπημένο του άλμπουμ. Καθίστε αναπαυτικά, λοιπόν, πάρτε το χρόνο σας, βάλτε το “Overture” και αφήστε το δίσκο να παίζει, διαβάζοντας…

• Το “Caress of steel”, ήταν ένα «προβληματικό» άλμπουμ, υπό την έννοια ότι ούτε οι RUSH (κατά δική τους δήλωση), ούτε φυσικά ο κόσμος, δεν καταλάβαινε τι ακριβώς ήθελε να κάνει το συγκρότημα. Τα δύο μεγάλα σε διάρκεια κομμάτια του δίσκου, το “The necromancer” και το “The fountain of Lamneth” ήταν πολύ δύστροπα, σκοτεινά και περισσότερο έμοιαζαν με μία συρραφή ιδεών κι όχι με ένα ενιαίο τραγούδι, κάτι που αντικατοπτρίστηκε στην περιοδεία που ακολούθησε. Όταν έπαιζαν support στους KISS, AEROSMITH ή τους BLUE OYSTER CULT, το κοινό έδειχνε σαφή αδιαφορία, όταν έπαιξαν μόνοι τους μερικές συναυλίες, τα venues ήταν μισοάδεια… Αφήστε δε, που οι πωλήσεις του δίσκου, ήταν κατώτερες από το “Fly by night”… Δύσκολοι καιροί ακόμη και για τους RUSH, οι οποίοι όμως μπορεί εκ των υστέρων να έβλεπαν ότι το άλμπουμ εκείνο δεν ήταν ότι καλύτερο έχουν κάνει, αναγνωρίζουν όμως ότι χωρίς τα δύο εκείνα τραγούδια, δεν θα μπορούσε να υπάρχει το “2112”…
• Οι RUSH, όπως οι ίδιοι ομολογούν σε όλα τα documentary και τα DVD τους, είναι η επιτομή του βαρετού συγκροτήματος στο δρόμο, αφού προτιμούν να διαβάζουν από το να κάνουν party και γενικότερα να έχουν rock n’ roll lifestyle. Κι όμως, πριν από το “2112”, όταν περιόδευσαν με τους KISS, συνέβη ένα αστείο περιστατικό με τον Gene Simmons, που οι περισσότεροι θα πιστεύαμε ότι θα είχε συμβεί αντίστροφα! Ο Simmons, ο οποίος ποτέ δεν έπαιρνε ναρκωτικά, ήταν μαζί τους ένα βράδυ στο Detroit, μετά από μία συναυλία και κατά λάθος έφαγε ένα μπισκότο με χασίς που είχαν μαζί τους οι RUSH! Την «άκουσε» τόσο γερά που τον έπιασε τρομερή πείνα και κατέληξε σ’ ένα εστιατόριο να ουρλιάζει να του δώσουν ένα σάντουιτς!!! Ποιος να το περίμενε!
• Όλη αυτή η κατάσταση, είχε στρεσάρει το συγκρότημα, που ένιωθε πολύ έντονη την πίεση και ήταν σαφές ότι ο επόμενος δίσκος τους, θα ήταν do or die. Ήταν θα το διέλυαν ή θα έκαναν το βήμα παραπάνω. Ετοίμαζαν τον τέταρτο δίσκο τους και παρότι είχαν συμβόλαιο για τη Mercury για πέντε άλμπουμ, η εταιρία τους, είχε το δικαίωμα να το ανανεώσει μονομερώς, κάτι που σημαίνει ότι αν δεν ήθελαν εκείνοι, οι RUSH δεν θα έβγαζαν δίσκο (τουλάχιστον όχι από τη Mercury). Το τρίο από τον Καναδά, καταλάβαινε τι συνέβαινε και κατ’ ομολογία τους, ήταν η περίοδος που είχαν σκεφτεί πιο σοβαρά ποτέ, να διαλύσουν το σχήμα και να βρουν «κανονικές» δουλειές…
• Τότε, ανέλαβε δράση ο manager τους, Ray Danniels, ο οποίος κυριολεκτικά τους έσωσε την καριέρα. Πήρε το αεροπλάνο και πήγε στα κεντρικά της Mercury, όπου έβαζε το χέρι του στη φωτιά, ότι το συγκρότημα είναι σε τρομερή φόρμα κι ετοιμάζει ένα δίσκο που θα είναι εκπληκτικός. Με μία υποσημείωση: δεν είχε ακούσει ούτε νότα, αφού το γκρουπ, δεν επέτρεπε (σε κανένα σημείο της καριέρας του) ποτέ και σε κανέναν να ακούσει το υλικό που ετοίμαζαν εκτός φυσικά από τους ίδιους και τον παραγωγό τους. Οπότε ο Danniels έβαζε το κεφάλι του στον τορβά, διακινδυνεύοντας να χάσει την αξιοπιστία του σε περίπτωση που το αποτέλεσμα ήταν παρόμοιο με αυτό του “Caress of steel”…
• Οι Lee, Lifeson, Peart είχαν βρεθεί υπό πίεση και το δίλημμά τους ήταν: «Θα συνεχίσουμε να είμαστε ένα γκρουπ που θα βγάζει δίσκους με τραγούδια σαν αυτά των LED ZEPPELIN ή θα κάνουμε το βήμα μπροστά;» και μαντέψτε τι αποφάσισαν… Δεν γνωρίζουμε και πολλά συγκροτήματα που σε δίσκο τέτοιας σημασίας για το μέλλον τους, αποφάσιζαν να γράψουν ως κεντρικό τραγούδι τους ένα εικοσάλεπτο έπος. Είχαν αποφασίσει ότι θα έγραφαν τη μουσική που ήθελαν, χωρίς περιορισμούς, χωρίς συμβιβασμούς, επειδή τη θεωρούσαν την πιο ειλικρινή μορφή της ατομικής τους έκφρασης.
  
• Το ομώνυμο τραγούδι του “2112”, γράφτηκε κατά τη διάρκεια της περιοδείας τους, με θέματα ως επί το πλείστον παιγμένα σε ακουστικές κιθάρες, κατά τη διάρκεια των soundcheck, στα καμαρίνια ακόμα και στο van που ταξίδευαν… Η λογική ήταν να γράψουν ένα μεγάλο σε διάρκεια τραγούδι, που να μην ήταν όμως συρραφή ιδεών, αλλά κάτι πιο ολοκληρωμένο και συνεκτικό, με λίγα μέρη αυτοσχεδιασμού. Κι όντως, κατάφεραν να γράψουν το μεγαλύτερο σε διάρκεια τραγούδι όλου του καταλόγου τους, με διάρκεια 20.33 και περίπου 2,5 λεπτά είναι αυτοσχεδιασμοί, μόνο.
• Η διάρκεια ηχογράφησης του δίσκου, παρότι το γκρουπ είχε προετοιμαστεί πάρα πολύ καλά, ήταν τέσσερις εβδομάδες, το περισσότερο που είχαν χρειαστεί μέχρι τότε για να ηχογραφήσουν δίσκο (για το “Caress…” είχαν χρειαστεί τρεις εβδομάδες, ενώ για το “Vapor trails”, για παράδειγμα, 14 μήνες!!! Αλλάζουν οι καιροί). Εννοείται ότι και το budget της εταιρίας, ήταν τελικά, ακόμα μεγαλύτερο, κάτι που πρόσθετε έξτρα πίεση.
• Ο Alex Lifeson θεωρεί μεγάλη επιρροή για το τραγούδι αυτό, το “Tommy” των THE WHO, οι οποίοι είχαν καταφέρει να κάνουν μία σουίτα να ακούγεται σαν ένα και μοναδικό ολοκληρωμένο τραγούδι. Όπως είναι φυσικό, το “Overture”, γράφτηκε στο τέλος, αφού περιέχει μέρη που ακούγονται καθ’ όλη τη διάρκειά του (όπως άλλωστε μαρτυρά και το όνομά του).
  
• Η επικρατέστερη εκδοχή για τον τίτλο “2112”, είναι η εξής: Πρόκειται για μία αναλογία του “1812 Overture” του Piotr Tchaikovsky, μέρος του οποίου παίζει ο Alex Lifeson, που ακολουθείται κιόλας από τους σχετικούς κανονιοβολισμούς. Το τραγούδι του Tchaikovsky παίζεται τακτικά στους εορτασμούς για την 4^η Ιουλίου, ημέρα Ανεξαρτησίας των Αμερικάνων και συνήθως έχει και ήχους από κανόνια όπως το αυθεντικό τραγούδι και μιλά για τον αγγλοαμερικανικό πόλεμο του 1812. Προσθέστε 300 χρόνια κι έχετε τη χρονολογία στην οποία εκτυλίσσεται η δυστοπική ιστορία που έγραψε ο Neil Peart.
• Γνωρίζατε όμως ότι εξαιτίας αυτού του τραγουδιού, χαρακτηρίστηκαν οι RUSH ως φιλοναζί και φασίστες; Εντάξει, ζήσαμε να ακούσουμε και αυτό, αλλά ας δούμε τα γεγονότα όπως συνέβησαν. Ο Neil Peart έγραψε την ιστορία του τραγουδιού και στην πορεία διαπίστωσε ότι έμοιαζε με όσα περιέγραφε η δεξιών πεποιθήσεων συγγραφέας Ayn Rand, στο βιβλίο της “Anthem” του 1937, αλλά όπως επιβεβαίωσε και ο Geddy Lee, πολλά χρόνια αργότερα, και με το “The fountainhead” της ίδιας συγγραφέως, οπότε για να αποφύγουν οτιδήποτε θα μπορούσε να θεωρηθεί ως αντιγραφή, αποφάσισαν να γράψουν στα liner notes του δίσκου ότι «αναγνωρίζουν την ιδιοφυία της Ayn Rand». Έτσι λύνεται και η απορία πολλών, σχετικά με το αν οι στίχοι βασίστηκαν ή όχι πάνω σε αυτό το βιβλίο.
• Αυτή η αναφορά στη Rand όμως, μπορεί να τους γλίτωσε από μηνύσεις σχετικά με λογοκλοπή, η επιρροή της όμως στην «ιδεολογία» του μόρφωμα του Ναζισμού, ώθησε έναν γραφιά του ΝΜΕ, να τους χαρακτηρίσει «νέο-φασίστες»!!! Κάτι που τους πείραξε πάρα πολύ, ιδιαίτερα όταν οι γονείς του Geddy Lee είναι επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος… Το γκρουπ επιμένει ότι το τραγούδι είναι εναντίον των ολοκληρωτικών καθεστώτων και αντιφασιστικό, ακριβώς το αντίθετο από τα πιστεύω της συγγραφέως (που ήταν μία αντικομμουνίστρια, υπέρμαχος της ιδέας ότι οι Ευρωπαίοι αποικιοκράτες είχαν κάθε δικαίωμα πάνω στη γη των αυτοχθόνων Αμερικάνων ή ακόμα θεωρούσε την ομοφυλοφιλία ως πράξη ανήθικη και διάφορα τέτοια «ωραία»), δηλαδή… Η «ρετσινιά» που κόλλησε στο σχήμα, πήρε αρκετά χρόνια για να φύγει, πάντως…
• Νομίζετε ότι ο Hugh Syme έφτιαξε μόνο το εξώφυλλο του δίσκου; Λάθος! Ο Syme έπαιξε και τα εφέ στην εισαγωγή του “2112”, αλλά και το mellotron στο “Tears”. Εκείνη την περίοδο, ο Geddy Lee δεν ασχολούνταν με τα πλήκτρα και το μόνο που έκανε ήταν να πατά μία νότα στο μπάσο στις ηχογραφήσεις, με τον Syme να αναλαμβάνει τα εφέ.
  
• Μιας και πιάσαμε τον σπουδαίο Hugh Syme, να πούμε και κάτι για το εξώφυλλο του δίσκου, ο οποίος είχε σχεδιάσει εκείνο που ο Peart είχε φανταστεί ως το «Κόκκινο αστέρι της Ομοσπονδίας». Το ιστορικό όμως κομμάτι του σχεδίου, βρίσκεται στο εσωτερικό του gatefold δίσκου, το οποίο απεικονίζει μία γυμνή ανδρική φιγούρα να αντιστέκεται στην τεράστια δύναμη του αστεριού. Όπως ήθελε να δείξει ο Peart και ο Syme, το αστέρι συμβολίζει την αυταρχική κοινωνία του μέλλοντος, όπου γιγάντια κομπιούτερ έλεγχαν τον κόσμο (τις αυταρχικές κυβερνήσεις δηλαδή) και ο άνθρωπος που αντιστέκεται είναι εκείνος που στέκεται απέναντι από το οργανωμένο κράτος ή οτιδήποτε έχει να κάνει με κάτι που είναι “larger than life”, δηλαδή τη θρησκεία, την κυβέρνηση ή οποιοδήποτε δόγμα. Με τα χρόνια, αυτή η φιγούρα ονομάστηκε “Starman” και απέκτησε θρυλικές διαστάσεις.
• Μπορεί τα τρία μέλη να μην έκαναν κραιπάλες, αλλά ήταν μανιακοί καπνιστές μαριχουάνας, όπως ομολογεί ο Alex Lifeson, από τις πρώτες μέρες του σχήματος. Το τραγούδι “A passage to Bangkok” είναι ένας φόρος τιμής στις χώρες που καλλιεργούν την καλύτερη μαριχουάνα!!!
• Από εκεί και πέρα, για τα υπόλοιπα τραγούδια, αξίζει να πούμε ότι το “Lessons” και το “Tears” είναι τα μόνα τραγούδια των RUSH που έχουν γραφτεί από ένα μόνο μέλος σε ότι αφορά τους στίχους και τη μουσική. Το “Lessons” από τον Lifeson και το “Tears” από τον Lee. Δύο εντελώς διαφορετικά τραγούδια, που αντικατοπτρίζουν και τον διαφορετικό τρόπο που έγραφαν τραγούδια οι δυο τους. Πιο rock αισθητική για τον έναν, πιο μελωδική και απαλή για τον άλλο. Το “The twilight zone”, προφανώς αναφέρεται στην ομώνυμη τηλεοπτική σειρά του Rod Serling. Για τον οπαδισμό και μόνο, να αναφέρουμε ότι ο Serling είχε πεθάνει λίγο πριν κυκλοφορήσει το “Caress of steel” κι εκείνος ο δίσκος, είχε αφιερωθεί «στη μνήμη του κυρίου Rod Serling». Στον επόμενο δίσκο, έγραψαν και τραγούδι, λοιπόν, σε σχέση με τη Ζώνη του Λυκόφωτος.
• Φτάνουμε λοιπόν στη στιγμή που manager τους, Ray Danniels, παρουσιάζει το δίσκο στους υπευθύνους της εταιρίας, με τους υπευθύνους, ανάμεσά τους και τον μετέπειτα manager των METALLICA, Cliff Burnstein, να κοιτάζει ο ένας τον άλλο με τρόμο, σκεπτόμενοι ότι αυτό το άλμπουμ ήταν ακριβώς ότι ΔΕΝ έπρεπε να ακούσουν!!! Ακόμα και ο ίδιος ο Danniels, μάλλον δεν είχε κατανοήσει πλήρως το δίσκο και ήταν σε άβολη θέση. Τελικά το συγκρότημα είχε δίκιο. Το “2112” μέσα σ’ ένα μήνα, πούλησε 100.000 αντίτυπα και σε 1,5 χρόνο είχε γίνει χρυσό σε Καναδά και Αμερική. Τελικά, το άλμπουμ έγινε 2 φορές πλατινένιο στον Καναδά και τρεις στην Αμερική (πάνω από 3 εκατομμύρια αντίτυπα δηλαδή!!!), έχοντας γίνει ένα από τα πιο απαραίτητα άλμπουμ για οποιαδήποτε rock δισκοθήκη και ο δεύτερος σε πωλήσεις δίσκος των RUSH πίσω μόνο από το “Moving pictures”. Δεν το λες και άσχημα!
  
• Για την επανακυκλοφορία των 40 ετών, ο Hugh Syme επέλεξε να χρησιμοποιήσει την αυθεντική ζωγραφιά του “2112”, την οποία σχεδίασε στο κέλυφος ενός σκάφους. Πραγματικό αριστούργημα. Η δε επετειακή έκδοση του δίσκου, περιέχει ένα σωρό καλούδια, τη διασκευή του “Twilight zone” από τον Steven Wilson, αυτή του “Overture” από τον Dave Grohl και τον Taylor Hawkins των FOO FIGHTERS και τον διάσημο παραγωγό (και των RUSH μεταξύ των άλλων) Nick Rasculinecz, που έπαιξε μπάσο. Όλα όμως, επισκιάζονται από μαγική διασκευή των ALICE IN CHAINS που ηχογράφησαν μία από τις καλύτερες διασκευές όλων των εποχών, με το “Tears”. Πρέπει να το ακούσετε για να το πιστέψετε… Να πούμε ότι η ιδέα των διασκευών προήλθε από την εμφάνιση των Grohl, Hawkins, Rasculinecz όταν το γκρουπ μπήκε στο Rock and Roll Hall Of Fame το 2013 και οι τρεις τους εμφανίστηκαν με κοστούμια και περούκες όπως οι RUSH το 1976, σε σημείο που το κοινό να τους μπερδεύει με τους πραγματικούς RUSH. Έπαιξαν το “Overture” (που δεν έχει φωνητικά και τους διευκόλυνε!) και μετά ανέβηκαν στη σκηνή οι RUSH κι έπαιξαν τα “Tom Sawyer” και “The spirit of radio”.
  
• Θα άλλαζαν κάτι οι RUSH από το δίσκο αυτό; Κι όμως, απ’ όσο μπορούμε να καταλάβουμε, ναι!!! Ο Geddy Lee πάντα μιλούσε για την «απαίσια φωτογραφία στο οπισθόφυλλο, όπου είμαστε ντυμένοι σαν ηλίθιοι καμικάζι που φορούσαν κιμονό», οπότε να υποθέσουμε ότι μάλλον δεν τους αρέσει τώρα που το βλέπουν!!!

Σάκης Φράγκος