Με πιάνει ώρες ώρες η απορία γιατί ο κόσμος αναλώνει χρόνο στην ακρόαση καλλιτεχνών που θυμίζουν κραυγαλέα κάποιον άλλο…
Αφορμή να ξανανιώσω την ίδια αμηχανία δε θα μπορούσε να μην είναι ο κακός χαμός που επικρατεί στη Σκανδιναβία με συγκροτήματα τύπου GHOST, που βαμπιρίζουν πάνω στα φοβερά και τρομερά επιτεύγματα του ιδιοφυή KING DIAMOND. Η ιστορία αυτή δημιουργεί υπόνοιες και φυσικά ερωτήματα του γιατί συμβαίνουν όλα αυτά! Εχει όμως σημασία να το εξερευνήσουμε;
Καταρχήν θα πρέπει να αποδεχτούμε πως ο,τιδήποτε στο παρελθόν είχε επιτυχία γιγαντώνεται στην πορεία του χρόνου, αποκτώντας διαστάσεις μύθου. Πώς γίνεται αυτό όμως;
Πριν 3 χρόνια είχα την ευκαιρία να μιλήσω με τον drummer των DEICIDE, Steve Asheim, ο οποίος μου απάντησε με πολύ γλαφυρό τρόπο γιατί το όνομα της μπάντας του ξαφνικά εκείνη την περίοδο είχε αρχίσει να ξαναγίνεται μεγάλο: «Το όνομα ενός group έχει ανεβοκατεβάσματα, ανάλογα με τις αναφορές που έχει στην πορεία του χρόνου από τα νέα σχήματα. Ετσι όταν πολλοί νέοι μουσικοί και ακροατές αναφέρονται συνεχώς στο όνομα σου, τότε σίγουρα το όνομα σου αποκτά ένα μεγάλο status».
Αν δεχτούμε αυτό σαν μια πιο «αγνή» προσέγγιση, τότε τί συμβαίνει όταν εμπλέκονται και τα γρανάζια της μουσικής βιομηχανίας;
Η υπόθεση ρετρό δεν είναι καινούρια, κάτι που επισήμανα σε μια καλοκαιρινή εκπομπή του Σάκη Φράγκου στον Atlantis FM, όταν με μηνύματα οι ακροατές έδειχναν τη δυσαρέσκεια τους για όλο αυτό το νέο κίνημα που ξεθάβει τους MERCYFUL FATE. Ουσιαστικά βέβαια δεν είναι κίνημα, αλλά μια τάση που στην πορεία του χρόνου θα ξεθωριάσει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Και στο μήνυμα που έστειλα σαν ακροατής υπενθύμισα το γεγονός της πρώτης κραυγαλέας ρετρό κίνησης που έγινε το 1996 και λειτούργησε σαν τον ασκό του Αιόλου για όλο το φάσμα του heavy metal ήχου.
Ηταν η εποχή που η μουσική βιομηχανία στον ακραίο ήχο προσπαθούσε να παρουσιάσει σε mainstream επίπεδο κάτι που να μπορεί να ακουστεί «άνετα από όλους». Οι κινήσεις των μεγάλων εταιριών έδειχναν αυτήν την κατεύθυνση με πιο κραυγαλέα της Metal Blade που κυκλοφόρησε εκείνο το καλοκαίρι το “The Cainian Chronicles” των ANCIENT. Ολοι ξέρανε πως το επόμενο βήμα μετά την αποδόμηση που είχε δεχτεί το death metal με την απενεργοποίηση των DEATH, OBITUARY και την αποχώρηση του Vincent από τους MORBID ANGEL πως το black metal θα έπαιρνε τη μερίδα του λέοντος τόσο στο ενδιαφέρον, όσο και στη δημοσιότητα.
Η Osmose που ήταν η μεγαλύτερη εταιρία του είδους, έχοντας εμπειρία στο χώρο αυτό, έκανε μια κίνηση που λειτούργησε άψογα για τα δεδομένα της εποχής. Ενέταξε στο δυναμικό της τους BEWITCHED, ένα ακόμα project του Blackheim των KATATONIA. Με τους BEWITCHED είχε βγάλει ένα demo που ελάχιστοι του έδωσαν σημασία μιας και ήταν αδιάφορο, αντίθετα με τα albums των KATATONIA που είχαν κάνει μεγάλη αίσθηση εκείνη την εποχή.
Στα χέρια της γαλλικής εταιρίας οι Σουηδοί αποκτούν ένα λιγότερο τραχύ και καθαρό ήχο και η ηχητική κατεύθυνση του ντεμπούτου τους ήταν πολύ κοντά στους MERCYFUL FATE! Το πείραμα του “Diabolical desecration” πέτυχε απόλυτα γιατί αν και μουσικά ελάχιστα στοιχεία είχε από το black metal σύμπαν, κατάφεραν τα τραχιά φωνητικά του Blackheim να δέσουν άψογα με το μουσικό περίβλημα και οι συνθέσεις να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Ποιων περιστάσεων; Μα φυσικά να κάνουν πάταγο σε όσους λατρεύουν τους MERCYFUL FATE! Και όχι μόνο όμως….
Στα mid 90s οι οπαδοί του extreme metal ήχου είχαν ήδη ξεκινήσει να εντρυφούν ολοένα και περισσότερο στο black metal μικρόκοσμο, που ήταν έτοιμος να συνεπάρει τους πάντες τα επόμενα χρόνια. Οι αναφορές στην πρώτη γενιά του black metal από τα περιοδικά και τους ίδιους τους μουσικούς του είδους ήταν συνεχείς. Οι αναφορές στους MERCYFUL FATE σαν προπάτορες του ήχου και ισάξιους σε επιδραστικότητα με την τριπλέτα VENOM/BATHORY/CELTIC FROST αρκούσε για μια ολόκληρη νέα γενιά ακροατών να εντρυφήσει στη μαύρη τέχνη του Δανού δηλωμένου σατανιστή. Ετσι όταν οι BEWITCHED έσκασαν σα βόμβα, οι ακροατές ήταν προετοιμασμένοι και δεκτικοί σε μια τέτοια μίξη σαφέστατα προτεινόμενη από το παρελθόν. Μόνο που ήταν και κάποιοι εξίσου σημαντικοί γι’αυτή την «επιτυχία» προετοιμασμένοι….
Σύσσωμος ο τύπος σε όλο τον κόσμο εκθειάζει το album, δείχνοντας ένα κενό που κανείς μέχρι εκείνη τη στιγμη δεν είχε καλύψει στο black metal. Κι αυτό δεν ήταν άλλο από τη σκοτεινή ατμόσφαιρα και τα αμιγώς heavy metal στοιχεία που είχαν οι MERCYFUL FATE και λειτουργούσαν σαν Δούρειος Ιππος σε όσους δεν μπορούσαν να ακούσουν black metal λόγω πολλών παραγόντων – φωνητικά, ήχος κτλ κτλ. Ετσι η βιομηχανία είχε να προτείνει τη δική της «extreme music for the masses» εκδοχή για πρώτη φορά με καθαρά παρελθοντολαγνικές τάσεις σε ένα ιδίωμα που μόνο αποστροφή προκαλούσε στους fans του παραδοσιακού heavy metal. Ετσι πλέον μπορούσαν να πουν «από black metal ακούω τους τάδε» και όχι να πουν «δε μου αρέσει το black metal». Είναι και στο πλαίσιο «ακούω τα πάντα» ή «είμαι ανοιχτόμυαλος»….
Και για να γίνει αυτό εφικτό πρέπει τα εξώφυλλα να μην προκαλούν, τα σύμβολα του μαυρομεταλλικού κόσμου να κρυφτούν και οι φωτογραφίσεις να είναι πιο «προσεγμένες» και «μαζεμένες» για να μην προκαλούν. Το πακέτο “Diabolical desecration” τα είχε όλα αυτά γιατί το target group ήταν σαφέστατα οι χεβιμεταλλάδες που δεν ακούν extreme metal!
Οι άλλες μπάντες, όμως, που θα έμπαιναν στη διαδικασία εκείνη την περίοδο να αντλήσουν έμπνευση από το παρελθόν με πρώτους και καλύτερους τους AURA NOIR και INFERNO δεν είχαν όλα την ίδια «πολιτική». Τα μέλη τους διατυμπανίζουν πόσο λατρεύουν το thrash και δημιουργούν μια black/thrash ηχητική, που ήταν πιο χύμα κι από εκείνη των thrashers των 80s – μάλλον επιτηδευμένα!
Ετσι οι thrashάδες που είχαν απογοητευτεί από την κατάφωρη απαξίωση του είδους που λατρεύουν, άρχισαν να ξεθαρεύουν βλέποντας 20χρονους να αναδομούν των πρώιμο ήχο των DESTRUCTION και SODOM! Ομως αυτά όλα λειτουργούσαν σε περιορισμένο επίπεδο και το mainstream ακόμα δεν είχε κάνει την κίνηση που θα έθετε και τα standards της ρετρολαγνείας…
Οι CRYSTAL AGE σας λένε τίποτα σαν όνομα; Μάλλον όχι, εκτός κι αν είστε τόσο πορωμένος με την περίφημη σκηνή του Γκέτεμποργκ που δεν σας ξέφυγαν οταν κυκλοφόρησαν το 1995 το “Far beyond divine horizons”.
Οσοι τους ξέρατε από αυτό το δίσκο μάλλον πάθατε σοκ όταν μάθατε ότι δύο χρόνια μετά ο Fredrik Larsson και ο Oscar Dronjak ήταν μπασίστας και κιθαρίστας αντίστοιχα των HAMMERFALL. Ποιος ήξερε τους Σουηδούς πριν το “Glory to the brave”; Μάλλον κανείς, γιατί ήταν ένα side project που δεν ηχογράφησε από το ’93 ούτε ένα demo.
Και τσουπ η Nuclear blast τους κλείνει συμβόλαιο και κάνει το πιο προπαγανδιστικό promotion που είχε γίνει μέχρι τότε στο heavy metal. «Ο heavy metal δίσκος της δεκαετίας» ανέφεραν τα flyers και τα promos της εταιρίας για το “Glory to the brave”, αλλά ακόμα πιο εκθειαστικές οι αναφορές στις παρουσιάσεις του δίσκου που έγιναν από τα περιοδικά μήνες πριν την κυκλοφορία του! Ετσι το έδαφος είχε προετοιμαστεί κατάλληλα με συνεντεύξεις, μαζικές δισκοκριτικές και συνεχείς αναφορές ώστε με την προπαγανδιστική μέθοδο οι HAMMERFALL να γίνουν το πρώτο καθαρά ρετρό συγκρότημα που θα είναι και απόλυτα πετυχημένο σε εμπορικό επίπεδο! Ετσι το 1997 πήρανε βραβεία, έδωσαν συναυλίες σε festival και ο κόσμος ανακάλυψε τον καθαρόαιμο heavy metal ήχο των 80s! Τον underground όμως που λατρεύαμε κι εμείς στην Ελλάδα, όπως τους WARLORD! Και εγένετο true metal…
Η συνέχεια ήταν νομοτελειακή και ο ασκός του Αιόλου για το mainstream είχε μόλις ανοιχτεί! Χιλιάδες τα νέα σχήματα που έπαιζαν καθαρόαιμο heavy metal με τους Iταλούς RHAPSODY να απολαμβάνουν εξίσου αποθεωτική ανταπόκριση με το “Legendary tales” την ίδια χρονιά.
Από αυτά τα γεγονότα προέκυψε κάτι πολύ σημαντικό για τα επόμενα χρόνια: Πλέον ο κόσμος είχε αποδεχτεί το ότι κάποιο σχήμα θα μπορούσε να έχει σαφείς αναφορές σε κάποιο άλλο από το παρελθόν. Μέχρι εκείνη τη στιγμή τα συγκροτήματα που κόπιαραν ευθέως κάποιον άλλο καλλιτέχνη απαξιώνονταν με υποτιμητικούς χαρακτηρισμούς – ξεχνιέται το TESTALLICA; To γιατί έγινε και το πως επέδρασε στη γενικότερη αντίληψη που επικράτησε από τότε θα μας απασχολήσει την επόμενη φορά!
Μέχρι τότε όσοι λατρεύετε αυτά τα νέα σχήματα αναλογιστείτε πόσα τέτοια σχήματα έχετε στη δισκοθήκη σας – αν έχετε – ή αν θυμάστε το support group στη μεγάλη συναυλία των AC/DC….
Λευτέρης Τσουρέας
