“Listen for the feet as they pound the land to a tune of thunder
Watch as the legions ride again to a fate of death or torture
At the Headless Cross, at the Headless Cross…”
Η αλήθεια…
Αν προσέξει κανείς την ιστορία, θα διαπιστώσει πως αρκετές μπάντες οι οποίες στα 70s μεγαλούργησαν, στα 80s υπέφεραν. Όχι όλες φυσικά, αλλά ένα μεγάλο ποσοστό τα βρήκαν πολύ σκούρα. URIAH HEEP, BAD COMPANY, UFO, WISHBONE ASH, BLUE ÖYSTER CULT, NAZARETH, THIN LIZZY κ.α για αυτές τα χρόνια αυτά ήταν πραγματικός εφιάλτης. Το 1987, οι BLACK SABBATH βρίσκονταν σε οριακό σημείο, μετά το αποτυχημένο εμπορικά “Eternal Idol”, το στραπάτσο με την αποχώρηση του Dio, τις παλινωδίες και τις Spinal Tap καταστάσεις του “Born again” και την σύγχυση του “Seventh star”. Ο Iommi προσπαθούσε να κρατήσει στην επιφάνεια ένα καράβι του έδειχνε να βυθίζεται χωρίς καμία ελπίδα…
Παρά το γεγονός ότι μια σειρά από σπουδαίους ερμηνευτές και μουσικούς πέρασαν από την μπάντα, Dio, Gillan, Glenn Hughes (σκέφτεστε πολλούς καλύτερους;) το συγκρότημα έχασε εντελώς τις ισορροπίες του, η σταθερή σύνθεση ήταν κάτι σαν άπιαστο όνειρο και η μια αποτυχία διαδέχονταν την άλλη. Περίπου 17 διαφορετικά line ups είχαν παρουσιάσει από την ημέρα που χώρισαν οι δρόμοι τους με τον Ozzy. Οι SABBATH φαίνονταν εκτός τόπου και χρόνου, σε αντίθεση με την σκηνή του heavy metal, που οι ίδιοι ίδρυσαν και σχεδόν εδραίωσαν, η οποία βρισκόταν εκείνα τα χρόνια σε πλήρη άνθηση. Τι αντίθεση, ε; Και σαν να μην έφταναν αυτά, οι κύριοι ανταγωνιστές τους, Ozzy και Dio γνώριζαν πολύ μεγάλη επιτυχία παράλληλα ως σόλο καλλιτέχνες.
To “Eternal idol” ένα άλμπουμ που αγαπάμε ιδιαιτέρως, εμπορικά απέτυχε εντελώς, οι πωλήσεις έπεσαν στα τάρταρα και η μπάντα έχασε το δισκογραφικό της συμβόλαιο. Όμως έδειξε και κάποια στοιχεία τα οποία θα ήταν αποφασιστικής σημασίας για την πορεία της μπάντας. Πρώτον, στην μπάντα δεν υπήρχε ένας ερμηνευτής με παρελθόν από τον οποίο ο κόσμος θα είχε συγκεκριμένες απαιτήσεις. Εμφανίστηκε ένας νέος μουσικός, ο Tony Martin ο οποίος είχε την φωνή αλλά και την ικανότητα να μπορεί αξιοπρεπώς (και λίγα λέω..) να ερμηνεύσει το παρελθόν της μπάντας. Δεύτερον, υπήρξε ξεκάθαρη μουσική πορεία στο ύφος της περιόδου Dio, δηλαδή προς το ορθόδοξο και τίμιο heavy metal. Τρίτον και πολύ βασικό, παρα τις αντίξοες συνθήκες και το κατακρήμνισμα του ονόματος της μπάντας, συνθετικά το “Eternal Idol” ήταν σε εξαιρετικά (ειδικά για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δημιουργήθηκε) επίπεδα. Οι κρίσεις όμως, αν δεν οδηγήσουν σε καταστροφή, μπορεί να δημιουργήσουν ευκαιρίες. Και ο Iommi δεν ήταν τύπος που τα έβαζε εύκολα κάτω ή σήκωνε ψηλά τα χέρια.
Η αλήθεια είναι πως θα είχε κάθε λόγο εκείνη την περίοδο να διαλύσει την μπάντα. Οι συνεχείς αλλαγές μελών, τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα, οι αποτυχίες σε πωλήσεις και περιοδείες, αλλά και η απώλεια της μεγάλης δισκογραφικής εταιρείας θα μπορούσαν πολύ άνετα να ήταν το τέλος της μπάντας. «Ήξερα πως αν σταματούσα, ίσως δεν θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω ξανά το όνομα BLACK SABBATH. Δεν μπορούσα να το επιτρέψω αυτό» δήλωσε και ήταν λογικό αφού η μπάντα ήταν το δικό του «μουσικό παιδί», άλλωστε ακόμα και όταν ένιωσε την ανάγκη, εκείνα τα χρόνια, να κάνει ένα προσωπικό άλμπουμ το “The seventh star”, ούτε και τότε η δισκογραφική του δεν τον άφησε.
Η IRS Records
Οι SABBATH μετά το “Eternal Idol” έχασαν την συνεργασία τους με την Warner και την Vertigo σε Αμερική και Ευρώπη, με αποτέλεσμα να βρεθούν χωρίς δισκογραφικό συμβόλαιο για πρώτη φορά. Ήταν μια πολύ άβολη κατάσταση. Η I.R.S. Records (International Record Syndicate) αρχικά ήταν μια ανεξάρτητη δισκογραφική η οποία ιδρύθηκε το 1979 από τον Miles Copeland, αδερφό του Stewart Copeland των THE POLICE. Η εταιρεία έγινε γνωστή για την υποστήριξη εναλλακτικών και new wave καλλιτεχνών στη δεκαετία του ’80, και ήταν μια έκπληξη η συνεργασία της με τους BLACK SABBATH αρχικά. Ήταν μία από τις πιο επιδραστικές indie δισκογραφικές, δίνοντας ευκαιρίες σε συγκροτήματα που δεν είχαν ακόμα τη στήριξη των μεγάλων labels. Για να καταλάβετε από αυτή ξεκίνησαν μπάντες όπως οι R.E.M., THE GO-GO’S, THE BANGLES, οι ALARM, FINE YOUNG CANNIBALS και οι WALL OF VOODOO.
Παρότι ήταν ανεξάρτητη εταιρία είχε καταφέρει να συνάψει σημαντικές συμφωνίες διανομής και συνεργαζόταν με μεγάλες δισκογραφικές όπως η A&M και η MCA για τις κυκλοφορίες της, πράγμα που της έδωσε μια δυναμική ιδιαίτερη. Τελικά όπως συμβαίνει σχεδόν πάντα, στα μέσα των ’90s, η I.R.S. απορρίφθηκε από την EMI και ως label εξαφανίστηκε. Η αναπάντεχη μάλλον συνεργασία των BLACK SABBATH με την I.R.S. έδωσε στο συγκρότημα μια πιο «εναλλακτική» δισκογραφική στέγη, απεριόριστη καλλιτεχνική δημιουργία αλλά και την σιγουριά ενός δισκογραφικού συμβολαίου σε μια εποχή που όλα ήταν εξαιρετικά ρευστά για αυτούς.
Όμως παρά τα θετικά με τον χρόνο φάνηκαν και κάποια μειονεκτήματα που είχε η I.R.S. Πέρα από του ότι, φυσιολογικά, δεν είχε την δυναμική των μεγάλων labels, δεν είχε και το κατάλληλο υπόβαθρο όσον αφορούσε την προώθηση των άλμπουμ που κυκλοφορούσε, ιδιαίτερα στην Αμερική. Για τους BLACK SABBATH όμως, οι επιλογές ήταν πολύ περιορισμένες πλέον. Τελικά πέρα από τους SABBATH υπήρξαν και άλλες rock ή metal μπάντες που συνεργάστηκαν με αυτή την παράξενη δισκογραφική εταιρία όπως οι MARILLION, MEKONG DELTA, NUCLEAR ASSAULT, THE LORDS OF THE NEW CHURCH..
Ο Cozy Powell – Η εσωτερική δύναμη
Ο Cozy Powell δεν ήταν ένα κοινός drummer. Ήταν ένας ολοκληρωμένος μουσικός και μια πολύ ισχυρή προσωπικότητα που δεν δίστασε ποτέ, σε όποια μπάντα και εάν συμμετείχε να λάβει ενεργητικό ρόλο. Είναι από τους ελάχιστους drummer με προσωπική δισκογραφία και επιτυχία, ένας drummer που αποφάσιζε ο ίδιος για τον εαυτό του. Δεν δίστασε ποτέ να έρθει σε αντιπαράθεση με μεγάλες προσωπικότητες όπως ήταν οι Blackmore, Coverdale, Michael Schenker, Dio κλπ, ή αντιθέτως να πλησιάσει ο ίδιος μπάντες οι οποίες θεωρούσε ότι με αυτόν στην σύνθεση θα μπορούσαν να κάνουν σπουδαία πράγματα. Ο Iommi τον γνώριζε πολλά χρόνια και μάλιστα είχε δηλώσει ότι ήταν ο πρώτος drummer που θα ήθελε στην μπάντα μετα τον Bill Ward. Του είχε προτείνει μάλιστα άλλες δύο φορές το 1982 και το 1983 να μπει στους SABBATH αλλά ο Powell ήταν ήδη δεσμευμένος τότε με άλλα σχήματα.
Όταν όμως τελείωσε το θαυμάσιο “Long cold winter” των CINDERELLA ο καιρός είχε φτάσει. Για τους BLACK SABBATH το να εισέλθει στην μπάντα μια προσωπικότητα όπως ο Powell ήταν αποφασιστικής σημασίας, όχι μόνο γιατί ήταν ένας σπουδαίος drummer, αλλά γιατί ήταν και ένα μουσικός που δεν περιορίζονταν μόνο σε ένα ρόλο. Ήταν ο άνθρωπος που έφερε σε επαφή την IRS με το συγκρότημα και ξαναβρήκαν δισκογραφικό συμβόλαιο, είχε λόγο και άποψη για σχεδόν τα πάντα, κάτι που σαφώς ξεκούραζε τον Iommi, άποψη για το με ποιον τραγουδιστή θα έπρεπε να δουλέψουν, ποιον μπασίστα, ξεκάθαρη εικόνα για τον ήχο και το ύφος της μπάντας και συνέβαλε σε αυτό καθήμενος στην καρέκλα του παραγωγού μαζί με τον έτερο Tony. Ο Powell ήταν ο δεύτερος άνθρωπος της μπάντας και λειτούργησε αποφασιστικά στην επιβίωση και αναβίωση του συγκροτήματος.
Ο Tony Martin – Ο πιο πιστός υπηρέτης
Ο Tony Martin διαχρονικά είναι ο άνθρωπος που κράτησε το επίπεδο των BLACK SABBATH ακόμα και όταν είχε τον κάθε λόγο να μην το κάνει και να σηκωθεί να φύγει. Είναι η πιο συμπαθητική φιγούρα (μετα τον Iommi) και αυτό όχι μόνο γιατί είναι ένας εξαίρετος χαρακτήρας και άνθρωπος, αλλά γιατί στάθηκε με τόση αξιοπρέπεια πάνω στην σκηνή και έδωσε αξιοπιστία σε ένα συγκρότημα το οποίο στην κυριολεξία για πολλά χρόνια παράπαιε δεξιά και αριστερά. Η θέση του στην μπάντα ποτέ δεν ήταν δεδομένη, ακόμα και όταν μπήκε σε αυτή αναγκάστηκε σε μόλις τρεις εβδομάδες να ηχογραφήσει το “Eternal idol”, για το οποίο σχεδόν δεν περιόδευσαν καθόλου.
Ακολούθως και μέχρι να μπει στην μπάντα ο Cozy Powell η θέση του δεν ήταν εξασφαλισμένη. Είχε μπει στους BLUE MURDER του Sykes και έβλεπε από εκεί την συνέχεια της καριέρας του. Αρχική σκέψη του Iommi ήταν η επιστροφή του Dio και κατόπιν να δώσει την θέση στον David Coverdale. Ο Powell είχε πολλές αντιρρήσεις για τον παλιό του συνεργάτη στους RAINBOW και φυσικά το να έρθει ο Coverdale στην μπάντα εκείνα τα χρόνια ανήκε στην σφαίρα της φαντασίας. Οι επιδόσεις όμως του Martin στα demo του “Headless cross” ήταν αυτές που έδιωξαν κάθε αμφιβολία για το ποιος θα ήταν πίσω από το μικρόφωνο. Και ο πιστός υπηρέτης των SABBATH ήταν ξανά εκεί για να δώσει, ποιότητα, ύφος και δύναμη στο άλμπουμ.
Geoff Nicholls – The unsung hero
Δέκα άλμπουμ με τους BLACK SABBATH, τρία επίσημα live και πάντα έμεινε το παρασκήνιο, ένας από τους πλέον ανώνυμους και παραγνωρισμένους μουσικούς. Συνθέτης, κιθαρίστας, μπασίστας, πληκτράς. Τόσο ταλέντο κρυμμένο πάντα στα παρασκήνια, πάντα στην σκιά πίσω από τα φώτα των προβολέων. Άλλοτε τον ανάφεραν, άλλοτε όχι, κάποιες φορές απλά ως special guest, κάποιες φορές τον έκρυβαν. Στην σκηνή νομίζω δεν εμφανίστηκε ποτέ, ακόμα και όταν έπαιζε πλήκτρα ή έπαιζε τις ρυθμικές κιθάρες για να υποστηρίξει τον Iommi.
Μαζί με τον Tony Martin οι πιο αδικημένες φιγούρες στην ιστορία της μπάντας. Αλλά ήταν και αυτός πάντα εκεί πάντα, αθόρυβος μα τόσο ουσιαστικός. Τα πλήκτρα του στο “Headless cross” χρωματίζουν τα τραγούδια και δίνουν ακόμα μια πιο επική χροιά στο όλο εγχείρημα που ούτως ή αλλιώς καλλιτεχνικά ήταν μια πραγματικά αναγέννηση για την ταλαίπωρη μπάντα. Του έδωσαν την ευκαιρία να προσθέσει τα keyboards αφού είχαν τελειώσει όλες τις υπόλοιπες ηχογραφήσεις και αυτός αντί να στριμωχτεί μέσα στον όγκο των συνθέσεων κατάφερε να τους δώσει περισσότερο βάθος και ατμόσφαιρα. Η συνεισφορά του στο αγαπημένο “Headless cross” και στην τελική του μορφή είναι ανεκτίμητη. Το “When death calls” θα στέκει εκεί αδιάψευστος μάρτυρας.
Το άλμπουμ
Το “Headless cross” αποτελεί το δεύτερο μέρος μιας άκρως επικής τριλογίας των BLACK SABBATH όπου παρά τις δυσκολίες, καλλιτεχνικά μαζί με τα “Eternal idol” και “Tyr”, χαρακτηρίζουν την πιο επική και heavy metal πλευρά του συγκροτήματος με απόλυτη πιστότητα, και επί της ουσίας αποτελούν μια συνέχεια της περιόδου με τον Ronnie James Dio. Πολλά έχουν γραφτεί και ειπωθεί για τα παρασκήνιά του, τα τραγούδια του και την αδιαμφισβήτητη ποιότητά του. Και δικαίως. Αυτό που από την πλευρά μου θα ήθελα να τονίσω είναι τον ρόλο που με τα χρόνια έλαβε το “Headless cross” στην δισκογραφία της μπάντας. Μπορεί και εδώ οι πωλήσεις να μην ήταν αντίστοιχες των ανταγωνιστών του (δεν έφτασε ποτέ καν το εκατομμύριο) και το όνομα της μπάντας να ήταν πολύ πληγωμένο, αλλά κατάφερε με την ποιότητά του μερικά πολύ σημαντικά πράγματα.
Πρώτον να διατηρήσει ξανά το όνομα των BLACK SABBATH ενεργό, καταφέρνοντας να δείξει ότι η μπάντα θα μπορούσε να επιβιώσει μετά από μια σειρά καταστροφών, ότι η συνθετική ικανότητα του Iommi παράμενε ακμαία και δημιουργική και πως η μπάντα είχε πλέον σαφή μουσικό προσανατολισμό ξεφεύγοντας από τον ήχο των 70s. Παραμένει μεν από τα άλμπουμ όπου ένα ορισμένο κοινό οπαδών της μπάντας εξακολουθεί να αγνοεί επιδεικτικά, αλλά ποτέ μην υποτιμάτε την αξία των άλμπουμ με τον Tony Martin γιατί κρύβουν ανεκτίμητη ποιότητα.
Το “Headless cross” στέκει ψηλά στην δισκογραφία των BLACK SABBATH, έχει την δική του θέση και ήταν ένα come back του συγκροτήματος το οποίο του έδωσε ώθηση να συνεχίσει και να επιβιώσει με αξιοπρέπεια στα 80s, να τα κλείσει με θετικό πρόσημο την τελευταία στιγμή. Βέβαια, μετά από μια περίοδο ηρεμίας οι παλινωδίες της μπάντας θα συνεχιστούν με την αποτυχημένη επιστροφή του Dio και το “Dehumanizer”, την εκ νέου αποχώρησή του, τα live με τον Halford, την επιστροφή ξανά του Tony Martin για τα “Cross purposes” και “Forbidden”, το Reunion με τον Ozzy, μετά με τους HEAVEN AND HELL, τα επόμενα reunion και το «13» με τον Ozzy και πάει λέγοντας…
Μέχρι που τα χρόνια πέρασαν, οι άνθρωποι γέρασαν ή έφυγαν, αλλά το όνομα των BLACK SABBATH έγινε ξανά σύμβολο και παραμένει έτσι… Μέρος αυτού του θρύλου αποτελεί και το “Headless cross” και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες δημιουργήθηκε. Και εάν ένας άνθρωπος ήταν πάντα εκεί στα εύκολα, αλλά κυρίως, στα δύσκολα αυτός ήταν ένας. Ο Tony Iommi. Κανένας άλλος!
Δημήτρης Σειρηνάκης
