Πέρα από κάθε δεκαδικό ψηφίο, κάθε μονάδα μέτρησης των φυσικών και μη φαινομένων, τη γλώσσα που θα μεταφέρει τη γνώση στις επόμενες γενιές και τους θεούς που θα πατήσουν πάνω στις επιστήμες, μία είναι η σταθερά που μας διέπει όλους. Ο χρόνος. Πρόκειται για μια αδιαπραγμάτευτη αρχή, η οποία έχει απασχολήσει ουκ ολίγες φορές τους μεγάλους σκηνοθέτες του κινηματογράφου. Αυτοί δε που αρέσκονται να μπλέκουν τον χρόνο με την επιστημονική φαντασία είτε καταλήγουν να δημιουργούν αριστουργήματα, είτε ψάχνουν ακόμα να βρουν διέξοδο μέσα από τα παράδοξα που οι ίδιοι έχουν σκαρφιστεί
O Denis illeneuve βάλθηκε μέσα σε ένα βράδυ να μπει στους σκηνοθέτες της πρώτης λίστας, αυτής των αριστουργημάτων.
Οι πρώτοι ψίθυροι μετά από την πρεμιέρα του τρέιλερ, ότι έχουμε να κάνουμε με ένα νέο “Contact”, με την Amy Adams να παίρνει την θέση της Jodie Foster, δεν έπεσαν και πολύ έξω. Βέβαια αυτή την φορά αντί να τους ψάξουμε στο αχανές σύμπαν, μας επισκέφτηκαν εκείνοι ώστε να πραγματοποιηθεί η πρώτη επαφή. Έχουμε να κάνουμε με μια θεμελιώδη διαφορά, αφού η πιο γήινη οπτική γωνία, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τόσο την εξέλιξη των γεγονότων όσο και την συνεχή σημειολογία. Έτσι λοιπόν, πέρα από αυτή την αντιστροφή των ρόλων, η προσέγγιση είναι πάνω κάτω η ίδια. Συναντάμε το ίδιο πάθος για το άγνωστο, την ίδια πολύπλοκη διαδικασία αποκρυπτογράφησης καθώς φυσικά και την ίδια καχυποψία για τις πραγματικές προθέσεις των εξωγήινων αυτών μορφών ζωής.
Φυσικά όλα τα παραπάνω εμφανίζονται στο “Arrival” σαν βασικές έννοιες, καθώς πέρα από το γεγονός ότι απέχουμε μια εικοσαετία από το “Contact”, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην παραγωγή, επίσης στη σκηνοθετική καρέκλα δεν κάθεται ο Spielbergικός, Robert Zemeckis αλλά ο δημιουργός των εκπληκτικών “Prisoners” (2013) και “Incendies” (2010). Μην περιμένετε δηλαδή, τα θεαματικά εφέ να επισκιάσουν την εξέλιξη του έργου, καθώς το μεγαλύτερο μέρος του έργου καθορίζεται από τις εκρηκτικές συνάψεις των νευρώνων στα ημισφαίρια της Louise Banks. Θυμίζω πως πρόκειται για μια γήινη ταινία, όπου η επιστημονική φαντασία έρχεται επικουρικά στην ευκολότερη κατανόηση των βαθύτερων εννοιών με τις οποίες καταπιάνεται. Διότι πέρα από τον χρόνο και τις εκφάνσεις του, σημαίνοντα ρόλο διαδραματίζει αφενός η κατανόηση αυτού μέσα από το ανθρώπινο πρίσμα, δηλαδή τη μνήμη, και αφετέρου η έκφρασή του, δηλαδή τη γλώσσα επικοινωνίας. Αυτό είναι το τρίπτυχο στο οποίο βασίζεται η ταινία, και που με αμείωτο ενδιαφέρον σε συντροφεύει μέχρι το τέλος.
Στα τεχνικά τώρα, το άλφα και το ωμέγα του “Arrival” έγκειται στο μοντάζ. Ο τρόπος και ο χρόνος που διαδέχεται η μία σκηνή την άλλη, ειδικά αυτές που διαδραματίζονται μέσα στο κεφάλι της πρωταγωνίστριας, εκτός από
Μόνο ως θετικό μπορώ να βρω το γεγονός ότι έχουν αρχίσει δειλά-δειλά οι συγκρίσεις με τα δυσθεώρητα “Interstellar” (2014) και “Prometheus” (2012). Βέβαια θα πει κανείς ότι και τα δύο πραγματεύονται με τον τρόπο τους άλλες εξίσου σημαντικές έννοιες οι οποίες διέπουν αντίστοιχα, είτε το προσωπικό, είτε το αχανές σύμπαν, άρα ότι υπάρχει μια κοινή βάση. Ωστόσο η τόσο διαφορετική θεματολογία δεν μπορεί παρά να αφήνει σαφείς και ίσες αποστάσεις και από τις δύο ταινίες. Τον τελευταίο καιρό το Hollywood βγάζει όλο και περισσότερες σοβαρές και ουσιώδεις, ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Το “Arrival” αναμφίβολα συγκαταλέγεται ανάμεσα σε αυτές, προσφέροντας στο κοινό ίδιου βεληνεκούς συγκινήσεις από το πρώτο έως το τελευταίο λεπτό. καθοριστικός, είναι απλά μαγικός. Από εκεί και πέρα στο ξεδίπλωμα της ιστορίας βοηθούν πάρα πολύ και οι Jeremy Renner και Forest Whitaker, οι οποίοι φέρνουν μια ισορροπία στο απείθαρχο μυαλό της Amy Adams. Στην αντίπερα όχθη, η εικαστική προσέγγιση των ξένων μορφών ζωής, όπως και της γλώσσας τους, βασίζεται σε απλούς και αρχετυπικούς συμβολισμούς που ευτυχώς μένουν στο παρασκήνιο, έτοιμοι να αποκαλυφθούν σε δεύτερη ανάγνωση. Πέρα από την χρήση του αριθμού εφτά, καθώς και του σχήματος του κύκλου, τρομερή εντύπωση μου έκανε η «πειραγμένη» χρήση του μύθου του σπηλαίου του Πλάτωνα, για το μέσο της επικοινωνίας. Αλλά εδώ μπαίνουμε σε λεπτομέρειες που καλύτερα να αποκαλυφθούν στην ώρα τους.
Νίκος Ζέρης
